Groningse doopsgezinden » Popke Popkes (± 1617-± 1664)

Persoonlijke gegevens Popke Popkes 

• Hij is geboren rond 1617 in Groningen.Bron 1

  Spellingvariant: Popko Popkens of Popko Popkes.

• (Levensloop) van voor 1637 tot rond 1664.Bron 2

  The Waterlander congregation, which was represented by Popko Popkes at the well-known conference of the Waterlander congregations at Amsterdam in 1647, and which held its meetings in a house in Pelsterstraat, united with the larger part of the Flemish shortly before 1700.
  
  Hij werd de leider van een doopsgezinde groepering, die bekend staat als de Popke Popkes gemeente (ook wel: Popke Popkes gezindte, Popke Popkes volk of Popko Popkes gesintheyt). Deze stroming maakte deel uit van de zogenoemde Waterlanders, die in 1685 zouden samengaan met de Vlamingen. Na die fusie ging die gemeenschap heten: Verenigde Waterlandse en Vlaamse gemeente.
  
  De Waterlandsch-gemeente vergaderde eerst achter de A-kerk, hebbende tot vermaner of leeraar Popke Popkes (schrijvende zich later Gaaikema) bezittende een groote boerderij onder Niehove, Gaaikema-weer geheeten. De laatstgenoemde gemeente nu in leden vermeerderd zijnde, vergaderde vervolgens in de Haddingestraat, terwijl de Zwitsers in een gebouw in de Pelsterstraat zamenkwamen.
  __________________________________________________________________
  
  Verenigde Waterlanders en Vlamingen
  
  Omstreeks 1643 scheurde waarschijnlijk ook de grootste gemeente, de Jacob Joesten-gemeente ("Vlamingen"). Dat had grote gevolgen voor de omvang. Onder leiding van ene Popke Popkes verliet de helft van de aangesloten huishoudens de gemeente. De nieuw gevormde Popke Popkes-gemeente ("Waterlanders") telde omstreeks 1650 nog maar ongeveer 18 huishoudens. In de daaropvolgende jaren nam hun aantal eerst licht toe, omdat bijvoorbeeld de Sijwert Boelens-gezindte zichzelf ophief en zich in 1679 bij hen aansloot, om vervolgens in aantal te dalen. Ook de achterblijvers, nog steeds aangeduid als de Jacob Joesten-gemeente, kregen in de jaren na de scheuring te maken met ledenverlies. Mogelijk stimuleerde het ledenverlies beide gemeenten vervolgens om over een vereniging na te denken. In 1684 slaagde men hierin. De nieuwe gemeente ging voortaan door het leven als de Verenigde Waterlanders en Vlamingen en telde in 1684 in totaal slechts 38 huishoudens.
  
  Rond 1636/1637 betaalt hij de gemeentelijke belasting voor de burgerwachten in de stad Groningen. Hij wordt dan vermeld als: "Popko Popkens an d' Kremerrijpe, 20-0-0".
  
  Als voorbeeld van het laatste dient de Vlaamse leraar Popko Popkens, die in 1658-1659 namens zijn gemeente 140 gulden aan de stad overhandigde, maar niet gevonden wordt in de lijst.
  
  De Verenigde Vlaams-Waterlandse gemeente, gedurende de jaren 1647-1659 geleid door Popke Popkens.
  
  Jo(h)annes Neranus, boekverkoper alhier, machtigt procureur n.n. Kiestra te Harlingen om 202 gld. te innen bij boekverkoper Willem Sijmonsz Boogaert aldaar. Popke Popkens, apotheker te Groningen, verklaart niets schuldig te zijn aan Boogaert. Deze zou hebben beweerd, dat Popkens zou betalen.
  In de marge vermeld 'restsom voor levering van boeken afgerekend en geliquideerd". Machtiging 6 november 1651. Notaris Leonard van Zijl in Rotterdam.
  
  Schuldbekentenis, groot 600 car. gulden, ten laste van Datho Dhietloff Broersma en Elteke ten Holte, ehelieden, en ten bate van Jan Crabbe, 1 mei ... overgedragen door Jantien Remmerts, erfgename van Jan Crabbe, aan Popko Popkens, 1653. Afgelost, 1658. Met transfix.
  
  De apotheker Popke Popkens woonde achtereenvolgens "aende Creemerrijpe en 't Olde Vismarckt" in Groningen. In 1635/1636 leverde hij een bijdrage (9-0-0) aan de burgervaandels. Hij stond toen geregistreerd onder het adres Kremersrijpe en Stoeldreyersstrate.
  
  Tobias Gerrits was een doopsgezinde apotheker in de stad Groningen in februari 1637. Uit akten blijkt, dat hij nauw samenwerkte met zijn beroepsgenoten Popke Popkens en Jan Dercksen (Spinneker). Zij waren ook doopsgezind.
  
  - IIIx 16 fol.76 - februari 1637 - Popke Popkens apotheker en Renske Pieters (ehel.) ter ener en Jan Boelens, voormond, Jan Dercksen en Tobias Gerritsen, voogden over genoemde Popko Popkens minderjarige dochtertje Trintien bij wijlen zijn vrouw Auckjen Renners ter andere zijde. Ze maken een afkoop m.b.t. de moederlijke nalatenschap. De vader zal het kind onderhouden tot haar mondige jaren of het jaar waarin ze trouwt. Daarna zal hij haar meegeven 1.500 car.gld. De vader verkrijgt de gehele nalatenschap.
  
  - IIIx 22 fol.116 - 29 juni 1642 - 16 juli 1642 - Derck Dercx, meelmaker, en Aeltjen (ehel.) voor ‘t Jadtsbrugge, lenen van Claes Remmerts en Jantjen (ehel.) 1.000 car.gld. à 5%. Onderpand: hun behuizing zoals ze bewonen. Borg: Popko Popkens, apotheker, aan de Vischmarckt, en Renske (ehel.). [In de marge: 5 juli 1648 heeft Derck Dercks de originele brief gecancelleerd vertoond].

• Hij is overleden rond 1664 in Groningen.Bron 3
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 3 juni 2022.

Gezin van Popke Popkes

(1) Hij is getrouwd met Auckjen Renners.

Zij zijn getrouwd

Kind(eren):

1. Trijntjen Popkens  ± 1630-????

(2) Hij is getrouwd met Renske Pieters.

Ze zijn in de kerk getrouwd voor februari 1637.Bron 4

Kind(eren):

1. Aucke Popkes  < 1637-< 1687 
2. Reneke Popkes  > 1637-< 1686 

(3) Hij is getrouwd met Sara Tyssen.

Toestemming voor het huwelijk is 19 juli 1661 verkregen te Groningen.Bron 5

Trouwregister Gerecht Leeuwarden
Bron: DTB Trouwen
Soort registratie: DTB Trouwen inschrijving
(Akte)datum: 19-07-1661
Soort akte: ondertrouw
Bruidegom
Popke Poppes
wonende te Groningen
Bruid
Sara Tyssen
wonende te Leeuwarden
_____________________________________

Trouwregister Hervormde gemeente Leeuwarden
Bron: DTB Trouwen
Soort registratie: DTB Trouwen inschrijving
(Akte)datum: 11-08-1661
Soort akte: bevestiging huwelijk
Bruidegom
Popke Poppes
wonende te Groningen
Bruid
Sara Tyssen
wonende te Leeuwarden

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Popke Popkes?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!