Groningse doopsgezinden » Leenaert Bouwens (1515-1582)

Persoonlijke gegevens Leenaert Bouwens 

• Hij is geboren in het jaar 1515 in Sommelsdijk, Overflakkee.Bron 1

  Spellingvariant: Leenert Bouwens.

• (Levensloop) van 1515 tot 1582.Bron 2

  Leenaert Bouwens (Sommelsdijk, 1515 - Hoorn, 1582) was een doopsgezind oudste. Zijn strikte handhaving van de ban droeg bij aan de versplintering van de doperse beweging in de Nederlanden in het derde kwart van de zestiende eeuw. Bouwens was waarschijnlijk betrokken bij de overzeese handel en was in zijn jonge jaren rederijker. Volgens het boek "Doopsgezinden in de Ommelanden" was hij schipper van beroep. Zijn verbale begaafdheid bracht Menno Simons ertoe om hem in 1551 aan te stellen als oudste. Vanuit zijn woonplaats Emden speelde Bouwens met Menno en Dirk Philips een belangrijke rol bij de opbouw en organisatie van de doperse beweging. Hij doopte in de dertig jaar dat hij oudste was meer dan 10.000 mensen (Vanaf 1551 doopte hijin het Westerkwartier op tien locaties 137 personen). Waar Menno en Dirk vooral in het Oostzeegebied werkten, was Bouwens met name actief in de Nederlanden.
  
  Bouwens zette zich in voor een strakke handhaving van de kerkelijke tucht en was onder andere in 1554 betrokken bij het convent van Wismar waar werd vastgelegd dat leden die in de ban werden gedaan, voortaan gemeden dienden te worden door de andere dopers. Dit gold ook voor echtgenoten. Deze zogenaamde echtmijding riep veel verzet op. De meer gematigde gemeenten die deze praktijk niet wensten in te voeren, scheidden zich af. Zo ontstonden in de periode 1555-1557 de Waterlanders of Franekers entussen 1558 en 1560 de Hoogduitse doopsgezinden.
  
  In 1561, kort na de dood van Menno Simons, werd Bouwens wegens drankmisbruik geschorst en in 1565 door Dirk Philips uit zijn ambt gezet. Dit leidde in 1568 tot een splitsing van de doperse hoofdstroom in Friezen en Vlamingen. Philips overleed namelijk in dat jaar en Bouwens slaagde er in om de leiding terug te krijgen over een deel van de gemeenten. In de periode 1568 tot 1582 doopte hij twee personen te Hoogkerk. De Friezen waren de volgelingen van Bouwens, die onder de door hem georganiseerde oude gemeenten in dat gewest zijn grootste aanhang had. Philips had vooral de steun gehad van naar Friesland geëmigreerde Vlamingen. Bouwens overleed in 1582 te Hoorn.
  _______________________________________________________________
  
  Veel gegevens over de doperse beweging in Groningen in de tweede helft van de 16e eeuw zijn vastgelegd in het notitieboek met dooplijsten van Leenaert Bouwens (1515-1582) van Sommelsdijk uit Overflakkee. Deze rondreizende prediker doopte meer dan tienduizend personen en hield daarvan een nauwkeurige administratie bij. Vanuit zijn woonplaats Emden reisde hij in Ost-Friesland, Groningen, Friesland en Holland, waarbij bij ondermeer in het Westerkwartier de aanzet gaf tot de vorming van nieuwe gemeenten. Hij meldde dopelingen in Ezinge, Grijpskerk, Visvliet, Niehove, Noordhorn en Hoogkerk.
  
  Tussen 1551 en 1582 was Leenaert Bouwens oudste te Emden, Oostfriesland. Hij was ook voorganger te Zijldijk.
  
  Binnen de familie Blaupot is een dooplijst van de doopsgezinde vermaner Leenaert Bouwens uit 1568 bewaard gebleven. "Voetnoot 65: Kopij van genoemd Manuscript is mij verstrekt door den Heer J. D. Hesselink te Groningen. Hetzelfde heeft, volgens naamtekening, behoord: in 1629, aan Jacob Arents, te Appingadam; in 1653 aan Grietje Jansen, te Appingadam ; in 1666 aan Sijmen Jansen Blaupot, te Groningen ; in 1702 aan Jan Sijmons Blaupot, te Appingadam, en is thans het eigendom van Mej. de wed. T. J. Hulshoff, te Groningen. Men vindt daarin vermeld alle plaatsen in Oost-Friesland, Groningerland, Holland, Zeeland, Utrecht en de zuidelijke provinciën, waar Leenaert Bouwens gedoopt heeft, als ook telkens het getal der gedoopte personen."

• Hij is overleden in het jaar 1582 in Hoorn, Noord-Holland, hij was toen 67 jaar oud.Bron 3
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 13 december 2016.

Gezin van Leenaert Bouwens

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Leenaert Bouwens?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!