Kwartierstaat Mulders » Jan II van Egmond (± 1385-1451)

Persoonlijke gegevens Jan II van Egmond 

• Hij is geboren rond 1385.
• Hij is overleden op 4 januari 1451.
• Een kind van Arend van Egmond en Jolanda van Leiningen
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 25 mei 2010.

Gezin van Jan II van Egmond

Hij is getrouwd met Maria van Arkel.

Zij zijn getrouwd op 24 juni 1409.

Kind(eren):

1. Arnold van Egmond  1410-1473
2. Willem van Egmond  1412-???? 

Notities over Jan II van Egmond

Hij had de bijnaam 'met de Bellen' wegens een met bellen versierde gordel, welke hij in de strijd droeg.
Hij komt voor het eerst voor in 1405 als hij, 'die joncheer van Egmont', nog bij het leven van zijn vader met twintig man tegen Hagestein wordt opgeroepen; het is echter niet gebleken of hij mee ging.
Evenals zijn vader zal hij in twist zijn geraakt met graaf Willem VI, daar hij zijn leven lang de Kabeljauwse tradities van zijn geslacht volgde.
Op 24 juni 1408 bezegelde hij de brief, waarbij zijn vader zich met de graaf verzoende.
Na de dood van zijn vader op 9 sept. 1409 volgde hij deze op in de Egmondse en IJsselsteinse bezittingen en werd aldus een der machtigste edelen uit het graafschap.
Hij was ambachtsheer van de lage heerlijkheid Breul tot 15-04-1413.
De dag voor zijn huwelijk met Maria van Arkel had zij van haar oom, hertog Reinald IV van Gelre, 6000 franse kronen als huwelijksgift gekregen.
Dit huwelijk met een dochter uit het geslacht, dat aan het hoofd van de Kabeljauwse partij en van het verzet tegen Willem VI stond, zou voor heer Jan gewichtige gevolgen hebben, al kwam er ook op de dag van het huwelijk een verdrag tussen Hollan d en Arkel tot stand.
Voorlopig bleef Jan nog raad van de graaf van Holland (oa. op 20-06-1410) en deed deze op 03-10-1411 uitspraak in de twisten tussen de heer van Egmond en de abdij, waarbij eerstgenoemde aanzienkijke rechten kreeg, oa. het erfleen van de hoeve waa r het slot op stond, het hoog en laag rechtgebied in die streken, enz.
In het volgend jaar verbonden Arkel en Gelre zich weer tegen Holland, maar de vrede werd spoedig gesloten, zodat de verhouding met Egmond goed bleef en deze nog op 24-05-1413 onder de Hollandse raden wordt genoemd.
Intussen had graaf Willem vernomen dat sommige zijner edelen hem wilden doden en daagde daarom op 02-02-1414 heer Jan van Egmond voor zich. Deze gaf daaraan geen gevolg, de zaak bleef hangende, maar hij schijnt het veiliger gevonden te hebben he t land te ruimen en een wijkplaats te zoeken in Luik, van waar hij op 15-03-1416 aan de graaf een brief zond. Zes weken later (op 05-05-1416) beval Willem VI de Egmondse goederen in beslag te nemen, hetgeen geschiedde.
Overal werden nu bewaarders en rentmeesters aangesteld en een krijgstocht tegen IJsselstein uitgeschreven, maar kort daarop volgde een verzoening en de dood van Egmond's vijand Willem VI (mei 1417). Egmond en zijn broeder bezetten daarop het slo t te IJsselstein weer, maar gaven het bij verdrag aan Jacoba over, die het liet verwoesten. De Egmonds verbonden zich toen met Jacoba's eerzuchtige oom Jan van Beieren, welke zich reeds van de hulp van Gelre had verzekerd. Egmond maakte zich bij verrassing van het Arkelse Gorkum meester en verdreef er de Hollandse bezetting. Jacoba snelde echter toe en nam de stad na een hardnekkig beleg in. De Egmonds vielen in haar handen, maar schijnen bij de voorlopige verzoening met Jan van Beieren losgelaten te zijn.
In de volgende jaren van verwarring (1419-1420) komt Jan met zijn broerder als getrouw helper van Jan van Beieren voor.
Intussen was heer Jan in nieuwe twisten geraakt met het klooster van Egmond en had abt Gerard van Ockenberg gedwongen op 30-04-1419 de wijk te nemen naar Utrecht, terwijl hij Jan van Beieren er toe bracht bij het pauselijk hof een klacht tege n de abt in te dienen. Terwijl dit nog hangende was, overleed abt Gerard in 1424 en werd opgevolgd door Willem van Matenesse, die door de heer van Egmond gevangen werd gezet op het kasteel Rosendaal bij Arnhem en vervangen werd door Gijsbert van Vliet, een der creaturen van heer Jan. Abt Gijsbert moest echter in 1427 het veld ruimen voor Matenesse, die later een compromis met de heer van Egmond zou sluiten.
Intussen was in 1423, na de dood van Reinald IV, de oudste zoon van heer Jan van Egmond, Arnout die toen dertien jaar was, tot opvolger aangewezen en werd heer Jan voogd voor zijn zoon over Gelre en Zutfen, maar slechts voor korte tijd.
In de troebele tijden, waarin Holland in dit tijdperk verkeerde, schijn heer Jan grote sommen aan de landsheren te hebben voorgeschoten, zodat hij het slot en de heerlijkheid Leerdam en Buren in pand kreeg en in 1429 met Filips van Bourgondië ee n afrekening maakte, waarbij de schuld aan de heer van Egmond op het aanzienlijke bedrag van 40.000 schilden bepaald werd. Ook kreeg hij nog Bakkum en andere goederen in leen.
Na nog allerlei twisten met het klooster werd eindelijk in 1439 tussen hem en abt Willem van Matenesse een zoen getroffen, onder goedkeuring van paus Eugenius IV, uitgesproken door de hertog van Bourgondië.
De heerlijkheid van Egmond werd daardoor geheel van het klooster afgescheiden, onder protest echter van de abt. Aangezien de zaak blijkbaar toen allesbehalve regelmatig in haar werk is gegaan, duurden de twisten nog jaren, hetgeen nog verergerd we rd door de onenigheden onder de kloosterbroeders.
Heer Jan liet - naar sommigen willen om het aanzien van het klooster te verzwakken - de kapel in zijn slot vergroten en verbond er een kapittel van zes kanunniken aan.
Na zijn dood liet zijn kleinzoon Jan boven zijn graf een tombe oprichten. Abdij van Egmond; toegangsnummer: 356; 4. Regestenlijst:
9601437 Mei 8 (in Haga comitis in curia Hollandie in camera ibidem consulum)
De notarissen Bertoldus Nycholai en Johannes Odzeri instrumenteren, dat heer Willem de Matenesse, abt, Jacobus Eelman, prior, en Helyas de Alcmade, priesters en geprofeste monniken van het klooster van Egmonde, gemachtigden van het convent enerzij ds en heer Johannes, heer van Egmonde, mede uit naam van de buren van Egmond anderzijds, vóór Hugo de Lannoy, heer van Santes, Wilhelmus de Egmonda, heer van Yselsteyn, Florencius de Abeel, Gererdus de Zijl, allen ridders, broeder Johannes van Neck van de orde der Predikheren, Wilhelmus, heer van Naeldwijc, Florencius de Kijfhoeck, Mr. Henricus Utenhove, Johannes de Boeckhorst en Johannes de Mije, raden van den Groten Raad van de hertog van Bourgundia en vóór hen, notarissen, verklaard hebben, dat zij een compromis gesloten hebben, waarbij zij hun geschillen over de heerlijkheid (temporale dominium) van Egmond en andere rechten en goederen, welke door heer Geryt van Zijl, ridder, en Florys van Kijfhoeck (namens abt en convent), en broeder Jan van Neck en Jan van der Mye (namens den heer van Egmond) onderzocht zijn, thans aan den hertog of den heer van Santes en den Raad ter beslissing opdragen, terwijl zij beloven de uitspraak te zullen nakomen op verbeurte van 4000 mark zilver.
a. Oorspr. (Inv.no. 107). Met de handmerken van de notarissen en de zegels van den abt, het convent en den heer van Egmond alle in rode was.
b. Oorspr. (Inv.no. 107). Met de handmerken van de notarissen en de zegels van den abt, het convent en den heer van Egrnond in rode was. Deze woorden van het compromis zijn hierin in het Nederlands gesteld.
9671437 September 24
Philips, hertog van Bourgongnen, uitspraak doende in het geschil tussen abt en convent van Egmond enerzijds en den heer van Egmond, mede namens de buren van Egmond, anderzijds, welk geschil door partijen aan hem ter beslissing opgedragen was, bepa alt o.a., dat de heer van Egmond zijn goed en heerlijkheid van Egmond in leen ontvangen zal van de abdij, zoals hij dit voordien van de grafelijkheid in leen ontvangen heeft; dat deze evenzo tal houden het advocaatschap, en de wagendiensten in Rynnegon, die aan de abdij te voren bewezen werden, de landwinningen, erfenissen van besterften en de erfhuren in Egmond en Rynnegom, welke tegen zilver, peper, kapoenen, hoenderen, eieren, schotels en moutgeld uitgegeven zijn; dat de wagendiensten binnen Egmond, welke op 18½ wagendienst gesteld waren, tegen een erftente van 4 gouden Vrancrijksche kronen voor elke wagendienst afgekocht zullen worden; dat de abdij de verdere huren van erven in Egmond zal behouden, waarvoor zij den heer van Egmond een lijst van de erven zal overleveren en dat deze vrij zullen zijn van de lasten, welke de heer van Egmond vaststelt, behalve de goederen, die de abdij na dezen binnen Egmond verwerven zal; met verdere bepalingen over de invordering van schulden binnen Egmond, de berechting van misdaden binnen het klooster, over de verhouding van de parochiekerk tot de abdij, over diensten van de buren van Egmond en Rinnegom met bedden, dekens, enz.; over de teruggave van de handvesten en brieven van de abdij, die de heer van Egmond onder zich had, voorzover deze brieven niet door deze uitspraak krachteloos waren geworden.
a. Oorspr. (Inv.no. 107). Met de geschonden zegels in rode was van den oorkonder (voor Holland), van Willem van Matenesse, abt, en het gemene convent van Egmond, en van Jan, heer van Egmond.
b. Afschrift (Inv.no. 107).
c. Afschrift (Inv.no. 111).
9931440 Maart 7 (in camera posteriore abbatie)
Notaris Albertus Folkeri de Enchusen instrumenteert, dat Wilhelmus, abt van het klooster van S. Adalbertus in Egmonda, ter voldoening aan de arbitrale uitspraak van Philippus, hertog van Bourgondia in de geschillen tussen den abt en Johannes, hee r van Egmonda, ten behoeve van laatstgenoemde een lijst geeft van de goederen van het klooster, die gelegen zijn in den ban van Egmonda, van de caritaatlanden in den ban van Rinnegom, van de goederen, waarvoor de buren van Egmonda aan het klooster vroeger wagendiensten en zij thans dienstpenningen schuldig zijn, alsmede van de gasthuisgoederen.
a. Oorspr. (Inv.no. 107). Met het handmerk van den notaris.
b. Oorspr. (Inv.no. 107). Met het handmerk van den notaris.
10601450 juli 15
Philips, hertog van Bourgoingen, uitspraak doende in het geschil tussen den abt van Egmonde en den heer van Egmonde over de duinplanting, verklaart, dat de abt van Egmonde voor zijn landen niet gehouden zal zijn tot duinplanting; dat de goederen, die hiervoor in beslag genomen waren, gerestitueerd zouden worden en veroordeelt den heer van Egmond in de kosten.
Oorspr. (Inv.no. 622). Met het zegel in rode was van den hertog.
10611450 juli 31
Philips, hertog van Bourgoingen, authoriseert den eersten deurwaarder van zijn Raad in Hollant om ingevolge de uitspraak door dien Raad tussen den heer van Egmond en den abt van Egmond gedaan, Gijsbert van den Huele, schout van Egmond en enige me t name genoemde andere personen te bevelen de landerijen, die terwille van de duinplanting aan den abt onttrokken waren, weder terug te geven.
Oorspr. (Inv.no. 622). Met het opgedrukte signet in rode was van den hertog.
10621450 September 24 (Assisii)
Paus Nicolaus draagt, naar aanleiding van het verzoek van den heer van Egmond, van inwoners van Egmond, van deken en kapittel van de collegiaatkerk aldaar en van den als rector benoemden Simon om de apostolische bekrachtiging te geven aan de besch ikking van den deken van de S. Pancratiuskerk in Oestvoern en de tot parochiekerk verheven kerk te doen wijden, den abt van Middelburg op, zich op de hoogte te stellen en de gevraagde bekrachtiging te geven en de wijding te laten geschieden.
Gelijktijdig afschrift (Inv.no. 701).
10641450 November 14
Zegslieden in het geschil tussen den abt van Egmond en de buren van Egmond aangaande gewelddaden, door laatstgenoemden gepleegd tegen het klooster, veroordelen de buren tot betaling van een som van 80 Rijnse guldens aan het klooster en vijf van he n bovendien tot het vragen van vergiffenis, terwijl zij een kaars van ½ pond was zullen offeren.
a. Oorspr. (Inv.no. 134). Met het zegel van Johan, heer van Egmond, ten verzoeke van de schepenen van het land van Egmond.
b. Afschrift (Inv.no. 3, fol.121).

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Jan II van Egmond?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Jan II van Egmond

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen