Stamboom Jeroen Tijl, zijn samengevoegde en aangevulde Stambomen van Rademaker Bezemer. » Cornelis Adriaensz. Baes (± 1529-> 1608)

Persoonlijke gegevens Cornelis Adriaensz. Baes 

• Hij is geboren rond 1529.
• Beroep: boer te Ridderkerk.
• Hij is overleden na 1608 in Ridderkerk.
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 13 augustus 2004.

Gezin van Cornelis Adriaensz. Baes

Hij is getrouwd met N.N. (Cleysje of Claesje ?).

Zij zijn getrouwd rond 1555 te Ridderkerk.

Kind(eren):

1. Adriaen (Arien) Cornelisz. Baes  ± 1560-> 1629 
2. Margrieta(Grietge)Cornelisdr.  ± 1560-< 1612 
3. Jan Cornelisz. Baes  ????-1652
4. Pieter Cornelisz. Baes  ????-> 1618
5. Cornelis Cornelisz. Man alias Baes  ????-1621

Notities over Cornelis Adriaensz. Baes

Overlijden datum: AFT 26 APR 1608

Op 12 april 1593 attesteerden Cornelis Adriaensz. Baes, oud omtrent 64 jaren,
en Willem Adriaensz., omtrent 56 jaren oud, op verzoek van Jacob Muys van Holy,
baljuw van Zuid-Holland en destijds ontvanger-generaal, en diens schoonzuster
joffrouw Maria van der Linden. Baes was destijds door Muys van Holy gemachtigd,
en genoemde Willem door joffrouw Van der Linden, om toezicht te houden bij in-
dijking van uiterlanden gelegen tussen Ridderkerk en Slikkerveer en dat terwijl
de Spanjaarden aan de overzijde van de rivier in Krimpen aan de Lek lagen. Baes
verklaarde "dat ten zelven tijde van de Kinderdijk eenen schoot van de vijand
geschoten werde, dewelke over haar hoofd passeerde.
Deze akte is in de eerste plaats voor de genealogie Baes van belang omdat men
vrij nauwkeurig het geboortejaar van de oudst bekende voorvader van dit
geslacht kan vaststellen. Ten tweede zou de oorsprong van de familienaam
verklaard kunnen worden uit het feit dat Cornelis opzichter- "baes" -bij de
genoemde indijking was en dat hij zodoende met de toenaam "Baes" bekend kwam te
staan, welke zich dan bij zijn nakomelingen tot vaste familienaam ontwikkelde.
Vermoedelijk vond de indijking in of omstreeks het jaar 1575 plaats. De
Spanjaarden hadden in Krimpen aan de Lek twee schansen opgeworpen, welke in de
zomer van 1575 door de Spaanse veldheer Gillis van Barlaimont, heer van
Hierges, met 200 man werden bezet. Prins Willem van Oranje zond daarop 8
vendels voetknechten met 300 paarden naar de Zwijndrechtse Waard en liet bij
Ridderkerk een schans opwerpen, van waaruit de Spanjaarden belemmerd konden
worden. Nadat de dijk bij Krimpen was doorgestoken en de Spanjaarden door het
afsnijden van de toevoer waren uitgehongerd, gaven zij zich op 21 februari 1576
aan Oranje over,
Was Cornelis een geboren Ridderkerk of had hij zich pas rond 1575 - om
bijvoorbeeld voor Muys van Holy als opzichter bij de indijking te werken - in
of nabij het dorp gevestigd?.Voor genoemd jaar spreken Ridderkerkse bronnen
meerdere malen van een Cornelis Adriaensz., maar tot op heden zijn deze
uitsluitend onder patroniem vermelde personen niet te vereenzelvigen met
Cornelis Adriaensz.Baes.
Het is best mogelijk dat hij ten gevolge van de talrijke schermutselingen
tussen Spanjaarden en Geuzen zijn oorspronkelijke woonplaats had verlaten en
uiteindelijk in Ridderkerk belandde, alhoewel ook dat dorp in die tijd niet
vrij van troebelen, beroving en plundering is gebleven. In 1572 had Ridderkerk
te lijden van zowel Spanjaarden als Watergeuzen. Zo is het bekend dat de
soldaten van Lumey, Graaf van der Marck, de kist, staande in de sacristie,
openbraken en de papieren van de kerk en die van het gemene land verstrooiden.
Na deze daad werden papieren bijeengeraapt, maar veel daarvan ging toch
verloren. Hoe het ook zij, in of omstreeks 1575 verbleef Cornelis nabij
Ridderkerk en blijkens het kohier van de 100e penning, dat tussen 1575 en 1579
werd opgemaakt, had Cornelis Aryensz.Baes te Ridderkerk in Symon Pyetersz. XIIJ
Mergen een perceel van 7 hont eigen land, terwijl hij in hetzelfde weer van de
al eerder genoemde ontvanger-generaal Mr. Jacob Muys 6 mergen in gebruik had.
Tevens had Baes in Janygen Jans VI Mergen te Ridderkerk nog eens 2 percelen van
elk 2 mergen in huur van Dordtse landeigenaren.
Duidelijk is wel dat Baes voornamelijk met het boerenbedrijf zijn brood moet
hebben verdiend. Uit een ongedateerd, doch ouder kohier van de 6e penning over
Ridderkerk (van na 1559 en voor 1575) blijkt dat de genoemde 7 hont toen
eigendom was van ene Maerten Symonsz. Laatstgenoemde had ook de later door Baes
gehuurd 6 mergen van Jacob Muys in pacht.
Cornelis Baes blijkt dus in de jaren zestig of zeventig van de zestiende eeuw
onder meer de landerijen van deze Maerten Symonsz. in gebruik te hebben
genomen. Een mogelijke familieband is echter niet aangetoond. In het kohier van
de 100e penning van 1579 komt Cornelis Ariensz. Baes voor als gebruiker van
diverse gehuurde landerijen in de polders Oud-en Nieuw-Reijerwaard. Hij bezat
toen ook de al eerder genoemde 7 hont en voorts had hij met Pieter
Pietersz.Schout (=uit het geslacht (Van) Cranendonck), schout van
Oost-IJsselmonde, 9 mergen 1 hont land in Geerit Henricxz. IX Mergen in
eigendom, hetwelk zij in pandschap hielden van "de susters tot Bommel".
Het deel van Baes in het laatstgenoemde land was voordien in het bezit geweest
van Gerrit Pietersz.(Cranendonck), broer van de voornoemde schout. Van een
eventuele verwantschap tussen Baes en de gebroeders (Van) Cranendonck is niets
gebleken. Mogelijk had Baes dit land gewoon van Gerrit gekocht. Ook in het
kohier van de 50e penning van Ridderkerk uit 1581 wordt Cornelis Ariensz. Baes
genoemd als landeigenaar en- bruiker. Blijkens een akte van 8 maart 1583 in het
rechtboek van Ridderkerk had Wijt Louen aan Coernelys Aryensz. Baes 7 hont land
verkocht. De zaak handelt over achterstallige belasting over dit land van de
voormalige mede-eigenaar Joerys Diercksz.
Haddeman Joesten, borger en poorter van Dordrecht, transporteerde bij akte van
10 december 1583 aan Cornelis Aryansz. Baes 1 (?) merge land in Nieuw-
Reijerwaard, strekkende van de Grasdijck tot aan de Cruyswech en gelegen in
Jangen Jans Ses Mergen. op 12 december 1583 transporteerde de genoemde Dordtse
burger aan Baes 2 mergen in Nieuw-Reijerwaard, strekkende van de Out
Ryerwaertsen Dijck tot aan de Cruyswech en eveneens gelegen in voornoemd weer.
Op dezelfde dag verkocht Baes aan koopman Haddeman Joesten twee losrentebrieven
met een hoofdsom van 32 respektievelijk 34 ponden groot vlaams, die verzekerd
waren op de genoemde 2 mergen land. De eerstgenoemde brief werd op 10 maart
1603 ingelost door Adryaen Cornelisz.Baes.
Op 12 maart 1585 werd voor het gerecht te Ridderkerk door Lenert Lenertsz. en
Coernelys Willemsz. Jonckyndt een zaak aangespannen tegen Coernelys Aryensz.
Baes. Het betrof een financiele kwestie. Cornelis Arentsz. Baes was op 1 mei
1592 tegenwoordig toen de dijkgraaf en hoogheemraden van Oud- en
Nieuw-Reijerwaard een keur vastlegden over het houden van bijen in de nabijheid
van dijken en wegen. Omstreeks 1590 transporteerde Johan van Merode,
ambachtsheer van Ridderkerk, aan Cornelis Ariensz. Baes het huis Waalburg aan
het Waaltje te Ridderkerk en dat als schadevergoeding voor het verscheuren door
honden van de ambachtsheer van schapen van Baes.
De betreffende akte is niet meer terug te vinden, maar de overdracht blijkt uit
een verklaring die zijn kleindochter Aegje Jans Baes in 1689 op schrift liet
stellen. Baes zou gedurende vele jaren ontvanger van de kerkelijke goederen van
Ridderkerk zijn geweest en stierf volgens zijn kleindochter Aegje in hoge
ouderdom. Een akte van 7 juli 1596 spreekt van Baes als belender van land in de
polder Nieuw-Reijerwaard en in een akte gedateerd 26 april 1608 wordt er nog van
hem melding gemaakt. Hij moet dan al om en nabij de 80 jaar oud zijn geweest.
De naam van zijn vrouw wordt nergens genoemd. Gezien vernoemingen van
kleindochters zou haar naam Cleysje of Claesje geweest kunnen zijn.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Cornelis Adriaensz. Baes?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!