Arbre généalogique Van Bers » Jan Harmens Johan Crans (1540-1593)

Données personnelles Jan Harmens Johan Crans 

• Il est né en l'an 1540 dans Groningen.
• Profession: heeft een brouwerij ten noordenvan de A-Kerk te Groningen, tr.
• Il est décédé en l'an 1593 dans Groningen, il avait 53 ans.
• Un enfant de Harmen Crans

Famille de Jan Harmens Johan Crans

Il est marié avec Jantjen Gestema.

Ils se sont mariés.

Enfant(s):

1. Pieter Jans Crans  1570-1627 

Notes par Jan Harmens Johan Crans

heeft een brouwerij ten noordenvan de A-Kerk te Groningen, tr
http://www.nikhef.nl/~louk/MESKW/generation13.html
 
 
 
http://groningen.ngv.nl/Afdelingsblad/HDPs/HDP2004%20samenvatting.htm :
 
Thije Crans (1580-1622), brouwer in de stad Groningen is een artikel van de hand van A. Crans uit Breda.
 
Inleiding
Het onderzoek naar mijn voorouders strekt zich over een groot aantal jaren uit. Omdat ik in Friesland geboren ben en mijn ouders en grootouders ook, veronderstelde ik dat mijn gehele voorgeslacht uit deze provincie zou komen. Maar later bleek, dat de Friese Crans’en oorspronkelijk uit de stad Groningen kwamen.
Omstreeks 1630 komt Dirck, een zoon van Peter Crans van Groningen naar Leeuwarden. Een broer van hem, Klaas, is in 1657 burger van Kollum. De andere drie kinderen van Peter blijven in Groningen wonen. Peter is een zoon van Johan Crans, van wie in 1664 gezegd wordt: "Jan Piters geslagt is groot geweest, 5 sonen en 5 dogters, en hebben dese navolgende kinderen en kintskinderen nagelaten, diewelcke sijn volle nighten en neeffs kinderen, en konnen tesamen uitbrengen 97 personen, soo noch tegenwoordigh in het leven sijn. Actum Groningen den 13 Martius 1664 bevonden".1 Dan volgen de namen van de tien kinderen en het getal van hun nakomelingen.
 
De Crans’en vervulden in de stad Groningen verschillende bestuurlijke functies, zoals raadsheer, secretaris/syndicus, convooimeester en ontvanger der licenten, rentmeester, advocaat en stadsdienaar. Als brouwers en kooplieden waren ze actief in hun gilden. Het militaire vak werd door hen beoefend, evenals het predikantschap.
In de Groningsche Volksalmanak van 1911 staat vermeld: "Burgemeesters of staatslieden heeft het geslacht Crans, Cranssen of Cransjen niet opgeleverd, zij hebben zich tevreden moeten stellen met de lagere regeringsambten als lid der gezworen meente, gildrechtsheer, busheer, enz. Luitjen Cransjen was de enige in de familie, die op het raadsheerlijk kussen heeft gezeten". Dat is niet helemaal waar, want ook Jacob Cranssen was een groot aantal jaren (1764–1775) raadsheer van de stad.2
Men zou kunnen zeggen dat zij in de stad, vlak onder het hoogste gezag, de Burgemeesters en Raad, een behoorlijke positie bereikten en behoorden tot het stedelijk patriciaat. Hun dochters waren dan ook goede partijen en we zien familierelaties met bekende Groninger geslachten Tjassens, Wolthers, Meinardi, Ottens, Tjaden, Birza, Hamming, e.a. Hier en daar heb ik die relaties wat verder uitgewerkt om te laten zien hoe verweven de families soms waren.
 
Een lid van de familie Crans, Willem Jacob Cranssen, vertrok in 1779 als soldaat naar Nederlands Indië en bracht het tot lid van de Raad van Indië. Zijn dochter Catharina Rica trouwde met Petrus Theodorus Couperus, een kleinzoon van hen is Louis Couperus, de bekende schrijver. De Indische tak Cranssen is in 1883 met de dood van Jan Willem C.A. von Gagern Cranssen uitgestorven.
 
De naar Friesland vertrokken Crans’en boerden ook niet slecht. In deze tak komen veel predikanten en militairen voor, maar ook klok- en kanongieters en later landbouwers. Een van hen, Jan Crans, ging, om zijn grote schulden te kunnen voldoen, ook naar de "Oost" en werd o.a. in 1765 opperhoofd van de V.O.C. op het eiland Deshima in Japan.
Hieronder volgt een gedeelte uit de Genealogie Crans, nl. dat over Thije Crans.
Thije past in de Genealogie, als volgt:
 
I. Johan Harmens Crans ??ca 1554 Johanna Gestma
I.1 = II.1 Harmen Crans ??ca 1593 Aaltje Lamberts
I.2 = II.2 Luitje Crans ??ca 1580 Hendrikje Sickens
 
II.2.1 = III.4 Thije Crans ??1615 Reinouw Tonnis; zie verder hieronder
 
III.4.1 = IV.5 Roelof Crans ??1648 Trijntje Eyssens
III.4.2 Jantje Crans ??1649 Harmen Rhoda
 
Thije Crans (zoon van Luitjen Crans (II.2) en Hendrikje Sickens), geb. Groningen ca. 1580, brouwer, overl. 1622, tr. Groningen 29-6-1615 Reinouw Tonnis.
 
In het gildrechtboek staat in 1603 Thije met zijn broers Jan en Sicco vermeld onder de olderman Arend ter Braak.
Thije en Reinouw trouwen op 29 juni 1615 (otr. op 13 mei) en gaan in de Bruggestraat (bij zijn ouders ?) wonen. Reinouw was een dochter van Tonnis Hendriks en Gese Luinghe.
 
Thije leent al in augustus 1615 tweehonderd daler uit aan zijn schoonvader tegen een rente van 7%.3 Hij boert kennelijk goed, want hij verstrekt ook aan anderen geld en hij int landhuur van Krijn Jansen (zie bij II.2.3b).4
Hij is niet oud geworden, in oktober 1622 wordt zijn vrouw als weduwe vermeld, zij verzoekt aan Heepke Gelts om betaling van een schuld wegens geleverd bier.5
Als voormond over zijn vier kinderen wordt op 13 maart 1623 benoemd vaandrig Willem Drewes 6 en als voogden zijn oom Berend – later in diens plaats Thije van Heeck, een vriend van zijn vader Luitjen (zie II.2.3b) - en Johan Krijns. De laatste is getrouwd met Thije’s tante Dirkje (zie I.6). Nadien treden als voogden op Johan Hindricks (Pott), gehuwd met Almoedt Crans (zie II.1.1) en Sicco Crans, Thije’s broer. Van zijn vier kinderen zijn alleen van Jantje en Roelof Crans meer gegevens bekend.
 
Op 16 januari 1623 hertrouwt Reinouw te Lutjegast met Harko Pappema, afkomstig van Dorp, onder Grootegast, zoon van Saerk Pappema en Harryt Bersma. Bij het sluiten van hun huwelijkscontract op 11 januari was Thije’s oom Berend Crans haar getuige, van hem waren, behalve zijn ouders, aanwezig zijn zuster Eelckje Bersma met haar curator Sipke Botes en Valerius Elema. Zij "bekanden en beleden dat sie ter ehre Godes almachtich ende ter vermeerderinge Christliches geslachtes, een hillich echtschap ende hillick hadden beraempt".
 
Harko Pappema en zijn zuster Eelckje zijn de enige erfgenamen van de goederen van hun ouders. Harko zal daaruit genieten en behouden acht grasen land met het huis, waarin zijn ouders nog wonen, in Dorp onder de klokslag van Doezum (bij Grootegast). Harko en Reinouw krijgen alle goederen van Tonnis en Gese, de ouders van Reinouw, plus nog 400 daler. Daarvoor zullen zij haar ouders "eerlick ende wal de tijt haers levents nae standes gebrec in kost, kleden ende andere nootwendige lives nodrufft moeten onderholden ende nae dootslicke affganck eerlicke ende christicke begraffenisse bestedigen".7
 
Op 17 november 1625 maken voormond en voogden over Thije en Reinouw’s minderjarige kinderen met Harko en Reinouw, resp. stiefvader en moeder, een afkoop van de erfenis en goederen van vader Thije. Harko en Reinouw zullen de kinderen onderhouden tot hun zestiende jaar en voorzien van "cost ende dranck sampt clederen eerlick borgers wijse, so wal in krankheyt als gesontheyt. Oick inmiddels tho schoele holden, lesen, schrijven, rekenen, handtwarck ende maagdewarck nha behoeren vrij schadeloos leren laten".8
 
Uit de erfenis van Luitjen Crans, de grootvader van de kinderen, verkopen hun voorstanderen op 20 april 1630 een huis op het Damsterdiep met een hof en een zomerhuisje daarachter aan Ulffert Alberts en Marretien voor een bedrag van 700 daler.
Harko overlijdt ca. 1629, want op 28 januari 1630 verkopen Dato Bavinck en Reinouw Pappema, eheluiden, aan hun zwager Sicco Crans en Egbertien Boelens 1/24 part van het huis met brouwerij aan de zuidzijde in de Bruggestraat en ook van het huis daarachter in de Schuitenmakerstraat, door hen geërfd van schoonvader Luitjen. Sicco en Egbertien wonen daar al. Overigens lenen Dato en Reinouw ook geld van Sicco. Zo verklaren zij op 2 april 1633 dat zij een schuld hebben van 800 car. gld. "heercomende van gehaelde bieren en verschoten penningen". Als onderpand geven zij hun landerijen in Dorp bij Doezum, verkregen van Harko’s ouders.9
 
Kinderen uit het huwelijk van Thije Crans en Reinouw Tonnis: (volgorde onzeker)
1. Roelof Crans, geb. ca. 1617, brouwer, tr. Groningen in 1648 Trijntje Eyssens, wed. Willem Pott (hier niet verder gevolgd; zie Genealogie Crans IV.5).
2. Jantje Crans, geb. ca. 1618, tr. Groningen 20-8-1649 Harmen Rhoda.
 
Jantje wordt in maart 1638 lidmaat van de kerk. Zij woont dan aan de Vischmarkt. Nu was haar vader Thije al lang overleden en haar stiefvader Harko ook. Misschien dat zij niet zo goed met haar moeders derde echtgenoot Dato Bavinck kon opschieten en verbleef zij bij haar tante Brechtje, die met haar man Harmen Wolthers aan de Vischmarkt woonde.
 
Haar man Harmen Rhoda, geboren in Kantens, is weduwnaar van Wennetje ter Beeck, bij wie hij twee kinderen, Claasje en Geert Rhoda, kreeg. Claasje Rhoda trouwde met Johannes Zacharias, die diaken in Ulrum was. Geert Rhoda was in 1701 voormond over de kinderen van goudsmid ter Beeck. Harmen’s vader was Wesselus Rhodius, predikant te Oldenzijl en Oosternieland (1597), Kantens (1604), Ulrum (1628) en Niekerk (1651). Hij overleed in deze laatste plaats in 1653. Zijn moeder heette Rebecca Radijs. Zij kwam vermoedelijk uit de chirurgijnsfamilie Radijs, die een vooraanstaande positie binnen het gilde bekleedde.
 
Harmen Rhoda betaalde op 30 januari 1635 voor het halve cremersgilde f 6. Toen hij in 1634 met Wennetje trouwde was zij al weduwe en wel van Berent Jansen.
Wennetje was in december 1625 lidmaat van de kerk geworden en woonde toen aan het Cingel. Zij overleed in 1644. Voormond over de twee kinderen werd haar broer Harmen ter Beeck, chirurgijn, en voogden werden haar zwager Tamme Hindricks Pott en Harmens’s broer Tonnis Rhoda. Harmen was in 1637 getuige geweest bij het huwelijk van deze broer Tonnis met Annetien Swartwolt, weduwe van Hindrick van Suirbeeck. Als zijn a.s. zwager Roelof Crans in 1648 trouwt met Trijntje Eyssens, weduwe van Willem Pott, is hij ook weer getuige. Genoemde Harmen ter Beeck werd in 1638 toegelaten tot het chirurgijnsgilde en practiseerde als zodanig tot 1651.10
Op de datum van zijn tweede huwelijk met Jantje Crans, 20 augustus 1649, wordt ook een akte opgesteld, waarbij zij hun 3/48 part in het huis met brouwerij aan de zuidzijde van de Bruggestraat, geërfd van Jantje’s grootvader Luitjen, verkopen aan hun zwager en schoonzuster Jan Jansen en Egbertien Boelens. Zij waren niet in gemeenschap van goederen getrouwd en woonden in de Ebbingestraat.
Hun huwelijk heeft slechts enkele jaren geduurd. Op 22 maart 1652 worden voorstanderen aangesteld over hun dochtertje Wennetje Rhoda wegens het overlijden van Harmen. Voormond wordt zijn broer Tonnis en voogden Jantje’s oom luitenant Derck Crans en haar broer Roelof. Als Tonnis Rhoda overlijdt, wordt Derck voormond en in 1659 doctor Wolthers in zijn plaats. (= Wolter Wolthers, een zoon van Jantjes tante Brechtje Crans). Na Wennetje werden nog Thije (januari 1648) en Wessel Rhoda (november 1649) geboren, die beiden jong overleden.
 
Op 7 september 1653 wordt door Jantje, geassisteerd met haar neef Michiel Munter en voormond en voogd, aan de Weeskamer verantwoording afgelegd over haar nagelaten goederen voor Wennetje. Genoemd worden obligaties en verzegelingen, maar ook: "een doesjen met 100 crallen, 1 sulveren pennincke, een kam, een borsteltje met sulveren cnoopbeslach in elk een sulveren rinckje, ende andere cleynicheden, een testament met 1 psalmboekje daerachter, en olde rekenboeken".11
 
Michiel Munter was op 24 maart 1648 getrouwd met Annetje van Suirbeeck, een dochter uit het eerste huwelijk van Annetje Swartwolt. Haar tweede man Tonnis Rhoda was in 1651 overleden.
 
Een zekere Lamke Harmens heeft volgens een obligatie getekend door Harmen Rhoda en zijn eerste vrouw Wennetje nog een vordering van 300 daalder op hun erfgenamen en eist die in 1652 op van de voogd Tonnis Rhoda. Ook Jantje Crans wordt hierop aangesproken. Op 13 november 1654 beslist de Raad van de stad Groningen dat de erven de helft hiervan zullen moeten betalen.12
 
Noten:
1 CBG, Den Haag, dossier Crans; zie ook Wapenheraut 1950, blz. 23.
2. Groningsche Volksalmanak 1911, blz. 141.
3. GrA, Toegang 1534, RA III l (el) 3, fol. 77.
4. GrA, Toegang 136, HJK 854, fol. 415.
5. GrA, Toegang 136, HJK 854, fol. 409.
6. GrA, Toegang 1534, RA III a 23, fol. 410.
7. GrA, Toegang 1534, RA III x 6, fol. 51.
8. GrA, Toegang 1534, RA III x 7, fol. 251vo.
9. GrA, Toegang 1534, RA III x 12, fol. 206.
10. Frank Huisman: Stadsbelang en standsbesef, blz. 432. Erasmus publishing Rotterdam, 1992.
11. GrA, Toegang 1462, Weeskamerarchief, nr. 17, fol. 87.
12. GrA, Toegang 1534, RA III a 50 d.d. 15 november 1652 en RA III a 54 d.d. 13 november 1654.

Barre chronologique Jan Harmens Johan Crans

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants