Stamboom Bouwmeester / Helsloot » Jan Bouwmeester (1725-????)

Persoonlijke gegevens Jan Bouwmeester 

• Hij werd gedoopt op 7 oktober 1725 in Lochem (Ge).
• Beroep: Landbouwer.
• Woonachtig:
• Diepenheim (Ov).
• van 1725 tot 1725: Lochem (Ge).
• van 1768 tot 1773: Diepenheim (Ov).
• Hij is overleden in Diepenheim (Ov).
• Een kind van Hendrik Bouwmeester en Everdina Tollenaer

Gezin van Jan Bouwmeester

Hij is getrouwd met Aaltjen Udink.

Zij zijn getrouwd rond 1767.

Kind(eren):

1. Hendrik Bouwmeester  1773-1843 
2. Engele Bouwmeester  1768-1845

Notities over Jan Bouwmeester

Jan Bouwmeester is een ietwat mysterieuze figuur omdat er zo weinig van hem is terug te vinden. Hij is getrouwd met Aaltje Udink en de vader van Hendrik Bouwmeester. Waarschijnlijk is hij getrouwd in Diepenheim in 1767 en daar gestorven rond 1800 (hij wordt nog genoemd bij het huwelijk van zijn zoon in 1797) maar helaas zijn er van die jaren geen akten bewaard gebleven. Opvallend is ook dat hij in volkstellingen van Diepenheim en Lochem niet voorkomt en evenmin staat ingeschreven als lidmaat van de kerk.

Het voornaamste aanknopingspunt is de hardnekkige familieoverlevering die zegt dat de Bouwmeesters oorspronkelijk uit de buurt kwamen van het (voormalige) zwembad Stijgoord in Lochem.

Herkomst.
De eerste Bouwmeesters waren geen zelfstandige boeren. Ze trokken rond in de grensstreek tussen Overijssel en Gelderland op zoek naar werk en huwelijkspartners.

De vroegste akte waarin Jan Bouwmeester zeker voorkomt is de geboorteakte van dochter Engele (Geesteren 1768). Jan en zijn vrouw Aaltje Udink wonen dan op de boerderij de Rouwendijk (ten oosten van huis Westerflier) in Diepenheim. Aaltje is nog jong (18).
De huwelijksakte ontbreekt. Waarschijnlijk zijn Jan en Aaltje in 1767 in Diepenheim of Geesteren getrouwd, maar in Geesteren is niets te vinden en in Diepenheim ontbreken de trouwakten na april 1766. Ook in omliggende plaatsen in Overijssel en Gelderland is niets gevonden.

De herkomst van Jan is daarom speculatief. Als de familieoverlevering juist is, dan is een mogelijke kandidaat Jan Bouwmeester, gedoopt op 7-10-1725 in Lochem. Zijn vader op de akte is weliswaar Hendrik Tollenaer maar er zijn goede gronden om aan te nemen dat Hendrik Tollenaer en Hendrik Bouwmeester dezelfde persoon zijn. Hendrik Bouwmeester trouwt in 1724 met Everdina Tollenaer. Zijn schoonvader overlijdt kort daarna. Waarschijnlijk heeft Hendrik rond 1725 het beroep van zijn schoonvader - tollenaar - overgenomen en stond hij sindsdien ook bekend als Hendrik Tol(le)naer. In de onderstaande akten worden de namen Hendrik Tollenaer en Hendrik Bouwmeester afwisselend gebruikt. De overeenkomsten zijn echter dermate groot (voornaam Hendrik, beroep Tollenaer, vrouw Everdina, wonend in het Tolhuis in het Schependom, broer Jan) dat het vrijwel zeker om dezelfde persoon gaat.

Akten.
1) trouwakte 25-6-1724: Hendrik Boumeester, j.m. soon van wijlen Jan Boumeester in Almen, tegenwoordig wonende in Laren en Everdina Hendriksen, j.d. van Hendrik Tollenaer onder het schependom.
2) trouwakte 6-8-1724: Jan Jansen Boumeister, j.m. soon van wijlen Jan Boumeister in Almen en Engele Roelofs, j.d. van Roelof Heijlers in Aexel.
3) doopakte 7-10-1725: JAN, s. van Hendrik Tollenaer (in 't Tolhuijs) de vader selfs.
4) trouwakte 9-5-1728: Jan Tolnaer, j.m. s. van wijlen Hendrik Tolnaer uijt het schependom en Willemken ten Have, wed. van wijlen Albert Smienk uijt Gr. Dugteren.
5) doopakte 22-8-1728: WILLEM, s. van Jan Boumeesters (Aexel) get. Hendrik Tolnaer
6) doopakte 16-1-1729: HENDRIK, s. van Hendrik Boumeester (in 't Schependomb)
7) doopakte 4-3-1733: MARGARETA, d. van Hendrik Boumeester en Everdina Tolnaers , ehel. (aen het Tolhuijs).
8) doopakte 6-2-1737: WILLEM, s. van Hendrik Tolnaer en Everdina, ehel. (Schependomb)

Feiten.
- Hendrik Tollenaer (Tolnaer) en Hendrik Bouwmeester zijn beide getrouwd met vrouw Everdina en wonen in het Tolhuis in het Schependom (akte 1, 6, 7, 8)
- Hendrik Bouwmeester is de broer van Jan Bouwmeester (akte 1, 2), Hendrik Tolnaer is eveneens naaste familie van deze Jan Bouwmeester (akte 5)
- (schoon)vader Hendrik Tollenaer is overleden tussen 1724 en 1728 (akte 1, 4), hij is niet de vader van Jan uit 1725 omdat hij al een zoon Jan heeft (akte 1, 3, 4)

Conclusie.
Het is erg onwaarschijnlijk dat Hendrik Bouwmeester en Hendrik Tollenaer allebei trouwen met een Everdina en met zijn vieren op het Tolhuis wonen, bovendien ontbreken zowel de geboorteakte als de huwelijksakte van Hendrik Tollenaer. Wel plausibel is dat Hendrik Bouwmeester trouwt met Everdina, gaat wonen in het Tolhuis, en na de dood van zijn schoonvader (rond 1725) diens beroep (tollenaar) overneemt. Sindsdien staat hij ook bekend als Hendrik Tollenaer. Zijn zoon Jan, geboren in 1725, gebruikt later weer de oorspronkelijke naam Bouwmeester.

Aanvullend bewijs.
Hendrik Bouwmeester wordt op 13-6-1697 in Almen gedoopt als zoon van Jan Bouwmeester. Zijn broer Jan wordt in Almen gedoopt op 1-1-1699. Jan trouwt op 6-8-1724 met Engele Roelofs, mogelijk is Engele (1768) naar haar vernoemd. In oude akten in Almen wordt verder nog verwezen naar een Hendrick, Boumeister op de Eza.
Er onstaat een fraaie stamreeks:
- Hendrick, bouwmeister op de Ese (of Eza of Ehze, een adellijk landgoed in Almen)
- Jan Bouwmeester (1665 Almen)
- Hendrik Bouwmeester (1697 Almen)
- Jan Bouwmeester (1725 Lochem)
- Hendrik Bouwmeester (1773 Diepenheim)
- Jan Bouwmeester (1798 Diepenheim)
etc.

Tolhuis.
Een nog onopgelost punt is waar het Tolhuis in het Schependom dan wel lag. Volgens een kaart van 1645 lag het schependom ten noordoosten van Lochem rond kasteel Ampsen. Stijgoord lag ten oosten van Lochem en viel waarschijnlijk ook onder het Schependom hoewel de kaarten (een schets uit 1645 en een kadasterkaart uit 1825) dat niet aantonen maar ook niet tegenspreken. Vlak ten noorden van Stijgoord lagen een brug over de Berkel en 2 belangrijke doorgaande wegen. Het is goed mogelijk dat daar tol geheven werd. De kadasterkaart van 1825 laat op die plek een aantal gebouwen zien maar vermeldt (een eeuw na dato) geen tolhuis.
Er waren wel andere tolhuizen in Lochem (o.a. bij Exel) maar die lagen niet in de buurt van Stijgoord.

Samenvatting.
Het is heel goed mogelijk dat "onze" Jan Bouwmeester in 1725 op het Tolhuis onder het Schependom in Lochem is geboren. Van alle Jan Bouwmeesters die in Lochem, Diepenheim en omliggende gemeenten zijn te vinden is hij de enige die in die periode in de buurt van zwembad Stijgoord is geboren. Ook de namenreeks (Hendrik / Jan / Hendrik / Jan / Hendrik / Jan etc.) pleit voor hem. Daar staat tegenover dat zijn vader soms Tollenaer genoemd werd en dat hij ruim 20 jaar ouder was dan zijn vrouw. Geen van beide bezwaren lijkt onoverkomelijk, dubbele namen kwamen in die tijd regelmatig voor (zeker in deze streek) en ook een fors leeftijdsverschil tussen man en vrouw was normaal.

Voorlopig zijn het nog aannames. Wat zou helpen is een document waaruit blijkt waar het Tolhuis in het Schependom lag.

Bron FamilySearch

akte 7 okt 1725 Lochem (Ge), doop Jan Tollenaer (Zoon)
url (#https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1961-32993-8097-23?cc=2038506&wc=SMHS-BZ4:1292637101,346642101,347291101#)

akte 27 mrt 1768 Geesteren (Ge), doop Engele Bouwmeester (Vader)
url (#https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1942-33008-5538-41?cc=2038506&wc=SMHQ-ZJ8:1292637101,346768801,1292667501#)

akte 12 dec 1773 Diepenheim (Ov), doop Hendrik Bouwmeester (Vader)
url (#https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1961-35346-1017-5?cc=2037905&wc=SBFL-DPF:381641201,381664401,381667201#)

akte 23 jun 1797 Diepenheim (Ov), ondertrouw Hendrik Bouwmeester x Hendrika Roelofsen (Vader bruidegom)
url (#https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1961-35346-701-84?cc=2037905#)

akte 10 feb 1829 Diepenheim (Ov), overlijden Aaltjen Udink (ex-Man overledene)
url (#https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-11369-28357-20?cc=2026211#)

akte 15 mei 1843 Diepenheim (Ov), overlijden Hendrik Bouwmeester (Vader overledene)
url (#https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-11536-22438-63?cc=2026211#)

akte 2 okt 1845 Diepenheim (Ov), overlijden Engele Bouwmeester (Vader overledene)
url (#https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-11536-22413-20?cc=2026211&wc=9CBM-YWP:1028991801,1029002801#)

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Jan Bouwmeester?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Jan Bouwmeester

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen