Anno 1800, den 20 julij Hermannus (geb. den 18 dito), zoon van Mannes Nijman en Grietjen Helmis op ’t erve Oolbers te Bergentheim
EENEN VERBODEN GODSDIENSTOEFENING TE ANE
Het najaar van 1836 is erg stormachtig, zowel in letterlijke als figuurlijke zin. Op woensdag 16 november vindt er in Ane een godsdienstoefening van ?afgescheidenen? plaats op de boerderij van Albert Eekman, slechts op een paar minuten afstand van ?t Erve Hobers. De leiding van deze dienst is in handen van ?den berugten A.C. van Raalte.? Zo?n huisdienst is sinds 5 juli bij wet verboden en de burgemeeser moet dus ingrijpen. In zijn proces-verbaal aan Den Heere Officier bij de Regtbank te Deventer schrijft hij (met spel- en taalfouten):
Proces-Verbaal
Op heden den zestienden November 1800 zes en dertig des voormiddags om tien Uuren, hebben wij ondergeteekende Burgemeester der Gemeente Gramsbergen ? ??.., op het gerucht dat eene onwettige Godsdienstoeffening stond plaats te hebben in de Buurtschap Aane, ons begeven onder adsistentie van onzen Dienaar van Policie, naar gezegdde Buurtschap en aldaar in het Huis van Albert Eekman, ??. komende op deszelfs deele die daartoe met banken en planken was ingerigt eene groote vergadering van Menschenen alwaar op eene verhevene stelling het woord voerde de bekende A.C. van Raalte ?..
Deeze, naar zijn naam vragende, bevestigde Hij mij zulks dat Hij zich noemde van Raalte waarop ik Hem in het bijzonder Sommeerde in naam des Konings ?.. zijne rede te staken en dat de vergaderde menigte mogten uit een gaan.
Hier aan wierd egter niet voldaan, nog door den Redenaar, nog door de menigte.
Hierop vervoegdde de eerstondergeteekende zich tot de eerstgenoemde Vader van dit Huisgezin, van de eerste ontving ik geen antwoord, als zijnde in eenen zeer zieken staat, waarop ik Hendrik Eekman gelastte om de vergadering uit een te doen gaan, doch alles bleef zonder gevolg.
Terwijl niet met kracht konde ageeren tot uitééndrijving van deeze vergadering, uit hoofde mij daartoe de sterke arm ontbrak, zo is gemelde Redenaar, niettegenstaande onze herhaalde aanmaning met zijne rede voortgegaan, en heeft na het slot de Persoonen Egbert Kolkman van Diffelen en Gerhardus Schroteboer van Heemse, als Diaconen [diakenen] bevestigd, in weerwil mijner bijzondere protestatie daar tegen.
Vervolgens is de dankzegging gedaan en dien na door de vergadering gezongen het 14e vers van spalm (!) 68, en eindelijk is door de reedenaar den Zegen uitgesproken, en waarna de vergaderde menigte langzaam is gescheiden.
Onder de menigte die uit meer dan 80 Persoonen was zamengesteld heb ik de navolgende Persoonen opgemerkt, als:...................
De burgemeester sluit het proces-verbaal af met een lijst met namen van alle meer dan 80 aanwezige personen. Het valt op dat de aanwezigen uit de wijde omtrek komen:
Hermannus Nijman en deszelfs vrouwe Geertje en deszelfs knegt Asse, alle te Bergentheim;
Gerrit Brokelman, kleermaker te Heemse;
de vrouw van Gerrit Jan Ballast te Collendoorn
enz, enz. Verder valt op dat soms alleen ?de vrouw van ??? aanwezig is. Gezinnen worden verscheurd door dit godsdienstige dilemma. De naam Hobers komt op de lijst niet voor.
Hermannus Nijman |