Genealogie Gomes » Willem Jansz Verberne (1773-1845)

Persoonlijke gegevens Willem Jansz Verberne 

• Hij is geboren op 2 januari 1773 in Oudeschild (Texel, NH).
• Hij werd gedoopt op 18 januari 1773 in Den Burg (Texel, NH).Bron 1

  Doopgetuigen: Albert Veeger en Marij Cornelis Burger; TG II pag 269 vermeld 2 jan 1773; dat is de gebdatum

• Beroep: kaagschipper (1812, 1814); zeeman (1815, 1835); onderwijzer (der jeugd) in Oost (1831, 1842, 1845).
• Hij is overleden op 13 december 1845 in Oost (Texel), hij was toen 72 jaar oud.Bron 2

  Hij is overleden om 09.00u; aangifte overl op 15 dec 1845 door Pieter Willemsz Verberne, 38 jaar, instituteur, zoon van de overledene en Cornelis van Keeren, 48 jaar, timmerman; beiden wonende in den Burg

• Hij is begraven op 17 december 1845 in de rk begraafplaats, Keesomlaan, den Burg (Texel).
• Een kind van Jan Pietersz Verberne en Martje Cornelis Burger
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 5 november 2010.

Gezin van Willem Jansz Verberne

Hij is getrouwd met Antje Teunis Smit.

Zij zijn op 3 februari 1802 te Den Burg (Texel, NH) in ondertrouw gegaan.Bron 3

Kind(eren):

1. Johannes Wilhelmus Petrus Verberne  1803-1803
2. Jan Verberne  1804-> 1855 
3. Teunis Verberne  1805-1805
4. Maria Verberne  1806-1810
5. Pieter Wilhelmus Verberne  1807-1881 
6. Catharina Wilhelmina Verberne  1810-1881 
7. Anthony Verberne  1812-1813
8. Martje Verberne  1814-1814
9. Anthonij Verberne  1814-1814
10. Martje Verberne  1815-???? 
11. Klasina Verberne  1819-1889 

Notities over Willem Jansz Verberne

Deze zoon van Jan Pieters Verberne werd geboren te Oude Schild en gedoopt te Den Burg op 18-01-1773. Van deze roodharige Willem Jansz Verberne wordt na de doopinschrijving voor het eerst in de documenten gewag gemaakt toen hij op 03-02-1802 (impostenboek van de gemeente) in ondertrouw ging en in het trouwboek van Den Burg op 19-02-1802 bij zijn kerkelijk huwelijk met de Texelse Antje Teunis Smit en Trijntje Pieters Smit, beide van Texelse families. Van deze kapitein Smit is een vrachtbrief bewaard gebleven (datum: 16-07-1779) waarbij op zich neemt om met zijn schip "de Vrouwen Barbara en Hendrina" 400 pijpen (grote vaten) wijn te vervoeren van Barcelona naar Amsterdam (ook te laden op enkele plaatsen tussen Barcelona en Salou - ten Z.W. van Tarragona).
Uit dit huwelijk werden niet minder dan 11 kinderen geboren, waarvan er maar 5 volwassen werden.
Het is wel zeker dat Willem Jans Verberne tot zeeman werd opgeleid, maar er zijn ook andere beroepen van hem gevonden: in 1804 levert hij blijkens een in het parochieel archief van Den Burg gevonden notitie boeken aan het Kerkbestuur; de nota betreft ook "onkosten aan boeken" (inbinden?). In 1806 staat hij in het register van Patenten a.d. Burg ingeschreven als handelende in coffij, thee, tabak, kruidenierswaren en tapper. In 1807 en 1808 betaalt het rk Kerkbestuur hem ook bedragen uit zonder omschrijving waarvoor (boeken, arbeidsloon?). In 1811, 1812, 1814, 1815 en 1818 noemt hij zich afwisselend zeeman, schipper of kaagschipper. In 1819 zegt hij zonder beroep te zijn, in 1820 was zijn beroep echter weer zeeman; in het jaar 1831 wordt hij voor het eerst onderwijzer genoemd. Ook in 1842 was hij onderwijzer. Het is wel aan te nemen dat zijn hoofdvak zeeman was; de familieoverlevering zegt dat hij op Texel de bijnaam "Willem Lamoen" had omdat hij citroenen uit Griekenland of de Levant haalde. Dat hij in de eerste jaren van de 19e eeuw oa winkelier was kan zijn oorzaak vinden in de troebele tijden toen de zeevaart pijnlijk kwijnde. In zijn laatste jaren was hij in ieder geval onderwijzer; zijn school stond in het gehucht "Oost", 2 á 3 km ten oosten van Ooterend, aan de Zeedijk. Volgens v.d. Vlis (pag 212) waren de "buren in 1806 eigenaar van de school"; zou dit in de jaren '40 ook nog het geval zijn geweest? Onbetwistbaar is het feit dat hij zeevaartlessen gaf; dit blijkt uit het rapport van een "inspecteur" Wijnbeek uit Den Haag dat bewaard is gebleven. In 1839 bezocht hij alle scholen van Texel en in zijn rapport schrijft hij over Oost: "in Oost gaf een gewezen zeeman van ruim 60 jaren, W.Verberne" (deze was toen 66 jaar oud) "..... onderricht; in een klein en laag lokaaltje leerde hij 50 kinderen spellen, zangerig lezen, een weinig rekenen, goed schrijven, schreeuwend zingen en ook de beginselen van de zeevaartkunst. Dit gehucht is evenals het inkomen van de onderwijzer (zie v.d. Vlis bladz 236) zeer "gering".
Ook heeft hij volgens de familieoverlevering aan volwassenen zeevaartlessen gegeven, waarvoor sommigen van deze leerlingen zich volgens dezelfde overlevering veel moeite moesten getroosten om naar "Oost" te komen. De jaarlijkse algemenevergadering van het rk Kerkbestuur te Den Burg (zie vroeger) bezocht hij blijkens zijn handtekeningen in 1809, 1811 t/m 1816; daarna 12 jaren niet maar wel weer in 1830, 1831 en op 16-02-1834. Hieruit zou kunnen worden afgeleid dat hij op 16-02-1834 nog in Den Burg woonde; in 1831 evenwel noemt hij zich onderwijzer - was hij dit dan in Den Burg? Van zijn leven is verder weinig bekend. In de familieoverlevering heeft hij weinig sporen nagelaten. Hij overleed op 13 december 1845 in het gehucht Oost; drie van de vijf in leven gebleven kinderen waren getrouwd. De twee jongste (dochters) waren nog ongehuwd. De jongste van de beide zonen (Pieter Willems Verberne) heeft een aantekening nagelaten omtrent dit overlijden; deze luidt als volgt: "1845. Den 13e December Zaturdagmorgen ten 9 ure te Oost is overleden vader Willem Verberne tengevolge van het water in de borst. Deze kwaal had zich reeds vroeg doen kennen door vermoeijenis en korte ademhaling, waarop den 9-den September 1845 zoodanig door benaauwdheid, dat vader de laatste H.Sacramenten ontving; hij herstelde weder een weinig, is den 18 Oct. aan Den Burg gekomen, heeft den 19 zijn Kerkgang gedaan, is den 20 op Zondag namiddag ten 3 ure uit het huis van Jan" (dit is de oudste zoon, die in het hoekhuis Molenstraat/Zwaanstraat woonde)" van Den Burg naar Oost gegaan per rijtuig - heeft nog weder school gehouden tot den 23 November, is den 27 weder bediend en heeft benauwdheden uitgestaan. Den 22 Januari 1846 werd Vader 73 jaar. R.I.P." N.B. In deze beschrijving vergist Pieter Willems zich met de data: 18, 19 en 20 oktober vielen in 1845 op zaterdag, zondag en maandag. Hij zal wel bedoeld hebben: 17, 18 en 19 oktober.
Willem Jans Verberne werd op 17-12-1845 te Den Burg op het rk Kerkhof begraven; de inschrijving in het begrafenisregister luidt: "17-12-1845 Willem Verberne 2-de klas, eigen graf". Dat Willem Jans Verberne zich betrekkelijk vroeg (tussen z'n 47 en 58-ste jaar) uit de zeevaart heeft teruggetrokken heeft en een ander beroep koos, kán zijn oorzaak vinden in zijn lichamelijke gesteldheid. Schr. verwijst naar bovenstaande notitie van zijn zoon Pieter, waarin deze spreekt over "vermoeijenis en korte ademhaling, welke kwaal zich al vroeg had doen kennen". Er zijn geen gegevens bekend over zijn karakter, ook niet over zijn welgesteldheid die vermoedelijk in de laatste jaren wel niet groot zal zijn geweest, want hij had een behoorlijk vermogende vader; mogelijk heeft hij zijn beide zonen kunnen helpen om een behoorlijke positie te bereiken (de oudste zoon Jan werd stuurman/kapitein op de grote vaart). Willem's weduwe, Antje Teunis Smit overleefde haar man slechts 4 jaar; zij overleed te Nieuwediep op 19-12-1849, ruim 71 jaren oud en werd op het kerkhof te Huisduinen begraven. Is zij naar de "overkant" gegaan omdat twee van haar drie dochters (Martje en Trijntje) daar woonden?

Tot zijn afstammelingen behoort de historicus prof. L.G.J. Verberne (1889-1956).

---
Uit Den Burg 1622-1830 van Thijs en Miriam Klaassen.

B61 (kad 206) Huis en erf en schuur Molenstraat
Het geheel was belast met anderhalve lopen abtskoren. Vanaf 1793 hadden het huis en de schuur verschillende eigenaars. Op het huis rustte toen nog een lopen abtskoren. Vóór 1832 is het gesloopt. Bij de invoering van het kadaster was er alleen nog een erf.
1803-1804 Willem Jans Verberne.'

B129 Huis en erf Waalderstraat
Dit grote huis had negen ramen en deuren. Het bleef gedurende bijna twee eeuwen binnen één famiie. Vanaf 1813 werd het gebruikte als gemeentehuis.
1803 -1813 De broer van de vorige eigenaar, Cornelis Jans Verberne, Willem Jans Verberne kocht de woning voor
f 1200,-. Hij was zeeman. In 1802 trouwde Willem in de katholieke kerk met Anje Theunis Smit.

B62 (kad 205) Huis, erf en stukje grond Molenstraat
Dit huis was belast met een halve lopen abtskoren.
Het stukje grond, dat bij dit perceel hoorde, werd achtereenvolgens omschreven als een landje, een tuin en een extra erf. In 1819 werd het apart verkocht.
1811-1820 Willen Jans Verberne kreeg het huis uit de boedel van Jan Lammerts Stam. Deze kaagschipper was getrouwd met Antje Theunis Smit.

B293 (kad 137) Huis en erf Kneppelbuurt
Over dit huis is niet erg veel bekend. Mogelijk werd het tussen 1652 en 1656 gebouwd op de plaats waar eerder een boomgaard was. In de 17e eeuw werd dit stuk straat ook een keer 'Sint Jacobstraat' genoemd.
In 1830 werd het huis bewoond door Willem Jans Verberne en zijn vrouw Antje Teunis Smit en hun drie kinderen.

---
Notaris Jan Star 1811
32 3-6-1811 procuratie ad negotia
Cornelis Verberne, grossier in Sterke Dranken, en Simon Verberne, grutter, beijde zoonen van Capiteijn Jan Verberne en zijne overleden huijsvrouw Martje Cornelis Burger, te gelijk voor hunne broeder Willem Verberne, kaagschipper-
Specialijk om [hun aandeel] in een huijsmanswoning met de daar bij behorende Landerijen, staande en gelegen in de polders Oostegeest en de Hal alhier, aan de Kooper van dien Fredrik Helder, mede op Texel woonagtig, te transporteeren, als zijnde al het zelve door hun Vader verkogt, en welke verkoop zij zijn approbeerende-
Bron: Irene Maas

---
N 154a Gouverneur 8-7-1832 rekest W. Verberne
Dat deze persoon dezelfde is voor wien ik de eer heb gehad bij missive van den 20 September 1830 N 93 uitvoerig te schrijven aan HEGA HH GS der Provincie waaraan ik de vrijheid neem te refereren en bij welke missive per slotte het Gevoelen van HEGA werd verzocht omtrent de al of niet toelating van dien persoon tot het Geven van bijzonder lager onderwijs.-
Zedert is deze Zaak in denzelfden toestand gebleven.
Het stilzwijgen van HEGA op myne missive en de byzondere tydsomstandigheden hebben ook wij die Zaak laten blijven zoo als die was, tot dat dezelve alsnu op nieuw door den Heer Schoolopziender Kluppel is te berde gebragt.
Uwe Ex: zal alzoo hoop ik de Goedheid hebben mij in dit bijzondere geval wel te willen verschonen van het geven van Advis daar het juist eene zaak is waarin ik bij genoemde missive het wijzer oordeel van HEGA voormeld heb ingeroepen.
Bron: Irene Maas

---
Brievenboek van Burgemeester Reinbach GAT 333

N 30 21-1-1834 Aan de Gouverneur 3 ½ bladz. Schoolwezen
Met innig leedwezen heb ik uit dezelve [missive] kunnen opmerken dat mijn gehouden gedrag in deze niet ten volle de goedkeuring Uwer Ex: heeft mogen wegdragen; temeer treft mij dit daar ik de volkomene overtuiging bij mij zelve koester, dat ik alles wat mogelijk is steeds aanwende althans pogen de door om in de geheele uitoefening mijner administrative betrekking mij met den ijver en die naauwkeurigheid te gedragen als de aard der zaak gebiedend vordert en welke in de goedkeuring van Uwe Ex: als het hoofd van dit gewest zijne aangenaamste voldoening vindt, welligt intusschen dat eene min duidelijke voordragt tot die ongunstige opvatting heeft aanleiding gegeven en welke ik hoop door het volgende te mogen wegnemen.
Immers dat ik volstrekt niet van oordeel ben dat eene officiele aanklagt noodig zij om eene overtreding te achtervolgen; daarvan strekten buiten ettelijke andere ten deze vreemde gevallen ook in de onderwerpelijke zaak tot bewijzen de vervolginge door mij tegen W. Verberne in 1827 en 1828 bloot op het openbaar gerxant ingesteld waardoor dezelve bij 2 verschillende vonnissen tot de kosten en boeten van f 50 en f 100 is veroordeeld, welke boeten echter in eene door hem dan ook in 1829 ondergane gevangenisstraf is veranderd geworden.
Zedert ook heeft hij gedurende eene geruimen tijd werkelijk opgehouden onderwijs te geven, maar vervolgens heeft hij in 1830 naar aanleiding van ZM besluit van 27 Mei hetwelk het toestaan van meerdere ruimte nopens de vrijheid in het onderwijs ten grondslag had zich gewend tot het plaatselijk bestuur dezer gemeente en het was destijds alleen uit aanmerking der bijzondere tijdsomstandigheden welke de hoogstmoeijelijke omzigtigheid vorderde ten aanzien van sommige personen en zaken die mij besluiten deed het beter oordeel intewinnen van UEDG ten einde mij te verzekeren dat die uitlegging welke ik meende te moeten geven aan het 11e art. van ZM voornoemd besluit en welke uitlegging door W. Verberne stellig zoude worden tegen gesproken dat die uitlegging de juiste is in den geest van art. voornoemd,
immers en ik verzoek Uwe Ex: dringend dit punt niet uit het oog te verliezen als de voornamen reden van mijn gehouden gedrag.
De genoemde W. Verberne is R. Catholiek yverig ingenomen tegen al wat van een protestantsch Gouvernement of bestuur komt of zou komen. Van eenen heftigen doordringenden ernst. Sluw genoeg om in het openbaar geene de minste bepaalde ergernis te geven, maar destemin bezield en werkzaam om in ’t geheim alle zaden aan ongenoegen en oproer tegen protestantschen uittestrooijen en aantekweken, Ziedaar den man met wien ik te doen had en dat in eene Gemeente die wat het geheele Roomsch Cath: gedeelte betreft maar altzeer geneigd was om aan allerhande verkeerde in blazingen het oor te leenen, welke zich zoo door alle hoogere en lagere besturen onderdrukt en tekort gedaan waande;- en welke vooral bij de opvolgende ligtingen van geld en manschappen bij de minste aanleiding groot gevaar liep van tot stellige verkeerdheden over te slaan.-
Tot bewijze hiervan strekken de missiven die ik indertijd de eer gehad heb aan Uwe Ex: te doen geworden in datis 9-10-1830 N 118 en 5-1-1831 N 6, en op beide welke wat betreft de door mij destijds genomen maatregelen ik het genoegeb gehad heb de beuigingen van Uwe Ex: goedkeuring te mogen ontvangen.
Wat nu schoot mij bij zodanige omstandigheden over met W. Verberne maakte ik ten derden male tegen hem Proces Verbaal op, dan was onvermijdelijk gevolg een straf van niet minder dan eene verbanning, voor 6 jaren uit deze gemeente, welke straf ongetwijfeld een aantal gemoederen zoude hebben verbitterd, en welligt tot de ernstigste gevolgen aanleiding gegeven, terwijl ik integendee; het antwoord van HEGA voornoemd alvorens afwachtte en steeds de zekerheid had in den geest der hoogste Provinciale authoriteit te handelen en dus wat er dan ook gebeuren mogt bij dezelve goedkeuring en ondersteuning te zullen vinden.
Zoo bleef dit voortduren;- maar desniettemin was het in zoo verre vanaf het intusschen heimelijk weder opgevat onderwijs van W. Verberne goedtekeuren of by gebrek van officiele aanklagt lijdelijk aantezien, dat ik hem bij herhaling dit verbood; of den schoolopziener daarvan kennis gaf, die mede hem nog in het voorjaar 1833 ernstig het verkeerde daarvan mede in mijn bijzijn onder het oog bragt en dat nog in het laatst van 1833 ik hem dit verbod vernieuwd heb, toen echter tegelijk met den persoon van B. Smits, die eerst zedert eenigen tijd ditzelfde had bij de hand genomen en van welk tijdstip af dan ook dat onderwijs heeft opgehouden.
Ik vermeen alzoo uit dit een en ander Uwe Ex: te hebben mogen bewijzen en zoo als ik hartelijk hoop ten genoege Uwer Ex: dat ik nooit of nimmer lijdelijk berust heb in de wederregtelijke handelwijze van hem W. Verberne- dat ik zonder de minste aanklagte van anderen tot 2 reizen toe hem de volle gestrengheid der wetten heb doen ondervinden, maar dat het alleen aande bijzondere tijdsomstandigheden is te wijten geweest wanneer ik geaarzeld heb hem ten derde male in het openbaar te vervolgenen langjarige verbanning uit deze gemeente tegen hem te doen uitspreken, maar het gedurende dien tijd alsdan bij een steeds herhaald verbod zoo van mij als van den Schoolopziener heb laten berusten, terwijl ik de laatste brief Uwer Ex: alsnu daarvoor houdende als het antwoord behelzende op mijnen vroegere missive van den 20 Sept: 1830 N 93, die rekestrants destijds gedaan verzoek als voor geene inwilliging vatbaar zal beschouwen en mogt het onverhooptelijk noodig zijn ten derden en laatstemale tegen hem het noodige Proces Verbaal zal opmaken.

N 58 Schoolopziener 4e distr: NH 18-2-1834 rekest van W. Verberne
Dat wat betreft het punt voorkomende in het rekest van den suppl: dat namelijk, hij eene onwettig onderwijs zoude gegeven hebben aan kinderen van leden van het Plaatselijk bestuur op onophoudelijk aanstaan dier Leden; zulk eene Volstrekte onwaarheid berust, alleen dit is waar dat één der Leden van het bestuur om bijzondere hem zoo het schijnt belangrijke redenen heeft kunnen goedvinden zijne kinderen gedurende eenigen tijd bij W. Verberne ter schoole te zenden. Dat dit echter de daad van een particulier persoon geweest is, waavan de verantwoordelijkheid bij geene mogelijkheid voor het bestuur komt zal aan UEd wel niet in het breede behoeven betoogd te worden.
Even zoo is het eene volstrekte onwaarheid dat hij tot den 20 ll ongestoord is voortgegaan in het geven van het bewuste onderwijs en zonder van mijn vroegere openbare vervolgingen te gewagen zal het genoeg zijn, UEd te herinneren, wat door UEd zelve in mijn bijzijn en dat van het Schoolbestuur aan hem W. Verberne in maart 33 onder de stelligste bewoordingen is toegevoegd met bedreiging tevens dat UEd hem in geval van ongehoorzaamheid volgens de wetten zoudet vervolgen. Terwijl ik naar aanleiding van Uwen brief van den 21 Dec ll N 71/89 R door mij op nieuws den genoemden suppliant op den 26 December daaraanvolgende hetzelve onderwijs is verboden.
Ik schroom alzoo niet het geheele stuk van den supp: als een ten zachtsten genomen stuk vol onwaarheden te beschouwen dat der aandacht van het Hooger Gouvernement onwaardig is, terwijl ik voorts wat betreft alle de verdere inlichtingen over deze hoogst onaangename zaak de vrijheid neem mij te gedragen naar mijnen uitvoerigen brief van den 21-1-1834 N 30 waarbij ik deze geheele zaak en mijn gehouden gedrag in de zelve met alle de bijzondere gronden daarvoor aan ZE den Heere St. Gouverneur ontwikkeld en zoo als in mij vleije voldoende ontwikkeld heb.
Bron: Irene Maas

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Willem Jansz Verberne?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Willem Jansz Verberne

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen