Getuige: Adrianus_Wilhelmus/van Wouw/
Getuige: Johanna/Appels/
ROLE zoon
DATE 14 SEP 1712
PAGE Pg.104r
Begraafakte Willem van Dun Goirle
GemeenteGoirle
Brontypeboek
Archiefnummer364
ArchiefnaamDoop-, trouw- en begraafboeken Goirle 1588-1826
Deelnummer3
Bronnaamregister van begravenen
RegisternaamInv.nr. 03 - Goirle - register van begravenen 1730-1810 (koster)
Periode register1730-1810
PlaatsGoirle
OverledeneWillem van Dun
Datum overlijden03-05-1810
RelatieCatharina Beris
Vader
Moeder
Il est marié avec Catharina Beeris.
Ils se sont mariés le 29 juin 1739 à Tilburg.
Willem van Dun overleed in 't Hooghuijs bij de kerk en werd op 30 mei 1788 te Goirle begraven. Zijn vrouw overleed aldaar op 3 mei 1810.
---------------------------------------------------------
Trouwakte Willem Adriaan van Dun Tilburg
GemeenteTilburg
Brontypeboek
Archiefnummer15
ArchiefnaamDoop-, trouw- en begraafboeken van Tilburg 1600-1810
Deelnummer49
Bronnaamtrouwboek
RegisternaamInv.nr. 049 - Tilburg en Goirle - trouwboek 1712-1744 (schepenbank)
Periode register1712-1744
Pagina308
Datum trouw wet1739-06-12
Plaats trouw wetTilburg
Datum trouw wet1739-06-29
BruidegomWillem Adriaan van Dun
BruidCatharina Laurens Beris
Eerdere vrouw
Eerdere man
Enfant(s):
Ook: Guilielmus, ook Duen, ook: willem.
Naast handelaar in kaatsballen was Willem van Dun, -zoals zijn halfbroer Arnoldus van der Flaes-, schepen in de bank van de heerlijkheid Tilburg en Goirle en regerend armmeester.
Het echtpaar van Dun- Beeris ging wonen te Goirle in het Hooghuijs, dat aanvankelijk gehuurd werd, maar enkele jaren later eigendom zou worden door koop
van Peter Naaijkens en Catharina de Leeuw.
Willem van Dun nam in 1739 de handel in kaatsballen van zijn moeder over en trouwde datzelfde jaar op 29 juni te Tilburg met Catharina
Beris, gedoopt aldaar op 11 september 1721, dochter van de bierbrouwer Laurens Beris en Cornelia de Bont.
Naast handelaar in kaatsballen was Willem, -zoals zijn halfbroer Arnoldus van der Flaes-, schepen in de bank van de heerlijkheid
Tilburg en Goirle en regerend armmeester.
heideveld en 229. In 1754 verkocht hij het zogenaamde 'Molenveld', verkregen van zijn schoonzuster Marie van den Berg, voor
300 aan zijn halfbroer Arnoldus van der Flaes.
Ten slotte was hij mede-erfgenaam van zijn neef Huijbert van Dun.
In 1752 maakte het echtpaar Van Dun-Beris een
Bij de deling kregen de kinderen Laurens, Jan Baptist, Antonij en Cornelia van Dun hun deel in kontanten, zijnde 3.260 gulden 13 stuivers 4 penningen.
Schoonzoon Gerard van Besouw erfde het huis ten oosten van het 'Hooghuijs', dat eigendom werd van de aangetrouwde kleinzoon Frans van Kavels.
Zowel Van Besouw als Van Ravels moesten hiervoor een som geld uitkeren aan Hendrik, Maria Anna en Catharina van Dun, ook kleinkinderen
van Catharina Beris.
Willem van Dun stond reeds jong zijn moeder bij in de ballenhandel en
fabricage en kocht zoals we reeds zagen in 1739 de hele nering inclusief
haar huisraad voor 700 gulden. Datzelfde jaar huwde hij te Tilburg op 29
juni met Catharina Beris, gedoopt te Tilburg op 11-9-1721, dochter van
bierbrouwer Laurens Beris en Cornelia de Bont. Het echtpaar ging wonen
te Goirle in de herdgang Kerk waar het een huis huurde van Peter
Naaijkens. Willem zou een belangrijke figuur worden in de Goirlese
samenleving. Naast ballenmaaker en- handelaar in kaatsballen was hij
namelijk ook nog schepen van de heerlijkheid Tilburg en Goirle (voor
Goirle samen met zijn halfbroer Arnoldus van der Flaes) en verder was hij
ook nog regerend armmeester in welke laatste functie hij in 1765 samen
met Arnoldus Moonen, die toeziend armmeester was, een perceel akkerland verkocht aan Jan Hendrik Voskens. Dit perceel was gelegen aan de
Bakertand. Ook was Willem voogd, over de kinderen van Anthonij Jan van
Dun, wiens grootmoeder, Helena van der Linden, een zuster was van Marij
van der Linden.
In korte tijd wist Willem een zekere welstand te bereiken, die vele van
zijn dorpsgenoten onbekend was. Erger dan ooit was de armoede te Goirle
in de tweede helft van de 18de eeuw. De veestapel liep terug van 477
runderen en 900 schapen in het begin van die eeuw naar 330 runderen en
50 schapen. In 1776 werd melding gemaakt van het wegraken en vervallen
van: een oliemolen, een wolweverij en 41 huizen en boerderijen. Van de 174
Goirlese gezinnen waren er niet meer dan 25 in staat om hun volle
belastingschuld te voldoen.
Juist in deze tijd zag Willem echter zijn bezittingen groeien. Als
erfgenaam van zijn schoonouders verkocht hij samen met de voogden van
zijn schoonzuster, Anneke Beris, "een huys, brouwerij, schuur en stalling
met het hoffke te Tilburg aen de kerck en item een hoff aen het
kerckhoff" voor 865 gulden aan Jan Francis de Kanter. Van de
erfgoederen van zijn moeder kreeg hij "een bleckelingsveld groot omtrent
6 lops. geleegen in de Winkel-hoeken" en 229 gulden. In 1754 verkocht hij
het zogenaamde Molenvelt gelegen in de herdgang Kerk dat hij verkregen
had door koop van zijn schoonzuster Maria van den Berg, voor 300 gulden
aan zijn halfbroer Arnoldus van der Flaes. Ten slotte was hij ook nog
mede-erfgenaam van zijn neef Huybert van Dun.
In 1752 maakt het echtpaar Van Dun-Beris zijn testament. Zij
verklaren "de een den anderen de langstlevende van haer beijde te laten
ende te maken vrij heer ende meester / vrouw ofte meesteresse van alle
haere goederen, soo roerende als onroerende, gout, silver, gemunt en
ongemunt, schulde ende profijten". Wat betreft hun kinderen werd de
volgende bepaling opgenomen: "Sij sullen deselven ook ter schole laten
gaen om te leeren leesen ende schrijven ende tot dien een ambagt ofte
hantwerck te laten leeren waartoe deselve bequam bevonden sullen
worden om hunnen cost te kunnen verdienen".
Willem van Dun is op 30-5-1788 te Goirle begraven. Hij bezat toen een
eigen huis onder de herdgang Kerk dat genoemd werd "de Hoogehuijsinge"
of ook wel "'t Hooghuijs". De weduwe Van Dun bezat in 1800 nog 1453
gulden, 9 stuivers en 8 penningen en heeft nog datzelfde jaar dit geld
onder haar kinderen verdeeld. Tien jaar later, op 3-5-1810, is Catharina
Beris te Goirle begraven. In september van datzelfde jaar werden de
erfgoederen verdeeld en hierbij was sprake van twee woningen in één
huis, waarvan de ene woning genoemd werd " 't Hooghuis". Het Hooghuis is
bij deze deling eigendom geworden van Francis van Ravels, de andere
woning kreeg Gerard van Besouw. Deze twee mannen waren, zoals we nog
zullen zien, aangetrouwde familieleden van Catharina Beris.
De kinderen van het echtpaar Van Dun-Beris waren:
1. Adriaan, gedoopt te Goirle op 27-10-1741 en daar begraven op 27-2-
1797. Hij huwde te Riel op 3-2-1770 Johanna Hoefmans, verwant aan
het molenaarsgeslacht Hoefmans. Johanna Hoefmans is gestorven op
18-5-1818 te Hilvarenbeek, waar zij inwoonde bij haar dochter MariaAnna. Door de kinderen werden in 1818 zowel de roerende als de
onroerende goederen ten huize van herbergier Jan van der Schoot te
Goirle aan de kerk publiek verkocht. De kopen bestonden onder andere
uit twee woningen in een huis, "den Roestenburgerakker" en "de
Vrouwkesakker". Van de roerende goederen welke ter veiling werden
aangeboden, bracht het bed het meeste op, namelijk 14,75. Het
echtpaar Van Dun-Hoefmans kreeg negen kinderen waarvan er vijf
zeer jong stierven. Volwassen werden hun zoon Hendrik, die ongehuwd
bleef en hun dochters Catharina, gehuwd met Jan Hendriks en
winkelierster te Breda, Cornelia, gehuwd, met de Goirlese winkelier
Francis van Ravels, Maria-Anna, gehuwd met de Hilvarenbeekse
timmerman Christiaan Vingerhoets.
2. Laurens, gedoopt te Goirle op 31-12-1742, huwde te Goirle op 9-2-1777
Ida van Besouw, te Goirle gedoopt op 2-6-1752 als dochter van Jan
Baptist van Besouw en Adriana Maria Wiemers. Juist als zijn vader had
Laurens verschillende baantjes en nevenbaantjes, die hij echter niet
alle tot volle tevredenheid van de Goirlenaren uitoefende. In 1783 was
hij brandmeester, hij was handelaar in kaatsballen en bij zijn dood in
1821 winkelier. In 1795 volgde hij ook nog Quirijn Roovers op als
school-meester. Per 1 januari 1796 was hij belast met het luiden van de
klok en het smeren van het torenuurwerk. Ten slotte was het ook nog
zijn taak "het houden van behoorlijk boek en register van de doode
binnen deze dorpe". Vooral als schoolmeester heeft Laurens niet
voldaan. Reeds na enkele maanden werd zijn bekwaamheid in twijfel
getrokken en achtte men het nodig hem te examineren in de spel-,
lees-, schrijf- en letterkunde. Daar het echter niet lukte vlug een
andere schoolmeester te krijgen "bequamer en geschikter als Van Dun"
bleef hij toch nog in functie tot eind juni 1803 om dan opgevolgd te
worden door Cornelis Kandelaars die volgens de overlevering niet
afkerig was van een borreltje onder schooltijd zodat ook bij hem het
onderwijs te wensen overliet. In december 1810 maakte het echtpaar
Van Dun-Van Besouw zijn testament waarin Laurens verklaart "wegens
zijne gegoedheijt te behooren beneden de duijsend gulden". Laurens
stierf te Goirle op 27-5-1821. Ida van Besouw stierf te Goirle op 22-
10-1831, beiden in de wijk Kerk. Laurens had bij Ida van Besouw
slechts een dochter, Johanna, die huwde met de Hilvarenbeekse
bakker Hendrik-Jozef Naaijkens, zoon van Kees Naaijkens en
Petronella Dispa.
3. Cornelia, gedoopt te Goirle op 31-10-1744, huwde te Goirle op 3-11-
1769 Antonij Hosemans, gedoopt te Goirle op 17-9-1732, zoon van
bierbrouwer Bernard Hosemans en Cornelia Verheijden. Het echtpaar
woonde te Goirle aan de kerk waar Cornelia stierf op 12-4-1821.
Antonij Hosemans stierf te Goirle op 3-9-1811.
4. Maria, gedoopt te Goirle op 6-7-1746 en daar begraven op 18-3-1754.
5. Antonia, gedoopt te Goirle op 8-10-1748 en daar begraven op
3-4-1754.
6. Peter, gedoopt te Goirle op 22-10-1750 en daar begraven op
20-3-1754.
7. Jan Baptist, gedoopt te Goirle op 19-10-1752, huwde te Weelde
Catharina Schuermans. Jan was meester-broodbakker en woonde in
1791 te Tilburg. Het echtpaar, dat kinderloos bleef, bepaalde per
testament dat na hun dood de goederen gesplitst moesten worden in
twee delen. De ene helft voor zijn "bloetvrinden", de andere helft was
voor haar bloedverwanten. Later is het echtpaar verhuisd naar Turnhout. In 1808 leent Jan Baptist van Dun uit Turnhout 2.050, aan de
heren Jellinghausen, Diepen en Van Spaendonck, "kooplieden in
compagnie" te Tilburg.
8. Antonius, gedoopt te Goirle op 5-4-1755 en daar begraven op 1-7-1765.
9. Michaël Willem Cornelis, gedoopt te Goirle op 3-6-1757, huwde te
Ravels Johanna van der Moeren. Michaël was schoenmaker te Goirle
waar hij op 24-3-1801 begraven werd. In 1796 kocht Michiel van de
kinderen van Vincent van Dun een heiveld gelegen in de Winkelhoeken
voor 30 gulden. In 1800 ontvangt hij van zijn moeder 1/7 deel van haar
bezit aan contant geld. Ondanks dit is hij toch verplicht enkele grote
geldleningen af te sluiten en in 1800 zijn de schulden zo hoog
opgelopen, dat Charles van den Foelaert, de gerechtsdienaar, beslag
legt op zijn goederen, die openbaar verkocht moeten worden, omdat hij
zijn schulden niet kan voldoen. Na zijn dood is de weduwe Van Dun-Van
der Moeren uit Goirle weggetrokken; in 1830 verbleef zij te Turnhout.
Bij de boedelscheiding in 1810 van de goederen van Willem van Dun en
Catharina Beris werden noch Johanna van der Moeren noch haar
kinderen vernoemd, ofschoon deze nog in leven waren. Uit dit huwelijk
werden te Goirle vier kinderen gedoopt waaronder een zoon Adriaan.
Deze huwde te Goirle Cornelia van Beurden en als weduwnaar van deze
met Lucia Spijkers. Uit hem stamt een nageslacht Van Dun te Goirle
tot heden.
10.Peter, gedoopt te Goirle op 19-1-1760 en daar begraven op 4-3-1760.
11. Maria, gedoopt te Goirle op 7-9-1761, huwde te Goirle op 15-1-1786
Gerardus van Besouw, gedoopt te Goirle op 31-12-1749, gestorven te
Goirle op 21-5-1829. Maria stierf te Goirle op 18-7-1831. Het echtpaar
ging wonen aan de kerk te Goirle in het huis van Catharina Beris en is
later eigenaar geworden van dit huis. Ten onrechte wordt wel beweerd
dat de familie Van Besouw van oudsher het ballen maken beoefende en
ook optrad als ballenhandelaar. Dit is onjuist. De familie kwam van
oorsprong uit Tilburg en woonde in 1800 nog maar enkele decennia te
Goirle. Bij de oudste Van Besouws te Goirle vinden we geen enkele
ballenmaker of ballenhandelaar. Gerard van Besouw was timmerman,
zijn broer Adriaan bijvoorbeeld was metselaar.. In 1782 rekende
Gerard als timmerman 3 gulden voor het maken van een doodskist voor
Peter de Gruijter. Ook in 1800 werd hij nog vermeld als timmerman.
Ongetwijfeld is hij via de Van Duns in de ballenhandel terechtgekomen
en heeft hij dit beroep als nevenbedrijf uitgeoefend. Van de kinderen
van Gerard en Maria van Dun wil ik noemen: Jan, grondlegger van de
firma Van Besouw, Adriaan, handelaar in kaatsballen, en Willemijn,
huwde de Hilvarenbeekse orgelbouwer Bernard-Peter van Hirtum.
12. Antoni, gedoopt te Goirle op 14-10-1767. Hij bleef ongehuwd en was
schoenmaker. Als bijverdienste beoefende hl.j ook nog het ballenfrutten en hij werd zelfs van beroep ballenmaker genoemd, toen hij in
1814 aangifte ging doen van de dood van zijn buurvrouw Henrica van
Ravels. We kunnen Antoni beschouwen als de laatste ballenfrutter van
het geslacht Van Dun. Hij stierf te Goirle als rentenier op 5-5-1847.
J. van Gils
ronnen
G.A.T. R367, fol. 14; R371, 101v; R372, 134; R379, 59; R665, 4-2-1670;
R520, 156; R499, 2-10-1722; R472, 52v; R474, 251; R475, 21v; R632
23-2-1745; R532, 10v; R422, 250; R439, 132v; R436, 46; R435, 141, 71
en 104: R477, 149; R1058, 18-9-1810; R501, inventaris 24-10-1749;
Not16, 76; Not122, 13 en 16; Notl25, 33 en 34; Notl27, 36; Notll6, 71;
Notl07, 87; Notl33, 43; Notl35, 24 en 25; Notl44, 47; Notl47, 28;
Notl71, 97, 98, 103 en 117; Van Visvliet 867, 949, 1290, 1294 en 1304.
R.A. Den Bosch B.S. Goirle, Riel en Hilvarenbeek; klapper op dopen en
overledenen te Goirle.
Pastorie Goirle, doopboek Goirle 1588-1643.
Gegevens uit mijn genealogieën Van Dun, Van Besouw en De Gruyter.
H.W. Janson, Bijdrage tot de geschiedenis van Goirle, blz. 29 en 158.
A.B.J.A. Nijdam, Goirle, blz. 19.
)
Actum Tilliburgis, heemkundekring TILBORGH 1972-3, blz. 88-92
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Wilhelmus van Dun | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1739 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Catharina Beeris |
Les données affichées n'ont aucune source.