Arbre généalogique Blom » Hendrik Willem "Henk" Gaertman (1908-1945)

Données personnelles Hendrik Willem "Henk" Gaertman 

• Le surnom est Henk.
• Il est né le 25 mars 1908 dans Apeldoorn.Source 1

  Geboren in het huis staande te Wormen gemeente Apeldoorn

  Tijdstip: 14:30

• Enregistrement de naissance le 26 mars 1908.Source 1
• Profession: de 1933 à 10 novembre 1944 kantoorbediende.

  Ambtenaar bij de afd. Sport en Recreatie van de Gemeente Rotterdam

• Entrée de 1940 à 1944: Actief in het verzet te Rotterdam.

  lid van de knokploeg Rotterdam-Zuid

• Entrée de 1940 à 1945: Tweede Wereldoorlog.

  Het ouderlijk huis aan de Groene Zoom 79 in Rotterdam-Zuid was in de oorlogsjaren ook een onderduikadres. In het kolenhok achter het huis lagen eierkolen voor een houten schot en daar kroop wel eens een man in onder de kolen en vervolgens ging het hok dicht met een slotje. Ook in de kelder , onder het huis, te betreden via een vierkant gat in de vloer van de keuken , werden wel eens mensen verstopt. Dit alles met gevaar voor eigen leven. Men had een soort hangmat gemaakt in de kelder rechts aan de voorkant van het woonhuis. Ik kan me nog heel goed herinneren dat soldaten de kelder wilde zien en met zaklantaarns naar binnen schenen. Om dit echt te kunnen zien moest men de kelder in en dit deed men meestal niet. Het was daar bijzonder vuil ( gemaakt ? ). Ik kan mij als kind niet herinneren dat er ooit een Duitse soldaat bij ons via de keukenvloer de kelder is ingegaan. Mijn vader had ook zijn radio niet ingeleverd. Op de overloop had hij een gat in de vloer gezaagd en daar paste precies zijn radio in. Over deze houten vloer lag een keurig matje en van de radio werd dan ook in de oorlogsjaren dankbaar gebruik gemaakt.
  De spanning in de oorlogsjaren in en rondom ons huis was enorm. In dit verband verwijs ik naar het boekje van Drs. Albert Oosthoek “ de knokploeg Rotterdam Zuid 1944-1945 waarin de volgende passage staat op bladzijde 33 :
  citaat :
  ” Nog geen week later, op 31 januari, werd opnieuw actie ondernomen om aan bonkaarten te komen .”Noor” en “Rudolf” maakten samen het plan. ‘s Ochtends om half twaalf vertrokken de KP-ers per fiets naar de Bovenstraat 113 om ( in burger ) de overval uit te voeren. Ook nu werden het personeel en een aanwezige bezoeker opgesloten. Vervolgens schakelden de KP-ers de alarmschel uit en rukten de snoeren uit de telefoons, waarna ze de kluis , waar de sleutel nu wel op zat, geheel leeghaalden.Nadat ze het kantoor hadden gesloten , vertrokken ze zo snel mogelijk per fiets , om de distributiebonnen naar het hoofdkwartier aan de Groene Zoom te brengen. Door deze actie was de LO weer uit de problemen geholpen en had de KP-Zuid aan haar plicht voldaan”.
  Einde citaat.
  Tijdens één van de herdenkingen van de Razzia’s in het Feyenoord stadion ontmoette ik de heer Oosthoek. Bij die gelegenheid heb ik hem gevraagd of hij misschien wist waar dat hoofdkwartier was, waarop ontkennend werd geantwoord. Vervolgens heb ik hem verteld, dat dit in het huis was waar mijn ouders hebben gewoond in de oorlogsjaren.
  Dat hoofdkwartier was dus bij ons thuis. Wij woonden aan die Groene Zoom en mijn oudste broer Jan liep ook in de oorlog met bonnen in zijn sokken naar onderduikadressen. Over het betrekken van een kind hierin zijn uiteraard de nodige woordjes gevallen tussen mijn moeder en vader. Dat is informatie die mijn oudste zus Henny mij op latere leeftijd heeft verteld. Mijn moeder was het daar bepaald niet mee eens met deze gang van zaken en vond dit dan ook onverantwoord om een kind daarmee te belasten. Mijn vader echter huldigde het standpunt , dat dit het minst risicovol was. Bij naslag van het boekje over de KP-Zuid blijkt, dat in de periode daarvoor ook meerdere overvallen hebben plaatsgevonden ter verkrijging van distributiebonnen en ander materiaal voor onderduikers. De oudste broer van mijn vader , Jan Gaertman die naast ons woonde op de Groene Zoom 81 , was niet op de hoogte van het feit, dat zijn broer in het verzet zat. Er werd immers niet over gesproken. Ook heeft mijn broer daarover nooit iets verteld. In de Sparrendaal woonde een mevrouw Van Dilst , die in de oorlogsjaren met distributiebonnen op haar buik sliep. Deze informatie heb ik ook later te horen gekregen van mijn oudste zus Henny.

• Religion: à partir du 1880 Nederlands Hervormd.
• Résidant:
• jusqu'en 13 mai 1922: Winterswijk, NL.
• de 6 septembre 1933 à 2 novembre 1934: Groen van Prinstererstraat 42-a, Rotterdam, NL.
• de 2 novembre 1934 à 27 mai 1938: Dordtschebaan 74, Rotterdam, NL.
• de 17 mai 1938 à 10 novembre 1944: Groene Zoom 79, Rotterdam-Zuid, NL.

  beter bekend als Tuindorp Vreewijk

• Il est décédé le 8 janvier 1945 dans Hasbergen-Ohrbeck (Duitsland), il avait 36 ans.Source 2

  Overleden op 08-01-1945 in het concentratiekamp Arbeitserziehungslager Augustaschacht te Ohrbeck.
  In 1954 herbegraven op het Nederlandse Ereveld -Friedhof an der Seelhorst- te Hannover.

  Tijdstip: 07:30

• Enregistrement de décès le 24 janvier 1947.Source 2
• Il est enterré en l'an 1954 dans Hannover (Duitsland).Source 3
• Un enfant de Jan Gaertman et Hendrika Arnoldussen
• Cette information a été mise à jour pour la dernière fois le 21 avril 2020.

Famille de Hendrik Willem "Henk" Gaertman

Il est marié avec Johanna Agnes Suzanna Hendrika Zimmerman.

Ils se sont mariés le 6 septembre 1933 à Rotterdam, il avait 25 ans.Source 4

Enfant(s):

1. Johann Dominicus Gaertman  1935-1993
2. Hendrika Mathilde Helena Gaertman  1937-2018
3. (Ne pas publique)

Notes par Hendrik Willem "Henk" Gaertman

Op 10 en 11 november 1944 vinden in tal van steden in Nederland grote razzia’s plaats in het kader van de Arbeitseinsatz.
Henk Gaertman wordt ook opgepakt en wordt vanuit Rotterdam via Amsterdam en Kampen naar Osnabrück in Duitsland gedeporteerd.
In Osnabrück vlucht hij. Voor straf moet hij naar het Arbeitserziehungslager (werkopvoedingskamp) Ohrbeck nabij Osnabrück. Hij wordt onder erbarmelijke omstandigheden tewerkgesteld in de hoogovens van de fabriek van Klöckner Werke in Georgsmariënhütte. In het kamp Ohrbeck sterft hij op 8 januari 1945 na diverse mishandelingen door de beruchte Oekraïense kampbewaker Alex Kalynschuk.
Een 21-jarige medegevangene informeert in mei 1945 Gaertmans vrouw over de dood van haar man. De naam van die medegevangene is onbekend. Hij kon zijn ervaringen niet verwerken en stierf.
Als Gaertmans vrouw in 1953 jong sterft, zijn de vier kinderen nog minderjarig.
====================================================================================================
Verhaal van Henk Gaertman Jr. over zijn ouders gedurende de oorlogsjaren 1940-1945:

Wanneer je in Nederland aan iemand vraagt wat is een Arbeitserziehungslager, dan zal 99% van de ondervraagden het antwoord hierop schuldig blijven. Het antwoord luidt concentratiekamp zoals KZ Augustaschacht in Ohrbeck. Het is tientallen jaren doodgezwegen maar inmiddels is daarover veel meer bekend dan voorheen.
Het is u ongetwijfeld bekend , dat de Duitsers in Rotterdam tijdens de razzia’ s op 10 en 11 november 1944 circa 55.000 mannen in de leeftijd van 17 tot 40 jaar hebben opgepakt. Vervolgens werden deze mannen in Duitsland te werk gesteld ter ondersteuning van de oorlogsindustrie onder het motto:
“ Arbeit macht Frei”.
Maar de praktijk was heel anders maar daarover later meer.
Voorafgaande aan de Razzia’s in november 1944 was er in September 1944 de beruchte ”Dolle Dinsdag” waarbij velen dachten, dat de bevrijding daar zou zijn. Maar niets was minder waar en de ontnuchtering kwam vrij snel. De geallieerden hadden een stoutmoedige poging om een overtocht over de rivieren zien mislukken en dat hield in dat we voorlopig nog met onze vijand zaten opgescheept.
Het leven ging voort onder enorme druk. Men werkte als er werk was en er werd volop gesaboteerd. Men handelde een beetje zwart en hamsterde levensmiddelen als dat lukte. Men luisterde naar verboden zenders, las illegale lectuur kortom men deed allerlei dingen die onze “zogenaamde bevrijders“ hadden verboden.
Zo had mijn vader Hendrik Willem Gaertman op de overloop in ons huis aan de Groene Zoom 79 te Rotterdam-Zuid (beter bekend als Tuindorp Vreewijk) in de houten vloer een vierkant gat gezaagd, waar vervolgens de radio werd verstopt. Over deze houten vloer lag dan een keurig matje, zodat dit alles buiten het gezichtsveld van een ieder bleef.
Daar mijn vader deel uitmaakte van de ondergrondse en bij tijd en wijlen mensen bij ons ondergedoken zaten, was de spanning in ons huis om te snijden. Temeer daar regelmatig invallen werden gedaan door Duitsers met de bajonet op het geweer. Zo kan ik mij als kind nog herinneren, dat in de keuken het luik naar de kelder werd geopend door Duitse militairen en dat er met zaklantaarns in de kelder werd geschenen of er onderduikers bij ons in huis waren.
Ook werden er in het schuurtje achter ons huis , waar het kolenhok zich bevond, onderduikers verstopt toen er nog eierkolen waren. Dat was eind 1944 niet meer het geval, daar er niets meer was te krijgen. Eind 1944 hadden mensen in onze wijk heel veel honger en de hongerwinter kwam er aan. Het vroor in die tijd enorm vooral eind 1944. Tuindorp Vreewijk, de wijk waar wij in Rotterdam Zuid woonden , bestond veelal uit woningen voor arbeiders , ambtenaren en mensen in het onderwijs.
In mijn belevenis was het een erg sociale wijk. In de wijk waren eind november 1944 alle tuinhekjes verdwenen daar deze werden verstookt door een ieder want het was erg koud. Ook liep er geen hond of kat meer op straat. De mensen hadden honger heel veel honger !
Voor de razzia”s waren de inwoners op Rotterdam Zuid verplicht de ramen te verduisteren of zo u wilt te blinderen met grijs papier zodat je niet naar buiten kon kijken. Maar er bleef altijd wel een kiertje over waardoor je wat kon zien. Zo gebeurde het dat aan de overkant van de Groene Zoom 79 twee Duitse soldaten met geweer over de schouder en twee broden onder de arm aan de overkant ons huis voorbij liepen. Maar mijn broer Jan ( voor de duvel niet bang ) en ik hadden gezien , dat een halfje brood afbrak en op straat viel. De soldaten hadden dat eerst niet in de gaten en liepen gewoon door. Dit alles speelde zich af voor het huis van de familie Noorlander, die naast de slagerij van M.P.Suiker woonde. Dat was recht tegenover ons.
De slagerij bevond zich op de hoek Groene Zoom / Dennendaal. Bij het begin van de Dennendaal stond een groene peperbus. Daarnaast woonde de families Moerman, Amereus, Dupont en van de Burg. Ter hoogte van de familie Dupont ontdekte de Duitse soldaten dat zij een halfje brood verloren hadden. Vervolgens gingen zij overal aanbellen of iemand iets had gezien en vragen of zij een halfje brood hadden gevonden.
Niemand had natuurlijk iets gezien. Daarvoor had de familie Noorlander dat ook gezien en pikte vlak voor mijn oudere broer Jan dat halve brood weg. Mijn broer was al het huis uit geslopen en zat achter het heggetje in het middenpad van de Groene Zoom verstopt. Dan moest hij als een haas terug naar ons woonhuis dat hij niet zou worden gezien. Ik heb hem zelden zo horen vloeken ! Het was een heel spannende tijd.
Ook ging hij kooltjes rapen voor zijn moeder bij de Oost Varkenoordseweg bij het spoor nabij het stadion Feyenoord. Een levensgevaarlijke bezigheid, daar er door de Duitsers met scherp werd geschoten. Honger . honger en nog eens honger en kou uiteraard.! Er was bij het Stieltjesplein een gaarkeuken en ik mocht met mijn moeder mee. Je kreeg dan van die waterige soep en dat smaakte nergens naar. In de soep die ze aan het opscheppen waren dreef een koeienoog. Als kind zijnde vond ik dat verschrikkelijk en ik rilde van dit alles. Maar ja , als je honger hebt dan neem je dat voor lief.
Overleven dat was het belangrijkste en uiteraard voedselbonnen waren belangrijk. Voedselbonnen in je schoenen naar mensen in Rotterdam Zuid die waren ondergedoken. Mijn broer Jan deed dat. Hij heeft er nooit iets over verteld ! Deze informatie kreeg ik te horen van mijn oudste zus Henny. Mijn moeder was het daar bepaald niet mee eens en verschilde daarover van mening met mijn vader.
Mijn moeder zei : Dat kun je een kind toch niet aandoen ! Mijn vader huldigde het standpunt dat dit het minst risicovol was.
Historicus Oosthoek schreef in zijn boekwerkje De knokploeg Rotterdam-Zuid op bladzijde 33 dat de distributiebonnen naar het hoofdkwartier aan de Groene Zoom moesten worden gebracht. Bij één van de herdenkingen in het Feyenoord-stadion heb ik hem gevraagd of hij wist waar dat was. Hij antwoordde : dat hij dat niet wist. Vervolgens heb ik hem verteld, dat dat adres bij ons thuis was. Het gesprek was snel ten einde.
Mijn vader heeft ook persoonsbewijzen vervalst op het Raadhuis van Rotterdam en van een zegel voorzien. Hij werkte als ambtenaar bij de afdeling Sport en Recreatie. Ook heeft hij anderen aan zegels en distributiebescheiden geholpen en officiële papieren uit het bevolkingsregister weggetoverd. Dat was een gevaarlijke aangelegenheid temeer daar burgemeester Müller alles in het werk stelde om het Raadhuis in Rotterdam te nazificeren.
Hier stonden strenge straffen op ontslag en dwangarbeid. Mijn moeder probeerde ook van alles om aan wat eten te komen. Zo had ze een klein steelpannetje met een bodempje erwten kunnen bemachtigen en op het fornuis gezet. Vervolgens ging ze weer op pad. In de tussentijd dat mijn moeder weg was hebben mijn zus Mathilde en Henk ( steller dezes ) die paar rauwe erwtjes opgegeten. Bij terugkomst van mijn moeder zal ik haar blik nooit meer vergeten en had enorm veel spijt van dit alles. Honger, honger en nog eens honger en..........heel veel kou !

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant Hendrik Willem "Henk" Gaertman?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!

Barre chronologique Hendrik Willem "Henk" Gaertman

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants