West-Europese adel » Herman Alexander Röell (1653-1718)

Données personnelles Herman Alexander Röell 

• Il est né en l'an 1653 dans Gut Dölberg, Lünen, Nordrhein-Westfalen.
• Il est décédé le 18 juillet 1718 dans Amsterdam, il avait 65 ans.
• Un enfant de Johan van Röhl Heer van Dölberg et Elisabeth Bruggeman
• Cette information a été mise à jour pour la dernière fois le 26 décembre 2010.

Famille de Herman Alexander Röell

Il est marié avec Cornelia Bailly.

Ils se sont mariés le 14 octobre 1687 à Amsterdam, il avait 34 ans.

Enfant(s):

1. Johan Alexander Röell  1688-1751 
2. Dionys Andreas Röell  1689-1733
3. Sara Röell  1696-1752
4. Willem Röell  1700-1775 

Notes par Herman Alexander Röell

RÖELL (Herman Alexander), geb. op het landgoed Dölbergh, niet ver van Unna (graafschap Mark), in 1653, overl. te Amsterdam 12 Juli 1718 op een reis van Franeker uit wegens het overlijden van een bloedverwant in weerwil van zijn ongesteldheid. Zijn vader, Johan Röell, een hoofdofficier in brandenburgschen dienst, sneuvelde 16 Mei 1657; zijn moeder, Elisabeth Bruggemans, was reeds in 1655 overleden. Hij studeerde te Hamm, te Utrecht (1670/71), te Groningen (24 Aug. 1671 tot '72), Bremen, Marburg, Heidelberg, Zürich, wederom te Hamm (1674). Hier verdedigde hij onder Wilh. Momma zijn "Dissertatio de vera satisfactione peccatorum praestita per Jesum Christum" (Febr. 1675). Hij voltooide zijn godgeleerde studiën te Utrecht (1676) en bezocht daarna nog Leiden. Na hofprediker te zijn geweest te Herford, kwam hij in 1680 aan het hof van Albertine Agnes, de weduwe van den frieschen stadhouder Willem Frederik. Sedert 3 April 1682 was hij predikant te Deventer, waar hij ook in opdracht van den magistraat de studenten van de illustre school het werk van Johannes Coccejus, "Summa doctrinae de foedere et testamento Dei" leerde kennen, totdat hij benoemd werd als hoogleeraar in de wijsbegeerte, kort daarna als buitengewoon, weldra als gewoon hoogleeraar in de godgeleerdheid te Franeker. Hij hield op 17 Juni 1686 zijn "Oratio de religione rationali" (Fran. 1686; herdr. 1689, 1695, 1700; Herb. 1705, Ultraj. 1713; vert.: Over den redelijken godsdienst, Utr. 1705). Deze rede vinden wij ook aangeduid als: "Oratio de religione naturali" (van Veen en Reitsma), en als: "Dissertatio filosofica de theologica naturali et de ideis innatis". Na eenige maanden werd hij bevorderd tot doctor theologiae et philosophiae. Wel genoot hij groote achting om zijn geleerdheid, maar hij had ook vele bestrijders. Zonder te beweren volledig te zijn, somt Boeles (a.w., 312 v.) een lijst van 24 geschriften in dezen op. Reeds uit de titels ontvangt de lezer een denkbeeld van den omvang en den toon van deze twisten. Vóóraan stonden zijn leerling en neef Gijsbert Wessel Duker, die op 9 Oct. 1686 een "Disputatio de recta ratiocinatione" verdedigde, een omwerking van Röell's rede, en Ulrich Huber, (zie dl. I, kol. 1165-68). Het laat zich denken: ‘Met al deze geschriften die elkander in 1686 en '87 opvolgden, was het pleit niet beslist’ (Glasius). De friesche Staten verboden in 1688 alle geschrijf vóór en tegen. Nauwelijks was dit gesust of daar ontvlamde de geruchtmakende strijd over de eeuwige generatie des Zoons. Nog waren zijn denkbeelden daarover slechts tot uiting gekomen in de verdediging van eenige disputaties onder zijn leiding, toen Campegius Vitringa (zie in dit deel in voce) aan een zijner werken (Fran. 1689) vijf stellingen toevoegde, kennelijk doch niet met name tegen Röell gericht, van welke men zonder ergernis te geven in de Gereformeerde kerk niet mocht afwijken (Theses a quibus in Ecclesia Reformata absque scandalo non licet recedere). Spoedig daarna liet Röell onder zijn leiding op in het oog loopende wijze verdedigen: "Theses theologicae de generatione Filii et morte fidelium" (Fran. 1689); Vitringa daartegen een: "Disputatio theologica, qua theses de generatione Filii ex Patre et morte fidelium temporali, nuper vulgatae, examinantur" (Fran. 1689). Röell antwoordde met: "Dissertatio theologica de generatione Filii, qua suas de ea theses plenius explicat et contra cl. v. Campegii Vitringa objectiones defendit" (Fran. 1689). Vitringa liet volgen: "Epilogus disputationis, non ita pridem a se habitae de generatione Filii" (Fran. 1689); Röell wederom: "Disputatio theologica altera de generatione Filii opposita epilogo Campegii Vitringa" (Fran. 1689). Na nog eenige geschriften, van Röell: "Kort en eenvoudig berigt van het verschil over de geboorte des Soons" (Amst. 1691), van Vitringa: "Korte verklaringe van het Gelove der algemeene Kercke aengaende de geboorte des Soons" (Fran. 1691), traden wederom de Staten gebiedend tusschenbeide. Synoden van andere provinciën, Utrecht, Zuid- en Noord-Holland, Groningen, Zeeland hielden nog eenige jaren het vuur brandende.

Toch werd Röell in 1704 tot hoogleeraar in de godgeleerdheid te Utrecht benoemd. Hij aanvaardde dit ambt 22 Sept. 1704 met zijn: "Oratio de theologia et theologiae supranaturalis prae naturali praestantia" (Ultraj 1704). De bestrijders van zijn ‘dwalingen’, aangeduid als ‘Röellisme’, bleven hem niet alleen te Utrecht, maar ook na zijn dood tot het einde van de 18de eeuw vervolgen, en zagen in hem zoowel een Coccejaan als een Cartesiaan. Doch hij was een zelfstandig geleerde ook bij velen geliefd. Jacob Willemsen schreef na langen tijd nog: "Een graaggetrouw Dienaar van Jezus Christus" (Middelb. 1777).
Nog schreef hij o.a.: "Oratio funebris de vita et morte Philippi Matthaei" (Fran. 1701); "Commentarius in principium epistolae ad Ephesios" (Traj. ad Rhen. 1715); "Dissertatio philosophica dementis existentia.... exercitationes tres ad 1 Tim. 3:5" (Fran. 1692); "Dissertationes philosophicae de theologia naturali duo, de ideis innatis una, Gerardi de Vries diatribae opposita" (Fran. 1700); "Disputatio theologica de Sanctitate Dei et hominis" (Ultr. 1706). Na zijn dood verscheen: "Explicatio catecheseos Heidelbergensis" (Traj. 1728); "Commentarius in epistolam ad Ephesios pars altera; et brevis epistolae ad Colossenses exegesis" (Traj. 1731); "Exegesis in psalmum 89" (Duisb. 1737).

In Oct. 1687 is hij gehuwd met Cornelia Bailli. Zonen van hen waren Dionysius Andreas Röell en Johannes Alexander Röell (zie J.C. van Slee, a.w., 97 v., 107).

Zijn door H. van Velthoven geschilderd portret is in de Universiteit te Utrecht, een van een onbekenden schilder bij douair. barones Röell-Collot d'Escury te 's Gravenhage; gegraveerde portretten door J. Houbraken naar J. Wandelaar, door P. Aeneae en een onbekende.

Zie: B. Glasius, Godgeleerd Nederland III ('s Hert. 1856), 189-197; H.J.E. van Hoorn, Disquisitio historica dogmatica exponens Roëllii litem de aeterna generatione filii Dei a Patre (Ultraj. 1856); Judicium ecclesiasticum, quo opiniones quaedam clar. H.A. Röell synodice damnatae sunt, laudatum a professoribus theol. in academia Lugd. Bat. (Lugd. Bat. 1723). vert. als: Het kerkelijke oordeel, waardoor eenige meyningen van den vermaarden Dr. H.A. Röell in de synode veroordeelt zijn.... (Leid. 1725); S.D. van Veen in Herzog's Realencyklopädie XVII (1906), S. 71-74; W.B.S. Boeles, Frieslands hoogeschool en het rijks-athenaeum te Franeker (Leeuw. 1879), 212, 309-318; J.C. van Slee, De illustre school te Deventer ('s Gravenh. 1916), 34, 97 v., 107, 113, 118; J. Reitsma, Gesch. v.d. Hervorming en de Herv. Kerk der Ned, 4e dr. (Utr. 1933), 364 v., 378, 408, 420; L. Knappert, Gesch. der Ned. Herv. Kerk I (Amst. 1911), 263, II (Amst. 1912), 13, 23, 91, 148; Bibliotheca theologica et philos. (Lugd. Bat., Burgersdijk en Niermans, 1900), 531, 793 (no. 753); Kobus en de Rivecourt, Biogr. handwoordenboek II (Zutph. 1870), 688 v.; H.H. Röell, De afstammelingen van H.A. Röell en Cornelia Bailli (Zaltbommel 1904) [vgl. E.A. van Beresteyn, Repertorium van gedrukte genealogieën.... (Haarl. 1933), 171]; C. Sepp, Het godgeleerd onderwijs in Ned..... II (Leid. 1874), 270, 307-312, 376, 392-394; L. Knappert, Bibliografische inleiding tot de theologie (Leid. [1925]), 109.
http://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu10_01/molh003nieu10_01_1212.htm

=======================================================================

ROËLL, Herman Alexander, ref. Theologe, * 1653 auf dem Rittersitz Dolberg nahe Lünen/Westfalen, + 12. Juli 1718 in Amsterdam. - Am Gymnasium Illustre in Hamm nimmt R. 1669 sein Studium auf, das er 1670 in Utrecht bei Frans Burman, 1671 in Groningen bei Jacob Alting, 1673 in Zürich bei Johann Heinrich Heidegger fortsetzt, bevor er im Februar 1675 wiederum in Hamm eine Disputation De vera peccatorum satisficatione führt. In Utrecht und Leiden schließt R. sein Studium ab und wird im August 1679 Hofprediger in Herford, im folgenden Jahr in Leeuwarden und 1682 Pfr. in Deventer. 1685/86 wird R. an die Universität Franeker gerufen, wo er neben Philosophie auch Theologie lehrt. 1704 wechselt er auf einen theologischen Lehrstuhl nach Utrecht, den er bis zu seinem Tod 1718 innehat. Der Ehe mit Cornelia Baillie (1666-1737) entstammen neun Kinder. - R.s Theologie ist modifiziert cartesianisch: Gott-, Welt- und Selbsterkenntnis sind aus ideae innatae zu deduzieren. Der Begriff der conscientia, der den Komplex der ideae innatae - synonym mit ratio - bezeichnet, ist der »Schlüssel zur ganzen Gedankenwelt Roëlls« (van Sluis, Roëll 160). Da Gott den Menschen mit der ratio ausgestattet hat, ist jede revelatio mittels dieser zu erkennen; hierzu führt R. mit seinem juristischen Kollegen Ulrich Huber einen Streit über die Bedeutung von Vernunft und heiligem Geist für die Schrifterkenntnis. Mit Campegius Vitringa streitet er über die generatio aeterna filii - diese sei wegen der deitas Christi nicht proprie zu verstehen - und über die mors temporalis fidelium; obwohl letztlich nur der Terminus poena strittig ist, wird R.s Auffassung, daß der Tod zwar Strafe, aber ohne sühnende Wirkung sei, von Provinzialsynoden für heterodox erklärt, ebenso seine These, daß Gott den decreta aeterna und der creatio gegenüber indifferens (unabhängig) sei. - »Der Name Roëll war dem orthodoxen Teil des niederländischen Calvinismus ein Greuel« (a.a.O. 161). Wegen seiner Bindung an den Cartesianismus blieb dem Roëllismus ein größerer Einfluß auf die rationalistische Theologie der Aufklärung versagt; er markiert in der niederländischen Theologiegeschichte schon den Höhepunkt des Rationalismus.

Werke: Disputatio philosophica de studio mathematico philosophiae praemittendo, Hamm 1670; De vera peccatorum satisficatione praestita per Jesum Christum, Hamm 1675 (verloren); Oratio inauguralis de religione rationali, Franeker 1686, Nachdr. u.d.T. Dissertatio de religione rationali, Franeker 1689, 1695, 1700, Herborn 1705, Utrecht 1713, Franeker 1722, ndrl. Übers. Utrecht 1705; Examen breve positionum XII. amplissimi viri Ulrici Huberi, Franeker 1687, ndrl. Übers. Franeker 1687; Vindiciae examinis brevis XII. positionum clarissimi viri Ulrici Huberi, Franeker 1687; Dissertatio theologica de generatione Filii, et morte fidelium temporali, qua suas de iis thesis plenius explicat, & contra clarissimi viri Campegii Vitringa objectiones defendit, Franeker 1689; Dissertatio theologica altera de generatione Filii, et morte fidelium temporali, opposita Epilogo clarissimi viri Campegii Vitringa, Franeker 1690; Kort en eenvoudig berigt van het verschil over de geboorte des Soons en tydelicke dood der geloovige, Amsterdam 1691 (zwei Ausgg.), Utrecht o.J.; Dissertationes philosophicae: de theologia naturali duae: de ideis innatis una, cl. Gerardi de Vries diatribae opposita, Franeker 1700, Frankfurt a.M./Leipzig 1710, 1729; Oratio de Nova Hierosolyma, 1701 (Autograph im Familienarchiv Roëll der Fam. Prisse, Ulvenhout/Ndrl.); Oratio funebris de vita et morte viri clarissimi & expertissimi Philippi Matthaei, honorarii medicinae in illustri Frisiorum Academia professoris, & Provinciae archiatri, Franeker 1701; Oratio de theologia, et theologiae supernaturalis prae naturali praestantia, Utrecht 1704, 1713 (der editio sexta der Dissertatio de religione rationali beigebunden), Franeker 1718, ndrl. Übers. Utrecht 1704; Commentarius in principium Epistolae ad Ephesios. Quo etiam continetur demonstratio divinitatis scriptorum Pauli, Utrecht/Amsterdam 1715; Exegesis in Psalmum LXXXIX. Opus posthumum, Duisburg 1727; Explicatio Catecheseos Heidelbergensis. Opus postumum, hrsg. v. Dionysius Andreas Roëll, Utrecht 1728; Commentarii in Epistolam S. Pauli ad Ephesios pars altera. Ejusdem brevis Epistolae S. Pauli ad Colossenses exegesis. Opus posthumum, hrsg. v. Dionysius Andreas Roëll, Utrecht 1731.

Bibliographie: van Sluis, Roëll 209 f., von R. verteidigte Disputationsthesen, Ausgaben, Vorworte, unter R. verteidigte Disputationsthesen, Mitschriften der Vorlesungen R.s, Korrespondenz und Gedichte a.a.O. 210-222; van Sluis/Postma, 25-28.

Lit.: anonym, Maendelyke uittreksels, of Boekzael der geleerde werelt, Amsterdam 1718, 229-232; - Catalogus variorum & insignium librorum ..., quibus usus est ... Herm. Alexand. Roëll ... Distrahentur auctione publica ..., qui erit 16 Octobris 1719. & seqq. in aedibus defuncti op de Nieuwegragt by 't Hof..., Utrecht o.J. (1719); - D.A. Roëll, Brevis historia vitae Hermanni Alexandri Roëll, S.S. Theol. & Phil. D. ac Theologiae in Academia Trajectina ad Rhenum Professoris Ordinarii: T. Hasaeus/F.A. Lampe (Hrsgg.), Bibliotheca historico-philologico-theologica, Classis II, Bremen 1722, 707-723; - anonym, Anekdote nopens profr. Roëll: De recensent, ook der recensenten IV, Amsterdam 1809, 588 f.; - H.J. Royaards, Iets over de aanleiding tot den leerstelligen twist tusschen de hoogleeraren B.S. Cremer en J. Wesselius (1724-1727). Eene bijdrage tot de geschiedenis der roëlliaansche twisten: Archief voor kerkelijke geschiedenis, inzonderheid van Nederland 8, 1837, 419-428; - H.J.E. van Hoorn, Disquisitio historico-dogmatica exponens Roëllii litem de aeterna generatione Filii Dei a Patre, Utrecht 1856; - H.H. Roëll, De afstammelingen van Herman Alexander Roëll en Cornelia Bailli, Zaltbommel 1904; - J. Bohatec, Die cartesianische Scholastik in der Philosophie und reformierten Dogmatik des 17. Jahrhunderts I. Entstehung, Eigenart, Geschichte und philosophische Ausprägung der cartesianischen Scholastik, Leipzig 1912, Nachdr. Hildesheim 1966; - J.A. Cramer, De theologische faculteit te Utrecht in de 18de en het begin der 19de eeuw, Utrecht 1936; - G.W. Kernkamp, De Utrechtsche universiteit 1636-1936 I. De Utrechtsche academie 1636-1815, Utrecht 1936; - S. Galama, Het wijsgerig onderwijs aan de Hogeschool te Franeker 1585-1811, Franeker 1954; - C.L. Thijssen-Schoute, Nederlands cartesianisme, Verhandelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Abt. Geisteswissenschaften, NF LX, Amsterdam 1954; - E. Bizer, Die reformierte Orthodoxie und der Cartesianismus: ZThK 55, 1958, 306-372; - R.A. Watson, The downfall of cartesianism 1673-1712. A study of epistemological issues in late 17th century cartesianism, International archives of the history of ideas XI, Den Haag 1966; - P. Swagerman, Ratio en revelatio. Een theologisch critisch onderzoek naar het godsbewijs en de godsleer uit de menselijke ratio en de verhouding van de natuurlijke theologie tot de geopenbaarde theologie bij enige Nederlandse hoogleraren in de theologie of in de filosofie van 1650 tot 1750, Groningen 1967; - T.A. McGahagan, Cartesanism in the Netherlands, 1636-1676. The new science and the calvinist counterreformation, Ann Arbor 1976; - J. Platt, Reformed thought and scholasticism. The arguments for the existence of God in dutch theology, 1575-1650, Studies in the history of christian thought 29, Leiden 1982; - J. van den Berg, Theologiebeoefening te Franeker en te Leiden in de achttiende eeuw: It Beaken 47, 1985, 181-194; - J.C. de Bruine, De theologische faculteit van de Franeker academie in de achttiende eeuw: G.Th. Jensma/F.R.H. Smit/F. Westra (Hrsgg.), Universiteit te Franeker 1585-1811. Bijdragen tot de geschiedenis van de Friese Hogeschool, Leeuwarden 1985, 275-285; - J. van Sluis, Tot ruste en vrede. Herman Alexander Roëll tusken akademyske frijheid en tsjerklik leargesach: W. Bergsma u.a. (Hrsgg.), Frysk, from en frij. In oantal aspekten fan leauwe en polityk yn Fryslan, Leeuwarden 1988; - Ders., Herman Alexander Roëll, Fryske Histoaryske Rige IV, Fryske Akademy 696, Leeuwarden 1988 (dt. Zsfg. 160-162; Lit.!, Rez.: A. de Groot: NThT 45, 1991, 73 f.); - Ders./F. Postma, Herman Alexander Roëll und seine ungarischen Studenten, Peregrinatio Hungarorum V, Szeged 1990; - B. Glasius, Godgeleerd Nederland. Biographisch woordenboek van Nederlandsche godgeleerden III, 's-Hertogenbosch 1856, 189-197; - A.J. van der Aa, Biographisch woordenboek der Nederlanden XVI, Haarlem 1874, 401-405; - Christelijke Encyclopedie2 V, 646; - RE XVII, 71 ff.; - NNBW X, 821-823; - RGG V, 1137; - Biografisch Archief van de Benelux, München u.a. 1992 ff. (Mikrofiche).
http://www.kirchenlexikon.de/r/roell_h_a.shtml

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant Herman Alexander Röell?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!

Barre chronologique Herman Alexander Röell

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants