Aeneas (Grieks Aineias, ???e?a?) was een mythologische Trojaanse held. Aeneas is de zoon van de godin Venus en een sterfelijke man, Anchises[1], en kan dus worden beschouwd als een halfgod maar dan zonder bovenmenselijke krachten. Aeneas wordt in de literatuur geïntroduceerd door Homerus (Ilias, boek II) als leider der Dardaniërs (Trojanen)[1]. Hij is de hoofdfiguur in het epos Aeneis, van Vergilius, waarin wordt verteld hoe Aeneas na zijn vlucht uit Troje met veel omzwervingen naar Latium (in Italië) trok waarna zijn nakomelingen Rome zullen stichten.
Aeanes in de Ilias
Volgens Homeros (die zelf op een lange literaire traditie voortborduurde) is Aeneas een Trojaanse held die, geholpen door Pallas Athena, het opneemt tegen Diomedes (boek V). Gewond door Diomedes, die een rots op hem gooide, wordt hij gered door Aphrodite waarna Apollon hem onder zijn hoede neemt. Diomedes valt Aeneas drie keer aan en wordt drie keer door de god verstoten. Aeneas wordt verzorgd en genezen in de citadel van Troje door Leto en Artemis. Apollon creëert een "Aeneas-spook" om Diomedes af te leiden, net zoals later in de Aeneis een Aeneas-spook wordt gemaakt om Turnus af te leiden. Later overweegt Aeneas om Menelaos te bevechten maar als Menelaus hulp krijgt ziet Aeneas hiervan af.
In boek XX daagt Aeneas Achilles uit maar als Achilles hem verwondt en op het punt staat hem te doden wordt Aeneas gered door de goddelijke interventie van Poseidon die Aeneas z'n reputatie voor piëteit waardeert. Poseidon maant Aeneas om geen superieure vechters uit te dagen. Voor het eigenlijke gevecht geeft Homeros de genealogie van Aeneas met de belofte dat hij de dynastie van Priamus en Troje zal herstellen.
Aeneas in de Aeneis
Troje
Aeneas' vader, Anchises, was van hetzelfde bloed als de koning van Troje, Priamus. De vrouw van Aeneas, Creusa, was van hetzelfde bloed, alleen iets verdere familie. Als de Grieken middels het Paard van Troje Troje binnenvallen, ligt Aeneas, net als alle andere Trojanen, nog te slapen, maar in een droom komt Hector tot hem en zegt hem dat hij moet vluchten met de zijnen om ergens anders een nieuw Troje op te bouwen. Hector zegt ook dat hij de Penaten (de huisgoden) van Troje in veiligheid moest brengen, hij had ze alvast meegebracht. Als Aeneas wakker wordt staat Troje al in brand en liggen de huisgoden aan zijn voeten.
Na toch nog een tijd koppig en tegen beter weten in gevochten te hebben keert hij terug naar huis. Met zijn oude vader Anchises en de schatten op de rug en met zijn zoon Ascanius aan de hand, verlaat hij samen met zijn vrouw Creusa zijn huis.
Tijdens zijn terugweg had hij afgesproken bij een afgelegen tempel samen met de overige vluchtelingen te verzamelen. Daar aangekomen blijkt zijn vrouw niet meer achter hem aan te lopen. Hij gaat terug, Troje in, maar als hij bij zijn huis kwam staat dit al in brand. Hij draait zich om en wilde verder zoeken als hij plots de stem van zijn vrouw hoort en haar gestalte ziet: haar geest vertelt hem zij reeds in de onderwereld was afgedaald. Aeneas wilde haar nog een laatste maal omarmen maar hij greep in de lucht. Hij keert terug naar de rest van zijn familie, en de lange reis voor Aeneas en zijn gezellen begint.
Omzwervingen
Terug bij de tempel blijkt de groep vluchtelingen aanzienlijk, en de ontheemde Trojanen, die inmiddels Aeneas tot hun leider hebben gekozen, beginnen aan hun reis over zee. Na een lange zwerftocht met verschillende landingen, waar het elke keer weer duidelijk wordt dat de goden hun daar niet willen hebben, worden ze uiteindelijk door een storm in Noord-Afrika geworpen.
De storm, door Iuno veroorzaakt, breekt de vloot in tweeën, en de twee groepen komen afzonderlijk op het strand van Carthago aan. Aeneas, die met zeven schepen weet te landen, gaat op verkenning met zijn vriend Achates en komt zijn moeder, Venus, tegen die hen vertelt over Dido en Carthago. Aeneas en Achates werden tijdelijk in een wolk van onzichtbaarheid gehuld door Venus en ze liepen naar Carthago. Daar zag Aeneas de andere groep Trojanen, geleid door Illioneus, om hulp smeken bij de koningin van Carthago, Dido. Na een tijdje brak de wolk van Aeneas en zijn metgezellen uiteen en verscheen de groep van Aeneas voor Dido. Deze ontmoeting was het begin van een tijd van rust voor de Trojanen. Zij leefden geruime tijd bij Dido aan het hof.
Maar Fatum (het lot) had besloten om Aeneas' reis niet daar te laten eindigen en liet Aeneas via Mercurius, de boodschapper der goden, weten dat hij verder moest met zijn tocht, eerst naar Cumae om daar via een priesteres naar de onderwereld af te dalen om zijn vader te spreken. Hiermee was Aeneas niet erg gelukkig, al had hij dit voorzien. In het geniep bereidde hij zich voor om te vertrekken. Dido kreeg echter lucht van de zaak en probeerde hem te overreden om te blijven. Ze wilde zelfs aan hem de macht overdragen. Doch Aeneas zwichtte niet; hij kon ook niet anders, want aan de wil van de goden moest gehoor worden gegeven. Zo vertrokken de Trojanen opnieuw. Aeneas keek nog éénmaal achterom en zag Dido op een heuvel staan. Ze vervloekte Aeneas: ze riep dat de stad die hij zou stichten altijd een vijand zou blijven van Carthago. Vervolgens doorboorde ze zichzelf met een zwaard.
Latium
Na een goede tocht--Neptunus vond dat ze op zee genoeg tegenslagen hadden gehad--kwamen ze in Cumae aan. Na een gouden twijgje te hebben bemachtigd, daalde Aeneas samen met de priesteres af in de Tartarus. Hier kwam hij via het mindere gedeelte naar het betere gedeelte, waar zijn vader zat. Anchises vertelde hem dat hij de toekomst al kende en hij wees zijn zoon de zielen die later zouden huizen in de lichamen van Julius Caesar, Augustus en vele andere toekomstige Romeinse gezagsdragers. Ook zei hij dat Aeneas nog een zware strijd wachtte in Latium, het land dat hem beloofd was.
Eenmaal terug boven, gingen de Trojanen verder en bereikten Latium. Hier heerste de koning Latinus. Deze had in vroegere tijden voorspellingen gehoord over een vreemd volk dat eens zou komen en dat dit volk machtig zou worden. Dus besloot hij vriendelijk te blijven en bood hij slim zijn dochter, Lavinia, aan. Maar deze was al door haar moeder Amata, beloofd aan Turnus, stamhoofd der Rutuli. Turnus, opgehitst door een van de Furiën, riep op tot een oorlog tegen de Trojanen. Deze kwam er, maar Aeneas had nog tijd genoeg om met zijn mannen een fort te bouwen en bondgenoten te vinden in de omgeving. Na een veldslag, gewonnen door de Trojanen, trok Turnus zich terug. Later doodt Turnus de jonge held Pallas, de zoon van koning Euander, een Latijnse koning die zelf te oud was om te vechten maar zijn zoon met Aeneas meezond. In book XXII komt het uiteindelijk tot de confrontatie tussen Aeneas en Turnus. Aeneas wilde niet dat er vele onschuldigen zouden sterven en bood een duel aan, om hiermee de oorlog te beëindigen. Turnus accepteerde dit. Maar Iuno speelde hem weer parten en het kwam toch tot een veldslag. Toen de strijd al enige tijd duurde zeiden Turnus en Aeneas dat hun mannen moesten stoppen met vechten. Ze zouden het in een onderling duel uitmaken en Aeneas, die ouder, geroutineerder en sterker was dan de jonge Turnus, won het duel. Het epos eindigt in medias res: Turnus smeekt voor zijn leven en belooft onderdanigheid, maar Aeneas ziet dat Turnus de gordel van Pallas draagt, en doodt hem in woede
In Greco-Roman mythology, Aeneas (pron.: /?'ni??s/; Greek: ???e?a?, Aineías, derived from Greek ???? meaning "to praise") was a Trojan hero, the son of the prince Anchises and the goddess Aphrodite. His father was the second cousin of King Priam of Troy, making Aeneas Priam's second cousin, once removed. He is a character in Greek mythology and is mentioned in Homer's Iliad, and receives full treatment in Roman mythology as the legendary founder of what would become Ancient Rome, most extensively in Virgil's Aeneid.
Contents
Literary genealogy
Aeneas carrying Anchises, black-figured oinochoe, ca. 520510 BC, Louvre (F 118)
In the Iliad, Aeneas is a minor character, where he is twice saved from death by the gods as if for an as-yet unknown destiny. He is the leader of the Trojans' Dardanian allies, as well as a third cousin and principal lieutenant of Hector, son of the Trojan king Priam. Aeneas' mother Aphrodite frequently comes to his aid on the battlefield; he is a favorite of Apollo. Aphrodite and Apollo rescue Aeneas from combat with Diomedes of Argos, who nearly kills him, and carry him away to Pergamos for healing. Even Poseidon, who normally favors the Greeks, comes to Aeneas' rescue after he falls under the assault of Achilles, noting that Aeneas, though from a junior branch of the royal family, is destined to become king of the Trojan people. He kills 28 people in the Trojan War, and his career during that war is retold by Roman historian Gaius Julius Hyginus (c. 64 BCE CE 17) in his Fabulae.[1]
The history of Aeneas is continued by Roman authors, building on different myths and histories. During Virgil's time Aeneas was well-known and various versions of his adventures were circulating in Rome, including Roman Antiquities by Greek historian Dionysius of Halicarnassus (relying on Marcus Terentius Varro, Ab Urbe Condita by Livy (probably dependent on Quintus Fabius Pictor, fl. 200 BCE), and Gnaeus Pompeius Trogus (through an epitome by Justin). Likewise important in Virgil's day was the account of Rome's founding in Cato the Elder's Origines.[2]
Aeneas in Virgil
As seen in the first books of the Aeneid, Aeneas is one of the few Trojans who were not killed in battle or enslaved when Troy fell. When Troy was sacked by the Greeks, Aeneas, after being commanded by the gods to flee, gathered a group, collectively known as the Aeneads, who then traveled to Italy and became progenitors of Romans. The Aeneads included Aeneas' trumpeter Misenus, his father Anchises, his friends Achates, Sergestus and Acmon, the healer Iapyx, the helmsman Palinurus, and his son Ascanius (also known as Iulus, Julus, or Ascanius Julius). He carried with him the Lares and Penates, the statues of the household gods of Troy, and transplanted them to Italy.
Aeneas tells Dido about the fall of Troy, by Pierre-Narcisse Guérin.
Several attempts to find a new home failed; one such stop was on Sicily where in Drepanum, on the island's western coast, his father, Anchises, died peacefully.
After a brief but fierce storm sent up against the group at Juno's request, Aeneas and his fleet made landfall at Carthage after six years of wanderings. Aeneas had a year-long affair with the Carthaginian queen Dido (also known as Alyssa), who proposed that the Trojans settle in her land and that she and Aeneas reign jointly over their peoples. A marriage of sorts is arranged between Dido and Aeneas at the instigation of Juno, who was told of the fact that her favorite city would eventually be defeated by the Trojans' descendants, and Aeneas's mother Venus (the Roman adaptation of Aphrodite), who realizes that her son and his company need a temporary reprieve to reinforce themselves for the journey to come. However, the messenger god Mercury was sent by Jupiter and Venus to remind Aeneas of his journey and his purpose, compelling him to leave secretly. When Dido learned of this, she uttered a curse that would forever pit Carthage against Rome, an enmity that would culminate in the Punic Wars. She then committed suicide by stabbing herself with the same sword she gave Aeneas when they first met.
After the sojourn in Carthage, the Trojans returned to Sicily where Aeneas organizes funeral games to honor his father, who had died a year before. The company travels on and lands on the western coast of Italy. Aeneas descends into the underworld where he meets Dido (who turns away from him to return to her husband) and his father, who shows him the future of his descendents and thus the history of Rome.
Aeneas defeats Turnus, by Luca Giordano, 16341705. The genius of Aeneas is shown ascendant, looking into the light of the future, while that of Turnus is setting, shrouded in darkness.
Latinus, king of the Latins, welcomed Aeneas' army of exiled Trojans and let them reorganize their lives in Latium. His daughter Lavinia had been promised to Turnus, king of the Rutuli, but Latinus received a prophecy that Lavinia would be betrothed to one from another land namely, Aeneas. Latinus heeded the prophecy, and Turnus consequently declared war on Aeneas at the urging of Juno, who was aligned with King Mezentius of the Etruscans and Queen Amata of the Latins. Aeneas's forces prevailed. Turnus was killed, and Virgil's account ends abruptly.
The rest of Aeneas's biography is gleaned from Livy: Aeneas was victorious but Latinus died in the war. Aeneas founded the city of Lavinium, named after his wife. He later welcomed Dido's sister, Anna Perenna, who then committed suicide after learning of Lavinia's jealousy. After Aeneas' death, Venus asked Jupiter to make her son immortal. Jupiter agreed and the river god Numicus cleansed Aeneas of all his mortal parts and Venus anointed him with Ambrosia and Nectar, making him a god. Aeneas was recognized as the god Jupiter Indiges.
Family and legendary descendants
Aeneas and the god Tiber, by Bartolomeo Pinelli.
Aeneas had an extensive family tree. His wet-nurse was Caieta, and he is the father of Ascanius with Creusa, and of Silvius with Lavinia. Ascanius, also known as Iulus (or Julius), founded Alba Longa and was the first in a long series of kings. According to the mythology outlined by Virgil in the Aeneid, Romulus and Remus were both descendants of Aeneas through their mother Rhea Silvia, making Aeneas progenitor of the Roman people. Some early sources call him their father or grandfather,[3] but considering the commonly accepted dates of the fall of Troy (1184 BCE) and the founding of Rome (753 BCE), this seems unlikely. The Julian family of Rome, most notably Julius Cæsar and Augustus, traced their lineage to Ascanius and Aeneas, thus to the goddess Aphrodite. Through the Julians, the Palemonids make this claim. The legendary kings of Britain trace their family through a grandson of Aeneas, Brutus.
Physical appearance
In Virgil's Aeneid, Aeneas is described as strong and handsome, but his hair colour or complexion are not described.[4] In late antiquity however sources add further physical descriptions. The Daretis Phrygii de excidio Trojae historia of Dares Phrygius describes Aeneas as auburn-haired, stocky, eloquent, courteous, prudent, pious, and charming.[5]
There is also a brief physical description found in John Malalas' Chronographia:
Aeneas: short, fat, with a good chest, powerful, with a ruddy complexion, a broad face,
a good nose, fair skin, bald on the forehead, a good beard, grey eyes.
(1) Hij is getrouwd met Creusa van Troje.
Zij zijn getrouwdBron 3
Kind(eren):
(2) Hij is getrouwd met Lavinia.
Zij zijn getrouwd
Kind(eren):
Aeneus of Latium | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Creusa van Troje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lavinia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||