Stamboom Jellema, Dotinga, van der Til en Visser » Sascker Ritsckes van Jelmera (Donia) (1407-1448)

Persoonlijke gegevens Sascker Ritsckes van Jelmera (Donia) 

• Hij is geboren in het jaar 1407 in Ballum.
• Hij is overleden in het jaar 1448 in Ternaard, hij was toen 41 jaar oud.
• Een kind van Ritscke van Jelmera (Unga) (Donia) en Ael Ndr
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 17 augustus 2022.

Gezin van Sascker Ritsckes van Jelmera (Donia)

(1) Hij is getrouwd met Ydt Tjaerdtsdr van Aylva.

Zij zijn getrouwd

Kind(eren):

1. Eelck Sasckersdr van Jelmera (Heringa)  1435-< 1499 
2. Haye Sasckers van Jelmera (Cammingha) (Heringa)  1438-1486 

(2) Hij is getrouwd met Jeltoca.

Zij zijn getrouwd in het jaar 1427 te Ternaard, hij was toen 20 jaar oud.

Kind(eren):

1. Ael Sackersdr van Jelmera  1429-1498 
2. Romcke Sasckers van Donia  1430-1463 
3. Keimpe Sascherz van Jelmera  1431-1466

Notities over Sascker Ritsckes van Jelmera (Donia)

Sascker van Jelmera, overleden 1448, zoon van Ritscke van Jelmera en Ael N..
Bij zijn huwelijk schonk zijn vader hem “Donia” te Hallum (Burmaniaboek) en hij noemde zich ook Donia.
OFO II-216 d.d.24-6-1450:zijn zoons Haye en Romke maken een overeenkomst inzake de erfenis door Saeck Donia aan hun grootvader Ritske op Ameland nagelaten.
“Haye en Rumka Sasker znn inzake het erfschap door Sasker Doeynga aan Ritska op Ameland nagelaten” “ Yde Heringhe en Haye Sasker zoen over de erfenis van Saesker Doeynga us vader, Ritska op Aemland us aldvader ende Ael us aldmoeder” “Rumka Sasker zoen en Keympa zijn broer”
OFO II-219 d.d.14-6-1458:zijn zoons Romke,Keimpe en Haye maken een overeenkomst met Doedt Cammingha (Dokema).
“Baer tussen Doede Kammynga t.e.z. en Romka,Kempo en Haye Sasker znn Doynga t.a.z. “
OFO III-6 d.d.9-8-1466:Haye en Eelck worden halfbroer en halfzuster genoemd van Keimpe;Haye en Eelck worden alleen genoemd in het testament van moeder Ydt;de andere kinderen zullen dus uit een eerste huwelijk stammen.
Zie ook GJB 1963-35 en GJB 1972-94.
Sascker was gehuwd (1) met N.N..
Uit dit huwelijk:
1 Romcke van Donia,
2 Keimpe van Donia, overleden 3 mei 1452/9 aug 1466.
Heer van Ameland.
OFO IV-14 d.d.3-5-1452:Keimpe en zijn broer Romke hebben een geschil met Botte Aldhuustra.
OFO III-6 d.d.9-8-1466:hij overleed zonder kinderen en zijn volle broers (?) Romke en Aert (zuster Ael ?) erven 2/3e deel en zijn half broers (?) Haye en Eelck 1/3e deel.
3 Ael van Jelmera, overleden n 1498.
Genoemd met 2 zoons in OFO I-433 d.d.10-5-1498.
Ael was gehuwd met Fecco van Aebinga, ook Feicke, overleden v 1498, zoon van Goffe van Aebinga en Catharina van Roorda.
Hij wordt genoemd in OFO IV-39 d.d.24-6-1472.
Hoofdeling te Hijum en grietman van Leeuwarderadeel in 1479 (OFO I-299 d.d.19-10-1479).
Zie ook GJB 1994-144,145.
Voor Aebingastate te Hallum en haar bewoners zie de Friesche volksalmanak van 1897 blz.1/37.
Sascker was gehuwd (2) met Ydt Tjaertsdr van Aylva, overleden n 23 apr 1473, dochter van Tjaert Epes van Aylva en Swob van Juwsma.
Zij woonde tijdens haar eerste huwelijk op Heringastate onder Rauwerd en tijdens haar tweede huwelijk op Jelmerastate in Ballum Zie GJB 1995-144.
Zij wordt met zoon Haye genoemd in T327-1913a d.d.24-6-1450 en in OFO III-6 d.d.9-8-1466.
Zij testeerde als Ydt Heringhe op 23-4-1473 (zie F.T.nr.30 en OFO I-236).
Zij woonde toen weer in Rauwerd.In haar testament worden van de kinderen alleen Haye en een dochter(=Eelck) met zoon Sascker genoemd.Zie ook GJB 1963-35.
Ydt was weduwe van Eelcke van Heringa, afkomstig uit Rauwerd, overleden 1428/1431.
Uit het huwelijk van Sascker en Ydt:
4 Haye van Jelmera, ,later Heringa en Cammingha, overleden 1486.
Hij noemde zich Heringa (OFO II-64,84 d.d.27-5-1466 en 13-9-1477).
Hij was heer van Ameland na overlijden van zijn halfbroer Keimpe.
Ook olderman van Leeuwarden (OFO I-320,326,341 d.d.28-4-1482,21-2-1483,26-3-1485).
T327-1913a d.d.24-6-1450:zijn moeder en hij verklaren dat zijn broers Romke en Keimpe afstand hebben gedaan van het derde deel van de erfenis,die vader Sascker en de grootouders Ritske en Ael op Ameland hebben nagelaten,behalve het "foerndeel".
Zie ook OFO II-219 d.d.14-6-1458 en OFO III-6 d.d.9-8-1466.
OFO IV-40,42 d.d.4-12-1473 en 28-6-1474:hij heeft een geschil met Jets,dochter van zijn broer Romcke.
OFO II-82 d.d.13-7-1476:hij heeft een geschil met de grietman over het slatten van een deel van de Ee.
OFO IV-53 d.d.6-9-1479:hij heeft een geschil met Tjemck van Cammingha (Eminga) over het testament van Graets van Cammingha.
Hij testeerde op 9-3-1486 als Haye Kammingha (EEE 2-521,F.T.50 en OFO I-346).
Hanty van Heringa was een onwettige zoon van hem.Deze Hanty trouwde een zekere Doedt,die op Ballum,Ameland,testeerde.Voor haar testament,zie F.T.49 d.d 13-7-1485 en OFO I-342.
Haye is getrouwd 1458 met Doedt Sjucksdr van Dokema, overleden Leeuwarden 1500, begraven aldaar, dochter van Sjuck van Dokema en Sjouck van Juwsma.
Zij testeert op 22-3-1499 als Doedt Dokema (F.T.57).Het testament is ook te vinden in OFO I-440.
OFO II-218 d.d.6-5-1454:Doedt,als dochter van Sjuck Dokema,getrouwd met Sicke Cammingha.
OFO II-219 d.d.14-6-1458:overeenkomst tussen Doedt Cammingha t.e.z. en Romke,Kempe en Haye Sasckerszonen t.a.z.
Zij werd vroeger vaak vermeld als Doedt van Dekema,maar dat is onjuist.
Doeckemastate,ook genoemd Dokemahuis,lag in Bilgaard onder de rook van Leeuwarden.
Zij werd begraven bij haar eerste man Sicke.
Doedt was weduwe van Sicke van Cammingha, overleden v 1458, begraven Leeuwarden, zoon van Peter van Cammingha en Site Lousma, ,ook Syts.
Voor de kinderen van Haye en Doedt zie bij Cammingha.
5 Eelck van Jelmera, afkomstig uit Rauwerd, overleden v 1499.
Het Stamboek F.A. noemt haar als Eelck Saskersdr Jelmera,maar zij wordt ook Eelck Heringa genoemd.
Zij overleed kinderloos.
Eelck was gehuwd met Wigle van Camstra, overleden 1501, zoon van Rienck van Camstra en N.N..
Wigle testeerde op 14-4-1499 te Oosterwierum (zie F.T.nr.58).
Wigle van Camstra te Oosterwierum wordt genoemd op 5-4-1464 met zijn zwager Eza van Heringa te Mantgum en heer Douwe te Rauwerd (OFO III-5).
OFO I-183 d.d.3-7-1466:Wigle van Camstra te Franeker heeft een geschil met zijn zwager Haye Heringa.
OFO III-6 d.d.9-8-1466:Er is een overeekomst tussen zwager Haye en schoonmoeder Yde t.e.z. en Wigle t.a.z.
Wigle wordt ook genoemd op 28-6-1487 bij het verbond tussen delen van Westergo en Oostergo (OFO II-154).
Zie voor het testament T327-1077 en 1078;de beide versies van het testament ook in OFO-I-441 en OFO-II-442 d.d.14-4-1499.
Wigle ook in GJB 1963-35 en 1968-43.
Wigle was later gehuwd met Doedt N., overleden n 1514


woning (States en Stinzen)
Donia State stond "een kwartier gaans" ten westen van Hallum, gemeente Ferwerderadiel, aan de huidige Doniaweg.
Deze stins is waarschijnlijk al in de 14e eeuw gebouwd.
Geschiedenis Waarschijnlijk was Donia in Hallum één der oudste goederen van de familie Jelmera van Ameland (zie Camminghaslot). Volgens het Burmaniaboek gaf Ritscke Jelmera (1385-1451) de agrum Donianum aan zijn zoon Sasker bij diens huwelijk. Sasker ging zich sindsdien Donia noemen. Op het vasteland werd de familie Jelmera vaak Donia genoemd. Zo sloot bijvoorbeeld in 1444 Remko Doynge voor zichzelf en namens Sasschert zijn vader en Ritseko Doynge zijn grootvader samen met andere hoofdelingen een verbond met de stad Groningen. In 1450, 1452 en 1458 was Remka Doyngha betrokken bij verschillende erfeniskwesties.
Peter van Thabor vermeldt in zijn historie: "Ende in Ferwerderdeel wasser groote twijdragt tusschen die partije die duert tot noch toe, ende sint vele hovelinghen omme gheslagen (gedood - JL) onder welke die laetste was Tzaling Sitthijma. Ende die laetste van die vetkoopers was Runka Doijngha, die wordt ghebrant in die kercke toern in ’t jaer 64 omtrent Sinte Marten". Deze Remke Donia, aanvoerder van een groot contingent Vetkopers, werd aangevallen door Lieuwe Jellinga uit Britsum en zijn krijgsvolk. Die belegerden de Doniastins en na enige tegenstand wisten ze het huis te veroveren en "vernietigden het tot de grond toe" zoals Cannegieter schrijft. Rienk ontkwam in eerste instantie en vluchtte in de kerktoren van Hallum.

Lieuwe Jellinga belegerde hem ook daar en stak de kerktoren op 7 november 1464 in brand. Remke Douma kwam in de vlammen om, "waardoor," schrijft Occo Scharlensis, "de voorgaande moedigheid van ’t geslachte Donia gans te niete ging". Remke Donia volgde zijn grootvader op als heer van Ameland en noemde zich daarna ook wel Jelmera. Hij was gehuwd met Catharina Adeelen met wie hij twee dochters had, Hilck en Jetske.
Hilck trouwde eerst met Botte Luinia en in een tweede huwelijk met Schelte Aebinga, wiens vader Fecke rond 1468 de stins Offingaburg in Hallum had gekocht. Hilck bracht als erfdochter de stins Donia aan de familie Aebinga. De machtspositie van de Aebinga's in Hallum werd daardoor vergroot. Het land van Offinga en Donia grensde aan elkaar. Schelte en diens zoon Riurd Aebinga werden naar deze stins soms ook Donia genoemd.
Het schijnt dat òf Schelte òf zijn zoon Ruurd op de puinhopen van het vernielde Donia een nieuwe state heeft gebouwd. In "het geslacht Aebbinga te Hijum en Hallum" (De Vrije Fries deel 1 pag. 345) schrijft Jhr. H. Baerdt van Sminia althans dat Ruurd Scheltes van Aebinga, een kleinzoon van Rienk Donia, eerst woonde op Donia State. Daar stond "een zeer schoon huis, geheel uit het water opgebouwd, met vier torens, elk met eenen vergulden weerhaan prijkende". Verder zouden er grote kelders geweest zijn waarin ondermeer een rosmolen gebouwd was om het koren te malen. Deze nieuwe state zou platgebrand zijn door de Dokkumers. Ruurd heeft de overblijfselen verder laten afbreken, het grootste deel van de stenen verkocht en er een gewoon huis voor in de plaats laten bouwen dat hij nog een aantal jaren bewoond heeft. Na de dood van zijn zuster Rixt in 1543 verruilde hij eenvoudige Donia State als woonhuis voor het veel meer representatieve Offingaburg. In zijn testament van 1557 liet hij behalve Offinga ook Donya sate toe Hallum na. Ook Lyobbemasate (Liebma) dat later bij Offinga werd gevoegd, maakte toen van dit aaneengesloten complex deel uit. In 1640 was Riurds kleinzoon eigenaar van beide staten en ook in de volgende generaties waren beide goederen in dezelfde hand.

Na 1543 had Donia geen functie meer als adellijk huis. Het goed was voortaan slechts een gewone boerderij.
In 1656 was de boerderij, 83 pondematen (ca. 30 hectare) groot, eigendom van Schelte van Aebinga. Na hem was zijn dochter Lucia Helena eigenaresse en vervolgens haar zoon Tjalling Homme van Camstra die op Orxma State te Menaldum woonde, die het naliet aan zijn dochter Elisabeth.
Elisabeth was gehuwd met Jan Sicco Rijksbaron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg van Eysinga State te Rinsumageest.
In 1808 ging het fout met de s(t)ate, want op 26 april 1808 is de verkoop van "het hornleger Donia State met de Spekpolle daarachter, groot 1 ¼ pondematen, onder Hallum aan den Doniaweg met daarop staande afgebrande huizinge".
Bewoners rond 1435 Sasker Jelmera/Donia
- 1464 Rienk Donia
vanaf 1464 Hilck Donia
1511 Ruurd Aebinga
1656 Schelte van Aebinga
Lucia Helena van Aebinga
Tjalling Homme van Camstra
Elisabeth van Camstra en Jan Sicco thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Sascker Ritsckes van Jelmera (Donia)?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Sascker Ritsckes van Jelmera (Donia)

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen