Over de plaats » Westzaan, Gemeente Zaanstad, Noord-Holland, Nederland

• Bevolkingsregister 38,267
• BS Overlijden 23,006
• BS Huwelijk 16,122
• Militieregisters 2,613
• BS Geboorte 1,044
• Correspondentie 31
• Vonnissen 21
• Inschrijving gevangene 11
• Bidprentjesverzameling 6
• Huwelijksafkondiging 6

Westzaan is een dorp en een voormalige gemeente in de Zaanstreek, dat in 1974 opging in de gemeente Zaanstad, in de provincie Noord-Holland. Westzaan werd in 1811 zelfstandig, daarvoor was het het belangrijkste dorp van de Banne Westzaan. Hieraan herinnert nog het in opdracht van de Banne onder architect Jacob S. Creutz gebouwde rechthuis in Lodewijk XVI-stijl, de constructie waarvan de periode 1781-1783 in beslag nam. Tussen 1816 en 1974 deed het dienst als gemeentehuis. In 2004 was het eigendom van een stichting en Rijksmonument. Voorts staat er een kruiskerk uit de 18de eeuw van architect Jan van der Streng. De kruiskerk had oorspronkelijk een toren, die in 1843 is ingestort. De toren is nooit herbouwd. Het grootste deel van Westzaan bestaat uit lintbebouwing langs een dijk die de Westzanerpolder doorsnijdt. Het bestaat uit meerdere buurtschappen, van oorsprong waren dit Weiver, Kerkbuurt, Krabbebuurt, Zuideinde en het iets later ontstaande Noordeinde. Het Noordeinde wordt sinds de 20e eeuw Middel genoemd, wegens de samensmelting met het plaatje De Middel. Kerkbuurt wordt niet meer gezien als een eigen buurtschap omdat het het dorpscentrum is geworden van Westzaan. De Krabbebuurt wordt sinds de 20e eeuw de J J Allanstraat genoemd. Bij de overtoom bij Zuideinde is later de buurtschap Westzaner-Overtoom ontstaan. Er zijn nog vier molens in Westzaan. Allereerst de enige windpapiermolen ter wereld, molen De Schoolmeester. Daarnaast de enige nog complete pelmolen in de Zaanstreek, Het Prinsenhof. Tot slot tussen beide molens in staan op een eilandje de voormalige specerijmolen De Jonge Dirk en het kleine wipmolentje De Zwaan in de gouw. Westzaan is samen met het nabijgelegen Oostzaan het oudste dorp in de Zaanstreek. Door deze 2 dorpen is later Zaandam ontstaan. In Westzaan waren vroeger meer dan 150 molens. Een bijnaam van Westzaners is Kroosduikers, daarom heet een van de basisscholen ook de Kroosduiker.