Cleopatra Thea (??e?p?t?a Te? / Thea is Grieks voor "godin") was van 125 tot 121 v.Chr. koningin van de hellenistische Seleuciden.
Al sinds het einde van de vierde eeuw v.Chr. heerste de dynastie der Seleuciden over het gebied dat nu bekendstaat als Turkije, Syrië, Libanon, Israël, Irak en Iran. Tot en met de regering van Demetrius I Soter (161-150) was er meestal een duidelijke troonopvolger geweest, maar in de zomer van 152 kwam de door de Ptolemaeïsche koning Ptolemaeus VI Philometor Alexander I Balas in opstand. In juni 150 versloeg deze in de omgeving van Antiochië koning Demetrius.
Onmiddellijk daarna trouwde hij in Ptolemais met een dochter van Ptolemaeus, Cleopatra Thea, die drie jaar later het leven schonk aan Alexanders zoon Antiochus VI Dionysus.
In 146 veranderde de politieke situatie aanzienlijk doordat de zoon van oud-koning Demetrius I Soter in opstand kwam tegen de moordenaar van zijn vader: Demetrius II Nicator. Voor het Ptolemaeïsche Rijk was de verdeeldheid in het Seleucidische Rijk voordelig, en mogelijk op advies van haar vader verliet Cleopatra koning Alexander om met de opstandeling te trouwen. De burgeroorlog duurde een jaar en eindigde met de overwinning van Cleopatra's tweede echtgenoot. Diodotus Tryphon, ooit een aanhanger van koning Alexander, redde het leven van prins Antiochus VI.
In de volgende jaren schonk Cleopatra haar man minstens drie kinderen: Seleucus V, een dochter en Antiochus VIII Grypus. Haar oudste zoon bleef bij Diodotus, en regeerde als onafhankelijke vorst. In 141 of 140 gaf Diodotus de fictie op dat de jongen de feitelijke heerser was. Deze werd gedood en Diodotus regeerde nu zelfstandig.
Koning Demetrius II Nicator kon niet afrekenen met zijn rivaal, want hij moest oorlog voeren tegen de Parthen, een Iraans volk dat weliswaar onderworpen was, maar zich steeds onafhankelijker ging gedragen. In de zomer van 138 versloegen ze Demetrius II en namen hem zelfs gevangen. Meteen daarna veroverde hun koning Mithridates II de Grote Medië, Babylonië en Susiana (ook bekend als Elam). Persis moet niet veel later zijn gevallen.
De macht in het Seleucidische Rijk lag nu bij Cleopatra, als echtgenote van de koning en moeder van twee prinsen, en bij de opstandeling Diodotus. Om haar positie te versterken, trouwde Cleopatra voor de derde keer: met Antiochus VII Sidetes, een volle broer van haar tweede echtgenoot. Deze rekende meteen af met Diodotus.
Vermoedelijk een jaar later kreeg Cleopatra weer een zoon, Antiochus IX Cyzicenus.
In 130 trok Antiochus VII ten strijde tegen de Parthen. Hij versloeg ze en eiste teruggave van alle bezette gebieden, maar een jaar later versloeg de Parthische koning Phraates de Seleucidische heerser, die zelfmoord pleegde. Na deze overwinning lieten ze Cleopatra's tweede echtgenoot, Demetrius II Nicator, weer vrij. Deze heerste nu -volgens de Parthen als hun vazal- over wat resteerde van het Seleucidische Rijk: Syrië en Cilicië.
Het huwelijk tussen Demetrius en Cleopatra werd niet vernieuwd. In plaats daarvan trouwde de koning met een Rhodogyne, een zuster van Phraates, die op zijn beurt trouwde met de dochter van Demetrius en Cleopatra.
In de tussentijd was in Egypte Cleopatra's vader Ptolemaeus VI overleden en opgevolgd door zijn broer Ptolemaeus VIII, die in onmin leefde met zijn zuster Cleopatra II, de moeder van Cleopatra Thea. In het nauw gedreven, vluchtte de Egyptische koningin in 128 naar Antiochië, waar Demetrius haar steun toezegde. Als tegenactie besloot Ptolemaeus VIII hierop een zekere Alexander II Zabinas te steunen. Toen Demetrius hem in 126 aanviel in de omgeving van Damascus, bleek Alexander de sterkere. Demetrius overleefde dit niet.
Het was nu aan Cleopatra Thea om de nieuwe Seleucidische koning aan te wijzen. Er waren drie kandidaten:
Seleucus V Philometor, haar zoon van Demetrius II Nicator
Antiochus VIII Grypus, eveneens een zoon van Demetrius
Antiochus IX Cyzicenus, haar zoon van Antiochus VII Sidetes (nog erg jong)
Seleucus, een jonge man van in de twintig, besloot niet te wachten en zelf de macht te grijpen, maar werd meteen daarop uit de weg geruimd - een daad die door onze bronnen aan Cleopatra Thea wordt toegeschreven. De macht kwam hierdoor aan Antiochus VIII Grypus, die aanvankelijk met zijn moeder samen regeerde, maar haar in 121 dwong zelfmoord te plegen. Tot rust en herstel leidde dit echter niet, aangezien Antiochus IX Cyzicenus in 114 in opstand kwam.
Cleopatra Thea (Greek: ??e?p?t?a Te?, which means "Cleopatra the Goddess") (ca. 164121 BC) surnamed Eueteria (i.e., "Benefactress") was the ruler of the Hellenistic Seleucid Empire. She ruled Syria from 125 BC after the death of Demetrius II Nicator. She eventually ruled in co-regency with her son Antiochus VIII Grypus, who poisoned her in 121 or 120 BC.[1][2]
Family
Cleopatra Thea was a daughter of Ptolemy VI of Egypt and Cleopatra II. She had two brothers named Ptolemy Eupator and Ptolemy respectively. Her sister Cleopatra III was Queen of Egypt and married to Ptolemy VIII, an uncle. It is possible that Berenice, the fiancee of Attalus III, king of Pergamum is another sister.[2]
Cleopatra Thea married three times:
She married Alexander Balas (Greek: ????a?d??? ???a?) in about 150 BC. This union produced Antiochus VI Dionysus.[1][2] Alexander Balas was, neither popular, nor efficient ruler. The marriage was dissolved by her father.[2] Alexander Balas died in battle against Demetrius II of Syria in 145 BC.[1]
Cleopatra Thea married Demetrius II Nicator, (Greek: ??µ?t???? ????t??) in 145 BC. Cleopatra bore him two sons, who later grew up to be kings: Seleucus V Philometor, Antiochus VIII Grypus, and possibly a daughter Laodice. Demetrius became a captive of the Parthians from 139-129 BC. He was assassinated in Tyre in 125 BC at the orders of his wife Cleopatra Thea.[1][2]
Cleopatra Thea married Demetrius' younger brother, Antiochus VII Sidetes in 137 BC after Demetrius was captured by the Parthians. Cleopatra and Antiochus VII had several children: Antiochus IX Cyzicenus and likely Antiochus, Seleucus and one or two daughters named Laodice.[1][2]
Biography
Cleopatra Thea grew up in Egypt as the daughter of Ptolemy VI and Cleopatra II. She was probably born ca. 164 BC. She may have been engaged to her uncle Ptolemy VIII king of Cyrene in 154, but he eventually married her sister Cleopatra III. In 150 BC she married Alexander Balas and had a son named Antiochus VI Dionysus. In 145 BC Alexander Balas was killed in battle against Demetrius II. Demetrius set himself up as co-ruler with the young boy Antiochus VI, but may have killed him in 142 BC.
In 139 BC Demetrius II was captured fighting against the Parthians and was held prisoner by them until 129 BC. After Demetrius' captivity, his younger brother, Antiochus VII Sidetes, who was raised in the city of Sidon of Pamphylia (hence his last name), returned and claimed the throne. He married Cleopatra Thea in 138 BC and became king. Cleopatra Thea bore him at least one son, Antiochus IX Cyzicenus. The names of any other children are uncertain.
In 129 BC, the Parthians released Demetrius II, as a political manoeuvre against Sidetes, to claim his throne and his wife. That same year Sidetes was killed fighting the Parthians. Cleopatra had taken the precaution of sending Antiochus IX (her son by Antiochus VII) to Cyzicus in Asia Minor (hence his surname). Demetrius returned home and regained his throne, taking Cleopatra Thea as his wife by his side.[1][2]
In 132/131 BC Cleopatra Thea's mother, Cleopatra II of Egypt rebelled against her brother Ptolemy VIII Euergetes II Tryphon. In 127 BC Cleopatra II fled to her son-in-law Demetrius' court in Syria.[3]
Demetrius' elder son, Seleucus, became king with the name Seleucus V in 125 BC; however, shortly after, his mother Cleopatra Thea, had him murdered. From 125 BC to 121 BC, Cleopatra ruled Syria and to legitimize her reign, she shared the throne with her son, Antiochus VIII Grypus. Antiochus VIII was married to Tryphaena, the daughter of Ptolemy VIII and Cleopatra III.[2][4]
Grypus became less controllable as he grew up and in 121 BC Cleopatra Thea decided to eliminate him. As he returned from a hunt one day, she offered him a cup of wine. Since this was not common behavior for her, Grypus was suspicious and forced her to drink the wine, which killed her.[2]
Grypus re-organised the state and for the next eight years he provided stability and financial recovery. This period would end ca. 114 BC, when Cleopatra Thea's other son, Antiochus IX Cyzicenus, returned to Syria to claim the throne and civil war started again.
(1) Sie ist verheiratet mit Demetrius II "Nicator" Seleukid.
Sie haben geheiratetQuelle 1
Kind(er):
(2) Sie ist verheiratet mit (Nicht öffentlich).
Sie haben geheiratetQuelle 1
Kind(er):
(3) Sie ist verheiratet mit (Nicht öffentlich).
Sie haben geheiratetQuelle 1
Kind(er):
Cleopatra Thea | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Nicht öffentlich) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(3) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Nicht öffentlich) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||