Let op: Was jonger dan 16 jaar (0) toen kind (Gerardina Mandos) overleed (15-02-18).
Hendricus is 79 jaar; 7 maanden; 1 week; 3 dagen.
Overl. akte 474 zie akte
Hij is getrouwd met Francisca de Rooij.
Zij zijn getrouwd op 28 januari 1826 te Tilburg Nederland, hij was toen 22 jaar oud.Bron 1
Hendricus is 22 jaar; 10 maanden; 3 dagen.
Francisca is 19 jaar; 1 maand; 2 weken; 1 dag.
Huw. akte 474
Kind(eren):
Zoon van: Franciscus H. Mandos (A-XIX-l) en Catharina Gerrebrands.
Beroep metselaar, aannemer, bij overlijden koopman
Adres: vanaf 21-05-1836veldhoven no. 1111, Tilburg
19 september1863inv. nr. 424/148
Akte van schuldbekentenis door Hendrik Mandos, koopman te Tilburg, aan mr. Willem Pieter Wolterbeek, gasfabrikant te Middelburg, van fl. 5000,-, onder hypothecair verband van een huis, erf en tuin, gelegen ter plaatse genaamd Havervelden, sectie K nrs. 1476 en 1477, een huis, erf en tuin, sectie K nrs. 1151 en 1152, een huis en erf, sectie K nr. 1053 en een huis, erf en tuin, gelegen ter plaatse genaamd Kasteelsche bossen, sectie H nrs. 980 en 985, alles te Tilburg.
"De plaats is op deze oogenblik in oproer"
De rellen op Veldhoven in 1858
In het jaarlijkse verslag dat Burgemeester en Wethouders van Tilburg aan
de Commissaris des Konings, moesten opsturen, ontbreekt in de periode
1825-11-75l echt één keer de gebruikelijke opmerking dat "rust en goede
orde ongestoord waren gebleven". In het gemeenteverslag van 185[J wordt
een kort overzicht gegeven van de onrust die zich in de zomer van dat jaar
had voor gedaan. W elke gebeurtenissen zich precies afspeelden in Tilburg
wordt niet uit de doeken gedaan.
Tijdens werkzaamheden op het hulpdepot van de Rijksarchiefdienst te
Schaars bergen trof ik in de daar opgeslagen collectie van het Rijksarchief
Noord-Brabant een archiefdoos aan met het opschrift "Veldhoven". Bij
nader onderzoek bleek het om ongeveer 130 processtukken te gaan in de
zaak tegen Jan de Kan ter c.s. te Tilburg. De kleine 500 pagina's van het
dossier hadden betrekking op ongeregeldheden in de wijk Veldhoven (het
huidige Wilhelminapark en omgeving) in 1858, die ontaardden in rellen
tegen de politie.
"Het lied van Mozes"
Liefdesperikelen en volksvermaak vormden het begin van de latere
schermutselingen. De 21-jarige wagenmaker Gerardus Dijkmans
heeft een jaar of twee verkering met de 19-jarige Johanna Mandos,
een van de dochters van metselaar Hendrik Mandos en Francisca de Rooij .
De verhouding tussen de geliefden was echter nogal verflauwd.
Dijkmans had volgens eigen zeggen inmiddels "zin gekregen in de kamenier
van het kasteel".
Hij had haar een brief geschreven en laten vragen voor een bal. Johanna Mandos
was een en ander aan de weet gekomen en had Dijkmans "den
bons" gegeven.
Het liefdespad van Dijkmans ging niet over rozen want al spoedig
werd bekend dat hij op het kasteel "een blauwe scheen had gelopen".
Het gebeuren werd aanleiding voor Hubert Mandos (een neef van Johanna)
en Gerardus Mutsaerts om een liedje te maken getiteld "nieuw
lied van de vrijers van het kasteel".
Vergezeld van een blauwe sok zou Dijkmans dil vers zijn toegezonden,
terwijl het ook tenminste één maal op de Veldhoven ten gehore
werd gebracht.
Dijkmans zegt in een getuigenverklaring voor de rechtbank over het
ons verder onbekende lied daar in kwam mijn voornaam
voor en werd ik niet onduidelijk daarin aangeduid".
De tweevoudig afgewezen minnaar reageerde met
een lied dat de spot dreef met de familie Mandos en haar kennissenkring:
"Spoedig daarop is door mij, Louis Broekhans,
George van Dun en Josephus van den Heuvel ook een
lied gemaakt en dat heette 'het lied van Mozes'. Dat lied zouden we
voorstellen, om te weten welk den voorrang zou bekomen dat op ons
was gemaakt, of dat op Mozes.
Het schijnt dat het laatste de palm der overwinning behaalde, althans
werd dit algemeen in korte dagen binnen Tilburg gezongen.
De wijs scheen beter te bevallen".
Nieuw Lied van de Wijsneus
wijs: Victorie of Doctor IJzeren baard
I
Jong mans die hier in ronde staan
Gij moet maar naar Moses gaan
Als gij daar een meisje vraagt
Gij kunt er van krijgen wat u behaagt
Voort plezier, voort plezier
Zijn er die meisjes hier
2
Dus liefhebbers van de lol
Haalt daar 's-avonds je buikje vol
Maar niet den dag bedenk je wel
Nergens bent ge meer in tel
Voort plezier enz.
.l
Zijt gij somtijds bang voor d'ou
Gaat dan maar naar de weduwvrouw
Maak daar slechts een klein accoord
Daar heb je een kamertje
gelijk' t behoord
Voort plezier enz.
1
Kameraden die zijn verliefd
Op Mose's dochters ze zijn zeer lief
Ze zijn wel grauw en geel van huid
Maar later lacht ge ze toch maar uit
Voort plezier enz.
5
De roode wever haar buurman
Doet zooveel als hij maar kan
Voor een pond rijst al met fantsoen
Gaat hij voor haar de boodschap doen
Voort plezier enz.
6
Ook een koper slagersgast
Heeft zich met de zaak belast
Wat hiervan de reden is
Om ze aan
't julle komen is geruis
Voort plezier enz.
7
Dan is er nog een rare schort
Dic van zijn oom gehouden wordt
En voor 2 cent van zijne nicht
Doet hij een zaak van groot gewigt
Voort plezier enz.
ó
Het laatst en ook het allermeest
Dat is nog van een dompig beest
Zij heeft alle dagen een vrijer van doen
En durft nog preken van fatsoen
Voort plezier enz-
9
Dan is er nog een grenzig geel
Haar kin wat lang en oogen scheel
Die zich als dichtster recommandeerd
En graag een dichterszoon begeert
Voort plezier enz.
10
Den dichters dezes spreekt men vrij
Omdat zij begonnen met dichterbij
Nu vrienden trekt er het uwe ult
Waarmede ik mijn woorden sluit
Voort plezier enz.
Einde
Zingen
Nu was het niet ongebruikelijk in
Tilburg om op zaterdagavonden
nieuwe liedjes aan te leren op personen
of gebeurtenissen. Zondags
werden die dan in de herbergen gezongen,
maar dat gebeurde ook wel
op straat. Vanaf half juli staat "het
lied van Mozes" bovenaan op het
repertoire. Zaterdagavond l7 juli
trekt een groep mensen op de klarinet
begeleid door de 22-jarige wever
Jan Staps zingend door de wijk
Veldhoven. Daarbij wordt de daar
wonende politie-agent Van Vliet
met een bezoek vereerd. maar is
vooral de woning van Mandos het
doelwit van het voor haar weinig
vleiende lied.
Het gezang herhaalt zich enkele
avonden, onder meer op donderdag22
juli. Mandos besluit dan op
23 juli om een klacht in te gaan dienen
bij de commissaris van politie
J. Verbunt. Op vrijdagavond stuurt
Verbunt enkele agenten naar de
Veldhoven. die omstreeks half tien
een twintigtal personen zingend in
de richting van het huis van Mandos
zien komen. Een van de agenten,
Dirk Bakkers, verklaart: "wij
hadden in last, om, werd er weder
daar een liedje op straat gezongen,
de zangers aan te manen naar huis
te gaan". Drie mannen krijgen die
avond een bekeuring, de rest gaat
naar huis. Tot zover is er alleen
sprake van burengerucht en bespotting
van het gezin Mandos
.
Arrestaties
Anders wordt het op 24 juli. Wanneer
de politie die zaterdagavond
omstreeks half negen op Veldhoven
aankomt, blijkt zich daar een
joelende en zingende menigte van
omstreeks 500 à 600 personen te
hebben verzameld. Aanmaningen
van de agenten om rustig uiteen te
gaan en niet te zingen sorteren weinig
effect. Min of meer willekeurig
wordt dan een arrestant gemaakt,
de l8-jarige fabrieksarbeider Jozef
Goijarts. Daarop keert de menigte
zich tegen de politie en begint met
modder en stenen te gooien. De
vier agenten worden daarbij getroffen
en laten Goijarts gaan. Later
op die avond wanneer er enkele
marechausseester versterking zijn
gehaald worden toch nog twee arrestaties
verricht: Willem Vugs en
Jean Frangois Demerte
Burgemeester
Hoe reageerden de gemeentelijke
autoriteiten op het inmiddels danig
uit de hand gelopen "volksgezang"?
ln de vergadering van B. &W.
van 24 juli komt de hele zaak
nog niet ter sprake. Toch heeft de
commissaris van politie dan al een
eerste rapport over "ketelmuziek"
bij Mandos en het lastig vallen van
Van Vliet aan de burgemeester gestuurd.
In de vergadering van B. &W.
van 28 juli wordt melding gemaakt
van een brief van de officier
van justitie bij de arrondissements
Fransiscus Suijs (1798-187van 1849-1869
burgemeester van Tilburg.
Mandos, Hendricus: (openlijke) geweldpleging / onderlinge vechterij
VoornaamHendricus
AchternaamMandos
Delict(openlijke) geweldpleging / onderlinge vechterij
Jaar1881
Rolnummer5
Toegangsnummer24
Inventarisnummer141
Hendricus Mandos | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1826 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Francisca de Rooij |