Genealogie Gomes » Martje Jacobs Koorn (1745-1801)

Persoonlijke gegevens Martje Jacobs Koorn 

• Ze werd gedoopt op 11 oktober 1745 in Den Burg (Texel, NH).Bron 1

  Doopgetuige: Neeltje Alderts

• Zij is overleden op 22 augustus 1801 in Haarlem (NH).

  Marijtje Jacobs Koorn
  Weduwe Jan Dijksen Geboortig op Texel, oud zo zij zegt 50 jaaren ingevolgen Appointement van 't Commité van Algemeen belang binnen deze Stad, op verzoek van den Bailluw van Texel bij vonnis van het Comité van Justitie aldaar voor den tijd van 25 jaaren Geconfieerd bij de gevangen Crimineelen vrouwen, den dato 16 april 1796
  overleden in deezen huizen 22 aug 1801
  
  In de huwelijksbijlage van dochter Martje Dijksen en Aldert Nielen vermeld het extract uit het Lijkregister der stad Haarlem haar als Marijtje Jacobse Koning

• Een kind van Jacob Aldertsz Koorn en Anna Gerrits Smit
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 10 november 2012.

Gezin van Martje Jacobs Koorn

Zij is getrouwd met Jan Cornelisz Dijksen.

Zij zijn op 2 januari 1776 te Texel in ondertrouw gegaan.Bron 2

Kind(eren):

1. Simon Jansz Dijksen  
2. Jacob Jansz Dijksen  
3. Martje Jans Dijksen  1784-1859

Notities over Martje Jacobs Koorn

Spoorzoeken in De Koog
In februari 1795 miste Klaas Keesje uit De Koog op een dag een schaap.
Hij ontdekte, beginnende bij een hoek in zijn land, een schapenspoor en een mensenspoor, dat zich voortzette achter de Roomse kerk over een stuk land genaamd Niepkedel en verdween door een gat in de tuin[wal] van het erf van Martje Jacobs Koorn, bijgenaamd Mat Al, de weduwe van Jan Cornelisz Dijksen. Cornelis Sluijsman, een achterbuurman van Martje Koorn kwam hem daar bij het speurwerk te hulp en zag over de tuin dat het spoor verder liep tot aan het huis.
Keesje stelde de schout, Mr. Elout, van zijn ontdekkingen op de hoogte en deze trok dadelijk met 2 schepenen naar het verdachte pand. Toevallig ontmoetten zij onderweg Cornelis Schaatsenberg, Bijgenaamd Kil Aay, een opkoper van vellen, die een schapevel bij zich had, dat hij voor 10 stuivers van Martje Koorn had gekocht. Het vel werd alvast in beslag genomen. In De Koog voegde de regerend schepen Arie Gerritsz Spigt zich bij het gezelschap.
Men trof Mat Al aan met een ketel schaapsvlees boven het vuur. Haar uitvlucht, dat dit vel evenals het aan Kil Aay verkochte vel afkomstig was van een dood beest, mocht niet baten. Het hele gezin werd gearresteerd. Een grondige huiszoeking leverde een overvloed aan bewijsmateriaal. Overal bevonden zich afvallen van schapen, de meeste in verregaande staat van ontbinding: begraven in de koestal, onder een bedstede (2 stuks), in het hooivak en voor de kas in de doorloop. Van het laatste kadaver was het vel nog zo goed bewaard gebleven, dat Pieter Cornelisz Boon er een van zijn reeds lang vermiste schapen in kon herkennen.
De schout schreef niets over de in huis hangende geuren.
In gevangenschap bekenden Martje Koorn en haar zoons Sijmon en Jacob Jansz Dijksen ook nog schapendiefstallen bij Hendrik Formersz en Kors Jaconsz Bakker.
Ter terechtzitting eiste de schout tegen allen de doodstraf. Na advies van 2 rechtsgeleerden werd de moeder veroordeeld om op het schavot, met een bord om de hals aan de galg gebonden, met roeden te worden gegeseld en te worden gebrandmerkt. Daar bovenop kwam 25 jaar tuchthuisstraf en levenslange verbanning. De zoons, toen 18 en 16 jaar oud, kregen dezelfde straf met uitzondering van het tuchthuis.
In die tijd was het stelen van een schaap een van de zwaarste misdrijven, de doodstraf was niet ongewoon. Die werd al jaren niet meer toegepast, hoewel- deze straffen kwamen op hetzelfde neer. De daders waren ‘dood’ voor de Texelse gemeenschap en maakten het in de wijde wereld of in de gevangenis ook niet lang meer.
De dieven waren bestraft, de moeder voor 25 jaar, dus levenslang opgesloten, de jongens verbannen. Maar het jongste kind was nergens schuldig aan bevonden. Dat mocht niet gestraft worden voor de zonden van haar moeder. Ze was nog geen 12 jaar en dus nog net jong genoeg om in het Weeshuis opgenomen te worden- daarboven kwam een weeskind daar niet meer in. Dat vond de Gemeenteraad ook, maar de Regenten van het Weeshuis dachten er anders over. Hierover werd enige maanden gesteggeld, tot het kind echt boven de 12 jaar was.
De uitvoering van de straf, opgelegd aan Martje Koorn en haar zoons, was op de volgende dag. Zou de kleine Martje daar naar gekeken hebben?
Bron: Irene Maas

Vergadering Vrydag Morgen om 10 uure den 22 April 1796
Eyndelyk stelt de Maire ter overweging aan deze Vergadering, dat voor het Jonge Kind van Maartje Jacobs Koorn, weduwe Jan Dyksen, thans gedetineerd alhier, welke eerlang haare welverdiende Straf ontfangen zal, en dus buiten staat gebragt om voor dat Kind te zorgen, of het zelve Kind als van eene gebooren Burgeresse zynde, niet zoude kunnen werden gebragt in het Weeshuys alhier; te meer: daar het Zelve tot Lasten van het Eiland komt.
In de marge: en zy Martje Jacobs Koorn, buiten staat werd gebragt door de Justitie omme verder voor haar Kind te zorgen
Waarop gedelibereerd zynde, en in overweging genomen, dat dit Kind de misdaad zyn's Moeders niet kan worden toegereekend 'er ook geene reedenen zoude kunnen weesen, waarom het zelve niet in het Algemeene Weeshuijs van Texel, zou worden opgevoed, en zullen door het Committé van Algemeen Welsyn, by hun laast te houdene Vergadering Regenten van het Weeshuys hier van werden kennisse gegeven-

Vergadering 26 April 1796
Aan de Ordre van den dag zynde te spreeken met Regenten van het Weeshuys, over het agter gelatene kind van den geexecuteerde Martje Jacobs Koorn, en de resolutie over dat Kind door de gezamentlyke Municipaliteit genomen, is tot dat eynde binnen gestaan den Burger Sybrand Koning, Regent van het zelve Weeshuys alhier aan den Burg- aan dewelke de intentie der Municipaliteit is aangezegt.
[Het kind woonde zolang bij haar oom, de broer van haar moeder. Die wilde haar wel kwijt.]

104 Vergadering 31 Mey 1796
present alle de Leeden demto de Burgers Gerrit Sluysman, Jan G. Spigt en Cornelis Hendriksz Bakker
dingsdag Morgen om 10 uuren
de Notuelen der voorgaande Vergadering zyn geresumeerd en geapprobeerd-

Binnen gestaan Aldert Koorn, onder zig hebbende het Kind zyner Zuster Martje Jacobs Koorn, geexecuteerd en thans gedetineerde in het TugtHuys te Haarlem voor 25 Jaar; versoekende de voorpenning deeser Vergadering tot Alimentatie van dat kind, also denselve het niet langer onder zig konde houde
Is hem aangezegt: dat hy dat zelve Kind conform de resolutie door alle de 3 Committé's op den 22 April 1796 laastleden genomen, zal hebben te brengen in het Algemeen Weeshuys deeses Eilands, ten eynde aldaar voor desezelfs onderhoud en opvoeding kan werden gezorgd.
Deselve vraagt nog vergoeding van Kostgeld als andersints aan dat zelve kind door hem besteed, geduurende nu ruym ¼ Jaars-
Werd aangemerkt dat zo hy dit gepretenteerd had, zig dan direct moest geadresseerd hebben aan de Schout Elout, die hem het Kind ter besorging aanbevolen had- maar dat men 'er niets in doen kon, of het Weeshuys de betaling van dit onderhoud opleggen.
[De Schout had de moeder veroordeeld, waardoor men kosten moet maken voor het onderhoud van haar dochtertje- laat die ook maar betalen!
Oom Aldert ging met het kind naar het Weeshuis, maar daar liet men haar niet binnen.]

Vergadering 11 Juny 1796 Dat hy precident ook geinformeerd zynde dienselve Regenten geweigerd hadde, het Kind van Martje Jacobs Koorn, gedetineerde te Haarlem, tegens de resolutie van 22 April 1796 Laastleden aan, in het Weeshuys te neemen, ook geoordeeld had nodig te moeten denselve Regenten daarover te onderhouden.
De Vergadering al het zelve aangehoord hebbende, heeft het gedrag van den precident ten volle gegouteerd, en by derselven resolutien conform gepersisteerd
Vervolgens zynde binnen gestaan de burgers Sybrand Koning & Ryer Dyt regenten van het Weeshuys, is eerstens het ongenoegen van deese Vergadering aan hun betoond, over het gedrag gehouden met de Jongeling Pieter Buysje. En ten opzigte van het kind van Martje Jacobs, dat deselve meede wel bereid waare den versogte Vryheid te hebben, daar zy zulks alleen niet over hun konde neemen, de Vergadering hunner meede Leeden alvoorens, aanstaande maandag te convoceeren, wanneer zy dingsdag daar aan by deese Vergadering rapport zoude doen, 't welk hun dan ook is geaccordeerd.

Vergadering 14 Juny 1796 Binnen gestaan Sybrand Koning en R. Dyt, Regenten van het Weeshuys.
Wyders zeggen gemelde Regenten, dat by hun eene Resolutie genomen was, dat het kind van Martje Jacobs Koorn, als in den Letterlyke zin geen Weeskind zynde, na haaren zien ook niet in 't Weeshuys kon-
Waarover naar de Resolutie van 22 April ll nogmaals aan hun was gecommuniceerd, en aangezegt dat men daar by persisteerde; en dat dit kind, wiens Moeder als zig schuldig gemaakt hebbende aan Schapendievery, daar voor Exemplaare publicq Straf ontvangen hebbende, bovendien was gecondemneerd voor 25 Jaaren in een Tugthuys, en daar werkelyk in gedetineerd- dus Levendig dood zynde, gevolgelyk daar zy geene goederen had agtergelaten, ook dit kind notoir een ouderloos wees was- dat zy Martje Jacobs Koorn eene geborene poorteresse van dit Eiland zynde, dan ook haar kind in het Weeshuys komen moest-
Dat dierhalven Burgemeesteren, Scheepenen en de Raden die in den Jaare 1579 stigters van het Weeshuys waaren, de Municipaliteit als deselve vervangenden, hier omtrent ook zodanige Resolutie konde neemen, zelfs den Regten van den Burger meede bragten- - dan alzo regenten nopens de weigering van dit kind by hun besluyt volharden
Is naar hun vertrek geresolveert: de resolutie van deese Vergadering benevens die van het Committé van Justitie op den 22 April ll genomen te maintineeren, en dat dus op de eerste Vergaering van Regenten van het Weeshuys, eene der Eilands Bodens zal werden gelast met het zelve Kind naar het Weeshuys te gaan, benevens eene Extract uit de Notulen van die dag en een en ander aan Regenten van het Weeshuys overgeven-

Vergadering 26 July 1796 Binnen gestaan Aldert Koorn Oom van het kind van Martje Jacobs Koorn, geexecuteerd alhier, versoekende nogmaals ontheven te worden van de Alimentatie des gemelde kinds- waarop hem versogt is, met hetzelve kind aanstaande Vergadering van Regenten van het Weeshuys met het zelve naar den Burg te komen, als wanneer eene der Eilands boodens met het zelve zal gezonden worden naar het Weeshuys, omme aldaar opgevoed te worden.
[Ongewenst door iedereen
Wat moet het meisje gedacht hebben toen ze met de Bode naar de vergadering van die vreemde Heren gestuurd werd. En wat dacht ze toen ze daar geweigerd werd?
Martje was door al dit tijdrekken inmiddels 12 jaar en te oud om nog opgenomen te worden in het Weeshuis. Kinderen van 12 konden gaan werken. Dat werd door de Regenten als hoofdreden van de weigering aangevoerd. Maar een paar maanden eerder gold dat nog niet. Ook vond men dat Justitie maar voor het kind moest betalen. Voor het kind werd een nu pleeggezin gezocht, want haar oom wilde haar ook liever kwijt.]

9 Augustus 1796 De Precident kennis gevende: dat conform de resolutie deeser Vergadering, de Boode met het kind van Martje Jacobs Koorn naar het Weeshuys gezonden zynde, en aan Regenten aldaar overgegeven hebbende de schriftelyke Resolutie van de geheel Municipaliteit tot inneeming van dat Kind, deselven zulks evenwel hadde geweigerd aanteneemen.
Waarover gedelibereerd zynde, is geresolveerd ter naaster Vergadering de Regenten van het Weeshuys van den Burg te requireeren, en hen te condemneeren dat zy dat Kind zullen hebben aanteneemen. Zo niet dat men hen dadelyk dan demitteerde, en zy gehouden zoude weesen hunne Verantwoording te doen-

45a Vergadering van het Committé van Algemeen Welzyn 6 September 1796
Present alle de Leeden en den Burger Jan Wilkes
Dingsdag Morgen 10 uuren
Aan de Ordre van den dag zynde, een Resolutie te neemen, wegens het Kind van den geexecuteerde Martje Jacobs Koorn, opgedragen zynde aan het Weeshuys, dog door Regenten geweigerd het zelve aanteneemen- eindelyk naar langduurige deliberatie omderworpen is, het zelve Kind boven de Jaaren [ze was 12, dus oud genoeg om te gaan werken] te zyn, en uit die hoofde het Weeshuys niet verpligt is, het zelve aanteneemen, en ten anderen: dat daar Martje Jacobs Koorn door de Justitie te regt gesteld is, ook alle deswegens gemaakte kosten van denselve Justitie komt, gelyk ook het onderhoud van denzelve Martje Jacobs Koorn in het Tugthuys te Haarlem.
Eyndelyk de kosten van onderhoud voor dit haar Kind, ook door deselve gedragen moet worden- en dat dienhalven de Resolutie van 22 April ll waarby dat Kind ter onderhoud aan het Weeshuys opgedragen word, moet werden ingetrokken, gelyk deselve ingetrokken en vernietigd werd by deesen- zullende dat Kind tot lasten van het Eiland werden genomen, en voortaan by ordentelyke Burgerlieden werden opgevoed en in alle burgerlyke deugden onderweesen- zynde zulks aan de Oom van dat Kind Aldert Koorn aangezegt
[Na de notulen van de Vergadering volgde de tekst van de verzonden brieven.
Daarna de aantekening: Op den 8 September 1796 is het Meysje van den geexecuteerde Martje Jacobs Koorn besteed by Jan Scheepers a f 2.15.- per week te betalen alle 4 weeken-
Mits daar voor werdende onderweesen in het Spellen en Leesen, de Kost en drank, bewasschen en benaaid- en voorts in alles geleerd, wat eene Christelyke Godsdienst betaamd
Zullende van het Eiland van behoorlyke Kleeding werden voorsien-
En met dat alles eenen aanvang werden gemaakt, op Zondag den 12 deeser Maand.]
Bron: Irene Maas

Na de notulen van de Vergadering volgde de tekst van de verzonden brieven.
Daarna de aantekening: Op den 8 September 1796 is het Meysje van den geexecuteerde Martje Jacobs Koorn besteed by Jan Scheepers a f 2.15.- per week te betalen alle 4 weeken-
Mits daar voor werdende onderweesen in het Spellen en Leesen, de Kost en drank, bewasschen en benaaid- en voorts in alles geleerd, wat eene Christelyke Godsdienst betaamd
Zullende van het Eiland van behoorlyke Kleeding werden voorsien
En met dat alles eenen aanvang werden gemaakt, op Zondag den 12 deeser Maand.
Jan Scheepers 4 weeken Kostgeld voor Martje Jans Dyksen a f 2.15- per week verscheenen 8 October 1796 11.-
Gerrit Kooyman voor geleverde Kleederen en Goederen voor Martje Jans Dyksen, volgens Reekening met het Zegel 61.11.12
Jan Scheepers Kostgeld en verschot voor deselve 4 weeken tot 5 Nov. 1796 12.1.-
Pieter Andriessen geleverd goed tot een Jakje en een paar Kousen voor dezelve 7.17.-
Jan Scheepers Kostgeld voor Martje Jans Dyksen 4 weeken tot 3 Dec. 1796 11.-
Jan Scheepers Kostgeld voor Martje Jans Dyksen 4 weeken tot 31 Dec. 1796 11.-.-
Jan Scheepers Kostgeld en eenig Verschot aan Martje Jans Dyksen 4 weeken tot 27 Jan. 1797 11.5-
Jan Scheepers Kostgeld voor Martje Jans Dyksen 4 weeken tot 25 feb. 1797 11.-
Aan deselve idem en eenig Verschot tot 25 Maart 11.-
Jan Scheepers Kostgeld voor Martje Jans Dyksen 4 weeken tot 22 April, met eenig verschot 11.x

1 Vergadering 30 Mey 1797
De Secretaris van den Burger Elout ontfangen hebbende reekening voor Kost en Kleedergeld van Martje Jacobs Koorn en Tryntje Breroe gedetineerdens in het Werkhuys te Haarlem over 1796, in advys tot de naaste Vergadering.

5a Vergadering den 1e Juny 1797
Aan de Ordre zynde de reekening van de twee Tuchtelingen te Haarlem, voor 1 Jaar Kostgeld ter Somma van f 317.10- is geresolveerd hier over aan den Burger Elout te schryven, met versoek zo zulks konde, hy opgemelde reekening voldeed, uit het geene het Eiland van hem compiteerde voor de gedaane uitschotten van de Crimineele Reekening, zullende er by gedaan worden, de Reekening van Transportkosten van Martje Jacobs Koorn, na Haarlem.

16 Vergadering 4 July 1797
16a ingekomen Missive van Mr. C.T. Elout inhoudende dat hoe zeer bereids en 5 January 1797 den Eed op zyn Crimineele Reekening had afgelegt, maar nogthans daarop geen betaling had ontfangen- evenwel dat hy provisioneel de aan hem te rug gezondene Reekening voor Kostgeld voor de Twee Tuchtelingen te Haarlem onder zig zal houden.
Aangenomen voor Notificatie.

Vergadering den 7 Augustus 1797 De precident geeft kennis, dat vermits het overlijden van Trijntje Rijers, bij wien het kind van de geexecuteerde Martje Jacobs Koorn was besteed- het zelve kind voor kost, wasch en naayloon had besteed bij haaren Oom Aldert Koorn voor f 2- per week.
Geapprobeerd

Vergadering 12 September 1797
Aan de Order zijnde resolutie te neemen over het te betalene Kostgeld van de twee Tuchtelingen te Haarlem geconfineerd.
Is naar dat in overweging genomen te hebben nog wel f 1400- dit Eiland van de Crimineele reekening van den geweesene Schout Elout competeerende was- geresolveert een assignatie aan Regenten van het Tugthuys te Haarlem ten beloope der Kostpenningen voor de twee Tuchtelingen op den Burger Elout aftegeven, dog denzelve voorlopig 'er van te adverteeren- alvoorens die afzending deed-

Brief gedateerd Texel 12 September 1797
Aan den Burger C. Elout over rekening Tuchthuys Haarlem voor twee Tuchtelingen f 317.10-

26-9-1797 Elout zal de op hem getrokken assignatie tot betaling van de Kostgelden der twee Gevangenen te Haarlem niet betalen

17-10-1797
50 aan de ordre zijnde te depecheeren Ordonnatie voor de Kostpenningen van de Twee Tuchtelingen te Haarlem-
is zulks geresolveert te doen ter naaster Vergadering, als wanneer den Burger Albert Koning de penningen konde meede neemen-
dan zal voorlopig regenten van het Tuchthuys te Haarlem hier van gepreadverteerd worden-

De Missive aan Regenten van het Tuchthuys te Haarlem, luide aldus
Mede Burgers!
Uiterlijk nog 14 dagen zende wij de Kostpenningen voor de twee Tuchtelingen van hier ter Somma van f 317.10- met een bekende Schipper die naar Leyden door Haarlem passeert
Waaromme vriendelijk versoeken UL. zo lang ons te excuseren-
Heil en Broederschap
De Municipaliteit van Texel Ter ord: van deselve WRomans
Texel den 20 October 1797

270a Vergadering 24 dec. 1799
Wyders zyn de gelden leggende in de Kist geprovenieert van de verkogte goederen wyle Jacob Dykse zoon van Mat Al ter Somma van f 69.2- aan de Ontfanger Jan Star ter handen gesteld, omme nader te verantwoorden

27 Vergadering 18 feb. 1800
Daar de Vergadering geinformeerd word: dat dat de dogter van de geexecuteerde Mat Al genaamd Martje Jans Dykse bereids tot die Jaaren gekomen is: dat zy beleydenis gedaan heeft van de Roomsch godsdienst, is geresolveerd: dat deselve Martje Jans Dykse als nu niet langer uit de Eilands Casse gealimenteerd worden- zynde also de Kostpenningen opgezegt-

Inmiddels was er onenigheid ontstaan tussen de voormalige Schout en de Gemeenteraad. De Schout won- de Gemeente moest betalen.
Eigenlijk was het plaatsen van veroordeelde criminelen in de gevangenis te duur. De Gemeente moest er veel geld voor betalen. Niet alleen voor het arme achtergelaten kind, maar ook kostgeld voor de gevangenen zelf, want Justitie deed dat niet. Het was beter om dat soort misdadigers te verbannen, dat kostte verder niets.
Vergadering den 1e Juny 1797
Aan de Ordre zynde de reekening van de twee Tuchtelingen te Haarlem, voor 1 Jaar Kostgeld ter Somma van f 317.10- is geresolveerd hier over aan den Burger Elout te schryven, met versoek zo zulks konde, hy opgemelde reekening voldeed, uit het geene het Eiland van hem competeerde voor de gedaane uitschotten van de Crimineele Reekening, zullende er by gedaan worden, de Reekening van Transportkosten van Martje Jacobs Koorn, na Haarlem.
317.10 per jaar!
aan Regenten Tuchthuijs Haarlem, Kostgeld en Klederen Martje Jac. Koorn, verscheenen 1 Meij 1799 1 Jaar 154.14.-
Bron: Irene Maas

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Martje Jacobs Koorn?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Martje Jacobs Koorn

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen