Arbre généalogique familie Wellens - Huysmans » Hendrik van OBBERGEN

Données personnelles Hendrik van OBBERGEN 

• Autre nom: Henrik Roggemans (également connu sous le nom de / alias)
• Les parents biologiques sont Jan van den OBBERGEN et Catharina VELE geheeten RONGMAN
• Cette information a été mise à jour pour la dernière fois le 12 janvier 2021.

Famille de Hendrik van OBBERGEN

Il a/avait une relation avec Elisabeth van BULLESTRATE.

Enfant(s):

1. Jan van OBBERGEN   

Notes par Hendrik van OBBERGEN

Opmerking : stamvader van de tak van Obbergen te Steenokkerzeel/Zaventem

Waarschijnlijk rond 1385 geboren. Actief in de kalkzandsteensector. Werkte met zijn zoon Jan te Mechelen aan de stadspoorten 1444/45. Dit was in opdracht van bouwmeester Andries Keldermans.

Mogelijk was hij de Hendricken die het klooster van de augustijnen te Leuven bouwde :

It(em) de p(ro)curator des goidshuys vanden augustijne(n) te loeven(en) welke(n)/
goidshuyse van henricken wilen rogge gemaect werde in testam(en)te/
bij consente zijnre huysvrouwen die twee hollan(sche) gulden(en) erflijc/
die de selve henric hadde op eene(n) bempt jans wilen vander/
valporten gelegen te velthem

Bron : Stadsarchief Leuven (SAL) 7366, f° 29 recto (Itinera Nova Leuven) 1472 - We vinden hem als Hendrik Rog(ge)mans te Leuven in de buurt van de kalksteenoven en daar vinden we ook een weduwe Bullestrate Hendrik Roggemans in 1477 (zie hierna). De familie van Bullestrate had bezit te Velthem !
De naam Roggemans (afgekort Rogge of Rogmans) komt van de familienaam Rongemans gekend van Vele alias Rongemans ! De juiste namen van de overleden en de van de weduwe kunnen misschien teruggevonden worden in de archieven van de Augustijnen te Leuven. Deze zijn bewaard gebleven in het Rijksarchief te Leuven.

Hij was zeer waarschijnlijk de Hendrik vermeld door Houwaert als zoon van Jan van Obbergen x Catharina Vele Rongemans.

(De kinderen van Jan x Catharina Vele dictus Rongeman , o.a. Hendrik, worden vermeld in : Koninklijke Bibliotheek, handschriftenkabinet, fonds Houwaert, hs. II-6598, f° 61.)

--------------------------------

Voorgeschiedenis :

Dat Willem optrad in een akte ook voor zijn broer en zuster nl. Floreys en Sapientia (bij de terugbetaling van de lening door de familie van Hamme) bewijst niet dat Hendrik op dat ogenblik (1404) overleden was. Deze akte werd afgesloten naar aanleinding van de dood van Jan III van Hamme en het nieuwe huwelijk van Machteld Estors dat mogelijk bijkomende middelen meebracht. Jan van Obbergen was dus reeds overleden en het is dus logisch dat er reeds een verdeling onder de kinderen gebeurde. Het is ook goed mogelijk dat Hendrik (of zijn vader) reeds een overeenkomst sloot met de familie van Hamme en zo goederen verwierf te Steenokkerzeel, waar hij vermeld werd in de schepengriffie en waar de kalksteenwinning mogelijk was. Het zou wel toeval zijn mocht een andere familie met dezelfde naam in deze plaats, waar zij rechten hadden op deze gronden, ook eigendom zou hebben ! De familie van Obbergen had immers een hypotheek op de bezittingen van de familie van Hamme te Steenokkerzeel ! (Zie Wauters A., Histoire des environs de Bruxelles, tome 3, Brussel,1855, blz 127)

Dat zowel de familie van Hamme te Humelgem als de familie van Obbergen te Steenokkerzeel actief zijn in de kalkzandsteen sector bewijst dat de verwerving van Steenokkerzeel door een gezamenlijke actie van beide families ook de bedoeling had toe te treden tot deze voorname economische activiteit rond Brussel !

We zien ook dat Hendrik in dezelfde kringen relaties heeft als zijn broer Floreys ! (familie van Hamme en van Bernaige, Heren van Perk). De familie van Bullestrate is duidelijk ook actief in de steensector !!

In Eigen Schoon & De Brabander nr 3 van 2022 publiceerde ik een artikel over de kalkzandsteenontginning, - handel en verwerking. In dit artikel worden verschillende families actief in deze sector besproken o.a. de families Ysewijns, van Hamme, van Obbergen, van Bullestrate, Stroobant en Van Heffeltere, van Steenwinckel.

Dat Hendrik verwant is aan de familie Vele geheeten Rongmans kunnen we uit volgende aktes afleiden :

In een akte te Leuven wordt weduwe van Bullestraten Henrik Roggemans vermeld :

Stadsarchief Leuven (SAL) 7370, Akte: R°187.3-R°188.1 Datum: 1477-01-02 bron Itinera Nova Leuven

Item den voirscr(even) henricke den vader es bleve(n) in/
zijn deylinghe des hier nae volcht Inden yersten een huys/
en(de) hof mette(n) toebeh(oirten) gelege(n) inde ridderstrate tusschen de(n) goede(n)/
jans samps ende denijs van ha(m)me in deen zijde de weduwe/
van bullestraten henrick roggema(n)s en(de) de goede arts laur(eys)/
van leefdale Item een huys en(de) hof met de(n) toebehoirte(n)/
gelege(n) inde(n) langenbruel geheete(n) de rose tussche(n) den goeden/
bertelmeeus vanden velde en(de) de capelle van sinte m(ar)gr(iete)/

SAL7372 f° 215 v du 28/1/1479 bron Itinera Nova Leuven
....
eene(n) huyse en(de) hove met allen/
zijne(n) toebehoirte(n) des voirs(creven) henr(ix) geleg(en) inde ridderstrate/
tussche(n) de goede denijs van ha(m)me en(de) der wed(uwe) jans wilen/
samps t(er) eender zijden henr(ix) rogma(n) t(er) ande(re) tshe(re)nstrate
//
ter derder ende de calchove(n)strate ** t(er)...

** In een kalkoven werden kalkzandstenen verwerkt tot cement. Het is dus logisch dat een steenhandelaar zoals Hendrik van Obbergen alias Rogman een eigendom heeft in de buurt van de kalkoven van Leuven. Hij zal in Leuven ook leverancier van kalkzandsteen geweest zijn.
Zijn schoonfamilie woonde dicht bij Leuven. Zij hadden goede relaties met de Leuvense patriciërs.

Voor metselwerk in de stad Leuven was de Ridderstrate bij de calckoven ook een interessante vertrekbasis. In de Ridderstrate worden ook o.a. de familie Lambrechts en Jan Samps(oen), buur van Hendrik Rogmans, vermeld. Een Samsoen behoorde reeds tot de Brusselse Steenbickeleren voor 1400. Jan Sampsoen was gildendeken te Leuven 1456-57. Voor de familie Lambrech(t)s vonden we ook nog volgende in Leuven : In 1462 werd te Leuven beslist dat Jan Bogaert de tegenpartij Reyneren Lambrechs niet meer mag lastigvallen in het buitenland (SAL, 8133, f° 145 recto). Deze laatste opmerking wijst op een buitlandse activiteit, specifiek voor de steensector.

Dat de Henrix Rogman in de hogervermelde akte dezelfde is als Hendrik van Obbergen is waarschijnlijk want Jan Lindemans vermeldde in de geschiedenis van Opwijk blz 59 reeds dat de naam van zijn moeders familie zowel als Ronghman als Roghman geschreven werd :

In 't begin van de 14e eeuw vinden we, als heer van de leengoederen Ten Eeke, een Willem Veele ook geheeten Ronghman en van den Eecke. De Veele's (Vaele) en Ronghman's (Roghman) zijn oude, wijdvertakte geslachten uit het Land van Dendermonde. Een zoon van dezen, Willem II van
den Eecke, trouwde met Katharina van Bijgaarden en was schepen van Brussel in 1341, 1346 en 1366. Na den dood van Floris van Bijgaarden (gehuwd met Katharina Veels), die geen afstammelingen had, kwam de heerlijkheid Bijgaarden in zijn bezit.

Ook A. Wauters legt een link tussen de naam Roggeman en de familie Vele alias Rongman (Histoire des Environs de Bxl tome I blz 356)

In 1410 wordt Willelmus Vele dictus Rogman in de convocatielijst voor de Staten van Brabant kort na 1 december 1406 vernoemd. Dit is Willem IV Vele alias Rongman / Rogman, kleinzoon van Willem II en zoon van Willem III. Bewijst dat de naam Rongman en Rogman beiden gebruikt werden.

Bron : Mario Damen, Prelaten, edelen en steden - de samenstelling van de Staten van Brabant in de vijftiende eeuw - Handelingen van de Kon. Commissie voor Geschiedenis nr 182 - 2016 - blz 86

Reeds op 13/11/1461 SAL 8132 f° 85 r & v wordt Hendrik Rogmans vermeld als eigenaar van een huis in de Ridderstrate te Leuven. Hij had dit huis voordien gekocht.

De familie van zijn echtgenote, van Bullestrate, was ook aktief in de steensector.

Een Aert van Bullestrate wordt vermeld als lid van de gilde van de Brusselsche Steenbickeleren in 1433.

Arnt van Bullestraten de jonge, zoon van Arnt, wordt in 1447 aangesteld om de nalatenschap van zijn vader te beheren voor zijn broers en zusters. Zijn ooms, broers van zijn vader, treden op als getuige.
SAL7342, f° 164 v dd. 13/11/1447 (Itinera Nova Leuven). In het zelfde jaar wordt Aert Bullestrate toegelaten tot de gilde van Brusselse Steenbickeleren ! Hij heeft dus ook de steenactiviteit vanaf die datum waargenomen.

Een natuurlijke dochter van priester Willem van Bullestrate, broer van Elisabeth, is gehuwd met Willem vander Hofstat. Een Willem van der Hofstat, een Mante Bullestrate worden in 1485 opgenoem in de gilde van de Steenbickeleren te Brussel.
(J. Duverger - De Brusselsche Steenbickeleren - beeldhouwers, bouwmeesters, metselaars enz. der XIVe en XVe eeuw, Gent, 1933 - blz 71)

Ook te 's-Hertogenbosch waren leden van de familie van Bullestrate actief als bouwmeester of steenhouwer. In deze stad gaf de familie Keldermans advies aan de kerkmeesters bij de bouw van de St-Janskerk.

We weten dat de bouwmeesters Keldermans alias van Mansdale hun steengroeve hadden te Perk, heerlijkheid in bezit van de familie van Berna(i)ge. Deze familieband (Margriet van Bullestrate was gehuwd met Lyoens van Bernaige) is een logische verklaring voor de samenwerking tussen de families van Obbergen en van Bullestrate met de bouwheren Keldermans, respectieflijk in Mechelen en ’s-Hertogenbosch

Waarschijnlijk kende Hendrik van Obbergen alias Roggemans de familie van Bullestrate via hun gemeenschappelijke beroepsactiviteiten.

De familie van Bullestrate bleef actief te Leuven, zoals we weten was een Amandus van Bullestrate midden 16de eeuw bouwmeester van de oostervleugel van de Abdij van Park en te Leuven.

-------------------------------------

wapen van Obbergen is veld van zilver met vijf ruiten van keel in kruisvorm die elkaar raken

--------------------------------------

Andere akten die de familiebanden aantonen :

Dhr. J. Michel van der Elst vond in de Schepengriffie van Zaventem register 6994 :
folio 1: is een goedenisbrief ten voordele van Kathelijne van Balleer alias Smeets x Jan van Obbergen,
dd. 21 oktober 1481.
folio 1v°: akte van 1493 – vidimus (wij hebben gezien) van 6 december 1486
goedenisbrief voor Jan van Obberge wettig zoon van wijlen Hendrik.

--------------------------

Hendrik, de stamvader van deze tak, is gehuwd met Elisabeth van Bullestraete en vader van Jan van Obberge (Schepenakte dd. dd. 6/12/1486 geciteerd door Etiene Christiaens op Geneanet).
Stadsarchief Leuven SAL 7798 f° 184 r & v dd. 19 november 1513 vermeldt Elisabeth van Bullestraete als moeder van Jan van Obberge, vader van Daniël, Hendrik, Rombout en Elisabeth.

De familieband met de van Bullestraete-familie wordt bevestigd door : Schepengriffie van Steenokkerzeel 6995 F°12r en v dd. 15/5/1534 waar wordt vermeld dat Daneel van Obberge en Elisabeth Struelens goederen kochten van de familie van Quaderebbe afkomstig uit de erfenis van Margareta van Bullestraete, weduwe van wijlen Leoens Van Bernaige. Deze Margareta is een zuster van priester Willem van Bullestraete, beiden kinderen van Arnt van Bullestraten.

Jan van Obbergen, zoon van Hendrik, wordt te Leuven vermeld als een van de erfgenamen van priester Willem van Obbergen ! SAL, 7373, f° 292 verso (1480)

De familie van Obbergen had een band zowel met de heren van Steenokkerzeel als met de heren van Perk. Zij hadden dus zeker toegang tot de kalkzandsteengroeven aldaar. Via deze weg konden ze ook in kontakt komen met Andries Keldermans. De familie Keldermans bezat een steengroeve te Perk. Hun werkplaatsen om de steen verder te bewerken waren te Mechelen.
In Mechelen waren leden van de familie van Hamme invloedrijke burgers.

Emmanuel Neeffs deed een onderzoek naar de beeldhouwers en schilders te Mechelen.
Hij vermeldt dat Jan van Hamme deel uitmaakte in 1473 van een groep voorname burgers, die de kerkfabriek van St-Kathelijne binnen Mechelen adviseerden over de toekenning van een werk.
Andries Keldermans en zijn zoon Anthoon kregen de opdracht voor een oksaal in deze kerk.

Hendrik en Jan van Obbergen, van de tak te Steenokkerzeel, werkten samen met Andries Keldermans omstreeks 1444 te Mechelen. Jan Keldermans, de vader van Andries, had twee nieuwe stadspoorten ontworpen, nl. de Neckerspoelpoort en de Hanswyckpoort. Jan overleed echter voor de uitvoering van de werken.

Andries Keldermans zal de poorten bouwen. Bij de uitvoering van de Hanswyckpoort vond Dhr. Neeffs, in de stadsrekeningen van Mechelen voor de periode 1444-1445, dat Andries dit deed samen met Jan van Obberghe. (Neeffs E., Histoire de la peinture et de la sculpture à Malines. Tome II. Les sculpteurs malinois, Gent , 1876, 19-20.)

In dezelfde stadsrekeningen 1444-1445 wordt het volgende vermeld :
“Item betaelt Henric van Obberghe ende Andries Keldermans van twee steyne maelgien om te setten op de Neckerspoel-poorte, elc maelgie iiij steynen vensteren en op elc venstere een plumeel doerlichtich ghemaect van Avenuez steene hoghe onder de cnoop xx voete buyten en bynnen reyne en boven den cnoop een plumeel hoegh synde iij voete van den voirscrevene steene van Avenuez doerlichtich aen ghemaect naer den berde hen biden daer af ghegeven comt op xv libr. vj st. viij den. gro. Mech.”

Waarschijnlijk gaat het hier om Hendrik van Obbergen en zijn zoon Jan. Tevens weten we dat hun nazaten ook bouwmeesters en vestingingenieurs waren : Hercules, koninklijk bouwmeester in Denemarken en Antonius van Obbergen bekend van het Deens koninklijk slot Kronborg in Helsingor en diverse bouwwerken in Gdansk (Polen).

In dit kader kan ik ook vermelden dat Steenokkerzeel en omgeving (Zaventem, Melsbroek en Machelen) bekend was voor de kalkzandsteen die er gewonnen werd. Deze steen werd aangewend voor bouwwerken aan kerken (bronnen hiervan vond ik voor de St-Niklaaskerk te Gent en de St-Pauluskerk te Opwijk). Deze exploitatie zou zich voornamelijk situeren tussen 1350 en 1600.

Hendrik en Jan worden vermeld in Zaventem en Steenokkerzeel. Zij zullen dus ook gebruik gemaakt hebben van de locale kalkzandsteen bij de uitvoering van hun opdrachten voor Andries Keldermans !

We hebben ook vermeld dat Steenokkerzeel een leen van het kapittel van St-Rombouts was. Dus is het meer dan waarschijnlijk dat stenen vanuit de groeven aldaar gebruikt werden voor de kerk in Mechelen.

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant Hendrik van OBBERGEN?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!