Arbre généalogique Voet-Evers » Tjibbele Ates van der Werff (1856-1926)

Données personnelles Tjibbele Ates van der Werff 

• Il est né le 5 août 1856 dans Smallingerland, FR.

  [Smallingerland 1856 Aktenummer: A 163]

• Enregistrement de naissance le 6 août 1856.Source 1
• Profession: Scheepstimmerman.
• Religion:
• Doopsgezind.
• Hervormd.
• Il est décédé le 17 octobre 1926 dans Warga, Leeuwarden,, Friesland, Nederland, il avait 70 ans.

  [Idaarderadeel 1926 Aktenummer: 61]

• Enregistrement de décès le 19 octobre 1926.Source 2
• Un enfant de Ate Pieters van der Werff et Baukje Wytzes Kamp
• Cette information a été mise à jour pour la dernière fois le 19 novembre 2014.

Famille de Tjibbele Ates van der Werff

(1) Il est marié avec Antje Aukes van der Veen.

Ils se sont mariés le 14 mai 1881 à Smallingerland, FR, il avait 24 ans.Source 3

[Smallingerland 1881 Aktenummer: 11]

Aanvankelijk huurt TJIBBELE ATES VAN DER WERFF (*05-08-1856 te Drachten - †17-10-1926 te Warga) de bestaande werf. Op de helling stond een schip in aanbouw, halfklaar tot aan de legwarring. De afmetingen van dit schip waren 46x13¾ vt (13,02x3,89 m), hol 4¼ vt (1,20 m). Hij begon op 1 oktober 1881 op 25-jarige leeftijd als zelfstandig scheepsbouwer te Warga. De zaken op de werf gingen voorspoedig en zoals uit het in 1881 aangelegde werfboek blijkt, was er volop werk. Nadat het eerder genoemdeschip klaar was, zouden tussen 1882 en 1901 nog veertien houten roefschepen volgen. Al deze schepen hadden een lengte tussen de 11,32 en 14,15 m, respectievelijk 40 en 50 vt. Jan Eindhoven was inmiddels verhuisd naar Parijs en zag verder geen toekomst in de werf. Het werken op de werf beviel goed en Tjibbele Ates, die eigenlijk al werfbaas was, kocht op 7 juni 1889 “een scheepshelling, huizen en een schiphuis aan de Nieuwe Hoek te Warga” voor de som van fl. 1.800,- van Jan Eindhoven, zonderberoep. Jan Eindhoven liet zich bij de verkoop vertegenwoordigen door Alexis Duco Harmens, handelaar wonende te Harlingen, geboren te Harlingen op 6 februari 1858, zoon van Wyger Harmens en Houkjen Bolman. Door de goede begin jaren die Tjibbele Ates kende werd de koopsom contant betaald ten kantore van de notaris.
Tjibbele Ates van der Werff was een zoon van Ate Pieters van der Werff (*1819 - †1890) en Baukje Wietzes Kamp (*1816 - †1893). Ate Pieters van der Werff, een telg uit het roemruchte Drachtster scheepsbouwergeslacht, was de scheepstimmerbaas destijds aan de Langewyk in Drachten. Tjibbele Ates trouwde, in hetzelfde jaar van de start in Warga, op 14 mei 1881, op 24-jarige leeftijd, met ANTJE AUKES VAN DER VEEN (*18-03-1858 te Kortehemmen - †18-05-1893 te Warga) (23 jaar oud), dochter van Auke Aizes van der Veen en Limke Arjens van der Meulen. Uit dit huwelijk kwamen vier kinderen, twee meisjes en twee jongens. Tjibbele Ates moet al in een vergevorderd stadium zijn geweest betreffende afspraken over de huur van de werf, want zij vestigdenzich in september 1881 in Warga, nadat ze eerst enkele maanden bij grootmoeder, beppe, Hinke Ates van Veen ingewoond hadden, aan de Noorderdwarsvaart te Drachten. Op 4 oktober 1881 adverteert Tjibbele Ates van der Werff dat hij zich heeft gevestigd als scheepstimmerman en biedt hij onder andere een roefscheepje van 20 ton in aanbouw te koop aan, dat geschikt is als mattenschip. Uit zijn werfboek, waarvan een kopie aanwezig is in het Skûtsjemuseum in Earnewâld, is af te lezen dat dit scheepje in mei 1882 afgeleverd werd aan Wessel Bakker uit Sneek.

(2) Il est marié avec Jacobje Jans Betten.

Ils se sont mariés le 2 juillet 1896 à Idaarderadeel (Boarnsterhim), Leeuwarden, FR, il avait 39 ans.Source 4

[Idaarderadeel 1896 Aktenummer: 41]

Notes par Tjibbele Ates van der Werff

Warga – TJIBBELE ATES VAN DER WERFF
De Onderneming
Aan de zuidzijde van Warga wordt in archieven in 1665 al over een scheepswerf gesproken. Op 24 december 1874 werd Hendrik Hendriks Postma grondeigenaar aan de noordzijde van Warga aan de Wargaaster Vaart. Hij was scheepstimmerman geweest aan Het Meer bij Heerenveen en nam het stuk grond over voor fl. 1.200,- van Catharina Anna Andrea, de weduwe van Johannes Leonardus van Sloterdijk. Het stuk weiland lag aan de westkant van de vaart waar deze het dorp, vanuit het noorden, binnenkwam, noordelijk van de ‘Âld Haven’ de eertijds deels al gedempte opvaart naar het ‘Âld Slot’. Postma stichtte op zijn verworven stuk weiland een nieuwe scheepstimmerwerf bestaande uit een timmerschuur, spaanhok, secreet, drie woningen onder één kap en twee hellingen. In Warga stond de werf daarna bekend als ‘de grote werf’. Hij is niet lang eigenaar geweest, want uit een advertentie in de Leeuwarder Courant is de zaak in 1881 failliet en werd het geveild. Jacob Eindhoven werd op 28 juli 1881 in de finaleverkoop de nieuwe eigenaar van het werfterrein, met al zijn genoemde opstallen, voor fl. 2.010,-. Jacob handelde voor en namens Nicolaas de Vries, makelaar te Amsterdam, die voogd was over Jan Eindhoven, minderjarige zoon van Hendrik IJntje Eindhoven en Maria van Hoboken. Het moet gezien worden als een investering waar Jan Eindhoven dus als minderjarige eigenaar van de werf werd, die daardoor op zijn beurt gelijk verhuurd werd.

TJIBBELE ATES VAN DER WERFF
Aanvankelijk huurt TJIBBELE ATES VAN DER WERFF (*05-08-1856 te Drachten - †17-10-1926 te Warga) de bestaande werf. Op de helling stond een schip in aanbouw, halfklaar tot aan de legwarring. De afmetingen van dit schip waren 46x13¾ vt (13,02x3,89 m), hol 4¼ vt (1,20 m). Hij begon op 1 oktober 1881 op 25-jarige leeftijd als zelfstandig scheepsbouwer te Warga. De zaken op de werf gingen voorspoedig en zoals uit het in 1881 aangelegde werfboek blijkt, was er volop werk. Nadat het eerder genoemdeschip klaar was, zouden tussen 1882 en 1901 nog veertien houten roefschepen volgen. Al deze schepen hadden een lengte tussen de 11,32 en 14,15 m, respectievelijk 40 en 50 vt. Jan Eindhoven was inmiddels verhuisd naar Parijs en zag verder geen toekomst in de werf. Het werken op de werf beviel goed en Tjibbele Ates, die eigenlijk al werfbaas was, kocht op 7 juni 1889 “een scheepshelling, huizen en een schiphuis aan de Nieuwe Hoek te Warga” voor de som van fl. 1.800,- van Jan Eindhoven, zonderberoep. Jan Eindhoven liet zich bij de verkoop vertegenwoordigen door Alexis Duco Harmens, handelaar wonende te Harlingen, geboren te Harlingen op 6 februari 1858, zoon van Wyger Harmens en Houkjen Bolman. Door de goede begin jaren die Tjibbele Ates kende werd de koopsom contant betaald ten kantore van de notaris.
Tjibbele Ates van der Werff was een zoon van Ate Pieters van der Werff (*1819 - †1890) en Baukje Wietzes Kamp (*1816 - †1893). Ate Pieters van der Werff, een telg uit het roemruchte Drachtster scheepsbouwergeslacht, was de scheepstimmerbaas destijds aan de Langewyk in Drachten. Tjibbele Ates trouwde, in hetzelfde jaar van de start in Warga, op 14 mei 1881, op 24-jarige leeftijd, met Antje Aukes van der Veen (*18-03-1858 te Kortehemmen - †18-05-1893 te Warga) (23 jaar oud), dochter van Auke Aizes van der Veen en Limke Arjens van der Meulen. Uit dit huwelijk kwamen vier kinderen, twee meisjes en twee jongens. Tjibbele Ates moet al in een vergevorderd stadium zijn geweest betreffende afspraken over de huur van de werf, want zij vestigdenzich in september 1881 in Warga, nadat ze eerst enkele maanden bij grootmoeder, beppe, Hinke Ates van Veen ingewoond hadden, aan de Noorderdwarsvaart te Drachten. Op 4 oktober 1881 adverteert Tjibbele Ates van der Werff dat hij zich heeft gevestigd als scheepstimmerman en biedt hij onder andere een roefscheepje van 20 ton in aanbouw te koop aan, dat geschikt is als mattenschip. Uit zijn werfboek, waarvan een kopie aanwezig is in het Skûtsjemuseum in Earnewâld, is af te lezen dat dit scheepje in mei 1882 afgeleverd werd aan Wessel Bakker uit Sneek.

Nog voordat TJIBBELE ATES VAN DER WERFF de werf zou kopen kocht hij op 29 mei 1889 onroerend goed ten zuiden van de opvaart aan de zuidkant van de werf. Het betrof een huis (tegenwoordig Nieuwe Hoek nr. 15), waarin een bakkerij en een woning, en een huis en erf van timmermansknecht Albert Roelofs de Vries. In de eerste woning zou de familie Van der Werff gaan wonen. Het overige was voor zijn personeel. Door de aankoop verviel automatisch een raar verbod tot het gebruik van een draai over de opvaart, die in het verlengde van het algemene pad vanuit het dorp langs de Wargaaster Vaart toegang tot het werfterrein gaf. Hiermee stelde Tjibbele Ates de toegang tot de werf in de toekomst veilig. Hij betaalde fl. 995,- voor de beide percelen. Op 3 september 1892 werd Tjibbele Ates via een openbare verkoping, voor de prijs van fl. 1.612,- eveneens eigenaar van nog drie andere percelen met woningen en erf, ook ten zuiden van de helling gelegen. Een jaar later sloeg echter het noodlot toe en kwam Antje Aukes te overlijden.
Tjibbele Ates trouwde drie jaar later voor de tweede maal op 2 juli 1896 in Grouw, op 39-jarige leeftijd, met Jacobje Jans Betten, (*14-05-1866 te Haulerwijk - †05-08-1953 te Warga). Uit dit huwelijk kwamen nog eens vijf kinderen.

Het bewaard gebleven werfboek begint met “Aanteken Boek van alle nieuwe door mij gemaakte vaartuigen of schepen”. Er werd nieuwbouw en reparatie werk verricht op de werf met langshelling. Uit het werfboek blijkt dat het grootste deel van de nieuwbouw bestond uit roefschepen, pramen, roei- en melkschouwen, sloepjes, een visserboot en een gardeniersboot. Deze werden gemaakt voor afnemers uit een ruime kring rond Warga. Van Vrouwen Parochie tot aan Drachten en van Hommerts/Jutrijp tot aan Oenkerk. De nieuwe pramen en schouwen en de door TJIBBELE ATES VAN DER WERFF ingeruilde schepen werden in een veel kleiner gebied rond Warga verkocht. De laatste veelal weer aan schippers, waarbij vaak weer een oud schip werd ingeruild. Het werfboek beslaat het tijdbestek van 1881 tot en met 1908. Er staan voor deze periode 146 schepen vermeld, waarvan de helft schouwen en pramen. Die kwamen goed te pas in het waterrijke gebied rond Warga. Er worden alleen houten schepen in vermeld. Wel zijn van enige stalen schepen tekeningen bewaard gebleven die voor een gedeelte in het Skûtsjemuseum in Earnewâld zijn en voor een gedeelte nog op de werf zijn. Uit een advertentie in de Leeuwarder Courant van 17 juli 1902 is bekend dat er sinds die tijd ook staalijzeren schepen werden gebouwd, maar daar heeft Tjibbele Ates zich niet veel mee bemoeid. Hij had hiervoor zijn beide zonen en een uitmuntende kracht in de persoon van Roelof van der Meulen, ‘Grutte Roel’. Op de werf moest men wel met deze ontwikkeling mee. In Drachten op de Langewyk liep in 1893 de eerste ijzeren praam van de helling en in het dorp adverteerde de plaatselijke smid Bonne Ottes Lantinga in 1896 “Te koop ijzeren roeischouw. Zich aanbevelend voor nieuwe ijzeren schouwen”.
Van alle schepen werden breedvoerige bestekken opgesteld. De prijs van een houten schip in 1892 bedroeg fl. 1.225,-. Het nieuwe ijzeren schip, dat ongeveer even groot was, kostte fl. 1.350,-. De prijzen tussen hout en staal ontliepen elkaar toen nog niet zo veel. De afmetingen van de houten roefschepen varieerden tussen 40 vt (11,32 m) lang en 10½ vt (2,97 m) breed tot 52 vt (14,71 m) lang en 12 vt (3,39 m) breed. De gemiddelde lengte bedroeg 13,40 m en de gemiddelde breedte 3,26 m. De tonnage varieerde van 18 tot 30 ton, met een gemiddelde van 23,2 ton.
Naast het gezamenlijk met de familie inkopen van hout op stam, o.a. met zijn broer Pieter Ates van der Werff (*1845 - †1922) voor de werf aan de Molenwal in Gorredijk, leverde Tjibbele Ates in 1897 als onderaannemer van Wietze Tjibbeles Kamp (*1832- †1930) van de werf Schilkampen in Leeuwarden twee eikenhouten schouwen, bestemd voor Provinciale Waterstaat Friesland voor gebruik bij bruggen. Tjibbele Ates beurde hiervoor fl. 65,- per stuk van zijn ‘oom’, terwijl Wietze ze voor fl. 70,- wegzette. Ook voor een opdracht in de winter van 1905-1906 van de gemeente Utrecht voor zes houten beerpramen, voor het vervoer van huishoudelijk afval, die hij zelf niet snel genoeg kon bouwen, werd de familie in betrokken. Twee open (fl. 380,-/st) en de overige overdekt (fl. 400,-/st), werd in gezamenlijkheid uitgevoerd. Pieter Ates, inmiddels op de werf aan de Bergumerdam, en Tjibbele Ates zwager Adrianus Jacobs van Wageningen (*1864 - †1941) in Veenwouden en hij zelf, bouwden ieder twee pramen. Ook hier een ouderwets staaltje van ondernemerschap. Een samenwerkingsverband van bedrijven om een grote order aan te nemen.
Wat financiën betreft had Tjibbele Ates niet meer de volledige vrije speelruimte na het overlijden van zijn eerste vrouw Antje Aukes. De helft van het gemeenschappelijke vermogen, als erfdeel voor de vier kinderen, diende voor hen zeker gesteld te blijven. Wel kreeg Tjibbele Ates het beheer over het erfdeel der kinderen. Om aan voldoende geldmiddelen voor het bedrijf te komen, werden de bezittingen aan onroerend goed herhaaldelijk beleend. Ook trad hij af en toe op als gevolmachtigde van de N.V. Maatschappij voor Scheepsverbanden te Amsterdam bij het opmaken van de scheepshypotheekaktes voor zijn ‘nieuwbouwklanten’. Zo kon hij verzekerd zijn van de betaling van de schepen. In 1899 kocht Tjibbele Ates opnieuw een perceel grond ten noorden van de werf ter grootte van 95 centiare voor fl. 247,-. Hierop is in 1903 een nieuw huis gebouwd, wat vanaf die tijd tot op heden wordt bewoond door de eigenaren van de helling.

Voordat TJIBBELE ATES VAN DER WERFF zijn vader, Ate Pieters van der Werff, de werf aan de Langewyk in Drachten verkocht en voordat hij zijn werf in 1881 te Warga begon, heeft Tjibbele Ates zijn vak geleerd op de helling aan de Langewyk. O.a. Ate Tjibbeles (*01-03-1888 te Warga - †16-09-1969 te Leeuwarden), de oudste zoon van Tjibbele Ates, heeft op zijn beurt het vak in Warga geleerd. Als onderbouw hebben zowel Ate Tjibbeles als zijn broer Auke Tjibbeles (*15-05-1892 te Warga - †17-05-1964 te Stavoren) hun ambachtsdiploma in Leeuwarden behaald. Hoewel zij hier ook plaatbewerking hebben geleerd, waren zij daardoor alléén nog niet in staat, om een plaat voor de metalen scheepshuid op een rekblok te rekken en te strekken en deze de vereiste meervoudige krommingen te geven. Terwijl van andere takken van de familie bekend was, dat zij het ijzeren scheepsbouwvak bij Mulder in Vierverlaten hadden geleerd, is er van de ‘Wargaasters’ niet bekend dat ook zij daar hun kennis hebben opgedaan. Vermoedelijk heeft in ieder geval Ate Tjibbeles zijn desbetreffende opleiding op de werf van de familie in Drachten gehad, bij Pieter Haikes aan de Langewyk. Samen met diens zonen vormden zij al als tweede generatie van ijzeren-scheepsbouwstudenten binnen de familie en hoefden daarvoor niet meer naar een werf in Groningen. Ate Tjibbeles kocht op 12 oktober 1909 een scheepstimmerwerf (en huizen) aan de Schilkampen te Leeuwarden, koopprijs fl. 5.743,- van zijn achterneef Oebele Pieters vander Werff (*1877 - †1947) te Leeuwarden.
Ook de tweede zoon Auke Tjibbeles en zijn halfbroers, zonen uit het tweede huwelijk van Tjibbele Ates met Jacobje Jans, hadden op de werf gewerkt. Auke Tjibbeles en zijn halfbroer Barteld Tjibbeles bekwaamden zich speciaal in het ijzeren scheepsbouwvak en zijn ook scheepsbouwmeesters geworden, met ieder een eigen werf. Auke Tjibbeles vestigde zich in 1918 op de scheepswerf 'De Volharding' in Stavoren, waar ook de werknemer Roelof van der Meulen, van de helling te Warga, bij Auke Tjibbeles indienst kwam.

Naast de eerder genoemde houten schepen, brak de tijd aan dat er in ijzer gebouwd ging worden. Uit het werfboek blijkt dat TJIBBELE ATES VAN DER WERFF goede jaren gekend had en dat in 1901 het laatste houten schip (skûtsje) werd gebouwd. Reden hiervan zal zijn dat de ijzerbouw hier toen van start was gegaan en de houtbouw werd verdrongen. Dat de ijzeren roefschepen (skûtsjes) van Tjibbele Ates, Pieter Haikes en Ate Tjibbeles allemaal dezelfde ronde trekken vertonen, kan verklaard worden doorhet feit dat de opleiding van al deze heren is gebaseerd op de ‘technologie’ die gebruikt werd op de werf aan de Langewyk. Er zijn 32 skûtsjes gebouwd in Warga. Dit aantal is gebaseerd op het aantal skûtsjes dat teruggevonden is in de archieven van de scheepsmetingsdienst te Rotterdam. Deze metingen werden vanaf 1899 verricht. In 1902 werd in opdacht van Arend van Huizen uit Giekerk ‘De Twee Gebroeders’ [L 455 N] het eerste staalijzeren roefschip op de werf in Warga gebouwd. Dit roefschip kreeg een lengte van 14,58 m, 3,32 m breed en een laadvermogen van 23,245 ton. Gemiddeld werden er van 1902 tot 1914 drie skûtsjes per jaar gebouwd, waarvan nog steeds enkele in de IFKS zeilen zoals de ‘Twa Famkes’ [L 1297 N] uit 1912 van Pieter Jansma uit Beetsterzwaag. Topjaren waren 1904 en 1909 waarin er vier skûtsjes van de helling gleden. Men mag aannemen dat met de overgang op ijzeren schepen de meest gebouwde boten schouwen en pramen bleven. Pramen werden vaak ingeruild bij de bouw van een nieuwe. Zolang deze niet waren doorverkocht werden ze verhuurd.

TJIBBELE ATES VAN DER WERFFwas mede oprichter in 1915 van de vereniging van scheepsbouwmeesters in Friesland. Hij aanvaarde toen meteen een bestuursfunctie, als vice-voorzitter, die hij uitoefende tot 2 november 1921. In verband met zijn slechte gezondheid legde hij die functie toen neer en beëindigde tegelijkertijd het lidmaatschap van deze vereniging.
In deze jaren werd in Nederland de Kamer van Koophandel, in 1920, onafhankelijk van de gemeenten en werden ze georganiseerd in 36 regionale kamers. In 1921 kregen ze hun belangrijke openbare administratieve taak, toen de Handelsregisterwet werd ingevoerd. Het doel was en is nog steeds rechtszekerheid te bieden bij het zakendoen. Daartoe waren alle ondernemingen verplicht om hun kerngegevens in het handelsregister in te schrijven. Vooral gaat het in Nederland over zetel, eigendomsgegevens, bevoegdheidsgegevens en financiële gegevens. Nog voor dat Tjibbeles Ates in 1926 kwam te overlijden schreef hij de werf in op 12 juli 1922 in het “Handelsregister van de Kamer van Koophandel” te Leeuwarden.

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant Tjibbele Ates van der Werff?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!

Barre chronologique Tjibbele Ates van der Werff

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants