Stamboom familie (L.J.) Pilon » Willem de Bree (1848-1928)

Persoonlijke gegevens Willem de Bree 

• Hij is geboren op 10 maart 1848 in Groningen.

  na het huwelijk van moeder Stijntje Wening door Hendrik de Bree als zijn zoon aangenomen

• Beroepen:
• werkman, in Vierverlaten, oliemolen "De Hoop".
• in Hoogkerk, suikerfabriek.
• Fysieke beschrijving: zie: Profiel weergeven, Kerkstraat, Hoogkerk.
• (Military Enlistment) in het jaar 1868: vor de nationale militie, .
• Hij is overleden op 27 april 1928 in Hoogkerk, hij was toen 80 jaar oud.

  (Overlijdensregister Hoogkerk 1928, Aktenummer 14)

• Een kind van Hendrik de Bree en Stijntje Wening

Gezin van Willem de Bree

Notities over Willem de Bree

Mijn grootouders. 

Opa Willem de Bree werd geboren in 1848, het revolutiejaar en het begin van grote politieke en sociale veranderingen. In dat jaar verscheen ook “Het Communistisch Manifest" van Marx en Engels. Het was een tijd van armoedige omstandigheden waarin het maatschappelijk leed bestreden werd met godsdienst, vaderlandsliefde en jenever. Armoede en drankgebruik gingen in die tijd vaak samen. De ingeburgerde slogans uit die periode waren dan ook: "Vrees God, eert de Koning" en "Armoede is geen Schande".Van mijn vader, die zijn leven lang onthouder van drank was, hoorde ik het voorval dat hem eens, zo rond de eeuwwisseling, was overkomen toen hij op bezoek kwam bij familieleden woonachtig in de Witlattensteeg te Groningen. Eén der familie­leden lag op dat moment laveloos in de gang zijn roes uit te slapen. Door deze ervaring en de diepe indruk die het voorval op hem uitoefende, bleef mijn vader altijd wijzen op de gevaren van drankmisbruik.Opa Willem trad in het huwelijk in 1879 met Johanna Alberdina Meijer en overleed in 1928. Over deze opa Willem valt niet zoveel te verhalen omdat hij al overleed toen ik nog erg jong was.Opa werkte in de beginperiode als olieslager op de oliemolen "De Hoop” van de firma Helder te Vierverlaten. Het personeel moest constant beschikbaar zijn, daar de molen op windkracht draaide en het functioneren afhankelijk was van de weersomstandigheden. Men woonde bij de molen en ook mijn grootouders woonden daar. Mijn grootmoeder verdiende als wasvrouw voor het gezin van de baas daarbij ook nog een karig loon.Vervolgens werkte mijn grootvader het grootste gedeelte van zijn werkzame leven op de suikerfabriek te Hoogkerk. Op een foto die bij hen thuis aan de wand hing, stond hij vereeuwigd tussen een grote groep medearbeiders. Opa mocht graag vissen en het gebeurde dan ook wel dat hij samen met mijn vader, zijn enige zoon, als rustgevende ontspanning uit hengelen ging. Van horen zeggen was opa doodsbang voor honden. Of dat een gevolg was van persoon­lijke ervaringen, is onbekend.Een anekdote door mijn vader verteld, verhaalde hoe opa Willem eens sporadisch een brief aan het schrijven was. "Ik neem de pen ter hand”, schreef hij, en vervolgens sloeg hij de kroontjespen af met als gevolg dat de inktspatters in het rond vlogen, zeer tot verbolgenheid van zijn vrouw, mijn grootmoeder. Mijn grootvader was een klein mannetje. Voor de nationale militie werd hij voor de lichting van het jaar 1868 ingeschreven en vervolgens door de Militieraad wegens een te kleine maat van de dienst vrijgesteld.Gedurende de laatste tijd van zijn leven begon hij wat te dementeren, maar tot zijn laatste dagen bleven mijn grootouders bij elkaar en werd hij door mijn grootmoeder verzorgd.
Nooit heb ik iets negatiefs over deze grootvader vernomen.De enige persoonlijke, zeer vage herinnering die ik heb aan mijn grootvader, is, dat toen ik, op nog zeer jonge leeftijd aan de hand van mijn vader en grootvader, van de Kerkstraat te voet naar de plek ging van wat er nog stond van de oliemolen te Vierverlaten. Uiteraard valt er over grootmoe wel wat meer te verhalen. Zo lang ik haar heb mogen meemaken, woonde ze alleen in één van de huisjes van het streekje aan de Kerkstraat in Hoogkerk. Vele malen ben ik daar als haar kleinkind op bezoek geweest, zodat, althans voor mij persoonlijk, de huiselijke sfeer aldaar bepaald vertrouwd was. Aan de wand in de voorkamer hing de grote Friese staartklok, verder hing er het bekende portret van mijn vader "Pa met haar". Ik heb mijn vader alleen als kaalhoofdig gekend. Ook hing er nog een portretfoto van mij persoonlijk als baby op een dierenvachtje. Een zijde van de kamer werd ingenomen door de bedstee, welke ook onze favoriete zitplaats was bij de verjaardagen als de kamer vol bezoekers was.Voordat er kennis gemaakt werd met elektrisch licht, hing aan het plafond de bekende gaslamp, die, wanneer het donker werd, met omzichtigheid moest worden ontstoken. Immers het noodzakelijke kousje was erg kwetsbaar en had kennelijk nogal wat gekost, en moest daarom zo lang mogelijk mee.Naar Hoogkerk gingen we met de bus, genaamd de "Goliath", die vertrok vanaf het nog steeds bestaande café "de Slingerij" aan het Hoendiep, dat in die tijd nog niet gedempt was. Ook gingen we wel eens met de trein, vanwege de binding met de spoorwegen en het vrije reizen, naar de halte Vierverlaten en moesten dan een eindje lopen. Al met al was een reis naar Hoogkerk in die jaren nog een hele onderneming, doch het had toch zeker ook wel zijn bekoring.Grootmoe was een dominante dame. Toen ze eens op hoge leeftijd ziek te bed lag, verordonneerde ze haar dochters, die ook al om en nabij de tachtig waren, met strenge hand. Ze gelastte de huisarts door te zeggen: “Voel me de pols eens”. Toen Siep en ik in onze verlovingstijd eens bij haar op bezoek waren, vroeg ze ons of we wel spaarden. En toen we volmondig "ja" zeiden, sprak ze ons vermanend toe met de woorden: dat datgene wat wij deden geen sparen was, maar achteruit leggen. Sparen was volgens haar dat je je iets moest ontzeggen, en dat vond zij bij ons dus niet het geval. Kenmerkend daarbij was, dat toen grootmoe op 107-jarige leeftijd overleed, Siep en ik van haar spaar­centjes een gedeelte mochten ontvangen. We hebben er toen een nieuwe gaskachel voor gekocht, hetgeen voor ons gezin toentertijd een belangrijke aanwinst was.
Legendarisch blijft ook het voorval toen grootmoe vanwege haar hoge leeftijd eens werd geïnterviewd door een jonge journalist die haar aansprak met opoe, zij hem terechtwees met de opmerking: "Mien jong, ik ben dien opoe niet. Voor jou ben ik mevrouw De Bree".Met het stijgen der jaren werd grootmoe een bekende persoonlijkheid. Op haar verjaar­dagen kwam de gehele familie bijeen en was het een komen en gaan van vrienden en bekenden. Ook het college van B en W kwam haar dan feliciteren.Toen zij 103 was had ze nog een uitstekend geheugen en leefde geheel mee met het wel en wee in de Hoogkerker gemeenschap. Ze was een trouwe lezeres van het Nieuwsblad van het Noorden. Haar hoge leeftijd was haar niet aan te zien; ze woonde alleen en deed haar huishouding nog steeds zelf. Op haar 103^de verjaardag bracht een muziekvereniging haar ‘s avonds een serenade, en volgens mijn herinnering werd zij op een der verjaardagen door het kerkkoor vanachter de haag bij de kerk toegezongen.Op haar 104^de verjaardag wapperde de gehele dag de gemeentevlag op het gemeentehuis. Op Koninginnedag had grootmoe zelf de nieuwe vlag officieel onthuld.Tot dusverre was grootmoe iedere keer mee geweest op het jaarlijkse uitstapje voor bejaarden. Een tijd geleden heb ik haar op een oude filmopname op TV Noord gearmd met een paar vriendinnen op zo'n tochtje gezien. Mijn tantes hadden als taak op zich genomen haar huis een beetje proper te houden. Een hulp van buiten wilde ze niet meer hebben, want die was een zwien, die veegde alles onder de mat. Toen ze haar 105^de verjaardag vierde was ze bijzonder vitaal en goed bij zinnen. En toen ik op die heuglijke dag met haar proostte met de woorden: Grootmoe op Uw gezondheid, antwoordde ze ad rem: “Ja, wie het eerst op de kont leit.” Als Neerlands oudste opende ze de naar haar genoemde straat door middel van het onthul­len van het straatnaambordje met haar naamgegevens. Zij werd er door dokter Boetes heengereden, de arts die door een van mijn tantes de "lijfarts" werd genoemd. Hoewel iets hardhorend nam zij nog wel deel aan de gesprekken en wist ook dikwijls ­nog ad rem te reageren, zoals bleek bij het afscheid van het officiële gezelschap.De heer Bats, wethouder, plaatste de opmerking: Goed oppassen, mevrouw De Bree, waarop zij antwoordde: “Komt in orde pa!”In een gesprek met dokter Boetes zei ze: “Ja, ik heb vannacht geslapen, maar ben wel een jaar ouder geworden.” Ook dominee Prins van de Nederlandse Hervormde Gemeente kwam zijn gelukwensen aanbieden. Op de vraag hoeveel kleinkinderen en achterkleinkinderen ze wel niet had, antwoordde ze: Nou dat weet ik niet hoor! Maar de vorige week werd mijn derde achterachterkleinkind geboren.
Wat ik mij persoonlijk nog erg goed herinner, is het kooltje vuur voor de test in de stoof. De stoven werden veelvuldig gebruikt, ook door de tantes, tegen koude voeten. Na gebruik werden de gloeiende kooltjes (turf) met een tang in de doofpot gedeponeerd.Grootmoe, die Nederlands Hervormd was, ging regelmatig ter kerke. Alleen de laatste paar jaren ging dat niet meer; ze kreeg dan een geluidsband met de preek thuisbezorgd en haar kritiek op het gesprokene was van tijd tot tijd lang niet mis. De geluidsband werd wekelijks door mevrouw A. Stuivenwold, die 6 jaar jonger was dan grootmoe, persoonlijk gebracht. De twee oude dames sloegen elkaars verjaardagen ook nooit over. Op haar 107^de verjaardag, de laatste, kreeg ze van de koningin een telegrafische gelukwens, hetgeen ze zeer op prijs stelde.Hoewel ze een tijdje bedlegerig was geworden, is haar toch nog hoog bezoek ten deel gevallen. De commissaris der koningin in de provincie Groningen, mr. C.L.W. Fock, en de burge­meester van Hoogkerk, C. Nijman, met hun beider echtgenotes kwamen hun gelukwensen aan­bieden. Grootmoe moet zich tijdens het gesprek met de commissaris van haar geestige kant hebben laten zien. Het gesprek was van dien aard dat het langer duurde dan het oorspronkelijk in de bedoeling lag.Doordat de verzorging problematisch werd voor mijn tantes, werd besloten haar onder te brengen in huize "Avondlicht" te Haren. Dit zeer tegen de zin van dokter Boetes. Oude mensen moet je niet overplaatsen, dat bleek ook nu weer. Grootmoe had velen overleefd en ook mijn vader was al gestorven. Ook voor haar was het einde gekomen. Op 11 augustus 1965 overleed ze.Aan de begrafenis ging een rouwdienst vooraf in het Hervormd Verenigingsgebouw tegen­over haar woning in de Kerkstraat waar ze zoveel jaren had gewoond. De dienst werd geleid door ds. L.J.Prins. Nogmaals werd gememoreerd dat zij tot voor enkele weken, via de bandrecorder, nog trouw de kerkdiensten meemaakte.Bij de geopende groeve voerde de burgemeester namens alle Hoogkerkers het woord: "Mevrouw De Bree-Meijer heeft bijzonder veel te betekenen gehad voor de gemeenschap van Hoogkerk". Mede dank zij haar is de naam van onze plaats tot in alle uithoeken van het land uitgedragen. Wij zijn dankbaar haar te hebben gekend”. Nadat ds. Prins het Onze Vader had gebeden, sprak tot slot oom Ite van Til, als schoonzoon van grootmoe. Hij dankte voor het medeleven en de belangstelling en richtte zich daarbij in het bijzonder tot ds. Prins, dokter Boetes, het gemeentebestuur en de bewoners van de J.A. de Bree-Meijerstraat, die eveneens van hun medeleven blijk hadden gegeven.
Nu was grootmoe er niet meer, maar de vele herinneringen aan haar zijn gebleven. Nog zie ik haar zitten in dat achterkamertje als een klein gerimpeld vrouwtje van nog geen honderd pond, gezeten tussen haar kookfornuis met de ijzeren ringen en de tafel. Onder handbereik de bak met eierkolen, oude kranten en brandhoutjes. Alles om het vuur brandende te houden, en als het nodig was, gooide ze met de hand een paar kolen op het vuur.Dat vertrouwde achterkamertje had een wand waarop wat familiekiekjes hingen en op de tafel lag een boek, waarschijnlijk nog blijven liggen van haar kinderen.De titel van dat boek was als ik mij goed herinner: "De Roos van Dekama” van de vroeger zo populaire schrijver Jacob van Lennep. Mijn vader had het boek in elk geval gelezen. Hij wees mij op jonge leeftijd reeds op de schrijver en zijn boeken.Zo is gedurende het leven van grootmoe o.a. toch ook wel iets gedaan aan de cultu­rele vorming thuis. Het gezin De Bree bestond in die jaren, mede gezien het ontbreken van enige vorm van anticonceptie, uit een tamelijk groot aantal kinderen, zoals dat overigens voor die tijd normaal was. Er werden vijf dochters geboren en één zoon, mijn vader, terwijl ook nog een tweetal kinderen de bevalling niet hadden overleefd (een jongen en een meisje). 

De kinderen:

1. Doetje ( tante Gine)
2. Stientje (tante Stientje)
3. Sieberdiena (tante Dientje)
4. Hindrik leefde van 20-3-1888 tot 27-3-1888
5. Jurina (tante Jurine)
6. Willem (mijn vader)
7. Johanna Alberdina leefde van 2-11-1895 tot 9-11-1895
8. Johanna Alberdina (tante Jo) van Zuidhorn

uit de Familiekroniek van Wim de Bree

 -------------------------------------------------------------------------------------

overlijdensakte van Willem de Bree, 1928:

   Heden den acht en twintigsten April negentienhonderd

acht en twintig verschenen voor mij Ambtenaar van de Burgerlijken Stand der

gemeente Hoogkerk: Geert Snip,

-  oud zeven en vijftig jaren,

conciërge, wonende te Hoogkerk,

en Wouterus van de Vlasakker,

oud zeven en dertig jaren, gemeente-veldwachter, wonende te

Hoogkerk, die verklaarden, dat op den

zeven en twintigsten April dezes jaars,

de namiddags te twee uur, te Hoogkerk,

in deze gemeente is overleden Willem de Bree, oud negen

en zeventig jaren, zonder beroep, geboren te Groningen,

wonende te Hoogkerk, echtgenoot van

Johanna Alberdina Meijer, zoon van Hendrik de Bree

en van Stijntje Wening, beiden overleden. 

   Waarvan akte, welke is voorgelezen.

                 G. Snip

                (onleesbaar)                       (onleesbaar)

-------------------------------------------------------------------------------------

Zie ook de stamboom: http://www.famdebree.nl/db/famnl/442.html

Web content link:http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&query=%22de+bree%22&cql%5B%5D=%28date+_gte_+%2201-01-1900%22%29&cql%5B%5D=%28date+_lte_+%2231-12-1954%22%29&facets%5Bspatial%5D%5B%5D=Regionaal%7Clokaal&facets%5Btype%5D%5B%5D=artikel&facets%5Btype%5D%5B%5D=familiebericht&facets%5Btype%5D%5B%5D=illustratie+met+onderschrift&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Leeuwarden&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Uithuizen+%3B+Buitenpost+%3B+Westpolder+dankbetuiging voor de belangstelling van zijn 25-jarig huwelijksfeest in het Nieuwsblad van het Noorden van 26 juni 1904

Web content link:http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&query=%22de+bree%22&cql%5B%5D=%28date+_gte_+%2201-01-1900%22%29&cql%5B%5D=%28date+_lte_+%2231-12-1954%22%29&facets%5Bspatial%5D%5B%5D=Regionaal%7Clokaal&facets%5Btype%5D%5B%5D=artikel&facets%5Btype%5D%5B%5D=familiebericht&facets%5Btype%5D%5B%5D=illustratie+met+onderschrift&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Leeuwarden&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Uithuizen+%3B+Buitenpost+%3B+Westpolder+aankondiging van zijn 35-jarig huwelijk, Nieuwsblad van het Noorden 13 juni 1914

Web content link:http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&query=%22de+bree%22&cql%5B%5D=%28date+_gte_+%2201-01-1900%22%29&cql%5B%5D=%28date+_lte_+%2231-12-1954%22%29&facets%5Bspatial%5D%5B%5D=Regionaal%7Clokaal&facets%5Btype%5D%5B%5D=artikel&facets%5Btype%5D%5B%5D=familiebericht&facets%5Btype%5D%5B%5D=illustratie+met+onderschrift&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Leeuwarden&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Uithuizen+%3B+Buitenpost+%3B+Westpolder+dankbericht voor de belangstelling voor zijn 45-jarig huwelijk, Nieuwsblad van het Noorden 21 juni 1924 (derde kolom)

Web content link:http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&query=%22de+bree%22&cql%5B%5D=%28date+_gte_+%2201-01-1900%22%29&cql%5B%5D=%28date+_lte_+%2231-12-1954%22%29&facets%5Bspatial%5D%5B%5D=Regionaal%7Clokaal&facets%5Btype%5D%5B%5D=artikel&facets%5Btype%5D%5B%5D=familiebericht&facets%5Btype%5D%5B%5D=illustratie+met+onderschrift&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Leeuwarden&facets%5BspatialCreation%5D%5B%5D=Groningen+%3B+Uithuizen+%3B+Buitenpost+%3B+Westpolder+overlijdensadvertentie, Nieuwsblad van het Noorden 28 april 1928 (zesde kolom)

Web content link:Hoogkerk in de jaren 30

Web content link:http://www.myheritage.nl/person-1000020_149991481_149991481/johanna-alberdina-meijerHier staat wat over zijn vrouw Johanna Alberdina; zij was ooit Nederlands oudste.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Willem de Bree?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Willem de Bree

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen