De doop getuige was Lijsje Jans Kalf
Instituut:Dominee
Leeftijd:82y 4m 0d
overleden in westzaan in een huis in de krabbelbuurt
Hij is getrouwd met Guurtje Arie Knijnsberg.
Zij zijn getrouwd op 14 maart 1820 te Westzaan, Zaanstad, Noord-Holland, Nederland , hij was toen 23 jaar oud.Bron 3
Bron Burgerlijke stand - Huwelijk
Archieflocatie Noord-Hollands Archief
Algemeen Toegangnr: 358
Inventarisnr: 358.136
Gemeente: Westzaan
Soort akte: Huwelijksakte
Aktenummer: 2
Datum: 19-03-1820
Bruidegom Jan Kalf
Leeftijd: 23
Geboorteplaats: Landsmeer
Bruid Guurtje Knijnsberg
Leeftijd: 26
Geboorteplaats: Wormerveer
Vader bruidegom Klaas Kalf
Moeder bruidegom Neeltje Boerendans
Vader bruid Arie Knijnsberg
Moeder bruid Neeltje Hogerhuizen
Nadere informatie beroep Bg.: arbeider; beroep Bd.: dienstmaagd
Kind(eren):
7-6-1815 opgeroepen als soldaat tbv oorlog
23 Februari 1820 opgeroepen voor militaire dienst
Testament bekend en nalatenschap
Het begon met een stalhouderij.
Op het adres J.J. Allanstraat 57 te Westzaan snorren thans de draaibanken van het metaalconstructiebedrijf Komar B.V. Die onderneming volgde daar Dirksen Westzaan B.V. op, die in mei 1991 naar Zaandam verhuisde. De laatst genoemde vennootschap was een voortzetting van het constructiebedrijf van Jan Dirksen, nadat deze in 1978 was overleden. Dirksen was eerder in dienst van Piet Bes, die op dat erf een smederij en fietsenhandel had en hij nam in 1960 de zaak van zijn baas over. Met de smedrij van Bes zullen we voor de meeste lezers nog op bekend terein zitten. Voor die periode wordt het moeilijker. We gaan eens kijken welke activiteieten zich op dat erf hebben afgespeeld.
Voor de gang van zaken op dat erf gaan we terug naar 1824. In dat jaar werd het gekocht door een zekere Jan Kalf. Het terrein groot 1040 m¬â¤ was toen onbebouwd. Er had wel een huis gestaan, maar dat was gesloopt. Deze Jan Kalf was een opvallende figuur. Hij kocht in de eerste helft van de 19de eeuw links en rechts in het dorp huizen, lege erven en weilanden op. Een vooruitstrevend man dus. Jan Kalf, in 1796 in Landsmeer geboren was getrouwd met Guurtje Knijnenberg. Zij zijn de stamhouders van een uitgebreide familie Kalf, waarvan enkele nazaten tot op de dag vandaag nog in Westzaan wonen. Kalf's beroep was aanvankelijk alleen veehouder. Later kwam er een stalhouderij bij zoals we zullen zien.
Tot 1850 was rijverkeer in het dorp niet mogelijk. Dat zou uiteraard alleen per paard en wagen kunnen want auto's waren er nog niet. De langgerekte dorpstraat was namelijk slechts een voetpad. Om je te verplaatsen moest je lopen. Of in een bootje stappen, want water was er genoeg. Wat zal het in die tijd onvoorstelbaar rustig in Westzaan geweest zijn. Omstreeks 1850 kwam in die situatie verandering. Het voetpad werd zodanig verbreed, dat het mogelijk werd met paard en wagen in het dorp te verschijnen.
We keren terug naar het lege erf dat Jan Kalf in 1824 had gekocht. Dat bleef geruime tijd onbebouwd liggen. Pas in 1849 kwam er beweging. Jan Kalf liet op die plek een huis en een stal bouwen. En dat was het begin van een stalhouderij, dat wil zeggen de verhuur van rijtuigen. Daarom is het bouwjaar 1849 niet toevallig. Immers, in die tijd kwam de rijweg in het dorp gereed en Jan speelde daarop in door rijtuigen te verhuren al dan niet met koetsier. Voor het onderhoud van de rijtuigen werd in 1859 een wagenmakerij annex smederij gebouwd. Zolang wordt er op dat erf dus met metaal gegoocheld.
In 1861 kwam Jan's vrouw Guurtje te overlijden. Simon Heinis, de laatste notaris in Westzaan, maakte een boedelbeschrijving. Daar staan interesante zaken in. Tot de gemeenschappelijke boedel van het echtpaar Kalf behoorden onder andere zes melkkoeien, een vaars, een pink, twee kalveren en vijf paarden. Er worden eveneens vijf rijtuigen genoemd: twee tentwagens, twee vigilanten en een sociabel. Dat laatste is een rijtuig voor twee personen.
Jan Kalf overleed zelf in 1878. Met betrekking tot de stalhouderij vermeldt de boedelbeschrijving: vijf vigilanten, drie tentwagens en opnieuw een sociabel. Vier paarden werden gewaardeerd op f 400,-. Aardig is een lijst vorderingen op klanten inzake rijtuighuur. Ik kan niet laten een greep te doen:
Wed. W. Tip f 12,-.
Notaris S. Heinis f 20,10
Doopgezinde Gemeente op 't Zuid f 18,20
Dominee Hartog f 19,60
Polder Westzaan f 37,80
Dr. van den Broecke, de dorpsdokter f 93,35
De volledige nalatenschap werd in 1879 openbaar verkocht. De opbrengst bedroeg bijna f 40.000,- in die tijd een aanzienlijke som. Het wagenhuis, de paardenstal, de rijtuigen en de paarden werden gekocht door Gerrit Kalf, Koetsier. Hij was een zoon van Jan, werkte in het bedrijf van zijn vader en heeft de stalhouderij voortgezet. De smederij met een woonhuis kwamen op de veiling in 1879 voor f 800,- in handen van Jacob Vogel, van beroep smid. Ook hij was knecht in het bedrijf.
Jacob Vogel heeft de smederij 21 jaar gerund. In 1900, hij was toen al 77 jaar, vond hij het welletjes en verkocht het huis en de smederij aan Dirk Kalf, een kleinzoon van de hiervoor genoemde Jan Kalf. Dat roept vragen op. Dirk was namelijk al 53 jaar en zijn beroep was tuinman. Het is dus de vraag of hij zelf de smidshamer wel gehanteerd heeft. Hoe het zij, Dirk heeft de woning en smederij na korte tijd in 1906 verkocht aan Cornelis Schoen, eveneens smid. Deze Cornelis Schoen heeft in dat zelfde jaar een nieuw stenen huis op de zuidkant van het erf laten bouwen. De woning staat er nog. Musicus Schweitzer woont daar nu.
Cornelis Schoen de smid is in 1913 op 43 jarige leeftijd overleden. Zijn weduwe heeft de onderneming enige jaren voortgezet. Tot 1920 toen zij twee huizen, schuur en werkplaats overdroeg aan haar knecht Pieter Bes uit Westzaan. En omdat we met deze mededeling aansluiten bij de inleiding is dit het einde van het verhaal.
Nico Heermans (1994)
Jan Kalf | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1820 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Guurtje Arie Knijnsberg |