Arbre généalogique Willems Hoogeloon-Best » Rosaly Marie WERTHEIM (1888-1949)

Données personnelles Rosaly Marie WERTHEIM 

• Elle est née le 19 février 1888 dans Amsterdam, Noord-Holland, Nederland.
• Profession: Componist.
• Elle est décédée le 27 mai 1949 dans Laren, Noord-Holland, Nederland, elle avait 61 ans.
• Un enfant de Johannes Gustaaf WERTHEIM et Adriana Roza ENTHOVEN

Famille de Rosaly Marie WERTHEIM

Notes par Rosaly Marie WERTHEIM

Rosy Wertheim (Amsterdam, 19 februari 1888 – Laren, 27 mei 1949) was een Nederlands componiste.

Inhoud [weergeven]
Levensloop[bewerken]
Rosy Wertheim (voluit Rosaly Marie Wertheim) werd geboren als dochter van joodse ouders: Johannes Gustaaf Wertheim en Adriana Rosa Enthoven. Haar vader was bankier en een zoon van de bekende A.C. Wertheim. Op een kostschool in het Franse Neuilly werd haar belangstelling gewekt voor klassieke muziek. Zij kreeg er pianolessen en wilde daar toen in doorgaan. Terug in Nederland studeerde ze piano bij Ulfert Schults, deed in 1921 haar staatsexamen piano en behaalde het diploma van de Nederlandse Toonkunstenaars Vereniging. Zij nam harmonie- en contrapuntlessen bij Bernard Zweers en Sem Dresden. In die tijd componeerde zij liederen en koorwerken. Van 1921 tot 1929 werkte zij als lerares aan het Amsterdams Muzieklyceum. Ook leidde zij enkele kinderkoren, waaronder het koor de ‘Eilandenkinderen’ uit een Amsterdamse volksbuurt. Tevens treedt zij dan op als dirigent van enkele vrouwenkoren, waaronder dat van het Religieus Socialistisch Verbond. In 1929 vertrok zij naar Parijs, waar zij zes jaar zou blijven. Ze componeerde er veel en schreef ondertussen ook voor het Amsterdamse dagblad Het Volk over het Parijse muziekleven. Compositie- en instrumentatielessen kreeg zij van de componist Aubert. In haar appartement ontving zij niet alleen Nederlandse kunstenaars, maar ook Franse musici, zoals Honegger, Ibert, Milhaud en Messiaen. In 1935 vertrok ze naar Wenen waar zij contrapunt studeerde bij Karl Weigl. In 1936 reisde ze naar New York, waar zij lezingen gaf en enkele van haar werken werden uitgevoerd, waaronder een strijkkwartet, een Divertimento voor kamerorkest en enkele van haar pianowerken. Opnieuw schreef zij als correspondent artikelen voor Nederlandse dagbladen. Een jaar later keerde ze terug naar Amsterdam. In 1940 werd in Den Haag haar pianoconcert uitgevoerd door het Residentie Orkest onder leiding van Willem van Otterloo. Na de bezetting door de Duitsers heeft Rosy aanvankelijk nog huisconcerten kunnen organiseren in een speciaal daartoe ingerichte kelder. Bij die concerten werd muziek gespeeld van joodse componisten, waarvan de opvoering door de bezetter verboden was. Kort na september 1942 dook zij onder, onder andere in Amstelveen en het Gooi. Gezegd wordt dat zij zichzelf en haar onderduikfamilies enkele malen in groot gevaar bracht door het maken van uitstapjes, gelukkig zonder gevolgen.[1] Zo ontkomt zij aan de deportaties. Haar ouders waren al vóór de oorlog overleden.Na de oorlog gaf Rosy Wertheim nog enige tijd les aan de Muziekschool te Laren, maar kon al spoedig door een ernstige ziekte niet meer componeren. Haar totale oeuvre omvat ruim negentig werken, meest liederen en kamermuziek.

Karakterisering van haar composities[bewerken]
De fluitiste Eleonore Pameijer schrijft over haar muziek[2]: “Rosy Wertheim schreef bijzonder lyrische muziek. Zij was begaafd met een zeer rijkgeschakeerd gevoel voor harmonie. Aanvankelijk gericht op de laat-romantiek, flirt zij enige tijd met octotonie, in Nederland heel populair gedurende de jaren twintig (o.a. te horen in de composities van Sem Dresden en Leo Smit). Op haar latere werken heeft de periode in Frankrijk een duidelijke invloed gehad.(…) Haar composities zijn nooit eenvoudig of eenduidig; zij schrijft gelaagde muziek, waarbij zij de diepte opzoekt op een manier die enigszins aan Brahms doet denken. Het zijn geen kleine gebaren, maar grote gestes. Zelfs in haar meest eenvoudige liederen toont Rosy Wertheim altijd een complexe gelaagdheid.”

Selectie van werken[bewerken]
Trois Morceaux voor fluit en piano, 1939
Trois Chansons voor sopraan, fluit en harp, 1939
Cello Sonate (rond 1921)
Concerto per pianoforte e orchestra (ongedateerd)
Divertimento voor kamerorkest (ongedateerd)
Six Morceaux voor piano solo (ongedateerd)
Quatuor à cordes (ongedateerd)
Discografie[bewerken]
Treasures 1937-1944: Music of 6 Dutch composers: Daniël Belinfante, Marius Flothuis, Dick Kattenburg, Nico Richter, Leo Smit & Rosy Wertheim. Eleonore Pameijer, fluit, en Marcel Worms, piano. 2006
Dubbel-album op Future Classics (FC 072) met Nederlandse fluitmuziek uit de eerste helft van de twintigste eeuw, uitgevoerd door het duo Pameijer/ Van Ruth, met composities van een groot aantal componisten, waaronder Rosy Wertheim. 2007
Referenties[bewerken]
Omhoog ↑ zie noot 2, hieronder
Omhoog ↑ Tekst geschreven door Pameijer in 2007, in het kader van het 10-jarig jubileum van de Leo Smit Stichting. Zij steunde daarbij op publicaties van Helen Metzelaar, Pauline Micheels en Wim de Vries.
Overige bronnen[bewerken]
Interview met Rosy Wertheim in De Vrouw en haar huis, jaargang 42, nr 7, 1948. Stadsarchief Amsterdam Archief 729 (Archief van de familie Wertheim) nr 269 (gedigitaliseerd)
Ons Amsterdam: De Amsterdamse familie Wertheim, 1992, p.290.
Helen Metzelaar over Rosy Wertheim in de New Grove Dictionary of Music and Musicians.

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant Rosaly Marie WERTHEIM?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!

Barre chronologique Rosaly Marie WERTHEIM

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants