Ook Bartolomeus
Hij is getrouwd met Margriet ---.
Zij zijn getrouwd
Kind(eren):
Zie voor de plaatsjes: http://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/284588/KRON-2011-03_3.pdf?sequence=1
KRONIEK SEPTEMBER 2011, blz 6 e.v.
Huis Schonevelt in de Langestraat te Amersfoort
Schonevelt, het oudste rechthuis
door ANTON VAN NOSTRUM
KELDERS EN STALLINGEN
In het oudste transportregister van Amersfoort wordt Schonevelt zeven keer genoemd als belendend perceel. De gebezigde omschrijvingen bevatten interessante details.
In 1482 koopt Bertout de Greve een huis en hofstede aan de Langestraat ‘mit die kelre onder Sconenvelt ende die stallynge voir Sconenvelt’. Deze omschrijving wordt min of meer letterlijk herhaald in een akte die in 1488 ingeschreven wordt. Daarin kopen Bertout Outgersz
en zijn vrouw Margriet de helft van hetzelfde huis, want steeds is de familie De Koning de andere buurman. Uit de omschrijvingen blijkt dat onder Schonevelt enkele belangrijke
kelders lagen en dat vóór het gebouw ruimte was voor standplaatsen die tijdens de drie jaarmarkten verpacht werden.
Er zijn nog meer akten gevonden waarin Bertout de Greve dan wel Bertout Outgersz een deel van het huis naast Schonevelt koopt. Het lijkt mij waarschijnlijk dat hier sprake is van één persoon, maar zeker is dat niet. Als dat zo is, dan heeft deze persoon een zekere strategie gehad om genoemd huis stukje bij beetje in bezit te krijgen. Aanvankelijk koopt hij als Bertout de Greve twee zesde-delen van verschillende familieleden die ook De Greve heten.
In de jaren daarna koopt hij als Bertout Outgersz van een drietal personen niet nader aangeduide rechten af.
En ten In het huis Schonevelt werd recht gesproken. Het stond aan de Langestraat bij de Sint-Joriskerk, dichtbij de kerkhof. In het oudste transportregister vond ik er nieuwe gegevens over.
De kerkhof op de kaart van Braun en Hogenberg, 1588.
Tussen de Hof en de Langestraat het straatje Zevenhuizen;
links het stadhuis (Museum Flehite).
Ten slotte verwerft hij als Bertout Outgersz in 1488 de resterende helft (zie hierboven). Dat hij ook daadwerkelijk in het verkregen huis ging wonen, blijkt uit de laatste akte uit 1495, waarin hij als bewoner wordt vermeld wanneer hij het belast met een rente van twee gouden rijnsgulden.
Joost Drooghsloot, Hof met stadhuis, 1631 (Museum Flehite).
OUDSTE BESTUURSCENTRUM?
Het is op zijn minst merkwaardig te noemen dat de kelders onder Schonevelt en de stallingen toebehoorden aan de eigenaar van het daarnaast gelegen huis. Het doet vermoeden dat beide gebouwen ooit deel uitmaakten van één gebouwencomplex en dat een deel daarvan in
particuliere handen overging. Als Schonevelt het aloude gerechtgebouw is, dan moet het daarnaast gelegen huis in oorsprong ook een overheidsgebouw geweest zijn. Ook een omgekeerde redenering is mogelijk. Het hele complex was oorspronkelijk particulier bezit, waarvan Schonevelt door de stad aangekocht werd om als gebouw voor de schepenbank te dienen.
Hoe het ook geweest moge zijn, het is verleidelijk om in beide huizen het oudste bestuurscentrum van Amersfoort te zien, met de kelders onder Schonevelt als de gevangenis
van de stad, waar de gevangenen ‘streng geëxamineerd’ werden. Daarmee bevat de suggestie van mevrouw Map Heijenga-Klomp in het boek Stadhuizen misschien meer waarheid dan menigeen denkt. Zij veronderstelde dat Schonevelt het gebouw was waar de heren van Amersfoort tot 1259 gevestigd waren, dat moest verdwijnen in verband met de uitbreiding van de Sint-Joriskerk van de 16e eeuw.
Schonevelt wordt daarna echter nog verschillende malen genoemd. In 1536 staat het bij de kerkhof en in 1734 vlak bij de hoek Zevenhuizen-Langestraat. Op die hoek vonden we in mijn artikel in het vorige nummer ook het vleeshuis; was dit dan het mogelijke overheidsgebouw naast Schonevelt? Inderdaad zijn bij opgravingen veel kelders onder Zevenhuizen en Langestraat gevonden.
HET STADHUIS
In 1536 is Schonevelt door het stadsbestuur verkocht, nadat het stadhuiscomplex aan de Hof ingrijpend verbouwd was. De rechtspraak werd dus gecombineerd met het bestuur in één complex. In de stadsrekeningen wordt het stadhuis ook wel aangeduid als Nieuw-Schonevelt.
Dat het bestuurscentrum al langer aan de andere kant van de Hof was gevestigd blijkt ook uit het oudste transportregister. Daarin is zeven keer sprake van een huis en hofstede dat gelegen is ‘after onser stadthuys’. In vijf gevallen daarvan wordt als extra toegevoegd ‘in de Crommestraet’. Hier zal waarschijnlijk de middeleeuwse wijkindeling bedoeld zijn, dus niet de straat zelf.
In één geval wordt de ligging nog nauwkeuriger omschreven: een huis en hofsteden in de Krommestraat achter het stadhuis, op de hoek van de Vijver. En dat is precies de lokatie
die we zien op het schilderij van Drooghsloot, een plek die sinds de sloop van het stadhuis na 1823 bij de Hof is getrokken. Alleen de straatnaam Achter het Oude Stadhuis herinnert er nog aan.
BRONNEN
* Archief Eemland, Transportregister 436-01 over 1478-1503
* Max Cramer e.a., Stadhuizen van Amersfoort: de bouwgeschiedenis [Bussum 2009]
Name: Bartolomeus (Bartout) Outgersz
Given Name: Bartolomeus (Bartout) Outgersz
Sex: M
Death: 1532/1540
_UID: 7E6A30F7C55A5042BB29056D1F2118F76509
Note:
1501 ('s manendag na Sint Pouweldach): Willem van Bloemenweert ende Mechtelt sijn wijff scouden te goede Bartout Outgerszoen ende Griet sijn wijff een hoeffstade ende alle datter op was eer dat Bartout voergenoemt daer op timmerde Albert Lumanszoen gelegen opten hoeck bij Havickpoert daer Fij Willem Evertzoen weduwe aen d' een zide ende de gemeen straet aen d' ander zijde ende after naestgelegen zijn behouden elcx sijns rechts [Archief Eemland, Armen de Poth, inv.nr 591; transcriptie 'Utrechtse werkgroep'].
1531: Akte van transport ten overstaan van schout en schepenen door Bart Outgerss en zijn vrouw Mergryt aan Ghisbert Lumanss namens de Armen de Poth van een gedeelte van een hof achter hun schuur in de Teut [Archief Eemland, Stichting Armen de Poth te Amersfoort, 646, regestnr. 418].
25-10-1532: Vicarye gefundeert by Bart Outersen ende Margriet zyn egte wyf, Ao 1532 den 25. October op 't leste Altaar in de Westerzyde van S. Joris Kerk, ter Eeren van de H. Drie Kooningen, des H. Martelaars ende Paus S. Cornelis, des Moeders S. Anne en Maria Magdalena [Van Bemmel, dl I, p.115].
----------------------------------------------------------------------------------
1540-12-15 (quarta post Lucie); al haar goed
Aktedatum: 1540-12-15 (quarta post Lucie)
Verkopende partij: Mergryet Bart Outgersoen weduwe met haar momber Pijll maakt haar testament
Kopende partij: erfgenaam is Rolofgen, zalige Jan van Dashorst nagelaten weduwe, Mergryets dochter.
Object: al haar goed
Bladzijdenummer: 24 recto
Toegangsnummer: 0012 Stadsgerecht Amersfoort, 1435-1811
Inventarisnummer: 436-3
Aktenummer: [6]
0165 Capittel van Sint Joris te Amersfoort, 1390-2005
3. Regesten
3.2. Regestenlijst
265 Johannes Vlug, notaris, oorkondt dat Bart Outerssoen en Margriet, zijn vrouw een altaar in St.-Joriskerk hebben gesticht en begiftigd, toegewijd aan de Drie Koningen, Cornelis, Anna en Maria Magdalena, waarvan de collatie zal zijn voor hun mannelijk nageslacht.
Datering: 25 oktober 1532
NB: Inv.nr. 1 fol.97r-98v.
Druk: Weergave van de inhoud bij Van Rootselaar, I p.402-403. Zie ook ?Toegang 0165, Inv.nr. 1
------------------------------------------------
St. Georgius tot Amersfoort in Rootselaar, I, p.402:
AAN DE WESTZIJDE
W. Stichting der vicarie van Bartholdus Outger en Margaretha syn huysvrouw in het laatse altaar van de kerk van den H. Georgius te Amersfoort in het zuidelijk gedeelte. Anno 1532, 25. Octobris. Kapittel f XCVII. v. B bladzijde 115. XVIII.
Bart Outers z en Margriet, syn echte huysvrouw, burgers en inwoenders der stad Amersfoort op het eyndt an die wester syde in de eere goids, synre lieu moed Marien, en alle heyligen bysonder ter eere der heilige Drie koningen, des martelaars en pacus, ste cornelius, der heiligen moeder sta Anna en Maria Magdalena.
Zy geven daartoe: zes gouden rysche gulden of ander payment in glycker weirden erflick shairs uten huys ende hofstede nu ter tyt Bartolomeus Evertsz bewoent, gelegen in die Langestraet dair naest an die eyn zyde gelegen is Geertruyt Thomas Pijls weduwe ende an die ander syde dirck de hoemaicker;
zes enckele gulden XXIIIJ st. Holl. vaoir die gulden uit het huis en de hofstede van Gerit de boghemaker in de Langestraet dair an die een zyde Goirt Lambtsz en aen de ander zyde Lambrecht van Wede weduwe gelegen syn. Worden de renten gelost, dan sal men de gelden weder beleggen;
een kamertge gelegen in die stoefstraet nu ter tyt Jan van Harderweyck bewoent daer an die ene syde heer Thomas van Hagenou en an die ander zyde Bart Outers selver gelegen syn.
In margine: voir dit camertgen betaelt Aernt Gerritsz een losrente van ses gulden.
De Stichters stellen aan den Deken en het Capittel als eersten Vicarius voor Heer Evert Bartholomeus Evertsz, priest des gestichts van Utrecht.
DE verplichtingen syn drie missen ter weeck door den Vicarius in eigen persoon, de eene altyd opten heiligen DSondach en de ander op dynxdag ende die darde op fridach of op andere bequame dagen in die weke, by pene van een oirt gouts voor elke mis die hy versuimde als hy niet siek te bedde lag of soo krank was dat hy self geen mis doen konde, tot behoef van boecken in de voirs. kerk.
Na het eindigen van de Mis zal de Vicarius altyd besoeken het graf van Bart Outers en syne maegen voirs..
De vicarius zal wesen in de groote processie als hy in de stad en niet siek is. De Karms de altairs voir. sal alle jair wesen op sondach na SteMarie Magdalene dach.
Collatoren zyn beide Stichters zoolang zy in leven syn: na hun dood willen zy, dat drie die oudste naeste magen van hoir beyde manspersonen collatoren syn zullen.
De collatie zal geschieden binnen een maand nadat het altaar ledich is. De Vicarius zyl zyn een goede persoon die priester is of bynnen jairs priester gewyt werdt.
Wat twee voirs. Collatoren doen, daarin zal de derde Collator genoegen nemen. By verzuim der Collatie binnen een maand zou voor dien keer de Collatie toekomen aan den Deken en het Capittel.
Aldus gedaan in tegenwoordigheid van Heer Rolof Gerritsz., deken van St. Joris te Amersfoort, en meister Goirt Vlug Jansz, priester en ewig vicarius der selve kerk.
Wilhelmus Inckevoirdt, Bisshop van Utrecht, bevestigt deze stichting en benoemt tot eersten Vicarius Heer Everardus Bartholomeus Everardus, priester.
Ao 1532, 26. Octobris.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
0100 Stichting Armen de Poth te Amersfoort, 1342-1997
Beschrijving van de series en archiefbestanddelen
4. Regesten
418 Zeger vande Wilde, schout, Gherit Soes Botter, Willam van Lyenlair en Peter van Dam, schepenen te Amersfoort, oorkonden dat Bart Outgerss en zijn vrouw Mergryt overgedragen hebben aan Ghisbert Lumanss ten behoeve van de Armen de Poth een gedeelte van een hof, achter hun schuur in die Tuet, strekkend van het provenhuis van de Poth tot aan de hof van Zeger Hart. Oorspr. Met de zegels van de oorkonders, eerste twee zegels enigszins beschadigd; het derde en vierde zegel verloren.
Datering: 1531 november 27 smanendaichs voir sint Andries dach
tevens: 646
Zie ook ?Toegang 0100, Inv.nr. 646
Change Date: 11 Dec 2011 at 14:20:23
Father: Outger
Marriage 1 Mergryt
Children
Rolofje Bart Outgersz dr