Gustav Czopp – een multitalent
Czopp Gustaaf kan zowel in Amsterdam als in Rotterdam geplaatst worden. Hij werd in Wenen geboren op 3 april 1909 als zoon van August (Don) Czopp en Henriëtte Katz (Brode (Brody), 18 maart 1866 – Auschwitz, 27 augustus 1943).*
Rond 1910 emigreerden zijn ouders naar Rotterdam, waardoor hij in Nederland opgroeide en goed Nederlands sprak. Dat kwam hem goed van pas, want toen de radio zijn intrede deed schreef hij eerst verschillende hoorspelen en was, van 1935 – 1939, redacteur voor de AVRO en -als reporter- interviewde hij veel bekende mensen. Hij werkte daarbij bij de eerste actualiteitenrubriek op de radio, AVRO’s Radiojournaal. Via deze link kan Chopp na ca. 50 sec gehoord worden als interviewer, en buiten dit interview met de radiopionier Idzerda interviewde hij ook personen als Louis Davids , Erik de Vries en Maria Montessori tijdens haar bezoek aan Nederland. Montessori bezocht toen onder andere de Wilhelmina Catharinaschool .
Van oorsprong was Gustaaf toneelspeler, en speelde in de gezelschappen van Eduard Verkade, Louis Saalborn en Eduard Veterman . Gustaaf was een van de auteurs van de bundel “Je leest het zó”, een boekje propvol proza en poëzie, en in 1930 kwam het boek Brieven van Gustav Czopp aan Piere Henri Ritter uit.
*Jeugd*
Het gezin Czopp woonde in 1915 op Diergaardelaan 28, in het centrum van Rotterdam. In 1919 zijn ze verhuisd naar de Mathenesserlaan 397a te Rotterdam.
*Persoonlijk* Gustaaf trouwde in Den Haag op 1 juni 1932 met Cornelia Jeannette Jantine Dommering (Corry) en zij kregen samen op 2 jan 1936 een dochter Renee Marie. Het gezin woonde in Amsterdam, eerst op de Jan Luykenstraat 37 en later op de Vijzelstraat 76-1. In juni 1941 scheidden Gustaaf en Jeannette. Jeannette en Renee overleefden de oorlog.
*Oorlog*
Al aan het begin van de oorlog moest Gustaaf al zijn publieke functies neerleggen. Maar hij vond snel ander werk. Hij kwam in contact met Jan Gerhard Toonder en Dirk Huizinga die een bordspel ontwikkelden – ‘Het spel van Tom Poes’ – waarvoor Marten Toonder 10% van de royalty’s ontving. Gustaaf ging dit spel (en een aantal puzzels rond Tom Poes) uitgeven binnen de firma Variété, met als kantoor Singel 540. Van het spel werden 25000 stuk gemaakt, waarvan binnen korte tijd al 5000 stuks verkocht waren. Dit werd Gustaafs nieuwe broodwinning.
*Vliegtuig*
Singel 540 was vlakbij het Carlton-hotel en juist daar stortte op een nacht een neergeschoten Engels vliegtuig neer. In en om het hotel ontstond een vuurzee, de voorraad ging verloren. Hij ging in de onderduik. Hij werd verraden en kwam in Westerbork terecht. Wat er verder gebeurde is niet geheel duidelijk, volgens de ene bron werd hij vermoord in Dachau op 30 december 1944 (joodsmonument.nl en Sterbeurkunde Stadt Dachau), volgens de andere bron ging hij op 7 juli 1944 naar Theresienstadt. Daar bleef hij tot 28 september 1944 en hij werd toen gedeporteerd naar Auschwitz, waar hij werd vermoord.
CHOPGUSTAV04/03/1909
Registratie in 1913
=
Geregistreerden
Don Czopp, geboren op 17 juli 1881 te Tarnow
Henriëtte Katz, geboren op 18 maart 1886 te Brode
Grete Czopp, geboren op 15 december 1910 te Rotterdam
Francisca Czopp, geboren op 13 april 1919 te Rotterdam
Irene Czopp, geboren op 18 juni 1923 te 's-Gravenhage
Gustav Czopp, geboren op 3 april 1909 te Weenen
=
Bronvermelding
Haags Gemeentearchief te Den Haag, Bevolkingsregister; Haagse bevolkingsregisters, archief 354-01, inventarisnummer 357, 1913, Haags Bevolkingsregister (gezinskaarten)
Gustav Czopp was een zoon van August Czopp en Henriëtte Katz. Zijn ouders waren afkomstig uit Oostenrijk en hadden zich omstreeks 1910 in Rotterdam gevestigd. Hij was nauw betrokken bij de opkomst van de radio en schreef verschillende hoorspelen. Van 1935 tot 1939 was hij fulltime redacteur voor de AVRO en als radioreporter interviewde hij veel bekende mensen. Aan het begin van de oorlog moest hij al zijn functies neerleggen. Hij huwde in 1932 en kreeg één kind.
R. Fuks-Mansfeld (red.), Joden in Nederland in de twintigste eeuw. Een biografisch woordenboek (Utrecht 2007) 60
Gustav Czopp was lid van kunstenaarsocieteit De Kring.
A. Hendriks, In intieme kring. De 85 roemruchte jaren van kunstenaarssocieteit De Kring onthuld (Amsterdam 2007)
Gustav Czopp is in juni 1941 gescheiden. Zijn echtgenote en zijn enige kind hebben de oorlog overleefd.
Toevoeging van een bezoeker van de website
Gustav Czopp (zich noemende Gustaaf Czopp) kwam in de jaren ‘30 in dienst bij de AVRO. Hij werkte mee aan hoorspelen, was actief als quizmaster en werkte vanaf 1934 als reporter bij ’AVRO‘s Radio Journaal‘. Als acteur speelde hij bij de N.V. Theater, bij de Vereenigde Schouwspeler en bij het Kunstcabaret De Toovenaar.
P.H. Honig (ed.), Acteurs- en Kleinkunstenaarslexicon. 3200 namen uit 100 jaar Nederlands toneel (Heino/Diepenveen 1984) 188-189
Gustav Czopp heeft verschillende publicaties op zijn naam, waaronder:
De wereld kreeg Radio (Querido 1939);
'Over het wezen van de humor', in: De Prins (herdrukt in Blotto 15, winter 1990/'91);
Een variété bewerking van Het spel van Tom Poes (1942). Marten Toonder schrijft hierover in zijn autobiografie Het geluid van bloemen, deel II, 1939-1945 (Amsterdam 1993) 117
Er ist verheiratet mit Cornelia Jeannette Jantine Dommering.
Sie haben geheiratet am 1. Juni 1932 in Den Haag, Zuid-Holland, Nederland, er war 23 Jahre alt.Quelle 5
Huwelijk op 1 juni 1932 te 's-Gravenhage
=
Vader van de bruidegom
Don Czopp, directeur van een houthandel van beroep
Moeder van de bruidegom
Henriette Katz, zonder beroep
=
Bruidegom
Gustav Czopp, 23 jaar oud, journalist van beroep
Bruid
Cornelia Jeannette Jantine Dommering, 34 jaar oud, letterkundige van beroep
=
Vader van de bruid
Ede Dommering
Moeder van de bruid
Marie de Waal, zonder beroep
=
Vorige partner bruid
Lambertus Christiaan Drenthe
=
Bronvermelding
Haags Gemeentearchief te Den Haag, BS Huwelijk; Ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente 's-Gravenhage, 's-Gravenhage, archief 335-01, inventarisnummer 1055, 01-06-1932, Huwelijksakten Den Haag, aktenummer A632
Kind(er):
Gustav Czopp | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
1932 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cornelia Jeannette Jantine Dommering |
https://www.joodsamsterdam.nl/gustav-czopp-een-multitalent/
https://collections.arolsen-archives.org/en/archive/10627488/?p=1&s=Czopp&doc_id=10627488
Haags Gemeentearchief te Den Haag, Bevolkingsregister; Haagse bevolkingsregisters, archief 354-01, inventarisnummer 357, 1913, Haags Bevolkingsregister (gezinskaarten)
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/507779/about-gustav-czopp
Haags Gemeentearchief te Den Haag, BS Huwelijk; Ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente 's-Gravenhage, 's-Gravenhage, archief 335-01, inventarisnummer 1055, 01-06-1932, Huwelijksakten Den Haag, aktenummer A632