Stambomen Quist » Quirijn Leunisz Quist (1570-????)

Persoonlijke gegevens Quirijn Leunisz Quist 

• Alternatieve naam: Crijn-Krijn
• Hij is geboren tussen 1565 en 1570 in Ouwerkerk (Schouwen-Duiveland), Zeeland, Nederland NED.
• Hij werd gedoopt rond 1600.
• Beroepen:
• Schepen.
• Schoudt.
• Woonachtig rond 1590: .
• Een kind van Leunis Jan Lenaertsz Quist en Crijntje N.N.

Gezin van Quirijn Leunisz Quist

Hij is getrouwd met Lysbeth Jacobs N.N..

Zij wonen op de boerderij Popkenshoek aan de Oud Kempenhofstede teStavenisse.

Zij zijn getrouwd rond 1590 te Zeeland, Noord-Brabant, Nederland NED.

Kind(eren):

1. Cornelis Quirijnsz (Crijnse) Quist  ± 1592-< 1667 
2. Jacob(us) Crijnse Quist  ± 1593-????
3. Pauwlijntje Crijnse Quist  ± 1595-< 1598
4. Pauwlijntje Crijnse Quist  ± 1598-???? 
5. Leuntje Crijnse Quist  ± 1605-????
6. Neelken Crijnse Quist  ± 1607-± 1652 
7. Marinus Crijnse Quist  ± 1609-????

Notities over Quirijn Leunisz Quist

In het doopboek van Stavenisse werden begin 1600 naast CRIJN LEUNISSEnog enkele andere personen met dit patroniem vermeld.

In 1587 werd QUIRIJN LEUNISZ door de Rekenkamer in Ouwerkerk vermeld,samen met zijn vader LUENIS JAN LENAERTSZ QUIST.
Bron: Rekenkamer van Zeeland, Inv. nr. 27151, 1e en 2e blok.

In juli 1620 woonden zij op de boerderij Popkenshoek, in de polder OudKempenhofstede te Stavenisse gem. Tholen (ZL) NED.

Vroeger waren de polders, in verband met heffing van tienden en innenvan Waterschapslasten enz., verdeeld in blokken, ook wel hoeken genoemd.

De Kempenhofstedepolder was verdeeld in 10 blokken. In het achtsteblok, ook Zuidveerblok genoemd, lag de boerderijPoppenhouck-Popkenshoeck.

CRIJN LONISSE werd tussen 1624 en 1626 verscheidene keren genoemd bijde verpachtingen van de Tienden in Stavenisse, als huurder en als borg.Hierbij werd hij in 1625 als Schepen vermeld en op 9 juli 1626 alsSchoudt KRIJN LONISSE. Dit was de laatste keer dat hij in deze bron werdgenoemd.
Bron: RAZE 5936 f2v-7v.

In het Doopboek van Stavenisse komen begin 1600 vele personen met hetpatroniem CRIJNSE, die zeker niet alle betrekking hebben op CRIJNLEUNISSE QUIST. CRIJN LEUNISSE zelf trad tussen 1617 en 1626herhaaldelijk op als doopgetuige.

Het is mogelijk dat de naam van de boerderij POPKENSHOEK enige connectieheeft met het kasteel POPKENSBURG, welke is nog niet achterhaald.

HET KASTEEL POPKENSBURG.

De heer J.J.L. BOURDREZ, Civiel en Bouwkundig Ingenieur te's-Gravenhage, heeft de welwillendheid gehad aan de redactie van dittijdschrift de gegevens te verstrekken voor eene beschrijving in woorden beeld van het reeds in 1863 gesloopte kasteel POPKENSBURG in Zeeland.
De redactie heeft een dankbaar gebruik hiervan gemaakt, te meer, daardergelijke uitvoerige en vertrouwbare afbeeldingen van het kasteel, alszij den lezer van dit tijschrift hier kan aanbieden, voor zooverre haarbekend is, nergens elders te vinden zijn.
De gegevens waarnaar de vier platen zijn vervaardigd, zijn een viertalbladen met opmetingen en schetsen, met de pen geteekend of geaqualleerd,op artistieke wijze en met groote zorg, door wijlen den heer T.J.M.BOURDREZ, den vader van den heer J.J.L. BOURDREZ. Met hoeveel liefde ennauwgezetheid deze teekeningen zijn vervaardigd, bewijzen o.a. ook deingeschreven maten, die mede wijzen op den practischen bouwmeester.
De hier volgende beschrijving, die bij de oorspronkelijke teekeningenwas gevoegd, is ontleend aan de rubriek "Mengelingen" uit deMiddelburgsche Courant van 28 Juli 1863, no. 90."

Betrekkelijk dit kasteel 't welk eerstdaags in het openbaar zalverkocht worden is ons door een welwillende hand het volgendemedegedeeld:
Het kasteel POPKENSBURG, behoorende tot de gemeente St. Laurens, welkenaam dit dorp eerst verkreeg na het stichten van haar eerste kerk, dieaan den H. Laurentius was gewijd, is eene der oudste sterktenwaarvan men in Walcheren melding vindt gemaakt.
Verschillend vindt men den naam opgegeven als POPPEKINBORG,POPPEKINSBORCH, POPKENSBERG, POPKENBURG, afkomstig van eenen POPPO, eeninwoner dezer landstreken van Deenschen oorsprong die daar een burgstichtte dus POPKENSBURG, zooveel als burg van POPPO. De naam van dezenPOPPO of zijne afstammelingen vindt men nog bewaard in Walcheren, in debenamingen POPPENDAMME, POPPEKERKE, POPPEROEDE-AMBACHT.
Wanneer deze POPPO geleefd en dezen burg gesticht heeft, is onbekend enin de oudheid bedolven; doch het is niet onwaarschijnlijk, dat bij hetafbreken van het kasteel het jaartal ontdekt wordt. Wanneer meninmiddels aanneemt, dat geslachtsnamen in die tijden niet dan bij edelengevonden werden en dat deze geslachtsnamen afgeleid werden vanridderlijke of adelijke bezittingen, dan is het bevestigd, dat reeds in1290 POPKENSBURG bestond. Den 30 October van dat jaar tocht gaf GraafFLORIS V aan Heer WOLFERT VAN BORSSELEN een zoenbrief, waarbij deze"bevestigd werd in de possessie van JANNE VAN POPKENSBURG." Bij anderegeschiedschrijvers vindt men vermeld: "dat CLAAS VAN BORSSELE" Ao. 1353, 't kasteel van St. Laurens met die kerk en "alle boomgaardengefundeert heeft," daar door den schrijver JAKOB VAN GRIJPSKERKE isaangetoond, dat in gemeld jaar de kerk gesticht, doch 't kasteelgerepareerd en in zijn uiterlijken vorm, waarin wij het nog zien, isgebracht.
In 1358 begiftigde ALBREGT VAN BEIJEREN, later Graaf van Holland enZeeland het kasteel met verscheidene gemeten lands tot een onsterfelijkerfleen onder voorwaarde: "dat" hij daar als een der vermakelijksteplaatsen in den eilande
"Walcheren zoo lang en zoo dikwijls als het hem lusten "zou open tafelmoest vinden."
Dit kasteel onderging het lot dat alle riddermatige goederen destijdstrof, te weten om, onafhankelijk en vrij zijnde van den Graaf,leenroerig of afhankelijk te moeten worden, ten einde op de algemenebescherming te kunnen rekenen.
In het jaar 1401 droegen de toenmalige bezitters CLAAS VAN BORSSELE enzijne echtgenoote MARIA VAN ARNEMUIDEN het aan Graaf ALBRECHT op enontvingen het van dezen als een "goeg en onsterfelijk leen" weder terug,(goede of ontsterfelijke leenen bleven den eigendom van de erven derbezitters, in tegenstelling van kwade leenen die, bij versterf aan denGraaf vervielen.)
Alle ridderstoelen hadden ten tijde der Vlaamsche, zoowel als derHoeksche en Kabeljaauwsche verdeeldheden, veel te lijden, doch ditkasteel gaf noch aan de eene noch aan de anderen partij aanstoot en degeschiedenis meldt ons er geene belegering van.
Dit ontstond waarschijnlijk doordat de bezitters tot de BORSSELENSbehoorden die dappere ridders waren en zich door krijgshaftigheid ontzaghadden verworven, - dit en het verbond dat zij met de Vlamingen haddengesloten heeft hen zeer waarschijnlijk voor iedere aanval beveiligd.
Toen van 1572-1574 Middelburg zwaar belegerd werd en vele ellende,zelfs hongersnood, te verduren had, was POPPENSBURG de eenige sterkte inWalcheren die vrijgeleide had en geene belegering onderging. Detoenmalige eigenaren AREND VAN VALKENSTEIN en PHILIBERT VAN SEROOSKERKEwaren en bleven de Spaansche zijde toegedaan; zij stonden in een goedeverstandhouding met MONDRAGON, de opperbevelhebber te Middelburg. Dezebewees hem vele diensten, onder anderen bezorgde hij hun een sterkebezetting. Ook de ligging van het kasteel aan de Noordzijde vanMiddelburg, dat voornamelijk door de Staatsche benden aan de zijde vanVlissingen en dus aan de Zuidzijde werd aangevallen, zal hiertoe hebbenbijgedragen. Alleen vinden wij vermeld, dat de bezetting van het kasteelop 1 Juni 1573 handgemeen is geweest met eenige der belegeraars vanMiddelburg onder aanvoering van JACOB SIMONS SCOTTE (of SCHOTTE),waarbij wel eenige Spanjaarden vielen doch SCHOTTE met de zijnen werdenteruggedreven.
Dit viel voor op den Noordweg, ter plaatse die nu nog, omdat men delijken der gesneuvelden aldaar begraven heeft, den naam vanSpanjaardsput draagt.
Als men de oude afbeeldingen van het kasteel beziet dan blijkt, dat hetuitwendig meestal denzelfden vorm heeft behouden, alleen zijn de antiekekruiskozijnen en looden ramen door schuiframen en de schaliedaken doorpannen vervangen.
Inwendig heeft het zeer veel van zijne antiquiteit verloren, vooral inde jaren 1841-1842 toen het door den tijdelijken bewoner ter bewoninggeschikt is gemaakt.
De bosschen, voor zooverre zij nog bestaan, hebben ook hunnen oudenvorm behouden. Het grootste gedeelte daarvan echter is, zoowel als defraaie bloemtuinen, in vruchtbare akkers en weilanden herschapen, die,vooral ook in deze dagen een aangenaam gezicht opleveren maar niet diebekoorlijke afwisseling van vroeger aanbieden.
Het kasteel genoot vroeger vele rechten en vrijheden waarvanonderscheidene eerst bij de afschaffing der heerlijke rechten zijnvervallen, andere nog bestaan; zoo werden de bezitters vroeger onder deedelen van Zeeland gerekend en hadden als zoodanig zitting in devergadering der Staten. Zij waren ook "vrij van het opbrengen vanschote watergelden en onderhoudt van Caueldijk", welk privilege nogheden bestaat in het vrij zijn van de betaling van water- endijkpenningen, zijnde het meerendeel der gronden bekend onder den naamvan "Vrijland."
Ook waren zij vrij van het betalen van tol op den Noord-straatweg langshet dorp tot kort bij het kasteel geheel voor rekening van het bestuurvan gemelden straatweg, waarvoor de eigenaar jaarlijks aan gemeldbestuur moest betalen
‚‚n œ 14 sch. Dit privilege sproot voort uit eene overeenkomst van deneigenaar met gemeld bestuur, waarbij eerstgenoemde onder bovengemeldevoorwaarden afstand deed van een berg "liggende aan 's Heerenwegtegenover den molen" en waarvan de afgegraven grond zou dienen totaanleg en verhooging van gemelden Calecyweg. Of deze vrijheid van tolnog bestaat, zijn wij niet te weten kunnen komen, doch wat het onderhoudvan de straat aangaat, zulks is in den laatsten tijd nog gebleken. Uitgemelde overeenkomst is ook voortgevloeid het recht van den eigenaar totbeplanting van den Noordweg en zich toe‰igenen van het houtgewasbeginnende van de grensscheiding tusschen Bregdamme en St. Laurens eneindigende aan de Geer-heul bij Serooskerke, eene lengte van ruim 2500ellen,
welke privilegie ook thans ook nog bestaat.
Nog zijn de eigenaars der huizen te St. Laurens, als gebouwd zijnde opden grond toebehoorende aan Popkensburg, cijnsplichtig aan den eigenaarvoor zooveel gemelden cijnsen niet reeds zijn afgekocht.
De bezitters waren echter ook met lasten bezwaard. Onder deze was welde voornaamste: dat de Heer van Popkensburg verplicht was in den oorlogeen bepaald getal manschappen te leveren en dat, zooals vroeger gemeldis, zijn huis des Graven of Leenheers openhuis was, dat is, dat men,wanneer de nood het eischte, het met krijgsvolk konde bezetten of dat deLeenheer gedurende zijn verblijf in Zeeland daarin zijn intrek konnemen. Deze bezwaren zijn opgeheven, doch in plaats daarvan is deeigenaar verplicht zijn aandeel in de Staatslasten te dragen.
Verschillende malen is deze heerlijkheid van eigenaar veranderd nietalleen, maar is zij het eigendom van een ander geslacht geworden. Destichter was zooals boven is gezegd POPPO. Uit dit geslacht ging zij in1353 over in het huis VAN BORSSELEN en wel in den tak der BORSSELENSVAN BRIGDAMME; in dit geslacht bleef zij tot in 1518 toen ANNA VANBORSSELEN stierf, die gehuwd was met ADRIAAN VAN BOURGONDI‰ en harebezittingen naliet aan haar eenigen zoon ADOLF VAN BOURGONDI‰, Heer vanVeere, na wiens dood in 1541 het slot op MAXIMILIAAN VAN BOURGONDI‰overging. Deze MAXIMILIAAN VAN BOURGONDI‰ in 1558 insolvent gestorvenzijnde, werd "het kasteel POPKENSBURG ten behoeve der gemeenecrediteuren bij dekreet van PHILIPS II publiek verkocht aan de heerenAREND VAN VALKENSTEIN en PHILIBERT VAN SEROOSKERKEN, ter groote van 160gemeten, voor de som van 83 gulden 12 stuivers het gemet." Genoemdedecreetbrief, een kurieus stuk (doch te lang om hier in te voegen)bewijst ons, dat te dien tijde een faillietverklaring meer moeite kostedan thans, misschien omdat zij toen minder voorkwamen.
Onder de opvolgende eigenaars waren vele notabele ingezetenen vanMiddelburg als: PIETER BOUDAEN COARTEN, bewindhebber der Oost-Indischecompagnie; HIERONIMUS JOSEPH BOUDAEN, burgemeester te Middelburg; KARELGODIN, vice-admiraal van Zeeland; Mr. VAN DEN HELM BODDAERT, raad derstad Middelburg; eindelijk is het in 1781 in het bezit gekomen van hetgeslacht van den onlangs overleden eigenaar, Mr. JACOB VAN CITTERS,burgemeester der stad Middelburg, werd er in 1781 eigenaar van enbewoonde het als buitenverblijf. Bij zijn overlijden in 1802 ging hetover op zijn zoon, Mr. JACOB VERHEIJE VAN CITTERS, die het tot op zijnoverlijden 17 juli 1823 voortdurend bewoonde en het naliet aan nu wijlenMr. LAURENS DE WITTE VAN CITTERS, in leven wethouder te 's Hage.
Sinds het overlijden van gemelden Mr. VERHEIJE VAN CITTERS is het metkortstondige uitzondering voortdurend onbewoond gebleven, en binnen kortzal men waarschijnlijk alleen de plaats kunnen aanwijzen waar vroegerhet kasteel POPKENSBURG stond.

(getekend) DE R.....

Ter nadere opheldering van de platen kan hier nog het volgende wordenmedegedeeld, dat meerendeels is ontleend aan bijschriften op deTeekeningen, waarnaar de platen zijn vervaardigd.
Vooraf zij in het algemeen medegedeeld, dat onder de teekening van hetplattegrond en de schets van de kelders het volgende staat geschreven: " Opgemeten en geschetst in Aug. 1863 ten dage van den openbarenkijkdag tot verkoop voor afbraak."
Dit is onderteekend: BOURDREZ.
De overige teekeningen die voor de reproductie hebben gediend, zijnklaarblijkelijk van een zelfde hand in denzelfden tijd vervaardigd.
Op de opschrift "Plattegrond van het Kasteel POPKENSBURG" nog hetvolgende: hersteld in onderstaande gedaante in 1353; bestond reeds alsriddergoed in 1290; uit baatzucht afgebroken en verdelgd in 1863!
Met hoeveel leedgevoel de heer BOURDREZ den verkoop voor afbraak heeftgadegeslagen, kan overigens blijken uit eene toelichting van de plaatswaarop de voor- en de achterzijde van het kasteel zijn afgebeeld.
Plaat VIII. De plattegrond komt hierop voor op de schaal van 1 … 200. De daarin geplaatste letters hebben de volgende betekenis:
a. Kamer. Deze had een behangsel in style Empire.
b. Kamer. Deze was met goudleer behangen, en had een ingemetseldenhaard. Details van den schouw komen voor op plaats XI.
c. Vertrek met gewitte muren. De schoorsteen in dit vertrek isvoorgesteld op plaat XI.
d. Kamer; deze was met gobeline behangen, waarop jachten enmythologische voorstellingen was betimmerd met eikenhout, lateroverschilderd als mahonihout.
e. Hal of Ridderzaal. Deze was bevloerd met prachtige achthoekigemarmeren platen (grootendeels te vinden in denbanketbakkerswinkel, Noordstraat te Middelburg.)
f. Verlaten keuken.
f1. Verlaten schoorsteen.
f11. Provisiekamer.
g. Overwelfde ingang. Die hiervoor gelegen brug over de gracht was 20M. lang.
h. Gaanderij. Deze was vroeger open aan de zijde van de binnenplaats(i); het dak op kolommen. De gaanderij had vier ramen aan degrachtzijde. In 1863 waren tusschen de kolommen ruwe houtenbeschoten aanwezig; de hierdoor verkregen ruimte diende totberging der mutsaards van den pachter van Jhr. Mr. VERHEYE VANCITTERS.
i. Binnenplaats.
k. Later bijgebouwde keuken, uit de 18e of 19e eeuw.
l. Later bijgebouwde gaanderij.
n. Bordes. Dit kwam blijkbaar vroeger uit in de open lucht.
Met een X worden in den plattegrond de plaatsen aangewezen waar zich -op alle verdiepingen - privaten bevonden.
De gracht was aan de vier zijden van het gebouw 20 M. breed op denwaterspiegel.
De plaats geeft voorts een kijkje in de kelderruimte onder debovengenoemde lokalen d en e gelegen.
Plaat IX. Op het kadastraal uittreksel, op deze plaat voorkomende, isbij A de ingang tot het voorplein van het kasteel aangegeven. De toeganghad plaats door een boeren hoeve, die in 1863 mede is afgebroken. Deafbeelding van dezen ingang, geplaats onder die van de achterzijde vanhet kasteel, is gemaakt naar eene photographie van BAUER, waarvan heteenigen exemplaar in het bezit was van den heer BOURDREZ.
Op de teekening waarnaar deze plaat is vervaardigd, gaf de heerBOURDREZ de reeds vroeger genoemde 10 eigenaars van het kasteel eenaanhoorigheden op, en voegde daarbij: "Onder de 9 hierboven genoemdenwas geen vandaal." De laatste bezitter, Mr. L. DE WITTE VAN CITTERS te's-Gravenhage, was het zijns inziens
dus wel, toen hij het oude bouwwerk deed sloopen.
Platen X en XI. Deze platen zijn eenigszins, hoewel gering, verkleinde reproducties de oorspronkelijke teekeningen, zoodat de opgaven vandaarop voorkomende schalen, die zonder schade voor de voorstelling nietverwijderd konden worden, niet juist meer zijn. Aan dit euvel wordtintusschen voldoende tegemoet gekomen door een aantal ingeschrevenmaten.
Op plaat X worden gegeven een plattegrond met doorsnede en een detailvan een lichtgat van de kelders, een schets van den toegang tot denkelder die onder kamer a gelegen was, van af de binnenplaats i gezien,(zie plaat VIII), en een schets van de overdekte gaanderij met een paardetails daarvan.
Plaat XI geeft een schets van den dichtgemetselden ingang naar dekelder die onder de ridderzaal e gelegen is (zie plaat VIII), en die dusoorspronkelijk van dit uit de keuken f toegankelijk was, verder eeneschets van de schietgaten in de torens, en teekeningen, met details, vaneen drietal schoorsteenmantels.
Kasteel POPKENSBURG. Gesloopt in 1863.
Bron: Bouwkundig Tijdschrift, Deel 19. Deel 45 der BouwkundigeBijdragen.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Quirijn Leunisz Quist?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Quirijn Leunisz Quist

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen