Arbre généalogique Bijl » jonker Sebo Eppens Huninga (1605-1661)

Données personnelles jonker Sebo Eppens Huninga 

• Il est né en l'an 1605 dans Oostwold, Groningen, Nederland.
• Résidant: Beerta, Groningen, Nederland.
• Il est décédé le 15 avril 1661 dans Beerta, Groningen, Nederland, il avait 56 ans.
• Un enfant de Eppo Aylckens Huninga et Etta Engelken
• Cette information a été mise à jour pour la dernière fois le 15 décembre 2020.

Famille de jonker Sebo Eppens Huninga

Il est marié avec Tyade Tiddenga.

Ils se sont mariés en l'an 1625 à Beerta, Groningen, Nederland, il avait 20 ans.

Enfant(s):

1. Bonno Sebes Huninga  1625-1698 
2. Eppo Huninga  1649-1700
3. Doede Huninga  1627-1665
4. Etta Huninga  1628-????
5. Bouwina Sebens Huninga  ± 1630-1678

Notes par jonker Sebo Eppens Huninga

[Huninga, Sebo]
HUNINGA (Sebo), geb. 1605 te Oostwold, overl. 15 April 1661, jongste spruit van de zeven kinderen van Eppo Huninga van Oostwold (Oldambt) en Etta Engelkens. Hij huwde met Tya Tiddinga, dochter van Doedo Tiddinga te Beerta en werd na diens dood in 1623 bezitter van den Tiddingaborg aldaar. Door het aanmatigend optreden van de stad Groningen in het Oldampt werd de bevolking daar tot verzet geprikkeld. Zij maakten 10 Aug. 1639 een verbond, waarin zij verklaarden, zich niet langer aan het gezag der stad te willen onderwerpen en het aangedane onrecht niet langer te dulden, dat ze alles zouden doen om zich van de opgelegde lasten te ontslaan en daarvoor goed en bloed op te offeren. Zij benoemden als hun volmachten: Sebo Huninga, Wirtio Mattiae te Eexta en Doedo Edzes te Noordbroek. De stad trad nu met gewapende macht tegen hem op onder bevel van luitenant Schaay te Winschoten en zocht hem gevangen te nemen in zijn borg, doch de vogel was gevlogen, waarschijnlijk naar zijn zuster Aurelia, die gehuwd was met Edzard Grevinck te Leermens. Hij zocht ook de Ommelanden te bewegen zich meer onafhankelijk van de stad te maken. Wel 400 boeren kreeg hij op zijn hand, die goed en bloed bij hem wilden opzetten. Bijna alle Oldampter kerspelen zonden volmachten naar den Ommelander landdag te Appingedam, waar hij tegenwoordig was, en de Ommelander heeren beloofden hem ten allen tijde te willen bijstaan. De stadsoverheid veroordeelde hem nu tot verbanning uit de streken, waarover de stad bewind voerde. De Ommelander heeren richtten toen een schrijven aan den Raad, waarin betoogd werd, dat zij Huninga niet schuldig achtten. Daar dit niets baatte, wendden zij zich tot de Generale Staten in den Haag, die een edict uitvaardigden, dat alle twisten en procedures tusschen de stad en Huninga moesten worden geschorst, dat zij Huninga in hun protectie namen en dat de Oldampsters het aangeworven krijgsvolk moesten afdanken. De Oldampsters voorzagen zich van een rechtsgeleerde uit Emden, licentiaat Roevers, die alle kerspelen afliep om getuigen te hooren en Huninga's verdediging klaar maakte. Intusschen was Huninga met een groote hoop volk te Noordbroek gekomen en overlegde met den luitenant en kerkvoogd Doedo Edzes om gezamenlijk naar den Haag te reizen.
Hun bezoek bij Frederik Hendrik werkte echter niet veel uit. Op een audientie van den syndicus der stad bij Zijn Hoogheid (24 Maart 1640) beloofde deze daarentegen, dat de stad niet in haar rechten zou worden verkort. Na allerlei pleidooien was dan ook de einduitspraak bijna geheel ten voordeele van de stad. De verwikkelingen waren hiermede geëindigd. Van Sebo Huninga hooren we nu weinig meer. Hij werd begraven in de kerk te Beerta. Zijn grafsteen ligt in de trap naar de ‘klunderbeun’. Naar waarheid mocht daarop gebeiteld worden het versje:
‘Ik heb op dezer aard gestreden,
In ongemak en moeilijkheden;
Ik heb geijverd voor 't gemeen,
Nu rust ik onder dezen steen’.
Zie: Nieuwsblad van het Noorden (Gron. 1906), opstellen van Laurentius over de Oldampter
[p. 621]
onlusten; Advertissement van Rechten aan Sijne Vorstelijcke Hoogheyt van Orangen ('s Gravenh. 1649); Resolutien der Staten van Stad en Lande; Sententie van Gijselinghe (1644); Bewys van de Vryheit ende Independentie der Vrije Oldampten (Rotterdam 1640); Der Old-ambten Dependentie van de Stadt Groningen, door ordre gestelt by Bernhard Alting (Groningen 1643); Procuratie ende daerop gevolgde Remonstrantiën ende Protest ('s Gravenhage 1640); Sententien ofte Decisien (Groningen 1649); Oldamster Jurisdictie van de Stadt Groninghen soo schandelijck misbruyckt enz. (Noort-broeck 1648).
Wumkes.
------------------------
De geschiedenis van Meerland
Ten zuiden van Oostwold strekt zich het zogenaamde Meerland of Huininga-Meerland uit, genoemd naar één van der jonkers uit het vermaarde geslacht Huininga: Johannes Epius Huininga. Doorgaans wordt dit geslacht aangeduid met Huninga. Overigens luidt zijn volledige naam Jonker Professor Doctor Johannes Eppius Huninga van Oostwold.
Hij wordt tussen april en mei 1584 geboren in Oostwold geboren en is burgemeester van de stad Groningen geweest van 1627 tot 1638. Verder is deze Huninga hoogleraar, raadsheer, lid van Gedeputeerde staten, lid van de Hoofdmannenkamer en curator van de Universiteit van Groningen. Zijn vrouw, Anna Maria Tjarda van Starckenborgh, is een dochter van Ludolph Tjarda van Starckenborgh en Hidda Onsta. Zij is eerder gehuwd met Rembt ten Ham.
Huningameer
Een andere jonker uit dit geslacht, is de broer van Johannes, Jonker Sebo Huininga. Hij woont op een borg in het Meerland. Die borg is omgeven door grachten en ligt ten noorden van het Huininga meer, ook wel Oostwoldermeer genoemd. Precies daar waar nu het Oldambtmeer is gecreëerd. Het is een grote stommiteit dat men dit meer niet de naam heeft gegeven die het toekomt, namelijk Huiningameer (of Huningameer).
Deze Sebo Huninga krijgt onenigheid met de stad Groningen door bij het graven van het Koediep partij te kiezen voor de Oldambtsters, die daartegen in verzet komen. Sebo Huninga, geboren in 1605 te Oostwold, trouwt met Tya Tiddinga uit Beerta. Haar volledige naam komen we in oude documenten tegen als Etke (Etta, Ettien) Doedes Tiddinga. Sebo wordt door zijn huwelijk eigenaar van de Tiddingaborg in Beerta. Deze borg komen we daarom daarna tegen als Huningaborg. Hij sterft op 15 april 1661 en wordt begraven in de Hervormde kerk te Beerta. Zijn grafsteen is daar nog steeds te zien. Op zijn grafsteen staat vermeld: ‘Anno 1661 den 15 aprillis is de Weledelgeboren en Gestrenge Joncker Sebo Huninga van Oostwolt out 56 jaeren in den Heeren Christelyck ontslaepen.’ De steen vertelt verder: ‘Ick heb op deser aard gestreeden, in ongemack en moeilickheeden, Ick heb geyvert voor ’t gemeen nu rust ick onder desen steen’. Over Sebo en Johannes is vrij veel bekend, maar daarover later meer. Wel kan ik het hier niet nalaten alvast te vertellen dat Sebo ook 12½ deimt land bezit aan de Ekamperweg te ‘de Eekamp’ bij huisnummer 5.
Geschiedenis
Het Meerland behoort in feite tot een van de noordelijkste uitlopers van het Bourtangerveen. Uit het Oostwolder veen omspringt het riviertje, de Finser Ee. Door de overstromingen tussen 1488 en 1513 worden grote gedeelten van het veen weggespoeld. Het meer dat daardoor omstaat wordt in 1848 drooggemalen en in vruchtbaar land herschapen. Het meer is lange tijd het bezit geweest van de Huninga’s en ook zij zullen hier bezig zijn geweest met het ontginningswerk.
De vervening van het overgebleven veen begint in het begin van de 19e eeuw. Na vervening wordt de bovenste laag (bolster) teruggestort en een deel wordt bezand vanuit de gegraven wijken. Deze wijken zijn op de kaart van Kuyper (zie verder) duidelijk zichtbaar. Voor zover bekend is hier altijd met handkracht verveend.
Blauwe Stad is in feite het nog verder afgraven geworden van waarmee de turfgravers zijn begonnen. Vroeger is het hoogveengebied tussen de keileem en de zandheuvels waarop Midwolda en Oostwold, maar ook Winschoten, het zogenaamde eiland van Winschoten, gelegen zijn. Dit hoogveen is voor een groot deel het bezit geweest van de heren van de Ennemaborgh en wordt in de loop der jaren steeds verder afgegraven. De afgraving, de verdere afwatering en ontginning komt echter aanvankelijk gebrekkig en langzaam op gang, feitelijk pas na WO-2. Het vroegere Huningameer, omdijkt en omsloten door de Noorderingdijk en de Zuiderringdijk (het huidige Meerland) wordt daarbij ook drooggelegd en sluit naadloos aan bij het vroegere hoogveengebied. Het is dus eigenlijk het in het hoogveengebied gelegen Huningameer, het enige water tussen Winschoten en Midwolda/Oostwold, afgezien van slechts een aantal poelen in het veengebied. Dit is de kern geworden van Blauwe Stad, waarvan het (Oldambt)meer veel groter is geworden dan het oorspronkelijke Huningameer.
Foto boven: Watermolen en gemaal Huninga (Bron: Waterschap Hunze en Aa's).
Foto onder: Gemaal Huninga (Bron: Waterschap Hunze en Aa's).
Vanaf 1828 heeft men al watergangen naar het Koediep (zie de kaart van Kuyper, verderop) gegraven en primitieve watermolens geplaatst. Vanaf 1840 wordt er echter pas serieus met de bemaling begonnen als Gedeputeerde Staten toestemming geeft voor de bouw van een watermolen. In 1886 wordt het waterschap 'Huninga-Meerland' opgericht en wordt begonnen aan de bouw van een stoomgemaal die de watermolen, via een aandrijfas, moest assisteren bij windstil weer. In 1921 wordt alles afgebroken en vervangen door een nieuw stoomgemaal. Door de schaarste aan brandstof is er in de Tweede Wereldoorlog nog weer op grote schaal turf afgegraven op de restanten van het veen. Achter de voormalige strokartonfabriek ‘de Toekomst’ staat in het verleden een stoombaggerpers, waar ook het veengereedschap en de turf ligt opgeslagen.
Theodorus Beckeringh
Mr. Theodorus Beckeringh, Assessor van het Krijgs Gerecht in Groningen heeft in 1781 een kaart van Stad en Ommelanden gemaakt, met daaromheen tekeningen van borgen. De ‘Huininga’ borg van Beerta wordt wel in tekst op de kaart aangegeven, maar helaas niet als tekening. De borg van de Huninga’s te Oostwold staat er zelfs niet als tekst op, terwijl er bij de Ennemaborgh ‘Ennema’ en ‘Hora Siccama’ staat aangegeven. De naam Ennema duikt voor het eerst op in 1391 in ‘Sebo Ennema Midwoldani’. Als in 1681 Anna Maria Clinge trouwt met Wilhelmes Hora, een zoon van de rijke Mozes Aaron (Hora), komt het landgoed in het bezit van de Siccama's. Een dochter uit dit huwelijk trouwt in 1737 namelijk met Wiardus Siccama, waardoor de naam Hora-Siccama ontstaat.
Van een Huningaborg te Woldendorp wordt evenmin op de kaart gerept. De naam van deze plaats ben ik op een kaart uit deze periode overigens nog nergens tegen gekomen. Nu is dit niet allemaal zo vreemd, want deze meneer Beckering zal in 1771 waarschijnlijk niet overal in de Ommelanden geweest zijn en bovendien is de kaart juist in een tijdperk tot stand gekomen waarin veel borgen gesloopt zijn.
Beckeringh die tussen 1771 en 1774 aan de kaart heeft gewerkt, heeft ‘de Eekamp’ duidelijk op de kaart aangegeven, evenals Hardenberg bij Finserwold, Oostwold, Midwolde en de Beerte. Onder de Beerte staat Huininga met daaronder een schets van wat een borg zou kunnen zijn. Verder wordt het meer tussen Oostwold en de Beerte aangegeven met Huininga of Oostwolder Meer, waarbij tevens nog wordt geschreven dat deze ‘somers’ bijna droog is. Rondom het meer is een dijk aangelegd, de Noorderringdijk en de Zuiderringdijk. Overigens bestaat de Noorderringdijk nog steeds. In Oostwold is dat tegenwoordig een weg die deels langs de noordelijke dijk rond het Oldambtmeer loopt.
Afb. boven: Een klein deel van de Beckeringh kaart (1774) met in in midden duidelijk zichtbaar
het Huininga of Oostwolder Meer 'somers bijna droog', met daaromheen de
Noorderringdijk en de Zuiderringdijk. Bij Beerte staat 'Huining' met aan
de zuidkant daarvan de schets van iets wat op een borg lijkt.
Coenders
Dit meer wordt ook een eeuw eerder genoemd op de Coenderskaart uit 1678 van de gebroeders Coenders. Oostwolt, Finserwolde en Beerte, met daartussen het ‘Oostwolster Meer bed’, lezen we op de kaart. Nergens komen we iets tegen wat op de Huninga’s zou kunnen duiden, behalve misschien net ten zuiden van het meer waar we een schets zien van wat een borg zou kunnen zijn. Een dergelijke schets zien we ook ten westen van de kerk te Oostwolt.
Na veel speurwerk ben ik op slechts één nog oudere kaart, namelijk die van Bartholdo Wicheringe uit 1631, een borg van de Huninga’s tegen gekomen en wel die ten westen van de kerk te Oostwold met als bijschrift ‘Huninga’. Het meer wordt op deze kaart aangeduid als ‘Oostwolter meer bed’. Lees meer over de persoon Coenders en zijn werk.
Afb. boven: Een klein deel van de Coenderskaart (1678), met ook hier in het midden tussen
Oostwolt en Beerte, het Oostwolder meer. Bij Oostwold is een schets te zien
van de kerk (rechts) en de borg (links).
Afb. boven: klein deel van de kaart van Bartholdus Wicheringh, Groninga (1645). Met daarop bij
Oostwolt de naam Huninga met daarboven (rechts) de kerk en (links) de borg. Het meer wordt
op deze kaart aangegeven als 'Oostwolter meer bed', met daaromheen een dijk.
Een derde kaart waarop we gegevens vinden van de Huninga’s is die van Bartholdus Wichering uit het jaar 1645. Ook hierop is het Oostwolter meer bed duidelijk ingetekendt tussen Oostwolt in het noorden, Beerte in het zuiden, Finserwolde in het oosten en Scheemte in het westen. De kleine schetjes geven de kerken, de molens en de borgen weer. Bij Oostwolt is links naar de kerk de Huningaborg zichtbaar.
Afb. boven: Een van de Kuyperkaarten uit 1867 van de voormalige gemeente Midwolda
met daarop ten zuiden van Oostwold aangegeveen de Huninga meerlanden. De Noorderringweg en de
Zuiderringweg zijn op deze kaart ook goed zichtbaar. Ook het Koediep is op deze kaart goed zichtbaar. Deze loopt
helmaal vanaf het Winschoterdiep bij Scheemda/Eexta en loopt vervolgens achter Midwolda en Oostwold richting
Goldhoorn. Het veen van de Hooge Veenen (Ennemaborgh) en de Huninga meerlanden (Huningaborgh) via de wijken
die uitmonden in het Koediep wordt afgevoerd.
De laatste kaart is een van de Kuyper Kuyper uit 1867, waar we ten noorden van AeKamp en Hardenberg de Huningameerlanden vinden op de kaart van Finsterwolde. Deze gegevens vinden we ook op de kaart Midwolda van Kuyper. In deze periode bestaat er al geen borg meer van de Huninga’s, want Johanna Groeneveld die in in 1857 eigenares van de Huningaborg te Beerta is geworden, laat in datzelfde jaar de burcht afbreken en een nieuwe boerderij bouwen op dezelfde plaats.
Juist vorige week ben ik in het bezit gekomen van de beide delen Boerderijen in het “Wold-Oldambt”, deel 1 een deel 2. Iemand in Nietap bij Leek bleek de boeken dubbel te hebben. Tot mijn stomme verbazing blijkt deze persoon in het bezit te zijn van één van de vier ooit originele en immens grote Beckeringkaarten. Het betreft te gaan om een kaart in perfecte staat, waar een complete wand voor nodig blijkt te zijn. De borgen zijn voorzien van prachtige randen opgelegd met bladgoud. Een exemplaar waarvan de liefhebber van de Groninger geschiedenis van gaat kwijlen. Als troost heb ik van hem een afdruk meegekregen in kleiner formaat. Lees meer over de Beckering kaart.
Natuurreservaat
Het thans nog aanwezige natuurreservaat Meerland heeft een oppervlakte van 36 hectare en omvat 25 ha bos en hoogveenrestanten, verder 8 ha grasland en 2 ha overig natuurterrein, zoals heide, struweel en reigte. Sinds 1983 is het reservaat eigendom van Staatsbosbeheer. Hier liggen ook de laatste twee restanten hoogveen van Groningerland. Door verdroging is het hoogveen afgestorven maar de anderhalf meter hoge ruggen geven mooi aan hoe het terrein er oorspronkelijk heeft uitgezien. Dit uiterst kwetsbare gebied is voor publiek gesloten en er zijn dan ook geen recreatieve routes. Er zijn suggesties om vlakbij een Natuur- en Milieu Educatie centrum met uitleg over hoogveenvorming te maken, alsmede een ondergronds gebouw voor informatie over de bodem.
Het bosonderhoud beperkt zich tot het terugzetten van els, berk en eik. De Sportelswijk is aan de Noordzijde over een lengte van 75 meter uitgediept en er is bos aangeplant. Als waterconserverende maatregelen zijn enkele sloten afgedamd. Ook de Sportelswijk is in 1983 afgedamd met een hard houten damwand. Er zijn ruiterpaden aangelegd voor de paardensport.
Het reservaat vormt landschappelijk gezien een overgang van een open landbouwgebied naar een kleinschaliger gebied met keileem in Ekamp, ten zuidoosten hiervan.
Op de hoogveen restanten komen veenmos, gagel en vossenbes voor. Het reservaat biedt voor diverse diersoorten, o.a. vossen, een geschikt woongebied. Vroeger is er wel eens wateroverlast in het Meerland geweest, vooral als de twee watermolens van Oostwold het water niet snel genoeg kunnen lozen. Dan stroomt het water de huizen binnen. Sommigen hebben 's winters uit voorzorg stro op de vloer. Wordt het te gevaarlijk dan evacueert men naar het gebouw Eben Haëzer in Oostwold. In 1886 wordt het waterschap Huininga Meerland opgericht.
De laatste restjes ...
De laatste overgebleven winkel van Berend Boneschans, in 1940 overgenomen door schoonzoon Kobus Naaijer, wordt in 1975 gesloten. Twee andere kruideniers, Nicolaas Bos en Iepo Oosterhuis, zijn al eerder gesloten, terwijl in het nabij gelegen Ekamp bakker Poepjes en café Hut worden opgedoekt. In 1950 wordt de postduivenvereniging ‘Snelvliegers’ opgericht.
De school in het Meerland heeft in 1957 nog 75 leerlingen, maar moet in de jaren tachtig wegens gebrek aan leerlingen worden gesloten. Het verdwijnen van de school is een grote klap voor de gemeenschap, ook voor het verenigingsleven, omdat alle activiteiten in de school plaatsvinden. Gelukkig kan het verenigingsgebouw ‘Veenvlamke’ worden gesticht. Een grote aanwinst voor het gebied is manege ‘De Driesprong’, in 1987 gestart door de familie Kuiper.
Meerland is Meerland niet zonder een eigen lied. Meerland heeft er zelfs twee.
Meerlandlied
Hoe lang is het geleden,
dat hier nog water was.
Hoeveel is hier gestreden
toen was het nog moeras.
Maar nu zijn hier de velden klaar
misschien komt dan de weg hierna
en groeit hier prachtig goudgeel graan
zie je hier de mooiste bloemen staan.
Er is een tijd van komen
er is een tijd van gaan.
Wie had dat durven dromen
als je onze school ziet staan.
Meerland gaf in oorlogstijd
een grote schat, was steeds bereid,
aan brandstof en aan arbeidskracht
daaraan wordt nooit genoeg gedacht.
Refrein.
Meerland, kleine fiere Meerland
met je huisjes zo knus en zo klein.
Meerland, kleine fiere Meerland
schitterend in de zonneschijn.
Nooit zal ik jou vergeten gaan
al ga ik hier zo ver vandaan.
Ja, eenvoud is de deugd.
't Meerland
Aan het pad mit paaltjes ligt,
paaltjes kört en wit,
aal zo wied as 't oogje zucht
'n aibels mooi gehucht.
Hongerige Wolf dat is ja de inriepoort
Woar ons ol Meerland ligt
Meerland zegend oord.
Waar ons ol Meerland ligt
Meerland, zegend oord.
Woont gain börgemeester hier
stait ook gain bioscoop
en naar de kerk en naar het loug
is 't 'n haile loop.
Vrouger het 't aal wotter west
vrouger was 't een meer
Moar dat is al hail laank heer
't heugt ons ja nait meer
Moar dat is al hail laank heer
't heugt ons ja nait meer.
Is 't er ook wat ainzoam en
bin'n de hoezen klain
ik begeer gain aander stee
'k mag mie der nait zain.
Naargens is het ja zo vrij
naargens zo gezond
as waar het Meerland ligt
op de lichte grond
as waar het Meerland ligt
op de lichte grond.
Bronnen:
1. De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Dr. W.J. Formsma, R.A. Luitjens-Dijkveld Stol, A. Pathuis. Van Gorcum & Comp. B.V. Assen 1973.
2. De digitale dorp Midwolda, Smaragd van Blauwestad.
3. De digitaole toesbladziede van Piet Remeijer.
4. Noorderbreedte: Natuurbeheer van konik-paarden.
5. Groninger Landschap: Gebiedsvisie Ennemaborgh, diamant aan de Groene Ring.
6. Officiële site van de gemeente Reiderland.
7. Officiële site van BlauweStad.

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant jonker Sebo Eppens Huninga?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!

Barre chronologique jonker Sebo Eppens Huninga

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants