Stamboom Smit, Zimmermann » Frans Willems Holkema (± 1647-± 1697)

Persoonlijke gegevens Frans Willems Holkema 

• Hij is geboren rond 1647 in Bolsward, S√∫dwest-Frysl√¢n, Friesland, Nederland.Bron 1
• Hij is gedoopt op 3 januari 1647 in Bolsward, S√∫dwest-Frysl√¢n, Friesland, Nederland.Bron 1
• Hij is overleden rond 1697 in Stavoren, S√ªdwest Frysl√¢n, Friesland, Nederland.Bron 1

  
  Leeftijd:50y

• Een kind van Willem Jacobs Holckema en Aeltie Franssen De Ring
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 27 maart 2017.

Gezin van Frans Willems Holkema

Hij is getrouwd met Eelck Pieters.

Zij zijn getrouwd rond 1671 te Arum, S√∫dwest-Frysl√¢n, Friesland, Nederland.Bron 1

Kind(eren):

1. Pieter Fransen Holkema  ± 1675-1725 

Notities over Frans Willems Holkema

Frans Willems vanaf 1675 de enige overlevende nakomeling in mannelijke lijn van zijn grootvader Jacob Gijsberts.
Aanvankelijk vond ik, o.a. in publikaties van Roorda, Halbertsma en anderen slechts weinig informatie en het heeft me veel tijd gekost om meer en juistere gegevens te verkrijgen. Het betrof met name de volgende punten:
a)waar bleef Frans W. na de dood van zijn ouders?
b) waar en wanneer trouwde hij en met wie? (Volgens de genoemde bronnen zou hij omstreeks 1675 in Stavoren getrouwd zijn; naam van de echtgenote was echter niet bekend).
c) waar en wanneer is hij overleden? (Volgens de b.g. bronnen was hij eerst stoel- en wieldraaier te Stavoren en daarna chirurgijn te Sneek; betr. overlijden geen informatie).
d) welke kinderen waren er? (b.g. bronnen vermeldden alleen een Pieter, geb. ca. 1675 te Stavoren.).
Zoals reeds gezegd, heb ik na veel gezoek wat nadere bijzonderheden gevonden, die in het onderstaande zijn verwerkt.
Uit een autorisatieakte van 30 oktober 1666, waarin de benoeming van een curator voor Frans en Jacob W. na het overlijden van hun moeder werd geregeld, blijkt, dat Frans in die tijd te Haarlem verbleef, waar hij een opleiding voor het"wieldraaiersambacht" volgde. Mogelijk is hij niet lang daarna naar Leeuwarden vertrokken, waar zijn oom van moeder's zijde Assuerus Fransen de Ringh, gemeensman en mr. bakker, woonde, die de curator over Frans en Jacob was. Na hetoverlijden van deze oom werden bij akte d.d. 9 maart 1668 als curatoren aangesteld Gerrijt Douwes Twellinga, gemeensman te Bolsward en Jan Lubberts Ostel, schooldienaar te Kimswert.

Wat betreft de verdere levensloop van Frans W. gaf na lang zoeken een akte uit het Weezenboek te Bolsward d.d. 12 april 1675 nieuwe aanknopingspunten. Volgens deze akte was Jacob W. kort tevoren overleden en werd de definitieve afrekeningvan zijn onder het beheer van het weeshuis staande geld met Frans W., die zijn enige erfgenaam bleek te zijn, geregeld. (De afrekening met Frans was zoals gebruikelijk gedaan bij zijn meerderjarigheid, dat was toen als je 25 jaar werd ) Uitdeze akte bleek, dat Frans W. op dat moment in Arum woonde. Helaas hadden mijn verdere pogingen aan de hand van dit gegeven aanvankelijk geen resultaat, aangezien over die periode geen kerkelijke gegevens van de betr. gemeente meer bestaan.In de gerechtelijke archieven van Wonseradeel vond ik echter een hypotheekboek, waarin een op 4 mei 1671gedateerde hypotheekakte voorkwam, waarbij
Frans Willems en Eelck Pieters, echtelieden, woonachtig te Arum, verklaren schul-dig te zijn aan Trijntie Dirks Broersma
400 Caroliguldens, met als onderpanden:
1) de huysinge van Hille Sweerts "nu" bewoond door Claes Heerts;

2) de huysinge te Arum door gen. echtelieden bewoond.
Hieruit bleek dus duidelijk, dat Frans W. destijds in Arum woonde en gehuwd was met Eelck Pieters. Door het ontbreken van de betr. kerkelijke boeken kon ik geen verdere gegevens vinden betr. de huwelijksdatum, de afkomst van Eelck en degeboorte van hun kinderen.

Onderzoek in Stavoren had mij al eerder de overtuiging gebracht, dat Frans daar inderdaad heeft gewoond en wel vanaf juli 1675. Hiervoor verzamelde ik de volgende aanwijzingen:

a) volgens het z.g. "Burgerboek" van Stavoren is een zekere Frans Willems daar op 1.7.1675 als burger binnengekomen (samen met een Jurrien Willems, die ik nog niet heb kunnen thuisbrengen, maar die in ieder geval geen broer geweest kanzijn).Helaas werd daarbij niet, zoals gebruikelijk was, zijn herkomst (Arum) vermeld. In dat geval zou mij veel gezoek bespaard zijn gebleven.
Dat het hier inderdaad om "onze" Frans Willems ging vond ik in eerste instantie bevestigd in een rekeningenboek (Nr. 82) van Stavoren, waarin onder 7 oktober 1680 de volgende post voorkomt:
"betaald aan Frans Willems de somma van 2 gld. 15 stuivers ter zake van geleverd pockholten schijven en nagels aan de stad, geleverd volgens rekening en kwitantie nr. 40".

b) in een lidmaatslijst van de geref. kerk te Stavoren, opgemaakt in juli 1681, komt in het Noorderkwartier onder andere voor:
volgnr. 335 - Frans Willems
volgnr. 336 - Eelck Pieters
(Dit had mij reeds doen vermoeden, dat Eelck Pieters de echtgenote van Frans W. was, maar het in zulke gevallen gebruikelijke verbindingswoordje "en" werd hier niet vermeld).
Opm.: in dezelfde lijst komt ook de b.g. Jurrien Willems voor, samen met zijn vrouw Siouck Jans.

c) Een bevestiging van het vertrek van Frans W. uit Arum vond ik onlangs nog in een hypo-theekboek van Wonseradeel betr. 1675, waarin een akte van 19 juni 1675 betr. verkoop van een huis en loods door Frans Willems Holckema Mr. wieldraaierte Arum, aan Sjoerd Reijns Tolsma.

Wat betreft kinderen van Frans W. en zijn echtgenote zou volgens een gepubliceerde kwartierstaat en volgens genealoog Roorda er een zoon Pieter zijn geweest, geboren in Stavoren omstreeks 1675. Halbertsma, alsook de naamlijst van de ned.herv. predikanten, vermelden als zoon van Frans W. een Willem. (Laatstgenoemden wijzen Willem aan als vader van de latere Ds. Frans Holkema, wat echter niet juist is, zoals verderop zal blijken). Mijnerzijds heb ik van geen van de kinderenvan Frans W. een doopaankondiging kunnen vinden, wat verklaarbaar is, aangezien ze waarschijnlijk in Arum zijn gedoopt, waar geen kerkelijke gegevens meer van bestaan.

Met name betr. Pieter werden echter meerdere gegevens gevonden, waarbij de vermelding van zijn achternaam Holckema in enkele hypotheekakten in Sneek de bevestiging vormde, dat het hier inderdaad om een nakomeling van Frans Willems ging.(Hierover meer in het volgende hoofdstuk)

In de lidmaatboeken van de geref. kerk te Stavoren vond ik:
aangenomen Nov. 1696Aaltje Fransen (belijdenis)
aangenomen 22.01.1697Willem Fransen
aangenomen 22.11.1698Pieter Fransen

Ik acht het waarschijnlijk, dat het hier inderdaad de kinderen van Frans Willems betreft:
1. Aaltje- genoemd naar de moeder van Frans W.
2. Willem- genoemd naar de vader van Frans W.
3. Pieter- genoemd naar de vader van Eelck..

N.B. Op 30.9.1703 huwden te Stavoren Aeltien Frans en Jan Gerrits, beide van Stavoren. Was dit misschien b.g. Aaltje?

Betr. het overlijden van Frans Willems heb ik ondanks uitvoerig speuren noch in Stavoren noch in Sneek iets concreets kunnen vinden.
In het oude stadsarchief van Stavoren bevindt zich een "speciecohier" (= belastingstaat) van 1690 (dossier 133), waarin o.a. voorkomen:
Frans Willems2.-.-
Jurrien Willems1.2.-
terwijl in een eveneens in archief Stavoren voorkomend "register van goedtschattingen binnen Stavoren voor 1696" (= een soort vermogensbelasting ten bedrage van 1,1% onder "personen die weex twee en en ..... kunnen geven" wordt genoemd:
Frans Willems weduwe 2.12.-.

Wanneer het hier inderdaad om de weduwe van "onze" Frans Willems gaat - en m.i. is dat praktisch zeker - moet hij tussen 1690 en 1696 overleden zijn. Mijn conclusie is dan ook, dat in tegenstelling tot andere puclikaties Frans Willems inStavoren is overleden en niet naar Sneek is vertrokken, noch aldaar als chirurgijn heeft gewerkt. (Ondanks uitvoerig onderzoek heb ik in Ssneek in het geheel niets betr. Frans Willems gevonden, ook niet in het burgerboek, waarin detoegelaten burgers worden vermeld).

Wat zijn vrouw Eelck Pieters betreft, vond ik in een speciecohier van Stavoren over 1713 (de tussenliggende ontbreken) haar naam nog eens vermeld (nu echter als Eelck Pieters en niet als Frans W.'s weduwe). Ook in een beluidensboek(registratie van "beluidingen" i.v.m. overlijden) van Sneek (nr. 652) komt een Eelck Pieters voor, die aldaar op 24.12.1708 zou zijn overleden. Ook al zou deze laatste "onze" Eelck Pieters zijn geweest, dan behoeft dat er nog niet op teduiden, dat ook Frans W. in Sneek zou hebben gewoond. Immers haar zoon Pieter (zie het volgende hoofdstuk) vertrok uit Stavoren naar Sneek in 1702 en het is niet ondenkbaar, dat Eelck, die toen volgens onze gegevens dus al lang weduwe was,met hen meegegaan is, resp. hen later gevolgd is. (Binnenkomende vrouwen werden in de burgerboeken niet vermeld).

N.B. Zoals uit een afrekening van het Weezenboek, Bolsward d.d. 7.6.1667 blijkt, kwam aan Frans en Jacob W. na het overlijden van hun moeder en van hun neef Salvis (zoon van Gijsbert J.) een bedrag van ca. Car. Glds. 2000,- toe, datblijkbaar door de curatoren (Assuerus Fransen de Ringh en Jan Ostel onder toezicht van het Weeshuis werd beheerd. Enkele details uit deze afrekening volgen hierna:

opbrengst winkel en ijzer "kramerijen (blijkbaar verkocht aan
Claes Geerts Minsma)F 546. 5. 0
afrekening gehouden boelgoed 1332. 7. 0
huishuur v. Willem Jansen, mr. kleermaker 48. 2. 0
idem. kamerbewoner ...... 8. 8. 0
idem Griet, bewoonster achterkamer (blijkbaar behoorde tot
de erfenis dus ook nog een eigen huis) 8. 8. 0
erfenis Salvis Gijsberts 309. - . 0
diversen 19.13. 0
__________
2272. 03. 8

uitgaven o.a.:
sterfhuis Aaltje Fransen (hun moeder)F 2.10. 0
idem 1. 9. 0
8 dagen verzorging "pestilentiale doodzieke" Aaltje Fransen 8. 0. 0
4 dg. diensten betr. sterven Assuerus Willems (√©âˆš©n v.d. kinderen) 3. 0. 0
diensten in ijzerkraamwinkel 5.19. 0
kosten notaris Hylckema 13. 6. 0
Hiltje Sweerts (moei van Frans en Jacob) 6. 0. 0
apotheek 26.18.9
timmerman: 4 "doodvatten" 55. 0.0
winkelier 7.12.8
apotheek 22. 1. 0
kosten inventarisatie enz. 48. 1. 0
chirurgijn Gerrit Riemersma, Bolsward 20. 6. 9
Martini parochie kerk: Aaltje Fransen (6) en 3 kinderen (3x3)
Frans en Jacob verloren met hun moeder ook alle 3 hun broers
en zusters) 15. 0. 0
grafmaker 5. 0. 0
lichten en weer leggen van grafsteen 6. 0. 0
enz. enz.

Uit de berekening bleek voorts, dat Jacob W. vanaf Allerheiligen 1666 bij zijn oom in Leeuwarden woonde en dat ook Frans in de loop van 1667 (na terugkeer uit Haarlem?) daar zijn intrek nam.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Frans Willems Holkema?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Frans Willems Holkema

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen