Families Klein, Ree, de Breed en de Vries van Terschelling » Karel (de Grote) der Franken (747-814)

Données personnelles Karel (de Grote) der Franken 

• Il est né le 2 avril 747 dans Ingelheim Bij Mainz.
• Il a été baptisé en l'an 754 dans St Denis, France.
• Il a été baptisé en l'an 754 dans St Denis, F.
• Titre: Koning der Noord-Franken
• Titre: Keizer van het Heilige Roomse Rijk
• Titre: Keizer van het Romeinse Rijk, Koning der Franken, Koning der Longobarden
• Titre: Koning der Longobarden
• Professions:
• Patricius Romanorum',Rooms keizer en beschermvader vd Roomse kerk, koning der Franken en Longobarden..
• Keizer van het Romeinse Rijk, Koning der Franken, Koning der Longobarden.
• Religion: Rooms-katholiek.
• Il est décédé le 28 janvier 814 dans Aken, Duitsland, il avait 66 ans.
• Il est enterré dans de dom te Aken, Duitsland.
• Alternative: Il est enterré DEC 80 8140 dans Domkerk, Aachen, Germany.
• Un enfant de Pepijn III. (de Korte) der Franken et Betrada II. Berthe van Laon

Famille de Karel (de Grote) der Franken

(1) Il est marié avec Hildegard van Vinzgau.

Ils se sont mariés en l'an 771, il avait 23 ans.

Enfant(s):

1. Karel (de Jongere) (Hertog van Ingelheim) der Karolingers  772-811
2. Adelais Adeltrudis Adelheid van Frankrijk  773-774
3. Pepijn (Karloman) van Italië  773-810 
4. Rotrudis de Grote van Frankrijk  775-810 
5. Bertrada Berthe Bertha der Karolingers  776-823 
6. Lotharius der Karolingers  778-779
7. Lodewijk I. (de Vrome) der Franken  778-840 
8. Gisela van Frankrijk  781-808
9. Hildegard der Karolingers  782-783

(2) Il est marié avec Himiltrude.

Ils se sont mariés en l'an 767, il avait 19 ans.

Enfant(s):

1. Alpais (Elpheid) der Karolingen  766-852
2. Pippijn (met de bochel) der KAROLINGERS  770-811
3. Amaudru der Karolingers  

(3) Il est marié avec Desiderata van Lombardije.

Ils se sont mariés en l'an 769, il avait 21 ans.

(4) Il est marié avec Fastrade van Frankonie.

Ils se sont mariés en l'an 783, il avait 35 ans.

Enfant(s):

1. Theodrada der Karolingers (van Argenteuil)  785-844 
2. Hiltrudis der Franken  787-814

(5) Il est marié avec Luitgarde van Alemanië.

Ils se sont mariés en l'an 794, il avait 46 ans.

(6) Il est marié avec Sigrada.

Ils se sont mariés

Enfant(s):

1. Rothaid Hruodhaid der Karolingers  784-????

(7) Il est marié avec Regina Reginopycrha.

Ils se sont mariés

Enfant(s):

1. Drogo der Karolingers  792-????
2. Hugo der Karolingers  794-844

(8) Il est marié avec Adelinde.

Ils se sont mariés

Enfant(s):

1. Theodorik der Franken (der Karolingers)  807-819

(9) Il est marié avec Madelgardis.

Ils se sont mariés

Enfant(s):

1. Routhildis der Karolingers  807-????

(10) Il est marié avec Gerswinda van Saksen.

Ils se sont mariés

Enfant(s):

1. Adeltrud der Karolingers  

Notes par Karel (de Grote) der Franken

Karel de Grote werd geboren op 2 april 742, zie notitie bij geboorte. Hij was de zoon van Pippijn III ('de korte') en Bertrada de Laon (bijgenaamd 'Berta met de grote voet'). Over de geboorteplaats van Karel bestaat veel onduidelijkheid. Sommige historici zeggen dat hij geboren is in Quierzy, een klein plaatsje aan de Oise, niet ver van Noyon. Anderen noemen Carloponte als zijn geboorteplaats, op enkele kilometers van Noyon gelegen. Er zijn zelfs historici die menen dat Karel de Grote slechts een mythe is en dat hij in werkelijkheid nooit bestaan heeft (zie de publicatie van de heer H. Feikema onder bronvermeldingen!).

Karel de Grote was van Duits bloed en sprak de Duitse taal. Hij beschikte over weinig boekenkennis en kon nauwelijks schrijven doch beheerste wel diverse talen waaronder het Teutonisch, Grieks en Latijn. Karel wordt doorgaans beschreven in superlatieven: zo zou hij een reus zijn geweest van van bijna twee meter lengte met brede schouders en beresterk. Zo kon hij bijvoorbeeld bewapende mannen met een arm optillen en vier hoefijzers met zijn handen dichtdrukken. Hij was aan het hof de beste zwemmer en kon uitstekend paardrijden. In zijn leven heeft hij een afstand afgelegd die zo'n twee tot vier keer de omtrek van de aarde omvat.

Als "Patricius Romanorum" was hij verplicht de Kerk van Rome te beschermen. Tijdens zijn regeringsperiode breidde het christelijk geloof uit over geheel West Europa. Het geloof verdedigde hij met het schrift en het zwaard waarbij het zwaard het meest gehanteerd werd. Hij was vrijwel altijd op oorlogspad. Slechts in twee van de 46 regeringsjaren, 790 en 807, voerde hij geen oorlog. Ten tijde van Karel beleefde het Frankische rijk een grote opleving. Talrijke bouwwerken verrezen en diverse kunstvormen floreerden.Op zijn initiatief zijn eer vele kerken, paleizen en andere grote bouwwerken gebouwd waaronder de beroemde Dom van Aken. Karel woonde in Paltzen. Een paltz is een versterkte koninklijke boerderij. Ons woord "paleis" komt van het woord "paltz". Een van deze 'Paltzen' bevond zich op het Valkenhof in Nijmegen.

In 754 wordt hij door paus Stephanus II tot koning gewijd, gelijktijdig met zijn vader Pippijn en zijn broer Karloman. Bij de dood van hun vader in 768 volgen Karel en zijn broer Karloman samen hun vader op. Karloman, de jongste, krijgt het betere deel van het rijk (o.a. grote delen van Gallië, dat later Frankrijk zal gaan heten), Karel krijgt West-Gallië (Nederland, België en het westen van Duitsland). Beiden worden gezalfd op 9 oktober 768, Karel te Noyon en Karloman te Soissons.

Na de dood van zijn broer Karloman in 771 wordt Karel de enige koning der Franken (de minderjarige zonen van Karloman worden hierbij gepasseerd, die liet hij opsluiten in een klooster). Karel wordt dan opnieuw tot koning gezalfd in Corbeny. Eenmaal terug in zijn hoofdstad Aken start hij een serie van maar liefst 53 veldtochten die hij bijna allemaal zelf leidde. Deze acties waren gericht op het bekeren van de Beieren en Saksen, het beschermen van Italië tegen invallen van de Saracenen en het verdedigen van Francië tegen de vanuit Spanje oprukkende Moren. De Saksen, aan het oostfront, waren heidenen. Ze brandden Christelijke kerken plat en plunderden regelmatig langs de grenzen. In totaal vonden er tussen 772 en 804 zo'n 18 veldslagen plaats waarbij grote wreedheden aan beide zijden niet geschuwd werden. Toen Karel de Saksen had overwonnen, kregen ze de keuze: zich bekeren of de dood. Binnen een dag werden er zo'n 4500 Saksische rebellen onthoofd.

Na een geslaagde veldtocht tegen zijn ex-schoonvader, Desiderius koning der Longobarden, volgt in 774 zijn proclamatie tot koning der Longobarden. In het jaar 800 wordt hij door paus Leo III, op Kerstavond, tot keizer gekroond van het gehele Roomse Rijk. Karel was niet niet zo blij met deze onverwachte kroning. Hij had liever zichzelf gekroond! Nu leek het alsof de Paus machtiger was dan hij.

Omdat Karel de Grote een heel groot rijk te besturen had, moest hij maatregelen nemen om enigszins grip te houden op de rechtsgang in zijn rijk. Hij verdeelde zijn rijk in gouwen en marken en stelde daar personen aan die voor hem het gebied moesten besturen. Ze werden leenmannen genoemd en Karel de Grote was hun leenheer. Hiermee werd de basis gelegd voor het feodale stelsel dat de latere middeleeuwen zou gaan beheersen. De leenmannen waren meestal rijke edelen, graven of gravinnen of bisschoppen. Een gebied dat veroverd was of dat aan de grens van het rijk lag, werd bestuurd door een generaal. Zo'n speciale gouw werd ook wel een "Mark" genoemd. De generaal die het bestuurde werd een "markies" of "markgraaf" genoemd.

Eén van de regels die Karel invoerde, had betrekking op de landbouw. Het werd het "drieslag-stelsel" genoemd. Veel boeren gebruikten ieder jaar hetzelfde stukje grond om te zaaien en te oogsten. Maar dat is niet goed voor de grond. Op den duur raaktde grond uitgeput en wordt de oogst steeds minder. Karel maakte nieuwe regels voor het gebruiken van de grond. Er werd wisselend zomergraan en wintergraan op verbouwd en eens in de drie jaar moest men de grond braak laten liggen. Het land kreeg dan een jaar rust, waardoor de opbrengst hoger werd.

In 806 was Karel te oud om nog te regeren. Hij verdeelde zijn land onder zijn drie zoons : Pippijn, Karel en Lodewijk. In 810 overleed Pippijn en in 811 Karel. Nu was alleen Lodewijk (de Vrome) over. Hij werd de nieuwe koning over alle gebieden. In 813 kroont de oude Karel de Grote zijn zoon Lodewijk de Vrome tot keizer. Op 28 januari 814 sterft Karel de Grote, 72 jaar oud, in Aken. Hij wordt begraven in de dom in aldaar. Omdat hij de kerk met zoveel ijver verdedigde en uitbreidde werd hij doorpaus Paschalis III, in het jaar 1165, heilig verklaard. Klein detail hierbij is dat Paschalis III een tegenpaus was en de heiligverklaring geen geldigheid kon hebben. Toch werd de verering door de Kerk toegestaan. Carolus is de patroonheilige van destad Aken. Ook vandaag de dag geniet Karel de Grote, die door velen gezien wordt als de grondlegger van de Europese gedachte, nog steeds veel aanzien.

9-10-768 koning der Franken

25-12-800 keizer van het West-Romeinse rijk

weduwnaar 1e Hilmiltrud; 2e Desiderrata van Longobardie

hertrouwd 4e 782: Frastrade van Francie, 5e < 796 Luitgard

hertrouwd 6e Liedegardis van de Alemannen. Geen kinderen

heeft als laatste een relatie met Adelindis in 806. Hieruit werd in 807

Theodoricus geboren, die in 818 overleed

Zie verder: Winkhaus ,.Nachkommen Kar1 dem Grossen und Widukind .

referentie: 1+

beroep: 0800 - kwartierstatenboek Prometheus XIII;; kwartierstatenboek Prometheus XIII

onderwerp multimedia: JPEG C:bk6karelpicture Rijk door paus Leo III 800; bestrijdt diverse opstanden, waaronder 802; regelt de opvolging door zijn zonen in het Divisio Regnorum 806; wordt erkend als westers keizer door de oost-Romeinse basileus Michael I Rhangabe 812; kroont zijn zoon Lodewijk (de enige overlevende uit de Divisio Regnorum) als medekeizer te Aken 813; overlijdt aan pleuris 814.

Bron: Kareldegrote.nl

Bron: ES NF Band I.1 Tafel 4

9-10-768 koning der Franken

25-12-800 keizer van het West-Romeinse rijk

weduwnaar 1e Hilmiltrud; 2e Desiderrata van Longobardie

hertrouwd 4e 782: Frastrade van Francie, 5e < 796 Luitgard

hertrouwd 6e Liedegardis van de Alemannen. Geen kinderen

heeft als laatste een relatie met Adelindis in 806. Hieruit werd in 807

Theodoricus geboren, die in 818 overleed

Zie verder: Winkhaus ,.Nachkommen Kar1 dem Grossen und Widukind .

 

referentie: 1+

 

beroep: 0800 - kwartierstatenboek Prometheus XIII;; kwartierstatenboek Prometheus XIII

 

onderwerp multimedia: JPEG C:\bk6\karel\picture\0742KARE.JPG

 

onderwerp multimedia: JPEG C:\bk6\karel\picture\0742M.jpg

 

onderwerp multimedia: JPEG C:\bk6\karel\picture\0742munt.jpg

This individual was found on GenCircles at: http://www.gencircles.com/users/tondhwr/7/data/1

Geboren als voorkind van koning Pippijn de Korte en Bertrada; zijn geboorteplaats Ingelheim is waarschijnlijk fictief; wordt gedoopt door aartsbisschop Bonefacius van Mayence; wordt als jongen van 12 samen met zijn vader en jongere broer Karloman tot koning en patricius Romanorum (beschermheer van de Roomse kerk) gezalfd door paus Stephanus II te st Denis 754;Tegelijk met zijn vader en zijn jongere broer Karloman door paus Stephanus II gezalfd tot koning en Patricius Romanorum in St. Denis op 28-07-754. Karel en zijn broer Karloman volgen hun vader Pippijn samen op, waarbij Karel in hoofdzaak Neustrië, Bourgondië en de Provence (van 24-09-768 tot 04-12-771), en Karloman in hoofdzaak Austrasië krijgen; beiden worden gezalfd op 9.10.768, Karel te Noyon en Karloman te Soissons.

Karel was reeds met zijn vader Pippijn gezalfd tot koning, Saint-Denis 28.7.754, en tevens door paus Stephanus II verheven tot 'patricius Romanorum', maar deze titel voert hij pas na zijn overwinning op de Longobarden; door paus Leo III tot keizer gekroond, Rome 25.12.800; Hij had 4 echtgenotes en 6 concubines

Alleenheerser na de dood van zijn broer Karloman, en onder het passeren van diens minderjarige zonen, van 04-12-771 tot 28-01-814 en opnieuw gezalfd tot koning der Franken in Corbeny. Na een geslaagde veldtocht (inname van Pavia in juni 774) tegen zijn ex-schoonvader de koning der Longobarden, volgt in 774 zijn proclamatie tot koning der Longobarden. Hij voert daarna ook daadwerkelijk de titel van Patricius Romanorum. Keizer van het Romeinse Rijk, gekroond door paus Leo III in Rome op 25-12-800. Hij laat dan de titel Patricius Romanorum achterwege. Zijn uiteindelijke titulatuur wordt: 'Karolus serenissimus augustus a Deo coronatus magnus et pacificus imperator Romanum gubernans imperium et per misericordiam Dei rex Francorum et Longobardorum'. Dit westerse keizerschap wordt in 812 door de Oostromeinse 'basileus' Michael I Rhangabe erkend.

hij en Karloman volgen samen hun vader op als koningsduo 768; wordt gezalfd tot koning over Neustrië, Bourgondië en de Provence te Noyon 768; Karloman wordt gezalfd tot koning over Austasia te Soissons 768; neemt het rijk van Karloman over na diens dood, sluit diens jonge kinderen uit en wordt alleenheerser 771; wordt gezalfd tot koning der Franken te Corbeny; verovert Pavia op zijn ex-schoonvader en wordt daarmee koning der Longobarden 774; na jarenlange strijd geeft de Saksische leider Widukind zich over en laat zich dopen 785; Karel voert daarna toch nog 15 jaar lang strijd tegen diverse stammen, straft soms hard, stelt lokale graven aan en verspreidt het Christendom zodat rond de eeuwwisseling het Frankische rijk structuur heeft 785-800; komt met het Kapitular van Heristal, waarin de Franken als opvolger van het oude Israel worden genoemd en hijzelf als een nieuwe koning David 789; verdeelt zijn rijk in gouwen, bestuurd door een gouwgraaf; stopt de opmars van de Awaren naar het westen 795; ontneemt hertog Tassilos III zijn macht over Beieren en koppelt hiermee kerkelijk gezag vanuit Salzburg aan het stammengebied 798; ontfermt zich over paus Leo III, die door de Byzantijnen wordt verdreven uit Rome, helpt de paus terug te keren naar Rome onder militaire bescherming 799; wordt gekroond tot keizer van het Romeinse Rijk door paus Leo III 800; bestrijdt diverse opstanden, waaronder 802; regelt de opvolging door zijn zonen in het Divisio Regnorum 806; wordt erkend als westers keizer door de oost-Romeinse basileus Michael I Rhangabe 812; kroont zijn zoon Lodewijk (de enige overlevende uit de Divisio Regnorum) als medekeizer te Aken 813; overlijdt aan pleuris 814.

Bron: Kareldegrote.nl

Bron: ES NF Band I.1 Tafel 4

 

gebeurtenis: losse info

 

Karel de Grote (Duits Karl der Große; Frans en Engels Charlemagne; Latijn Carolus Magnus; Jupille, (waarschijnlijk) 2 april 742 - Aken, 28 januari 814) was van 771 tot aan zijn dood koning der Franken; daarbovenop werd hij in 800 tot keizer van het Westen gekroond. Karel was de zoon van Pepijn de Korte en Bertrada van Laon bijgenaamd "Bertrada met de grote voeten". Er zijn geen betrouwbaar gelijkende portretten van Karel bekend maar wij weten van zijn biograaf Einhard, en omdat zijn skelet in Aken bewaard bleef, dat hij met een lengte van 1 meter en 93 centimeter bijzonder groot van stuk was. Karel was rossig, droeg een snor en had een "vooruitstekende buik". Karel werd in de 12e eeuw officieel zalig verklaard, hoewel hij al langer bij het volk bekendstond als "heilige", maar wordt alleen in Aken als zodanig vereerd; ook in seculiere zin heeft hij door de eeuwen heen tot de verbeelding gesproken, wat geleid heeft tot een zgn. 'karel-epiek'. In de Middelnederlandse literatuur is het voorhoofse ridderverhaal Karel ende Elegast (ca. 1250 op schrift gesteld) hier een voorbeeld van. Karel werd en wordt wel de Vader van Europa genoemd; daarom werd in 1949 de Internationale Karelsprijs Aken in het leven geroepen voor personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Europese eenwording.

Inhoud

[verbergen]

 

 

 

1 Leven

o 1.1 Uitbreiding van het rijk

o 1.2 Het keizerrijk

o 1.3 Politiek

o 1.4 Het leenstelsel

o 1.5 Godsdienstig werk

o 1.6 Cultureel beleid

o 1.7 Dood en opvolging

 

2 Stamvader

 

3 Huwelijk en kinderen

 

4 Externe links

 

[bewerk] Leven

 

Pepijn de Korte, de zoon van Karel Martel, was de eerste koning van het Huis der Karolingen, de dynastie die van 751 tot 987 zou heersen. Na de dood van Pepijn in 768 werd zijn koninkrijk verdeeld onder Karel en diens broer Carloman. Carloman stierf op 5 december 771, waarna Karel koning werd van het gehele Frankische rijk.

 

[bewerk] Uitbreiding van het rijk

 

In de 46 jaren van zijn heerschappij voerde Karel meer dan 50 oorlogen, wat voor een middeleeuwse vorst meer dan gemiddeld is, maar gezien de duur van zijn bewind en de omvang van zijn rijk niet verwonderlijk. Zijn voornaamste vijanden waren de Saksen, de Friezen en de Longobarden.

 

Wat als een strafexpeditie tegen de heidense Saksen en Friezen begon, werd al gauw een uitgebreide veroverings- en bekeringsoorlog die 32 jaar lang zou aanslepen, tot aan de uiteindelijke onderwerping van dit oostelijk buurvolk in het jaar 804. Tijdens deze Saksenoorlogen ontstond het kwade gezegde van de "bekering met ijzeren tongen", waarmee de gedwongen kerstening met de zwaarden der Franken bedoeld werd. Hiertoe vaardigde Karel een decreet uit, de Capitulatio de partibus Saxoniae, waarin voor het eerst in de westerse geschiedenis een gewelddadige bekeringspolitiek werd bedreven. In 797 vaardigde Karel een nieuw decreet uit onder invloed van zijn raadgever Alcuinus dat een wat zachtzinniger bekeringspolitiek voorschreef. Dit decreet was de Capitulare Saxonum. In 782 kwam het tot het beruchte bloedbad van Verden, waar volgens niet volledig betrouwbare bronnen 4.500 Saksische opstandelingen onthoofd zouden zijn. In 785 bekeerde de hertog van de Saksen, Widukind, zich tot het christelijk geloof. Hiermee waren de Saksen overwonnen.

 

Aan de oorlog tegen de tweede vijand, de Langobarden, ging een politiek conflict vooraf: toen de usurpator Pepijn de Korte de laatste Merovingische koning had afgezet en in 756 door paus Stefanus tot koning der Franken werd gezalfd, beloofde hij in ruil de kerkvorst alle gebieden te schenken die hij op het Byzantijnse rijk zou veroveren. Dit is de zogenaamde Pepijnse Schenking, hoewel de man in werkelijkheid nooit verder ging dan een belofte. Concreet ging het om het exarchaat van Ravenna (de exarch was de Byzantijnse militaire bevelhebber in Italië), de Pentapolis (letterlijk De Vijf Steden, nl. Ancona, Fano, Pesaro, Rimini en Sinigaglia) en het ducaat Rome (zo genoemd naar de dux, de Byzantijnse provinciegouverneur in Italië). Toen dat gebied in 773 door de Langobardenkoning Desiderius ingenomen werd, riep paus Adrianus I in 773 Karel te hulp. Daarop rukte de Frankenkoning naar Italië op, belegerde en veroverde er de Langobardische hoofdstad Pavia, zette Desiderius af en vernieuwde de schenkingsbelofte van zijn vader aan de paus. Het desbetreffende gebied tussen Rome en Ravenna stelde Karel expliciet onder Frankische bescherming. Op Paasdag 774 trok hij Rome binnen en werd er als een keizer onthaald en geëerd. Met toestemming van de paus noemde Karel zich voortaan "koning der Franken en der Langobarden".

 

In 788 werd met Beieren het laatste stamhertogdom bij het Frankische rijk ingelijfd. De opstandige hertog Tassilo III werd voorgoed onderworpen, nadat hij tweemaal in opstand kwam tegen Karel. In 795-796 volgde de onderwerping van het Avarenrijk (op de plaats van het huidige Kroatië, Tsjechië, Slowakije en West-Hongarije) aan de Oostgrens. In 810 moest Karel naar Friesland oprukken om daar de Deense Vikingen tot staan te brengen. In 811 dwong Karel de Denen het riviertje de Eider als oostgrens te aanvaarden om zo de invallen van de Vikingen te voorkomen. En ook al bleef in 778 zijn veldtocht tegen de Moren in Spanje zonder groot resultaat, toch kon hij nog het gebied onmiddellijk ten zuiden van de Pyreneeën veroveren en het als de Spaanse Mark bij het Rijk voegen. Daarmee was de opmars van de islam tot staan bracht. Hier vond zijn neef Roland de dood door de Basken. Door zijn oom Karel de Grote was hij belast met de verdediging van de achterhoede. In een ravijn, die de Roncesvalles-Pas wordt genoemd, werd hij ingesloten. Hij blies op zijn hoorn, genaamd "Olifant" en sloeg zijn zwaard "Indural" stuk op een steen. Olifant werd gehoord door Karel de Grote, maar zijn hulp kwam (net) te laat. Roland heeft wel blijvende faam verworven, die in het Roelandslied is overgeleverd. In 792 werd er door Hisham I, de Emir van Córdoba opgeroepen tot een jihad tegen de Franken. Er vond een veldslag plaats in 793 waarbij hij werd verslagen door een neef van Karel in Orange, genaamd Willem met de Hoorn, die later door Karel in de adelstand werd verheven en daarmee de eerste 'Willem van Oranje' werd.

 

Zo had Karel een groot gedeelte van het vroegere West-Romeinse Rijk (en grote gebieden die erbuiten lagen) verenigd onder zijn heerschappij. Op het toppunt van zijn macht heerste hij over een gebied dat reikte van de Elbe en de Oder tot aan de Pyreneeën, en zo uitgestrekt was dat het een geduchte concurrent voor de wereldmacht Byzantium ging vormen. Wat ooit een kleine Germaanse inplanting op vroeger Romeins territorium was, bleek nu Byzantiums gelijke als legitieme opvolger van het Romeinse rijk.

 

[bewerk] Het keizerrijk

Karel de Grote en Paus Adrianus I

Karel de Grote en Paus Adrianus I

 

In 799 volgde een gebeurtenis die de politiek van Karel de Grote in nieuwe banen zou leiden: in april van dat jaar stonden enkele vooraanstaande leden van de pauselijke curie tegen paus Leo III op en verdreven hem uit Rome. Over de achtergrond van deze zaak is niets bekend; vast staat alleen dat de vlucht Leo tot bij Karel in Paderborn voerde. Er bestaan weliswaar geen geschreven verslagen van het beraad tussen paus en koning, maar de uitkomst ervan is duidelijk: in zijn hoedanigheid van beschermheer van Rome liet Karel de weggejaagde kerkvorst naar de Eeuwige Stad terugleiden om hem daar opnieuw in zijn waardigheid te bevestigen. De keizerkroning die zou volgen, moet van meet af aan in de overeenkomst opgenomen zijn geweest. En dus trok Karel in 800 naar Rome, waar hij door het begeesterde volk en de paus bij de Sint-Pietersbasiliek werd ontvangen. In het bijzijn van de Romeinse senaat, de bisschoppen, de abten en de edelen verhinderde de machtige Frankenkoning er vervolgens een synode die de aantijgingen tegen Leo III diende op te helderen. Uiteindelijk moest de (gedwongen) bereidheid van de paus om een reinigingseed af te leggen volstaan om hem opnieuw volledig te rehabiliteren.

 

Op 25 december van het jaar 800 werd Karel door paus Leo III gekroond tot keizer van het 'West-Romeinse Rijk', een titel die sinds 476 niet meer in West-Europa gebruikt was. Volgens de ?Vita Leonis? (Het leven van Leo) zette Leo III op Kerstdag in Sint-Pieters eigenhandig de keizerskroon op Karels hoofd. Het hele gebeuren kan niet langer dan vijf minuten hebben geduurd; haar betekenis voor Europa is echter van een buitengewone draagwijdte: van toen af aan droeg Karel de Grote naast zijn titels van koning der Franken en Longobarden, beschermheer en verdediger van de Kerk, patroon en behoeder van de christelijke plaatsen in het Heilige Land ook die van Imperator en Augustus van de Romeinen. Men moet er ongetwijfeld van uitgaan dat hij zich niet zozeer als keizer der Romeinen dan wel keizer over de Romeinen zag, als een christelijke wereldheerser van Frankische nationaliteit, in opvolging van Constantijn de Grote, die in 313 de christenen vrijheid van godsdienst in het Romeinse Rijk had geschonken. De aanspraak steeg dus ver boven het feitelijke keizerschap uit.

 

Bij Eginhard, biograaf en tijdgenoot van Karel de Grote, luidt het: "Vandaar begaf Karel zich naar Rome, om orde op zaken te stellen in de Kerk. Dat nam de hele winter in beslag. Bij deze gelegenheid verwierf hij de keizers- en augustustitel, wat hem aanvankelijk zo tegenstond dat hij verklaarde de kerk op die feestelijke hoogdag nooit vrijwillig betreden te hebben indien hij enig vermoeden had gehad van de bedoelingen van de paus". Dat Karel inderdaad door de kroning verrast werd, is onwaarschijnlijk. Toch lijkt hij zich te hebben geërgerd aan de aard en de manier waarop het gebeurde; de uitroeping tot keizer door de paus demonstreerde immers een superioriteit van het pausdom over het keizerschap. En die ogenschijnlijke superioriteit kwam niet met de werkelijkheid overeen, want het was de paus die op zijn zoektocht naar hulp bij de Frankische koning had aangeklopt. Niettemin kunnen we er van uitgaan dat hij zijn nieuwe waardigheid in de grond verwelkomde; ze verschafte Karel immers een goddelijke goedkeuring van zijn daden.

 

Het zal ook wel kloppen dat Leo III bij Karel sterk op de keizerkroning heeft aangedrongen. Het betekende immers dat hij onafhankelijker werd van de Oost-Romeinse keizer, die tot dan toe de officiële wereldlijke heerser over de gelovigen van het vroegere Romeinse West-Europa was geweest.

 

Hiermee ontstond wel het zogenaamde tweekeizersprobleem. Na de ondergang van het West-Romeinse Rijk had Byzantium als legitieme opvolger aanspraak gemaakt op de universele erkenning van de door haar geërfde keizerstitel. Het Oost-Romeinse Rijk, verzwakt door interne strubbelingen (het iconoclasme) was echter toch niet sterk genoeg om zich te verweren; en bovendien deed Karel in de periode daarna inspanningen in de richting van een vriendschappelijk vergelijk, zodat Byzantium in 812 met tegenzin officieel het Frankische keizerschap erkende.

 

Karel knoopte ook diplomatieke betrekkingen aan met de islamitische wereld, in de persoon van Haroen al-Rashid, kalief van Bagdad, van wie hij een olifant ten geschenke kreeg.

 

[bewerk] Politiek

Karel tekende waarschijnlijk alleen het vierkantje.

Karel tekende waarschijnlijk alleen het vierkantje.

 

Om zijn rijk makkelijker te kunnen besturen voerde Karel de Grote een centralisatiepolitiek die tot uiting kwam in:

 

 

Het aanstellen van zendgraven; rondreizende ambtenaren (missi dominici of afgevaardigden van de heer, de koning), om de controle uit te oefenen op het grafelijk bestuur;

 

Het uitvaardigen van algemene wetten; de capitularia, voor alle onderdanen van het Frankische rijk;

 

De veralgemening van de vazalliteit waarbij een vazal zijn bestuurlijke en militaire diensten aanbood in ruil voor grond.

 

De ontwikkeling van een soort eenheidscultuur om via missioneringswerk de banden tussen zijn onderdanen te vestigen of te versterken;

 

De introductie van het pond of livre (van het Latijn libra of weegschaal) als standaardmaat voor zowel gewicht als geld. Deze standaard vond ingang in een groot deel van Europa en raakte ook in Groot-Brittannië in gebruik. Karel zette hiermee overigens de monetaire hervorming van zijn vader voort.

 

Het ontwikkelen van een hofcultuur die zich spiegelde aan de Byzantijnse.

 

[bewerk] Het leenstelsel

 

Karel maakte in zijn politiek systeem gebruik van de feodaliteit, waarbij hij bijstand kreeg van de kroonvazallen, de achtervazallen en de achter-achtervazallen in ruil voor onderhoud en bescherming. De kroonvazallen zijn de enige leenmannen die rechtstreeks in dienst van de koning stonden.

 

De laagste in rang waren de graven, die voor Karel het plaatselijk bestuur uitoefenden. Als ambtenaren bleven ze hem verantwoording schuldig en de functie was niet erfelijk. Door het verval van het centrale gezag zouden deze plaatselijke bestuurders steeds meer macht en gezag aan zich trekken, waardoor het systeem zich kon ontwikkelen - of ontaarden zo je wil - tot de middeleeuwse feodaliteit, die grotendeels tot in de Nieuwe Tijd gehandhaafd bleef.

 

Feodaal is afgeleid van het Latijn feodum of leengoed; het is afgeleid van een Germaans woord dat bezit betekende en verwant is met ons vee. Een vazal was een trouwe dienaar, gwas in het Germaans.

 

[bewerk] Godsdienstig werk

 

Het voornaamste streven van Karel de Grote was de christelijke godsdienst diep in het hart van zijn onderdanen te planten en deze tot grondslag van staat en maatschappij te maken.

 

Zowel zijn onderwijsbemoeiingen als zijn wetten (capitulariën) tonen dit overtuigend aan. Hij gaf voorschriften voor bisschoppen en priesters omtrent hun plichten als zielzorgers; voor de leken omtrent het onderhouden van kerkelijke wetten en godsdienstplichten. Koninklijke zendboden, gewoonlijk voorname leken en bisschoppen, werden regelmatig naar alle delen van het rijk gezonden om over de uitvoering van de bepalingen te waken.

 

Ook met de zuiver leerstellige kwesties van de Kerk bemoeide hij zich en verschillende synoden werden op zijn last en in zijn tegenwoordigheid gehouden. Op enkele daarvan bevorderde hij zelfs uitspraken of eisen die tegen de Algemene Concilies (bijvoorbeeld inzake de beeldenverering) en tegen de Pausen (zoals inzake het Filioque) ingingen.

 

Inmenging in kerkelijke aangelegenheden door een wereldlijk vorst was in Karels tijd gebruikelijk; met name zijn 'keizerlijke collega' in Constantinopel bemoeide zich intensief met de kerkelijke dogma's en theologie en in sommige gevallen stelde deze zelfs patriarchen aan of zette ze af als hem dit beter uit kwam. Staatkundige ideeën als scheiding van kerk en staat kwamen pas zo'n duizend jaar later tot ontwikkeling, ten tijde van de Franse Revolutie van 1789.

 

[bewerk] Cultureel beleid

 

Op zijn reizen naar Italië had Karel de Grote een heel andere wereld leren kennen; hij zag de monumenten van Rome en maakte in Ravenna kennis met de verfijnde Byzantijnse cultuur. Dat alles wilde hij ook in het noorden introduceren, dus werden de kunst en de wetenschap bevorderd.

 

Hoewel zijn leven lang ongeletterd - hij en zijn opvolgers konden nauwelijks hun naam schrijven - was Karel bedreven in de rekenkunde en de sterrenkunde, en sprak hij verschillende talen(Latijn en enkele Germaanse dialecten). Zijn eigen taal -die men naar believen een Frankisch dialect van het Westgermaans of als een vroege vorm van Oudnederlands mag beschouwen- was hij niet vergeten. Er is bijvoorbeeld bekend dat hij volksverhalen in het Frankisch liet optekenen. Het boek is echter verloren gegaan.

 

Omdat hij besefte dat regeren kennis vereiste, richtte hij scholen op, waar de zonen van de adel konden worden opgeleid voor de staatsdienst. Deze werkwijze heeft het niet lang volgehouden; de edelen waren veel meer geïnteresseerd in bezit, wapens en paarden. Lange tijd waren het daarom in West-Europa enkel de geestelijken die het schrift beheersten; alles wat we uit deze periode kennen, komt uit hun pen en is daarom ook sterk door hun inzichten gekleurd.

 

De vereenvoudiging van het Merovingische schrift, in de vorm van de veel beter leesbare Karolingische minuskel, legde de basis voor het schrift van de Germaanse en Romaanse talen. Een prachtig resultaat hiervan is de Codex Aureus, een godsdienstig boek dat hij in een abdij liet vervaardigen.

 

Op architectonisch vlak realiseerde hij de kapel van zijn palts te Aken, een achthoekig bouwwerk dat lange tijd als inspiratiebron voor de bouw van kerken heeft gediend. Naar verluidt zouden de zuilen en enkele stenen fragmenten uit Italië zijn aangevoerd.

 

Dit alles leidde tot de opleving van het culturele leven, de Karolingische Renaissance.

 

[bewerk] Dood en opvolging

Persephone sarcofaag van Karel de Grote in de Dom van Aken

Persephone sarcofaag van Karel de Grote in de Dom van Aken

 

Nadat Karel de Grote op 28 januari 814 was overleden, werd hij begraven in zijn eigen kapel te Aken, die de kern van de huidige kathedraal vormt. Zijn nakomelingen worden Karolingen genoemd.

 

Zijn enige nog levende zoon, Lodewijk de Vrome volgde hem op, waardoor het wederopgestane "West-Romeinse rijk" nog een generatie lang ongedeeld zou blijven. Na Lodewijk de Vrome werd het rijk naar Frankisch recht onder diens drie zonen verdeeld, waarmee ruwweg de basis werd gelegd voor wat later Frankrijk en het Heilige Roomse Rijk zouden worden. Om het Middenrijk van Lotharius I die geen opvolger had, draaide en draait echter tot in de 21e eeuw menig Europees conflict. Het was een constant gevecht tussen de 'Romaanse' en 'Germaanse' cultuur in Vlaanderen, Elzas-Lotharingen en Noord-Italië.

 

In 1165 werd hij heilig verklaard door de aartsbisschop van Keulen en met steun van tegenpaus Paschalis III, maar tegen de wil van paus Alexander III. Zijn verering wordt gedoogd sinds 1176, maar voor de r.-k.-Kerk geldt Karel als zalige. Zijn feestdag is op 28 januari. Karel de Grote is als zodanig de beschermer van docenten, makelaars en tingieters.

 

[bewerk] Stamvader

 

Onder genealogen wordt, op rekenkundige gronden, wel eens beweerd dat vrijwel alle Europeanen van Karel de Grote zouden afstammen. Karel de Grote zou weliswaar vele kinderen hebben verwekt, doch daartegenover staat dat vele van zijn historisch betuigde afstammelingen slechts een beperkt nakomelingsschap hebben gekend. Van de huidige Europese vorsten is bekend dat zij allen van Karel de Grote afstammen. Lord Mountbatten was trots op een zelfgemaakte stamboom die aantoonde dat hij, in de 35e generatie, van de grote keizer afstamde. Ook Floris I van Holland is een afstammeling van Karel de Grote.

 

[bewerk] Huwelijk en kinderen

 

Uit zijn huwelijk met Himiltrude:

 

 

Pepijn met de Bult

 

Uit zijn huwelijk met Desiderata van Lombardije (755-758): geen kinderen.

 

Uit zijn huwelijk met Hildegard (758-783) van Zwaben:

 

 

Pepijn (773-810), koning van Italië (heerste van 781 tot 810).

 

Adaltrudis, abdis, gehuwd met graaf Bego van Parijs

 

Karel van Ingelheim (772-811), koning van Neustrië

 

Rotrudis (775-839), gehuwd met graaf Rorico van Maine

 

Bertha (775-825), gehuwd met Angilbert, abt van Sint-Riquier

 

Lodewijk de Vrome (778-841), koning van Aquitanië, keizer (heerste van 814 tot 840)

 

Lotharius (780-)

 

Uit zijn huwelijk met Fastrade van Franconie:

 

 

Theodrada (785-), abdis van Argenteuil

 

Hiltrudis (787-)

 

Uit zijn huwelijk met Luitgarde van Alemanië: geen kinderen

 

Uit zijn verhouding met Sigrada:

 

 

Rothaid (784-)

 

Uit zijn verhouding met Reginopycrha (770-):

 

 

Drogo (792-), bisschop van Metz, abt van Luxeuil

 

Hugo (794-844), abt

 

Uit zijn verhouding met Adelinde:

 

 

Theodorik (807-819)

 

Uit zijn verhouding met Madelgardis:

 

 

Routhildis (807-), abdis van Faremoutiers

Hij is geboren als voorkind van zijn ouders; de plaats van de geboorte is niet zeker, maar berust op latere traditie; gedoopt door Bonefacius, aartsbisschop van Mayence.

Tegelijk met zijn vader en zijn jongere broer Karloman door paus Stephanus II gezalfd tot koning en Patricius Romanorum in St. Denis op 28-07-754. Karel en zijn broer Karloman volgen hun vader Pippijn samen op, waarbij Karel in hoofdzaak Neustrië, Bourgondië en de Provence (van 24-09-768 tot 04-12-771), en Karloman in hoofdzaak Austrasië krijgen; beiden worden gezalfd op 9.10.768, Karel te Noyon en Karloman te Soissons.

Alleenheerser na de dood van zijn broer Karloman, en onder het passeren van diens minderjarige zonen, van 04-12-771 tot 28-01-814 en opnieuw gezalfd tot koning der Franken in Corbeny. Na een geslaagde veldtocht (inname van Pavia in juni 774) tegen zijn ex-schoonvader de koning der Longobarden, volgt in 774 zijn proclamatie tot koning der Longobarden. Hij voert daarna ook daadwerkelijk de titel van Patricius Romanorum. Keizer van het Romeinse Rijk, gekroond door paus Leo III in Rome op 25-12-800. Hij laat dan de titel Patricius Romanorum achterwege. Zijn uiteindelijke titulatuur wordt: 'Karolus serenissimus augustus a Deo coronatus magnus et pacificus imperator Romanum gubernans imperium et per misericordiam Dei rex Francorum et Longobardorum'. Dit westerse keizerschap wordt in 812 door de Oostromeinse 'basileus' Michael I Rhangabe erkend.

Hij is overleden na een kort ziekbed (vermoedelijk longontsteking) en is begraven in de dom van Aken.

Karel heeft lange tijd geregeerd en met veel succes zijn macht geconsolideerd, het Frankische Rijk verder uitgebreid en tot grotere bloei gebracht. Doordat maar een van zijn zoons (Lodewijk de Vrome) hem overleefde kon hij het rijk bovendien ook ongedeeld nalaten. Deze resultaten en zijn keizerstitel en kroning in Rome, maakten hem tot een rolmodel voor veel grote middeleeuwse vorsten. Hun ambitie om hem na te volgen was een van de belangrijke factoren in de middeleeuwse geschiedenis van Frankrijk en Duitsland.

Karel werd in de 12e eeuw officieel zalig verklaard, hoewel hij al langer bij het volk bekend stond als "heilige", maar wordt alleen in Aken als zodanig vereerd. Ook in seculiere zin heeft hij door de eeuwen heen tot de verbeelding gesproken, wat geleid heeft tot de zgn. 'Karel-epiek': verhalen waarin Karel een belangrijke rol speelt. In de Middelnederlandse literatuur is het korte verhaal Karel ende Elegast het meest bekend, maar representatiever voor het genre zijn het Roelantslied en Reinout van Montalbaen alias de Vier Heemskinderen. Karel wordt wel de Vader van Europa genoemd; daarom werd in 1949 de Internationale Karelsprijs Aken in het leven geroepen voor personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Europese eenwording.

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant Karel (de Grote) der Franken?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!

Barre chronologique Karel (de Grote) der Franken

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants