geboorteplaats Oostdorp (voorm. buurtschap Bergen NH)
Naar katholiek gebruik gedoopt, zeer waarschijnlijk dezelfde dag, of anders de volgende dag.
~ Doop 1778. 5 juni. ~ Inf. (infans/baby): Martinus ~
P.P. (parentis/ouders): Klaes Kuijper & Willemtje Maertens
S.S. (suscipientes/ peter en meter): Jan Maertens en Jannetje Aris
(Bron: Doop Boek der katholijke Gemeente van Bergen)
klapper NHA: 3juni1778
In 1799 woedt de slag om Bergen. Dat zal de familie Kuijper niet ontgaan zijn, want zij woonden indertijd op de buurtschap Oostdorp (voorm. buurtschap Bergen, NH). Juist daar sloegen de Franse troepen, na afloop van de strijd, aan het plunderen. Een buurjongen van Kuijper, Jan Aris Dheu, was om die reden gevlucht uit Oostdorp. Bij de Viaanse Molen ving hij, 16 jaar oud, een kogel van een Franse soldaat. Op het moment dat de fatale kogel zijn zij doorboorde, hield Jan Dheu zijn twee kleine broertjes vast aan beide handen. Dat gebeurde in de nacht van zondag 27- op maandag 28 oktober 1799.
De buurtschap Zanegeest maakte al eerder kennis met het oorlogsgeweld. Daar woonde Maartens achterneef Cornelius Dirkse Kuijper, die watermolenaar was op de Middelreker watermolen, met zijn gezin. Die buurtschap kreeg namelijk al op donderdag 19 september, ongewenst bezoek van Russische troepen. Twee buren van Cornelius kwamen daarbij om het leven. Zie de melding van het overlijden van twee leden van de familie Groot op het Zanegeest: Klaas Rijniersz Groot, 60 jaar en zijn zoon Reinier Claasz Groot, 18 jaar. Verderop in het dorp ging het die dag niet veel beter. De schoenlapper, Tijmon Schipper, moest een onprettige interactie met de Russen in de Kerkbuurt bekopen met zijn leven. Waarvan akte op 19 september 1799.
(nu: Kerkweg) Dit deel van de Kerkweg werd vroeger ook wel Molenweg genoemd. Locatie: de fam.Kuijper woonde pal naast een koornmolen (inmiddels verdwenen, toen: huisnr 91), je vind de plek gaande in n-w ri. rechts, even voorbij kruispt De Visserstr/Jnkhr de Hertaingln. ps de koornmolen stond destijds op de plek van huidig huisnr. 122
Hij was toen 68 jaar oud.
overleden in het huis staande alhier (Heemskerk) aan de Molenstreng nummer 91 a,
blijkens overlijdensakte is de naam der moeder onbekend (oma van de aangever).
Overlijdensaangifte door Klaas Kuijper, zoon van de overledene.
~ doodboek kerk ~
1847 Martinus Kuiper 20 jan:
Begraven op het kerkhof rond de Nederlands-hervormde kerk, want daar werden tot 1860 al eeuwenlang ook de rooms-katholieke Heemskerkers begraven. (Bron: de onderzoekers H.G. Hin en B. Wietsma in hun artikel "Heemskerk -voormalig rooms-katholiek kerkhof bij de Laurentiuskerk", gepost op 1nov2009 op de website van de Sti. Dodenakkers, geraadpleegd 2017)
(1) Er ist verheiratet mit Aagje Gerrits van der Park.
Die Erlaubnis zur Eheschließung wurde am 8. Mai 1807 in Heemskerk erhalten.Quelle 9
Sie haben in der Kirche geheiratet am 26. Mai 1807 in Heemskerk.Quelle 10 Sie haben geheiratet am 26. Mai 1807 in Heemskerk.Quelle 7excerpt van de Banne Heemskerk: Heden den 8 Meij 1807 (ondertrouw), zijn de Huwelijks Geboden (huwelijksafkondiging, dus bekendmaking van een voorgenomen huwelijk) ingewilligd aan:
* Maarten Klaasz Kuijper, jongman, gebooren te Bergen en woonende alhier (Heemskerk), met
* Aagje van der Park, jonge dochter, gebooren en woonenden binnen deze Banne (gemeente).
~ vervolg: ~
Heden den 26 Meij 1807 (getrouwd), na dat de vorenstaande personen hier na drie Huwelijks Geboden (3 openbare huwelijksafkondigen) alhier zonder eenige verhindering hebben gehad, waar van het laatste is geweest op heden, zo zijn dezelven door de ondergetekenden Schout en Schepenen in den Huwelijken Staat bevestigd geworden.
was getekend, Jan de Wit
Jan Mientjes, Jacob Groenlandt
In kennisse van mij J. Karshoff, secretaris
(tussen huwelijksafkondiging en huwelijkssluiting zit de wettelijke periode voor 'in ondertrouw zijn', circa 3 weken tijd)
~ trouwregistratie kerk 1807 ~
24 Meij Post. Ren: S: ol: [post renovare sanct oleum, na hernieuwen heilige olie]
Maarten Claasse Kuiper
met
Agatha Gerritse van der Park
in facie ecclesia
Uit dit huwelijk kwamen drie zonen voort, Dirk, Klaas en Gerrit, waaronder de middelste zoon Klaas, volgt -->>>>>
Kortom: onze Kuijper-tak woont al vanaf begin 1800 in Heemskerk.
Kind(er):
(2) Er ist verheiratet mit Engeltje Arende.
Die Erlaubnis zur Eheschließung wurde am 15. Mai 1831 in Castricum erhalten .
Sie haben geheiratet am 29. Mai 1831 in Castricum .Quelle 11Huwelijksgetuigen:
(naam, beroep, leeftijd in jaren, woonplaats (relatie)
1. Pieter Kuijper, schulpenvisscher, 50, Egmond-Binnen (broer van de bruidegom);
2. Dirk Kuijper, boerenknegt, 23, Heemskerk (zoon van de bruidegom);
3. Barend Dubbeling, dagloonder, 46, Castricum;
4. Cornelis Schavemaker, dagloonder, 50, Castricum.
(huwelijkse bijlagen Castricum 1811-1888 zijn in 1890 bij een brand in Alkmaar verloren gegaan, red.)
De bruidegom verklaart in 1831 niet te kunnen schrijven (dito geldt voor de bruid).
Diens zoon en diens broer zijn de schrijfkunst wel machtig en ondertekenen de trouwakte, tesamen met de overige twee getuigen.
(Bron: Burgerlijke Stand Castricum trouwakte 29 mei 1831, aktenr 7)
doopnaam: Martinus
ook: Maarten (1816), Maarten Klaasz (1811), Maarten Klaase, Maarten Claasse (1807),
ook: Kuiper (1816)
Maarten (1778-1847) verklaart in 1811 niet te kunnen schrijven, zo ook in 1828 en in 1831.
Pieter (1782-1856), Maartens jongere broer, is de schrijfkunst wel machtig, zie bron 3.
(Bron 1: Burgerlijke Stand Heemskerk geboorteakte 5 oktober 1811, aktenr 8v)
(Bron 2: Burgerlijke Stand Heemskerk overlijdensakte 4 november 1828, aktenr 5v)
(Bron 3: Burgerlijke Stand Castricum trouwakte 29 mei 1831, aktenr 7)
Maartens' zoons hebben de schrijfkunst wel geleerd.
****
Toen Nederland in 1795 Bataafse Republiek werd en de Fransen de baas waren, betekende dat een regeringsverandering. Heel Bergen werd bezwaard met inkwartiering van cavalerie. De Fransen roofden en plunderden zodat velen geruïneerd werden. (Bron: Parenteel van raadslid Pieter Kreliszn. Leijen: in een stuk van 26 maart 1798 werden enkele andere burgers waaronder Jan Leijen benoemd tot eerste Bergense gemeenteraadsleden. Jan Leijen kreeg inkwartiering van 3 officieren en 40 manschappen. Hij beklaagde zich bij Lodewijk Napoleon over de te grote bezetting op zijn boerderij.)
Maarten vertrekt omstreeks 1800 uit Bergen NH.
Hij vestigt zich in Heemskerk, waar hij in 1807 trouwt met de Heemskerkse Aagje Gerritse van der Park.
~ Eerste Kuijper te Heemskerk in 1807 ~
De eerste Kuijper in Heemskerk was Martinus (Maarten) Klaesz Kuijper. Hij is afkomstig uit Bergen NH (uit de omgeving Oostdorp) en hiji trouwde op 26 mei 1807 te Heemskerk met de Heemskerkse Aagje Gerrits van der Park. Tesamen zijn zij de grondleggers van de familie Kuijper in Heemskerk. De namen Kuijper en Kuiper zijn sindsdien in de burgerlijke stand en de rk doop- en trouwregisters van Heemskerk talrijk vertegenwoordigd, bijbehorende persoonsgegevens zijn opgezocht tot en met 2016.
~ invoering Burgerlijke stand 1811 ~
In 1811. Napoleon Bonaparte bezoekt Nederland en voert meteen de Burgerlijke Stand in.
Maarten Klaasz Kuijper laat als één van de eersten in Heemskerk een geboorte bij de staat vastleggen.
Zijn middelste zoon Klaas is geboren in Heemskerk op 25-sep-1811. De gemeente registreert dit op 5-okt-1811.
De vader verklaart in 1811 niet te kunnen schrijven (bron: de geboorteakte van Klaas),
zo ook in 1831 (bron: tweede huwelijksakte).
~ rampspoed in 1799-1800 ~
Het jaar 1799 kenmerkte zich door bitse kou, overstromingen en oorlog, waardoor misoogst, hongersnood, plundering, verwoesting en daarop volgende armoede. (Bron: Pr. Visser á Koedijk, "Gedicht ter gedachtenisse van de rampvolle Jaaren 1799 en 1800", NHA collectie de Goede, toegang 197, inv. 624, geraadpleegd 2017)
~Bataafsche Republiek 1795 ~
De 'Republiek der Verenigde Nederlanden' werd in 1794-1795 door de Fransen veroverd onder leiding van bevelhebber 'Charles Pichegru' (geholpen door de Nederlander 'Herman Willem Daendels'); de verovering werd vergemakkelijkt door het dichtvriezen van de Waterlinie; Willem V moest op 18 januari 1795 uitwijken naar Engeland (en van daaruit in 1801 naar Duitsland); de patriotten namen de macht over van de aristocratische regenten en proclameerden de Bataafsche Republiek; op 16 mei 1795 werd het Haags Verdrag gesloten, waarmee ons land een vazalstaat werd van Frankrijk; in 3.1796 kwam er een Nationale Vergadering; in 1798 pleegde Daendels een staatsgreep, die de unitarissen aan de macht bracht; er kwam een nieuwe grondwet, die een Vertegenwoordigend Lichaam (met een Eerste en Tweede Kamer) instelde en als regering een Directoire; in 1799 sloeg Daendels bij Castricum een Brits-Russische invasie af; in 1801 kwam er een nieuwe grondwet; bij de Vrede van Amiens (1802) kreeg ons land van Engeland zijn koloniën terug (behalve Ceylon); na de grondwetswijziging van 1805 kwam er een raadpensionaris als eenhoofdig gezag, namelijk Rutger Jan Schimmelpenninck (van 31 oktober 1761 tot 25 maart 1825). (Bron: wikipedia via genealogie_online, geraadpleegd 2017)
~ schrijfwijze familienaam ~
Als we kijken naar de handtekeningen door familieleden als afgebeeld onderaan de akten van de Burgerlijke Stand, dan valt het volgende op.
Zoon Dirk Kuiper was in 1840 het eerste rechtstreekse familielid die zijn handtekening zette. Velen volgden.
Er bijkt opnieuw uit dat men vroeger niet zo nauw keek naar de juiste schrijfwijze van de familienaam.
De naam Kuijper wordt hier op verschillende wijzen geschreven.
Is het ij of y? In de negentiende en begin 20e eeuw maakte men nog geen gebruik van de letter y zoals wij dat tegenwoordig doen; met of zonder puntjes op de letter maakt geen verschil. Het Noord-Hollands Archief gaat daarom bij het invoeren van scans uit het Bevolkingsregister uit van de uitspraak. Als de uitspraak klinkt als i (Sybrand klinkt als [Siebrand]), dan is het een y; klinkt de uitspraak als ei (Marijke klinkt als [Mareike]), dan is het een ij. Op 'puntjes op een letter' in het origineel moet je in de praktijk dus niet al te hard tillen, aangezien wel/geen puntjes vaak door elkaar gebruikt werd (soms zelfs binnen één akte). Bv: Kuijper (ij is geschreven zonder puntjes erop) wordt dus Kuijper. (bron: NHA via de website VeleHanden, geraadpleegd 2017).
Martinus Klaesz (Maarten) Kuijper | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1) 1807 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aagje Gerrits van der Park | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) 1831 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Engeltje Arende |
Rooms Katholiek doopboeken Bergen NH 1721-1802 (3a) en 1802-1811 (4a)
Doop Boek der katholijke Gemeente van Bergen, Namen der gedoopten van het jaar 1778 (Rooms Katholiek, doopboeken 1721-1802, Statie Bergen: St. Petrus en Paulus)
Burgerlijke Stand, Register der Geboorten in de gemeente van Heemskerk 1811, aktenr 8v
Militie - Lotingsregisters
Burgerlijke Stand Heemskerk overlijdensakte 21-01-1847, aktenr 1R
Bergen NH Register van aangifte voor de impost op het begraven 1717-1810
Banne (Gemeente) Heemskerk civiel huwelijk 26 mei 1807
Alg begraafplaats Heemskerk Oud, Ned. Herv. kerk, Kerkplein (doodboek R.K. statie van St. Laurens)
Banne (Gemeente) Heemskerk 8 mei 1807
R.K. statie. van St. Laurens
Burgerlijke Stand Castricum trouwakte 29 mei 1831, aktenr 7