Over de plaats » Gulpen, Gulpen-Wittem, Limburg, Nederland


Gulpen is een plaats in het Zuid-Limburgse Heuvelland. Tot 1999 vormde het, tezamen met een aantal andere kernen, de gemeente Gulpen. Sinds genoemd jaar is deze gemeente samengevoegd met de voormalige gemeente Wittem. De nieuw ontstane fusiegemeente heet Gulpen-Wittem. De plaats zelf ontleent haar naam aan het riviertje de Gulp, dat dwars door het centrum van het dorp loopt en het dorpsgezicht typeert. Op dit riviertje is in Gulpen de watermolen Neubourger Molen te vinden. Van 1825 tot circa 1922 was er nog een watermolen in het dorp bij de Gulpener bierbrouwerij: de Veldmolen, met het rad in de Gulp achter 't Löfke. Op het oude kerkhof staat de oude kerktoren van het dorp. Een romaanse toren die waarschijnlijk uit de 11e eeuw dateert en het enige nog bestaande deel is van een middeleeuwse dorpskerk. Gezien haar bouw (muren van 1,5 tot 2 m dikte) en haar ligging heeft zij waarschijnlijk oorspronkelijk tevens als verdedigingstoren gediend, waar ook de plaatselijke bevolking bij dreigend gevaar haar toevlucht kon zoeken. De huidige neoromaanse Sint-Petruskerk dateert uit 1924 en werd ontworpen door Caspar Franssen. Als gemeentehuis wordt een voormalig klooster gebruikt dat in 1932 volgens een ontwerp van Alphons Boosten werd gebouwd. Een jaarlijks terugkerend evenement in juni is de Nacht van Gulpen, een wandeltocht van 70 km waar ieder jaar iets meer dan duizend wandelaars aan meedoen. Tevens vindt sinds 2003 iedere carnavalsdinsdag de Groeëte Gulpener Vastelaovend Finale plaats. Dit evenement is momenteel uitgegroeid tot een van de grootste carnavalsevenementen en werd tot 2009 gepresenteerd door Frans Croonenberg. De naam Gulpen komt men in het land nogal eens tegen, doordat een daar gebrouwen bier deze plaatsnaam in het merk voert: Gulpener bier. Een ander landelijk bekend Limburgs biermerk, wordt vanouds gefabriceerd in de naburige plaats Wijlre, die tot dezelfde gemeente behoort. De plaatselijke middelbare school (vmbo, havo, atheneum & gymnasium) heet Sophianum. De plaatselijke carnavalsvereniging heet: CV de Gaarekiekere Gullepe. En de Plaatselijke voetbalvereniging is FC Gulpen. De dikste moerascipres van Nederland is te vinden in het park van Kasteel Neubourg. Gulpen heeft in de periode van 28 juni 1922 tot de opheffing op 5 april 1938 een station gehad aan de tramlijn tussen Maastricht en Gulpen en de tramlijn Gulpen-Wijlre-Vaals. Het station lag ongeveer op de plaats van het huidige busstation of even ten zuidwesten ervan. Ten zuidwesten van Gulpen heeft er over de Gulp een grote trambrug gelegen waar anno heden het talud nog van bestaat achter Kasteel Neubourg. Ook de straatnaam Tramweg herinnert nog aan het tracé dat verder gelopen heeft op de plaats van de Prinses Ireneweg. Richting het oosten volgde de Tramlijn een stukje de Rijksweg om bij de bijna haakse bocht naar het zuidoosten enerzijds rechtdoor te vervolgen (waar thans de sportvelden liggen) en anderzijds om met de weg mee de bocht om de Gulperberg heen te maken en de Rijksweg te volgen naar Wittem en Wahlwiller. Waar thans de sportvelden liggen lag er vroeger een sporendriehoek voor de aansluiting op Wijlre. Voor dit deel van het tracé werd er een laag talud aangelegd om de Geul en de Eyserbeek te kruisen, wat er heden ten dage nog voor een groot deel in het landschap te zien is tussen Gulpen en Cartils. Het tracé vervolgt achter Kasteel Cartils langs richting het station van Wijlre.

Geonames logo

Gulpen
Gulpen-Wittem
Limburg
Nederland
Vlag van Nederland


Gemeentegeschiedenis logo

Bekijk de gemeente geschiedenis van deze plaats.


ArchiefWiki logo

Deze plaats valt in het werkgebied van Rijckheyt



Let op, er zijn meerdere plaatsnamen met deze naam die voorkomen in publicaties op Genealogie Online: