Stamboom Van der Elst/Op 't Ende » Janke Wijma (1887-1940)

Persoonlijke gegevens Janke Wijma 

• Zij is geboren op 17 april 1887.
• Beroep: handwerkonderwijzeres.
• Zij is overleden op 29 januari 1940 in Drogeham, gem. Achtkarspelen, Nederland, zij was toen 52 jaar oud.

  Oorzaak: borstkanker

• Een kind van Lammert Rapkes Wijma en Gepke Elles Ellens

Gezin van Janke Wijma

Notities over Janke Wijma

Janke werd op 17 april 1887 geboren en genoemd naar de moeder van vader Lammert, Janke Klazes de Jong. Zij is nooit getrouwd geweest. Ze werd handwerk­onderwij­ze­res aan de Openbare Lagere school school in Eastermar, samen met haar zuster Froukje. Janke was volgens de familieverhalen een krachtige vrouw: 'hja hie it heft in han­nen', bij beide zusters. Ze hielp nl. ook geregeld haar jongste zuster Foekje in het huishouden. Die kon haar drukke huishouden niet altijd aan, haar man Wijbren Kunnen was, zo gaat het verhaal, ook niet altijd de makkelijkste.

8 'met ingang van 1 november 1908 te benoemen tot onderwijzeres uitsluitend in de nuttige handwerken aan de O.L. School te Oostermeer Janke L. Wijma te Oostermeer, op eene jaarwedde uit de gemeentekas van f 80,-'
Janke studeert - met haar zuster Froukje - verder voor een echt diploma handwerken, want op 2 februari 1912 schrijft zij aan de Heer Kloppers, Schoolopziener te Groningen: 'Onder overlegging der vereischte stukken bied ik mij aan voor het examen in de nuttige handwerken. Ik hoop dat men de te late aangifte zal verschoonen, omdat wij eerst 1 Febr. van de oproeping hoorden. Gaarne zagen mijne zuster en ik ons op denzelfden dag aan het examen onderworpen.' Janke eindigt de brief met 'Ik heb de eer te zijn, UEA dienstw. dienares'. Haar verzoek wordt ondersteund door hun onderwijzeres aan de RNL-school te Buitenpost. Er hoort natuurlijk een verklaring bij, afgegeven door de burgemeester van Tytsjerksteradiel, dat beide 'van zedelijk gedrag' zijn. De heer Kloppers bevestigt hun aanmelding bij brief van 19 februari en verzoekt hun op 28 maart aanwezig te zijn in het Concerthuis in de Poelestraat te Groningen. Beide slagen voor het examen op 28 maart 1912.
Janke krijgt de volgende cijferlijst mee:
Practisch knippen 6, mondeling 6
Practisch naaien 6, mondeling 7
Practisch mazen 8, mondeling 7
Practisch mazen 7, mondeling 6
Practisch breien 7, mondeling 6
Hiermee heeft ze de 'Akte van Bekwaamheid voor huis- en schoolonderwijs in de Nuttige Handwerken voor Meisjes' gehaald.

m;">In 1914 geeft de burgemeester een verklaring af dat Janke van november 1908 tot 30 september 1913 als onderwijzeres handwerken heeft gewerkt en vóór het in werking treden der pensioenwet voor gemeenteambtenaren in totaal f 421,675 verdiend heeft. Deze opgave wordt geaccepteerd door de Minister van Financiën.

es New Roman'; font-size: medium;">1920
Janke verhuist naar Drogeham. Ze gaat inwonen bij haar zuster Froukje, die op 15 mei 1920 trouwde met Klaas Land. Janke geeft daar handwerkles aan de Christelijke School. Na het vertrek van Janke en Froukje in 1920 naar Drogeham werd het huis Waltsje 29 in Eastermar verkocht.

ium;">1934
Er is een verklaring uit augustus 1934 van het bestuur van de Vereniging voor Gereformeerd Lager Onderwijs te Drogeham, waarin staat dat Janke benoemd is 'tot helpster in de nuttige handwerken aan de school alhier van 1 september tot 31 December 1934.' B&W van Achtkarspelen bevestigen deze benoeming. Haar benoeming wordt gecontinueerd, want per 1 januari 1935 volgt haar aanstelling aan die school tot vakonderwijzeres, waarbij haar salariering volgens de gemeentelijke regeling zal plaatsvinden en dat een opzegtermijn van drie maanden zal gelden. Ook nu legt Janke een bewijs van 'zedelijk gedrag' over.

uit het werk en moest daarna een herkeuring ondergaan, net zoals het overige schoolpersoneel, vanwege de heersende TBC. Op 24 september 1935 onderging Janke in Heerenveen dit onderzoek. De uitslag is dat 'zij niet lijdende is aan tuberculose van de ademhalinsgorganen.' Bij haar onderzoek kwam echter 'it boarst op 'e lappen' en er werd borstkanker bij haar vastgesteld. 
De ziekte verergerde. Het schoolbestuur laat bij brief van 27 juli 1938 weten 'dat aan Mej. Janke Wijma eervol ontslag als onderwijzeres is verleend, met ingang van 1 Augustus 1938, op haar daartoe gedaan verzoek van Juli 1938.'
Tijdens het laatste stadium van haar ziekte werd er geregeld bij haar gewaakt, ook door haar broer Elle en diens dochters. Janke's zuster Froukje was inmiddels overleden, op 11 juli 1938.
Janke overleed op 29 januari 1940, op 52-jarige leeftijd. Zij werd begraven in Drogeham, tijdens de toen heersende strenge winter. Elle's dochter Aaltje ging niet mee naar de begrafenis: zij was 7 weken eerder bevallen van haar oudste zoon Klaas.

1940 aan Klaas Land dat aan Successierecht op de nalatenschap van Janke moet worden betaald f 1244,71. Het bedrag op het spaarbankboekje, f 851,88, is daartoe niet toereikend. De notaris verzoekt Klaas het ontbrekende aan te vullen, evnt. in overleg met zijn zwager Wijbren Kunnen. Klaas is kennelijk ziek geweest, want de notaris tekent 'met beste wenschen voor spoedig herstel.'

t-family: 'Times New Roman'; font-size: medium;">1943
In juli 1943 komt een totale afrekening tot stand tussen:
1. Klaas Land, timmerman/aannemer te Drogeham, en zijn kinderen;
2. Wijbren Kunnen, meteropnemer te Leeuwarden, echtgenoot van Foekje Lammerts Wijma en
3. Elle Lammerts Wijma, uurwerkmaker te Oostermeer.
Het blijkt dat Janke een testament maakte op 29 juli 1939 bij notaris Perk te Augustinusga. Zij legateert daarin:
1. Aan haar neven en nichten, de kinderen van Klaas en Froukje, voor gelijke delen:
a. De hypothecaire vordering ad f 3.000,- wegens geleend geld aan hun vader Klaas. Die lening werd dd. 18 februari 1930 vastgelegd in een akte voor notaris Peerenboom te Buitenpost.
b. Een losse vordering wegens een lening van f 600,-.
2. Aan haar zuster Foekje Wijma een losse vordering wegens een lening van f 2.000,- aan haar man Wijbren Kunnen, 'vroeger chauffeur, thans meteropnemer te Leeuwarden', aangegaan bij onderhandsche schuldbekentenis dd 1 oktober 1937.
3. 'Aan mijne drie nichten Gepke, Aaltje en Janke Wijma, dochters van mijn broeder Elle Lammerts Wijma voor gelijke delen f 300,-, in contanten uit te keren binnen 6 maanden na mijn overlijden.'
Buiten de legaten zijn haar erfgnamen volgens de wet dus de kinderen van Froukje, haar zuster Foekje en haar broer Elle.

imes New Roman'; font-size: medium;">Aan Activa bevat de nalatenschap:
Bovengenoemde legaten en een spaarbankboekje (met renten) ten bedrage van f 934,26, aan contanten f 3,- en enkele niet omschreven roerende lichamelijke goederen, op f 25,- geschat, die reeds onder partijen verdeeld zijn.
Aan Passiva is aanwezig:
1. Boedelschulden, door Klaas Land betaald, t.w.:
A. Begrafeniskosten, w.o. kosten kist en lijkkleed, rouwbrieven, advertenties, sigaren, koffie en thee etc. De grafsteen heeft f 30,- gekost. Totaal: f 117,42.
B. Kosten Diaconessenhuis Leeuwarden, dokter de Jager, apotheker de Vogel, etc. f 95,78.
Uiteindelijk heeft Klaas te vorderen van de boedel f 48,84.
C. Notariskosten, waaruit blijkt dat  erfenis van Janke beneficiair werd aanvaard. Totaal f 66,-.  Deze manier van aanvaarden ('onder voorrecht van boedelbeschrijving') houdt in dat men de erfenis kan verwerpen als de schulden de baten overtreffen.
D. De uit te keren legaten aan de drie kinderen Wijma, elk f 100,-

aarvan is inmiddels onder beheer van de notaris gekomen. Daaruit worden betaald de vordering van Klaas op de boedel, de legaten van de drie kinderen Wijma en de notariskosten, zodat een voordelig saldo overblijft van f 519,42 of driemaal f 173,14. Die laatste bedragen gaan resp. naar de erfgnamen volgens de wet, dus de kinderen van Klaas Land, naar Foekje Wijma en naar Elle Wijma. De kinderen Wijma verklaren hun legaat te hebben ontvangen (voor Aaltje verklaart haar man Libbe Bosma dat). Elle verklaart eveneens zijn erfdeel te hebben ontvangen.
Klaas en de notaris verrekenen eerst nog diverse uitgaven, waardoor Klaas nog f 12,97 aan de notaris moet bijbetalen. Hetzelfde geldt voor Wijbren Kunnen, namens Foekje Wijma, die nog f 6,98 aan de notaris moet betalen.
Partijen verklaren hiermee de hele nalatenschap van Janke te hebben afgewikkeld. Ter besparing van aanzienlijke kosten is afgezien van het opmaken van een officiele akte van boedelscheiding voor het Kantongerecht en van verdere formaliteiten voor afwikkeling van een boedel onder voorrecht van boedelbeschrijving aanvaarde nalatenschap.

nke in 1930 en 1937 had geleend aan haar zwagers Klaas Land en Wijbren Kunnen, was bedoeld resp. om een huis te bouwen (aan de Betonweg in Drogeham, nr. 52) en een huis te kopen. Tijdens haar ziekte verzuchtte ze: 'Ik hoop niet dat zwager Elle er boos over is dat ik hen die schulden in feite kwijt scheld''. 
Wat deze 'kwijtschelding' aan Klaas en Wijbren betreft, daartegen maakten Elle en Wijtske geen bezwaar, hoewel het om een aanzienlijk bedrag ging. Maar Elle en Wijtske besloten ook nog Elle's erfdeel van f 173,14 aan Klaas Land te schenken: hij had het erg arm.

t-family: 'Times New Roman'; font-size: medium;">Janke's grafsteen
Janke's grafsteen is er niet meer, ten gevolge van een misverstand. Klaas Land kreeg jaren later op een bepaald moment bezoek van de grafdelver, die vroeg wat er met het graf moest gebeuren. Klaas wilde overleggen met Elle en Foekje, maar beide laatsten zeiden: 'Beslis jij maar.' Al met al gaf Klaas te laat antwoord aan de grafdelver. Die had inmiddels de steen al weggehaald omdat de grafrechten vervallen waren.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Janke Wijma?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Janke Wijma

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen