Kwartierstaat Koudijs-Monne » Johannes Cornelisz Sylvius (1565-1638)

Persoonlijke gegevens Johannes Cornelisz Sylvius 

• Hij is geboren in het jaar 1565 in Amsterdam.
• Functie vanaf 1595: Predikant (Tzummarum).
• Functie vanaf 1598: Predikant (Minnertsga).
• Functie tot 1603: Predikant (Sloten in Vriesland).
• Functie van 1604 tot 1610: Predikant (Slooten/Slooterdyk).
• Functie vanaf 1610: Predikant (Gasthuis-Kerk Amsterdam).

  Beroepen op voorspraak van de Amsterdamse regent Jacob de Graeff, tevens ambachtsheer van Sloten

• Functie van 1621 tot 1638: Ordinaris Predikant (Amsterdam).

  standplaats Oude Kerk

• Opleiding: vanaf 7 oktober 1588 Friese academie.

  Op kosten van de stad Amsterdam
  heeft daar de colleges gevolgd van de wijdvermaarde godgeleerde Sibrandus Lubbertus, (1555-1625) met wie hij nog lang na zijn studie contact bleef houden

• Woonachtig:
• vanaf 1565: Amsterdam.
• van 1588 tot 1593: Franeker.
• van 1594 tot 1598: Tzummarum.
• van 1598 tot 1603: Minnertsga.
• van 1603 tot 1604: Sloten (Friesland).
• van 1604 tot 1610: Sloten (Noord-Holland).
• vanaf 1610: Amsterdam.
• vanaf 18 juni 1620: Int Gasthuijs hoff, Amsterdam.
• van 1630 tot 1638: Leliestraat, Amsterdam.
• Hij is overleden op 19 november 1638 in Amsterdam, hij was toen 73 jaar oud.

  getuigenis van zijn zoon Cornelis:
  het overlijden van mij seer l[ieven] ende waerden oude vaeder, d'welcke een weinich opgekomen sijnde, ende door sijne natuurlijcke couragie sijns kerckgangh gedaen hebbende, wederom ingestort, ende met sijn volle verstant (God loff) gerustelijck, ende seer Godsalich inden heere ontslaepen den 19.Novembris A.o 1638: vrijdagh 's avonts een weinich nae halff vijven, ende den 24. dito gansch eerlijck ende staetighlijck inde Oude Kerk tot Amsterdam begraven" "Doomene Jan Kornelisen komt van de Leelij gracht vandaen

• Hij is begraven op 24 november 1638 in Oude Kerk, Amsterdam.
• Een kind van Cornelius Hermanni Sylvius en Maria Jansdr. Snoeck
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 26 november 2016.

Gezin van Johannes Cornelisz Sylvius

(1) Hij is getrouwd met Lucia Sixtus.

Zij zijn getrouwd in het jaar 1591, hij was toen 26 jaar oud.

Kind(eren):

1. Maria Johannesdr. Sylvius  1592-1593
2. Cornelis Johanneszn. Sylvius  1594-1603

(2) Hij is getrouwd met Aeltie Pyters Rommertsdr. Uylenburgh.

Zij zijn getrouwd op 7 december 1595 te Leeuwarden, hij was toen 30 jaar oud.

Kind(eren):

1. Lucia Johannesdr. Sylvius  1597-1603
2. Anna Johannesdr. Sylvius  1598-1642
3. Petrus Johanneszn. Sylvius  1598-1603
4. Andreas Johanneszn. Sylvius  1603-1630
5. Cornelis Johanneszn. Sylvius  1604-1607
6. Lucia Johannesdr. Sylvius  1607-????
7. Maria Johannesdr. Sylvius  1608-1658
8. Cornelis Johanneszn. Sylvius  1608-1685
9. Petrus Johanneszn. Sylvius  1610-1653
10. Johannes Johanneszn. Sylvius  1612-1620

Notities over Johannes Cornelisz Sylvius

KERKELYK REGISTER DER PREDIKANTEN: die seders de Kerkhervorminge de GEFERORMEERDE NEDERDUITSCHE GEMEENTE te AMSTERDAM bedient hebben ... 1751
JOHANNES CORNELIS SYLVIUS, was eerst Predikant geweest te Sloten in Vriesland, waar van daan hy Ao. 1604. beroepen was te Slooten en Slooterdyk (toen nog gecombineert, maar Ao. 1613. gescheiden) van waar hy den 18 February Ao. 1610. hier, in plaatse van L. Ambrosius, tot Predikant in de Gasthuis-Kerk beroepen wierd. In den jare 1621. wierd hy hier in alle de Kerken beroepen, en is overleden den 19 November 1638. in den ouderdom van drie en seventig jaren. Zyn Afbeelding gaat in prent uit. Hy liet een Zoon na, Petrus Sylvius, die eerst ook te Sloten in Vriesland, en daarna van Ao. 1640 tot 1653. wanneer hy overleed, te Muiden gestaan heeft.

Naamregister der predikanten... (Leeuwarden 1751)
S L O T E N
Is een kleine Stad, en wort door een Ordinaire Leeraar bedient, die des Sondags twemaal Predikt, en enige weken in de Wintertydt ook des Donderdags avonts.
159. Johannes Cornelis Sylvius, beroepen van Minnertsga, is vertrokken na Sloten en Sloterdyk in Zuid-Holland in den jare 1604, en van daar na Amsterdam tot Predikant in de Gasthuis-Kerk 1610, en 1622 is dezelve beroepen tot Ordinaris Predikant te Amsterdam, alwaar hy den 19 October 1638 in den ouderdom van 73 jaren overleden is.

Biographisch woordenboek der Nederlanden
[Johannis Cornelis Sylvius]
SYLVIUS (Johannis Cornelis), te Amsterdam geboren, als proponent beroepen te Tjummarum en Firdgum 1593, te Balk en Harich 1597, te Minnertsga 1593, te Sloten 1602, te Sloten en Sloterdijk 1604, in de Gasthuiskerk te Amsterdam 1610, in de Groote kerk 1622, aldaar gestorven den 19 November 1638, oud 74 jaren. Hij huwde Alida Ulenburgh, eene tante van Saske Ulenburg, vrouw van Rembrandt, welke in die betrekking eene fraaije gravure gaf, Sylvius voorstellende met een digtgeslagen boek voor zich, waartegen zijne linkerhand leunt, terwijl de regter zich als buiten den ovaalrand vertoont. C. Barlaeus ook Cornelis van Lennep vervaardigde een gedicht onder deze gravure.

bron: Jaap Bottema. "Het geslacht Sylvius in Stad en Ommeland" tot het begin van de 19e eeuw.
In het Groningerland komt men telgen uit dit geslacht tegen met de familienaam Sylvius, Silvius en Zelvius. De spelling moge variëren, doch het zijn allen nazaten van de predikant Johannes Cornelisz. Sylvius, geboren in 1563/1564 te Amsterdam. In Friesland hoedde hij de schapen Christi in Tzummarum en Firdgum (1593-1597), Balk en Harich (1597-1602 en Sloten (1604-1610). Op voorspraak van de Amsterdamse regent Jacob de Graeff, tevens ambachtsheer van Sloten, werd hij in 1610 beroepen naar Amsterdam, waar hij twaalf jaar lang predikant was van de gasthuiskerk. In 1622 werd de Graeff's beschermeling dienaar van het Gods Woord in de Oude Kerk aan de Oudezijds Voorburgwal, waar de De Graeff's hun laatste rustplaats kregen. Hij zou de gemeente dienen tot zijn overlijden op 19 oktober 1638.

In 1595 huwde hij Aeltie Uylenburgh, geboren ca.1572 te Leeuwarden, en overleden in 1638 te Amsterdam, dochter van Pieter Uylenburgh, lakenverkoper te Leeuwarden en Maritgen Thomasdr. Aeltie Uylenburgh was de oudere nicht van Saskia Uylenburgh, dochter van Dr. Rombertus Ulenburch, burgemeester van Leeuwarden en Suickien Uulckedr.Aessinga. Op 22 juni 1634 zou Saskia te St. Annaparochie in het huwelijksbootje stappen met Rembrandt Harmenszn. van Rijn. De levens van Rembrandt en Saskia waren nauw verweven met die van het Predikantengezin Sylvius. Na het overlijden van Saskia's vader in 1624, werden Gerrit van Loo en Johannes Sylvius voogd over Saskia. In 1634 was hij voor Saskia getuige bij haar ondertrouw met Rembrandt. Op 15 december 1635 was Johannes C. Sylvius doopgetuige bij Rembrandt en Saskia's eerstgeboren zoon Rombartus en op 27 juli 1638 doopte de bejaarde Sylvius zelf hun dochter Cornelia.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat Rembrandt in 1633 een geëtst portret van Sylvius vervaardigde. In 1646, acht jaar na Sylvius dood, volgde een tweede ets. Deze werd voorzien van een randschrift met een "notedop biografie" en een Latijns gedicht van de remonstrantse geleerde Caspar Barlaeus, waarin Sylvius eenvoud, voorbeeldfunctie en welbespraaktheid worden bewierookt. Het geheel wordt afgesloten met een gedichtje van de humanist Petrus Scriverius:
"De gaven van deez'man
kan ik niet schilderen (dan Barlaeus)
Ik poog hem na te volgen
maar in verzen doe ik dat vergeefs".

Ook schilderde Rembrandt een portret van Aeltje van Uylenburgh de vrouw van Johannes C. Sylvius. (Ik heb dit schilderijtje gezien in het Frans van Mieris museum in Den Haag).(E.A.K.)

Zoon Cornelis heeft de sterfdag van zijn vader beschreven, waarbij hij citeerd uit de brief van zijn broer Petrus die hij in Ahmadabad in Gujarat (Oost India) ontving:" het overlijden van mij seer l[ieven] ende waerden oude vaeder, d'welcke een weinich opgekomen sijnde, ende door sijne natuurlijcke couragie sijns kerckgangh gedaen hebbende, wederom ingestort, ende met sijn volle verstant (God loff) gerustelijck, ende seer Godsalich inden heere ontslaepen den 19.Novembris A.o 1638: vrijdagh 's avonts een weinich nae halff vijven, ende den 24. dito gansch eerlijck ende staetighlijck inde Oude Kerk tot Amsterdam begraven" "Doomene Jan Kornelisen komt van de Leelij gracht vandaen"
Cornelis vatte zijn leven samen met de woorden: hebbende in dit jammerdael over de:- jaeren doorgebracht.

Onder een portretets, gemaakt door Rembrandt, het volgende gedicht gemaakt door een niet bekende dichter:
'Dit's vrienden, Jani beeld, dit's Sylvi achtbaer wesen,
Godts-dienstknecht tot den eind' in jaeren schoon geweesen
Tot ses mael twaelf en meer [NB: 6x12+2=74],
een man in als een Man.
Wiens geestigh brein en tongh' soo menigh ziele won.
Wie paerd"aen kunst de deughd, was geessel voor de boosen,
Een baeken voor Gods volck, een troost der moedeloosen,
Een stut en vreughd'der zijn', een soo begaefde ziel,
Die God en menschen beid'ten hoochsten wel beviel.
W.D.
Bron: Ben Broos.

Rembrandt tekende ds, Sylvius [na zijn overlijden] opnieuw op een etsplaat met de prent uit 1633 als geheugensteun. Ter gelegenheid hiervan maakte Caspar Barleus (1584-1648 het volgende gedenkwoord;
" Zo was 't gezicht van Sylvius, wiens welbespraaktheid
De mensen leerde dat zij Christus moeten eren,
En hen de ware weg wees naar het hemelrijk.
Wij allen hebben hem gehoord wanneer door deze mond
Hij preekte voor de burgers van Amstelstad.
Met deze mond gaf hij ook regels aan de Friezen.
Godvrucht en eredienst waren in veiligheid
Zolang hun strenge hoeder hen bewaakte.
Een lichtend tijdvak, vanwege Sylvius deugden
Geeeërd moet zijn; volwassen mannen heeft hij zelfs
Totdat hij oud en moe was onderwezen in de leer.
Hij minde oprechte eenvoud en verachtte valse schijn.
Hij was er niet op uit om zich bij de deftige personen
Alleen door uiterlijk vertoon geliefd te maken.
Hij zei het zo: Jezus kan juister worden onderricht
Door het leiden van een beter leven
En minder door het bulderen van stemgeluid.
Amsterdam, blijf denken aan uw dode; hij stichtte u.
Door zijn rechtschappenheid en laat u voor god stralen.
[Dit is onder de ets geschrven].Bron: Ben Broos.

Wikipedia https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Silvius
Op vierentwintigjarige leeftijd ging hij op kosten van de stad Amsterdam theologie studeren aan de jonge Universiteit van Franeker. Hij volgde daar colleges van beroemde Sibrandus Lubbertus (1555 – 1625). In 1591 trouwde hij met Lucia Sixti, dochter van dominee Sixtus Ripperti. Uit dit huwelijk zijn twee kinderen geboren, Maria (1592) en Cornelis (1594). Lucia overleed drie weken na de geboorte van Cornelis.

Na zijn studie werd Silvius beroepen in Terband en vanaf 1595 in Tzummarum. Aldaar hertrouwde hij met Aeltje van Uylenburgh (1570- 20 februari 1644), dochter van Pieter Rommertsz. Uylenburgh, een lakenkoopman en later burgemeester van Leeuwarden en oom van Saskia van Uylenburgh, de vrouw van Rembrandt. In 1598 krijgt Silvius het verzoek van de gemeente Amsterdam, die voor zijn studie betaald had, om als predikant mee te gaan op de ‘Tweede Schipvaart’ van de VOC onder bevel van Jacob Cornelisz van Neck. Hij slaat dit verzoek af. Achtereenvolgens was hij predikant in Firdgum, Balk (en Harich), Minnertsga, en in 1603 in Sloten (Friesland). In Sloten overleden aan de pest drie van de zes kinderen, Cornelis (uit het eerste huwelijk), Lucia en Petrus. In 1604 werd hij beroepen naar de Sloterkerk, nabij Amsterdam. In dit Noord-Hollandse Sloten werd weer een Cornelis geboren, die op vierjarige leeftijd verdronk. Drie jaar later werd een derde Cornelis geboren.

In 1610 wordt hij op voorspraak van Jacob de Graeff, door de burgemeester van Amsterdam benoemd tot predikant van de Gasthuiskerk. Deze functie was de enige predikantsplaats die hij op grond van begevingsrechten mochten aanstellen. De Amsterdamse predikanten werden in opdracht van de burgemeester geacht om eensgezind op te treden in de landelijk synode, de classis en de kerkenraad. Voor de functie van gasthuispredikant was het noodzakelijk om ‘aan een ieder algemene christelijke troost te bieden’. Daarvoor was een op kerkelijk en politiek gebied vreedzaam en gematigd persoon nodig. Hij heeft tijdens de gewelddadige godsdienstige rellen van 1617 en 1628 geen rol gespeeld. Samen met veertien andere predikanten moest hij volgens rooster twee keer per zon- en feestdag preken in een van de grote kerken van de stad. Vanaf 1622 wordt zijn eigen kansel de Oude Kerk.

In Amsterdam zijn nog twee kinderen geboren. (Petrus in 1610 en Johannes 1612) In Amsterdam kwam hij in contact met een neef van zijn vrouw, de kunsthandelaar Hendrick van Uylenburgh. Via Hendrick kwam hij in contact met Rembrandt. Er is onduidelijkheid of de contacten tussen Rembrandt en zijn toekomstige vrouw Saskia via de kunsthandelaar of predikant gelegd is. Sylvius heeft de vader van Saskia persoonlijk gekend. Hij was tevens Saskia haar gemachtigde (niet haar voogd, dat was Gerrit van Loo) om de ondertrouw akte te tekenen. Later heeft hij haar bijgestaan bij verschillende familieaangelegenheden en rechtszaken. Hij was samen met Aeltje getuigen bij de doop van Rembrandt en Saskia hun eerste kind Rombertus, en doopte in 1638 in de Oude Kerk de tweede, dochter Cornelia. Saskia was op haar beurt in 1637 peettante van Sylvius kleindochter. Zijn vrouw Aeltje was getuigen bij de doop van het vierde kind, Titus.

Na bijna dertig jaar predikantschap in Amsterdam werd Silvius op 24 november 1638 begraven in de Oude Kerk.

Rembrandt heeft Sylvius vier keer geportretteerd. Twee etsen en een schilderij bij leven. Eén ets postuum, in opdracht van de zoon Cornelis. Bij deze ets paste Rembrandt dezelfde techniek toe als bij de handen van Banning Cocq op De Nachtwacht. Het schaduweffect geeft een diepte zodat door het 3D effect lijkt of en hand wordt uitgestoken. Uit de randtekst (een gedicht van Barlaeus) blijkt de zachtmoedige aard van Slivius. In de samenvatting van Simon Schama moest de ets ‘op een of andere manier de welsprekendheid, zonder donder en bliksem suggereren'. Alleen de etsen en enkele schetsen daarvan zijn bewaard gebleven. Het schilderij is na vererving binnen de familie Van Lennep verloren gegaan. De schilderijen (van Sylvius en zijn vrouw ) zijn voor het laatst beschreven in 1835 in bezit van kunsthandelaar John Smith in Engeland.

werd in 1593 door zijn Franeker hoogleraar Sibrandus Lubbertus aanbevolen als 'een geleerd en vroom jongmens' als schoolhoofd in Vlissingen, maar hij bleef liever in Friesland.

1597 kreeg Johannes het verzoek van het Amsterdamse stadsbestuur om als ziekentrooster deel te nemen aan de "Tweede Schipvaart", een expeditie naar Oostindië. Hiermee kon hij zijn studieschuld terugbetalen. Wellicht op aandringen van Aeltje sloeg hij dat aanbod af.

1597 kreeg Johannes het

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Johannes Cornelisz Sylvius?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Johannes Cornelisz Sylvius

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen