Stamboom Rogier » Bronnen » Het geslacht Van Valkenburg, Toegangsnummer: 1571 Familie Van Valkenburg te Haarlem

Inleiding
De oudst bekende stamvader van het geslacht Van Valkenburg * , waarvan het archief hier beschreven wordt, is de omstreeks 1420 geboren Wouter inde Gruengracht, te Valkenburg in de huidige provincie Limburg vermeld in 1466, 1470, 1483,en 1484. Een van zijn achterkleinzoons, Jan (1510-1575), zoon van Mattheus Daems in de Gruengracht, vestigt zich te Antwerpen, waar hij in 1534 als Jan van Valckenborch wordt ingeschreven als lid van het Meerseniersgilde. Een zoon van laatstgenoemde, eveneens Jan van Valkenburg genaamd, wijkt in 1585 uit naar Amsterdam en overlijdt daar in 1603. Hij en zijn talrijke zoons en verscheidene schoonzoons behoren aldaar tot de groep van gefortuneerde Vlaamse kooplieden. Van deze zoons zijn Lucas (1584-1652) en Marcus van Valkenburg (1587-1653) de eersten die in het archief door stukken vertegenwoordigd worden.

Beiden vestigen zich te Haarlem en bewonen buiten die stad ook het Huis te Bloemendaal (aankoop door Lucas in 1625) en het huis ter Cleef (Marcus na zijn faillissement te Amsterdam, 1644) tezamen met hun broeder Mattheus, hun zwagers mr. Jacob Cats, Willem van Wely en mr. Fabiaen van Vlieten enkele anderen financieren zij inpolderingen onder Hatfield (Yorkshire). Mattheus wordt in Engeland genaturaliseerd in 1641 en in 1642 verheven tot baronet. Twee zonen van Marcus van Valkenburg trouwen met dochters uit de Haarlemse regentenfamilie Van Loo en nemen als vroedschap en burgemeester, respectievelijk pensionaris deel aan het bestuur van die stad. Het geslacht handhaaft sedert die tijd zijn aanzienlijke positie in Haarlem, waarbij op te merken valt, dat tot in deze eeuw telkenmale slechts één stamhouder het geslacht voortzet. De laatste van deze reeks mr. Johan Fredrik Theodoor van Valkenburg (geb. 1877) wordt bij Koninklijk besluit van 31 maart 1939, nr. 27 in de Nederlandse adel verheven; hij is tevens de laatste, van wie stukken in deze inventaris zijn opgenomen. De stukken, die thans bij de familie berusten maken slechts een klein gedeelte uit van het oorspronkelijke archief. In 1870 namelijk, na het overlijden van Charlotta Jacoba van Valkenburg barones van Heeckeren, is een groot gedeelte der archivalia, voornamelijk het ambtelijk archief van die leden van het geslacht, die tot de regering van Haarlem hebben behoord, aan het gemeentearchief van Haarlem geschonken.
Van deze schenking wordt gezegd * . "Er mag hier worden vermeld, dat ten geschenke zijn gezonden door de erfgenamen van wijlen Mevr. de Wed. Mr. C.C. van Valkenburg geb. van Heeckeren tot de Wierse eene zeer groote menigte van registers en stukken van den meest uiteenloopenden aard, maar die allen op de stad Haarlem en hare regering betrekking hebben. Hiermede zijn bijna alle verzamelingen op eene merkwaardige wijze aangevuld. Veel waarvan men het bestaan niet kon vermoeden, is nu in het bezit geraakt van het archief en ook thans is moeijelijk de belangrijkheid te overzien van een archief, dat door drie of vier regeringsgeslachten gedurende bijna twee eeuwen is bijeengebragt". Een omschrijving van deze stukken van de hand van de toenmalige gemeente-archivaris van Haarlem, mr. AJ. Enschedé, bevindt zich in het archief onder inv.nr. 199 en volgt in extenso als bijlage op deze inleiding. In 1953 zijn de stukken, in de bijlage vermeld onder "kist 1", nr. 41 en 44 * , (een gedeelte van) de stukken, vermeld onder "kist 2", nr. 54 * en stukken, vermeld onder "het kleine kistje" door het gemeentearchief van Haarlem * teruggeven aan jonkheer mr. C.G van Valkenburg, aangezien zij niet direct betrekking hadden op de geschiedenis van Haarlem.
Deze stukken zijn beschreven in deze inventaris onder de nummers 31-86, 942-977 en 884, 885. In 1953 en 1954 werden door jonkheer mr. C.C. van Valkenburg uit het familiearchief nog geschonken aan het gemeentearchief van Haarlem een notulenboekje van de Commissie tot Spijsverkooping te Haarlem 1845-1846 * en drukproeven van de Geschiedenis van Haarlem door mr. G.W. van Oosten de Bruijn met aantekeningen van mr. Mattheus Willem van Valkenburg en brieven van eerstgenoemde aan laatstgenoemde * .

De stukken betreffende de geslachten Coymans en Cruypenning in het Huis te Bloemendaal werden in 1953 ten geschenke ontvangen uit het familiearchief Huydecoper in het Rijksarchief in Utrecht * . Deze stukken zullen door vererving in de geslachten Coymans en Van der Muelen in het archief Huydecoper terecht zijn gekomen.
Tenslotte werden na het overlijden van Gijsbert Jan Anne Adolph baron van Heemstra (1869-1960) een aantal stukken betreffende jkvr. Cornelia Elisabeth Tedïng van Berkhout (1816-1887), weduwe van achtereenvolgens Ludolf van Valkenburg en Cornelis Willem van Valkenburg en haar dochter Ludolphine Cornelia barones van Heemstra-van Valkenburg en het goederenbezit van eerstgenoemde uit diens nalatenschap voor het archief verworven.

De stukken betreffende personen en goederen zijn in de inventaris gesplitst. Personen (rubriek 1.1.) behandelt de personen per generatie, eerst het geslacht Van Valkenburg, vervolgens de aanverwante geslachten in dezelfde volgorde als de leden van het geslacht Van Valkenburg, met wie de aanhuwelijking tot stand kwam. Een overzicht van de verwantschap tussen de personen, die in het archief zijn vertegenwoordigd, wordt aan het einde van deze inleiding gegeven. De stukken van deze afdeling zijn gesplitst in algemene, persoonlijke, ambtelijke en zakelijke stukken. Onder algemene stukken is de correspondentie ondergebracht. Geboorte-, huwelijks- en overlijdensaankondigingen en dergelijke zijn ter wille van de overzichtelijkheid bij de betreffende personen geplaatst, ook indien gebleken is, dat zij aan anderen verzonden geweest zijn. Stukken der aangehuwden van vóór hun huwelijk volgen onmiddellijk na de stukken betreffende dit huwelijk.

Goederen (rubriek 1.2.) is gesplitst in landen en vervolgens in gemeenten, waar de goederen gelegen zijn. De gemeentelijke indeling van het moment van de vervaardiging van deze inventaris is hierbij gevolgd. Aangezien sommige stukken op meer dan één goed binnen een bepaalde gemeente betrekking hebben, was het niet mogelijk de stukken anders dan chronologisch te rangschikken. Via de index blijkt het verband voldoende.
Rubriek 2. behandelt enkele stukken, waarvan de samenhang met het eigenlijke archief niet is gebleken, voornamelijk betrekking hebbend op personen met de naam (Van) Valkenburg, die niet tot de familie behoren. Rubriek 3. tenslotte geeft een overzicht van de verzamelde stukken, waarbij valt op te merken, dat de geboorte- en overlijdensaankondigingen en de gedrukte stukken van de hand van en betreffende familieleden, die verder niet door stukken in het archief zijn vertegenwoordigd, hier zijn ondergebracht.

De index op personen, instellingen en geografische namen is samengesteld door de heer H.P. Folting.

Het archief is onder nr. 212 bij het Centraal register van familiearchieven geregistreerd. Het is thans eigendom van de in 1969 opgerichte Van Valkenburgstichting, gevestigd te Haarlem en berust bij jonkheer mr. C.C. van Valkenburg te Aerdenhout.