Stamboom Doomen/Dohmen » Andreas Adamus Diederen (1848-1906)

Persoonlijke gegevens Andreas Adamus Diederen 

• Hij is geboren op 21 september 1848 in Schinveld.
• Hij is overleden op 28 november 1906 in Schinveld, hij was toen 58 jaar oud.
• Een kind van Peter Nicolaas Diederen en Maria Catharina Reijnders
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 16 januari 2019.

Gezin van Andreas Adamus Diederen

Hij is getrouwd met Maria Agnes Dohmen.

Zij zijn getrouwd op 3 mei 1879 te Schinveld, hij was toen 30 jaar oud.

Maria Agnes Dohmen, dochter van Jan Antoon Dohmen en Anna Elizabeth Verhooren, geboren te Schinveld op 19 oktober 1856, overleden te Sittard op
4 september 1930, trouwde te Schinveld op 3 mei 1879 met Andreas Adamus Diederen, geboren te Schinveld op 21 september 1848, molenaarsknecht, schrijnwerker,
landbouwer, molenaar, overleden te Schinveld op 28 november 1906, zoon van Peter Nicolaas Diederen, dienstknecht, akkerbouwer, molenaarsknecht en Maria
Catharina Reijnders.

De voornaamste bron van onderstaand verhaal is Sjang Diederen [1960 Historisch Overzicht van de Watermolen de Onderste Molen te Schinveld] de oudste zoon van Maria Agnes en Andreas Adamus. Van zijn hand is ook een "Levensbeschrijving van J.Diederen te Nuth”.

Het echtpaar Diederen-Dohmen vestigde zich na hun trouwen aan de Heidestraat in Schinveld en beheerde daar een boerderijtje. In 1893 steeg bij een watersnood het water in de woning in de Heidestraat tot een hoogte van 1 meter [bron Levensbeschrijving van J.Diederen te Nuth]. Andreas kende als goed timmerman ook het vak van molenmeester en onderhield zowel de Onderste als de Bovenste Molen in Schinveld. In 1898 pachtte hij de Onderste Molen. Hij was echter in de winter van 1897-1898 zo zwaarmoedig en pessimistisch door en over deze stap dat hij zich onder doktersbehandeling moest stellen.
Op 15 maart 1898 verhuizen ze naar de Onderste Molen en nemen de exploitatie van de graanmolen en de oliemolen ter hand. De eerste klant was een zekere Stijfs uit Douvergenhout, die een vat roggemeel kwam halen voor 32 grosschen. “De oliemolen draaide en de stampers zongen van pamperdepam", aldus Sjang Diederen [1960], die het als 14-jarige zoon allemaal meemaakte. Daarnaast hielden Andreas en Maria Agnes ook nog hun landbouwbedrijf aan.

Sjang Diederen vertelt dat boeren uit Schinveld en omliggende dorpen met kruiwagens, honden- en paardenkarren graan kwamen brengen en vaak tot laat in de nacht op het meel bleven wachten. Om de tijd te doden vertelde men elkaar enormiteiten over spoken en heksen met als gevolg dat de aanwezige bang geworden jongeren niet meer alleen in het donker naar buiten durfden te gaan. Ook de jonge Sjang Diederen zelf werd dan zó bang dat hij ’s avonds voor het naar bed gaan zijn plasje niet buiten op het erf deed – de W.C. was immers helemaal achter in de tuin, circa 60 m van het woonhuis verwijderd – maar door een spleet in de uit 1771 stammende voordeur.” Jean was in die jaren kennelijk nogal bang aangelegd. In 1896 immers maakte hij bij een bord “Levensgevaarlijke Helling” te Vaesrade rechtsomkeert, samen met zijn zus Trieneke [bron Levensbeschrijving J.Diederen te Nuth].

Rond 1898 was de molenvijver rijk aan vis. Omdat als bijverdienste ganzen werden gefokt, was de vijver vaak het toneel van gevechten tussen de grote mannetjesdieren. In de winter was de bevroren vijver een mooie ijsbaan met druk vertier. In 1907 [bron Levensbeschrijving J.Diederen te Nuth] werd de molenvijver, die toen een halve hectare groot was, gedempt en verdwenen met de vissen ook de waterhoentjes, meerkoeten, ijsvogels en otters.

De molen werd in 1904 voor fl.7000,- aangekocht van de ooms Dohmen van Maria Agnes. Andreas kon direct fl.1000,- betalen, de rest was een hypothecaire lening. Omdat er onder de meest gunstige omstandigheden jaarlijks geen hogere winst dan fl.1000 tot fl.1200 kon worden voorzien, heeft deze aankoop Andreas veel slapeloze nachten bezorgd.

Het eerste vervoermiddel was een zogenaamde koewagen op vier wielen en bespannen met drie koeien of twee koeien en een os. Vanaf 1904 werden de klanten bezocht met paard en wagen. Het eerste paard, een oud grijs paard, bleek na aankoop al veel ouderdomsgebreken te vertonen. Het tweede paard, een bruine merrie, schopte en beet en weigerde zelfs licht werk. Pas het derde paard, gekocht bij de famile Lowis in Hillensberg, was ideaal.

De keuken van de molen was het woonvertrek, met een vloer van kiezelspecie vol met gaten. De grote schouw in de keuken bood plaats aan drie personen en was de lievelingszitplaats van oom Christiaan, die deze plek “het kippenhok” noemde. Oom Christiaan, de schuttekeizer en zouaaf, was bij zijn nichtje en haar man blijven inwonen. In het kleine kamertje naast de keuken was de olie-bergplaats, waar raapolie per liter werd verkocht.

Bij het weghalen van zaad uit de kollergang van de oliemolen kwam Andreas met twee vingers onder de in beweging zijnde kantstenen ( = vertikaal op de horizontaal liggende steen staande maalstenen) en werden deze vingers zwaar gekwetst.

In strenge winters raakte het grote waterrad van de molen bedekt met een dikke laag ijs. Met breekijzers werd dan het ijs van het waterrad verwijderd. Bij deze werkzaamheden was Andreas bijna verongelukt. Toen het molenrad namelijk voor ongeveer een kwart ijsvrij gemaakt was, draaide het plotseling door, terwijl Andreas geen kans zag zich in veiligheid te stellen. Hij sloeg zijn armen om het rad en ging mee de lucht in, maar kwam toch ook weer ongedeerd naar beneden.

Andreas stierf in 1906 aan typhus, nadat hij met paard en kar meel naar een familie Houtmans op Heringsbosch te Schinveld had gebracht, waarvan de man en vader een week eerder aan typhus was gestorven.
Na het overlijden van Andreas zetten zijn vrouw en kinderen het bedrijf voort. Bij de aangifte van het overlijden van zijn vader gaf Sjang als zijn eigen beroep “molenaar” op. Sjang werd toeziend voogd van zijn drie jongere broers.

Op zijn sterfbed had Andreas zijn oudste zoon Sjang gevraagd er toch vooral voor te zorgen dat de molen niet in vreemde handen zou overgaan. Sjang beloofde dat en jaarlijks werd fl.1000 afbetaald tot de molen in 1911 helemaal was afbetaald.

De nodige verbeteringen in en rondom de Onderste Molen werden in gang gezet. De mestvaalt werd gedempt en in de weiden werden fruitbomen geplant. In de keuken werden de vloer en de wanden betegeld. De kelder werd waterdicht gemaakt. Er werd een gierkelder gebouwd, een dorsmachine met manege gekocht en de oliemolen werd gesloopt.

In 1910 werd een nieuw woonhuis gebouwd aan de Heidestraat. Vermoedelijk gebeurde dit op de plaats van het boerderijtje waar Andreas en Maria Agnes na hun trouwen tot 1898 gewoond hebben. Maria Agnes is op latere leeftijd in dit nieuwe huis gaan wonen. Dit huis kwam later door vererving in het bezit van zoon Antoon. Ze heeft toen ze bejaard was eerst in Douvergenhout in een bejaardenhuis gewoond en daarna in het bejaardenhuis aan de Plakstraat te Sittard, waar ze ook overleden is.

In 1913/14 werd het waterrad vervangen door een waterturbine en werd een houtzagerij gebouwd, die eveneens door waterkracht werd aangedreven. Bij de bouw van de loods voor de houtzagerij werden delen van het gedemonteerde waterrad gebruikt. Van tevoren werd door de zonen Sjang, Joseph en Arnold een telling gemaakt van het aantal kaprijpe bomen in Schinveld en naaste omgeving. Het boerenbedrijf werd geleidelijk ingekrompen toen bleek dat behalve loonzagen ook het zagen van hout voor de verkoop een lonend bedrijf werd en nogal wat bedrijfskapitaal vorderde. “Menige nacht werd besteed aan het zagen van inlands hout. Het geraas van de horizontale zaag klonk aangenaam in de oren en na enig experimenteren zagen de mensen bij ons de zagen zagen zoals ze nog nooit zagen zagen zagen”, aldus Sjang Diederen. Later, als gevolg van toenemende handel en bedrijvigheid, moest ter aanvulling op de waterkracht elektrische energie worden gebruikt.

Maria Agnes echter kon zich slecht verenigen met de toenemende industrialisatie en mechanisatie door haar zonen en voelde meer voor het landbouwbedrijf. Zij stuurde haar zoon Sjang er in 1918 op uit om op een openbare veiling de landerijen van haar broer Anton Dohmen te kopen. Toen Sjang thuiskwam van de verkoop en vertelde dat hij aan haar verzoek maar zeer beperkt gevolg had gegeven, wierp ze woedend een koffiekop aan diggelen.

Bij de boedelscheiding in 1919 werd zoon Christiaan Joseph Diederen eigenaar van de molen. Zoon Arnold Diederen ging bij zijn trouwen in 1921 in een nieuw gebouwd huis wonen naast de Onderste Molen, waar ook de houtzagerij en de houthandel naartoe werden verplaatst. Deze werden voortaan door Arnold geëxploiteerd, met uitsluitend gebruik van elektromotoren. Zoon Sjang Diederen begon na zijn huwelijk in 1919 een graanhandel te Nuth.

Kind(eren):

1. Nn Diederen  1880
2. Johannes Hubertus Antonius Diederen  1881-1881
3. Maria Catharina Diederen  1882-1945
4. Jan Michael Diederen  1884-1970
5. Jan Mathijs Diederen  1887-1888
6. Maria Hubertina Diederen  1887-1888
7. Christiaan Joseph Diederen  1889-1968 

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Andreas Adamus Diederen?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Andreas Adamus Diederen

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen