Abram Hobers Frauenhoff is vernoemd naar de oudere broer van zijn moeder: Abraham Hobers.
Opmerkelijk: Abram Frauenhoff krijgt de achternaam Hobers als voornaam.
Hij wordt geboren in de "Nieuwe Stadsherberg" in het IJ.Doop Zuiderkerk: "Woensdag 7 Februarij door Do[minee] Mentes: Abram Hobers Geb[oren] 3 Febr."
"Jager" bij het "Depot-Bataillon van de Troupes in de Koloniën no. 33"
Van zijn ouderlijk huis "de Nieuwe Stadsherberg" bestaat een uitgebreide boedelbeschrijving. Zo ontstaat een goed beeld van de omgeving waarin hij opgroeit. Voor de complete beschrijving, zie: vader Hendrik Jacob Chrijstoph Frauenhoff.
Aan boord van "t Schip Henriette Elisabeth bestemd naar de O[oost] I[ndië]"
"Den 28 April 1819 op de reis naar derwaards overboord gesprongen en verdronken"
Oorzaak: Zelfdoding (?); Tropenkolder (?)
Der Verfasser dieser Publikation verfügt über die Genehmigung der betreffenden Person (sofern es sich um eine lebende Person handelt) zur Weitergabe der Daten.
"OP DE REIS NAAR DERWAARDS OVERBOORD GESPRONGEN EN VERDRONKEN"
Amsterdam
Abram Hobers Frauenhoff wordt geboren op zaterdag 3 februari 1798 in de Nieuwe Stadsherberg aan (in) het IJ. (afbeelding 1 en 2) Vier dagen later wordt hij gedoopt in de Zuiderkerk en krijgt dan als voornamen (!) de namen Abram Hobers. Het kan dus niet anders dan dat hij vernoemd is naar zijn oom Abraham Hobers (daar is de naam Hobers de familienaam). Oom Abraham woont in Muiden en is "Hoog-Heemraad van den Zeeburg en Diemerdijk". Ook is hij "Secretaris" van het door de Fransen ingestelde stadbestuur (Municipaliteit). Hij is dus een voornaam lid van de familie Hobers en wellicht daarom krijgt Abram beide namen als voornaam. Oom Abraham, de drie jaar jongere broer van moeder Susanna Hobers, zal dus ongetwijfeld bij de doop in de Zuiderkerk aanwezig geweest zijn (afb.3 en 4). Er kan ook een hele banale reden zijn om hem naar oom Abraham te vernoemen. Zo wordt de kans op het krijgen van de erfenis van de rijke maar kinderloze oom Abraham natuurlijk wel vergroot.
Abram Hobers is het tiende en jongste kind in het gezin van Susanna Hobers en haar man Hendrik Frauenhoff. Van deze tien kinderen zijn er echter al vijf overleden als Abram Hobers geboren wordt. Niemand van de bij de doop aanwezige familieleden zal ook maar een ogenblik hebben kunnen bevroeden dat dit vier dagen oude jongetje 21 jaar later op de Indische Oceaan overboord zal springen en verdrinken.
Abram groeit met zijn zusje Susanna en zijn broers Johann, Dirck en Hendrick op in het IJ. Inderdaad "in" het IJ, want vader en moeder zijn "casteleijn" van de "Nieuwe Stadsherberg". Deze herberg is gebouwd op palen in het IJ en ter hoogte van de Martelaarsgracht door een lange steiger verbonden met de vaste wal (afb.2). Als 's avonds de "Boomklok" in de toren van de Oude Kerk luidt, wordt de boom voor de ingang van het Damrak gesloten en kan er geen enkel schip meer de stad in- of uitvaren. Schippers en opvarenden die na sluitingstijd over het IJ aankomen, kunnen overnachten in de op het water gelegen Nieuwe Stadsherberg. Deze herberg is later afgebroken bij de aanleg van het eiland waarop het Centraal Station is gebouwd.
In deze herberg groeien de kinderen Frauenhoff / Hobers op. Wat zullen ze hier veel beleefd hebben. De herberg telt naast de 30 gastenkamers en de eetzalen de nodige ruimtes waar kinderen kunnen spelen en zich verstoppen zoals een turfzolder en een mangelzolder. (Voor uitgebreide beschrijving van de "Nieuwe Stadsherberg" en de complete beschrijving van de inventaris, zie: vader Hendrik Frauenhoff; deze geeft een goed beeld van de rijke omgeving waarin Abram Hobers opgroeit). Abram komt in zijn ouderlijk huis aanraking met mensen uit heel Europa; in de herberg is het een komen en gaan van gasten.
Het feit dat Abram Hobers de jongste in het gezin is heeft een verdrietige consequentie. Hij is nog maar vijf jaar oud als moeder Susanna Gesina Hobers overlijdt. Haar overlijden komt totaal onverwacht, wat blijkt uit de aangifte op de dag voor Kerst: "Waaraan overleden: subiet".
Uit een op dezelfde dag (24 december 1803) geplaatste overlijdensadvertentie in de Amsterdamse Courant blijkt dat moeder zwanger was. Wellicht is ze overleden aan een extreme vorm van zwangerschapsvergiftiging. Hierbij kan een zwangere vrouw 'subiet' bij een aanval overlijden."Heden trof my de gevoeligste slag in mijn leven ! daar het God behaagde,
myne dierbaare en geliefde Huijsvrouw SUZANNA GESIENA HOBERS, op het onverwachtst,
in haare hoogzwangeren staat van my wegteneemen, in de ouderdom van circa 40 Jaaren
Allen, die haar gekend hebben, zullen het verlies dat ik en myne vyf nog jonge Kinderen
door dit sterfgeval gevoel wel beseffen, en houde my van de deelneeming myner Vrienden en
Bekenden overtuigd, zonder Brieven van Rouwbeklag"
De dag na Kerst wordt moeder begraven in de Noorderkerk; het begraafregister vermeldt:"Suzanna Gesiena Hobers, Huijsvrouw van Henrich Jacob Christof Vrauenhoff in de Nieuwe Stads Herberg bij de Pakkerij ..N:V: 21 K"
Ook in de jaren die volgen wordt Abram geconfronteerd met de dood. Als hij 6 jaar is, overlijdt de in de buurt wonende tante Alida Hobers; een jaar later tante Johanna Hobers. Tante Johanna was al weduwe en nu zijn haar kinderen dus wees. Eén van deze neefjes is ook een Abram Hobers; ook hij draagt de naam Hobers als voornaam. Die kinderen worden liefdevol opgenomen in het kinderloze gezin van oom Abraham Hobers en zijn vrouw Maria van Hoeven in Muiden. Drie jaar later wordt Abram zelf ook wees; hij is nog maar 9 jaar oud als ook zijn vader overlijdt. Dit keer zal de familie het overlijden hebben zien aankomen; vader overlijdt "na eene langduurige uitterende Ziekte". Zwager Pieter van Swieten (man van Abrams oudere zus Susanna) plaatst ook namens Abram een advertentie:Op heden overleed, na eene langduurige uitterende Ziekte, onze waarde en zeer geliefde Vader
HENDRIK JACOB CHRISTOF FRAUWENHOFF, in den ouderdom van 56 jaaren.
Geven hiervan kennis aan Naastbestaanden en vrienden,
verzoekende van Condoleantie-brieven verschoond te blyven
PIETER VAN SWIETEN.
Amsterdam, S.G. VAN SWIETEN, Geboren FRAUWENHOFF
19 December 1807
En mede uit Naam van onze Broeders.
Vader Hendrik wordt begraven bij de Noorderkerk, waar ook zijn vrouw Susanna Hobers ligt:Den 24 Decembr 1807
Hendrik Jacob Christopf Frauenhoff in de Nieuwe Stadsherberg NV: 23 K
Abram Hobers is op 9-jarige leeftijd wees. Zijn 12 jaar oudere zus en haar man besluiten het ouderlijk huis de "Nieuwe Stadsherberg" en de herberg "Stadwijk" die buiten de Muiderpoort ligt en ook eigendom van de familie is te verkopen. Daartoe moet de complete inventaris beschreven worden, een werk dat meerdere dagen in beslag neemt. De opbrengst van de veiling zal enorm geweest zijn en Abram zal dus recht hebben op een behoorlijke som geld. Het is echter de vraag of dat opweegt tegen het verdriet van een 9-jarig jongetje. Waar moet hij gaan wonen? Neemt zus Susanna de zorg voor haar jongere broertjes op zich? Gaat hij naar het weeshuis? Het is (nog) niet duidelijk waar Abram Hobers van zijn 9e tot zijn 20e woont. Hoewel (nog) niet te bewijzen, is het aannemelijk dat ook de jongste kinderen Frauenhoff bij oom Abraham Hobers in Muiden een nieuw tehuis vinden. Als broer Hendrik een paar later wordt ingeschreven in het Militieregister noemt hij als naam van zijn moeder "Maria Hobers". Heeft hij tante Maria van Hoeven, vrouw van oom Abraham, als nieuwe moeder geaccepteerd. Het lijkt er wel op.
Hoe zal het contact tussen de broertjes en hun oudste zus geweest zijn. Blijven ze bij elkaar? Worden ze na vaders dood uit elkaar gehaald? Het is wel duidelijk dat ze in de jaren die volgen elk een totaal andere kant zullen opgaan. Zus Susanna zal met haar gezin naar de Oost vertrekken en "Binnen-regentesse van het Gereformeerd weeshuis te Samarang" worden. Broer Johann Wilhelm wordt apotheker in Suriname. Broer Hendrik gaat een avontuurlijk leven tegemoet. Zou Abram Hobers in de jaren die volgen op de hoogte zijn van wat er met zijn twee jaar oudere broer Hendrik gebeurt? Hendrik neemt als 15-jarige (!) dienst in het leger van Napoleon bij het Bataillon Pupilles; dit bataljon bestond uit "pupilles": weeskinderen. Heeft Abram geweten dat zijn broer in 1814 gewond raakt door een musketkogel aan zijn linkerbeen? En dat Hendrik krijgsgevangen wordt genomen door de Pruisen en in 1816 deserteert? Ik vermoed dat Abram nooit meer iets van zijn broer heeft gehoord.
Harderwijk
Abram gaat zelf ook vrijwillig in dienst; hij meldt zich op 28 augustus 1818 op 20-jarige leeftijd bij het "Depot-Bataillon van de Troupes in de Koloniën no. 33" en tekent voor acht jaar militaire dienst. (afb. 5 en 6) Hij wordt in het 'Stamboek' ingeschreven waardoor we nu weten hoe groot hij was, hoe hij eruit zag, maar ook hoe hij een eind aan zijn leven maakte:NAMEN EN TOENAMEN
Frauenhof | Abraham Hobers
NAMEN DER OUDERS, DATUM VAN GEBOORTE, GEBOORTEPLAATS, LAATSTE WOONPLAATS EN SIGNALEMENT
Vader Hendrik Jacob
Moeder Susanna
Geboren te Amsterdam den 3 febr. 1798
Laatst gewoond te Amsterdam
Bij zijne aankomst bij het Korps Lang 5 voeten 3 duim 2 streek
Abrams SIGNALEMENT luidt:
Aangezigt Rond; Voorhoofd breed; Oogen Grijs; Neus Ordinair; Mond Idem; Kin rond; Haar Bruin; Wenkbraauwen Idem; Merkbare teekenen Geene.
WANNEER EN OP WELKE WIJZE BIJ HET KORPS GEKOMEN
Op den 28 augustus 1818 nieuw aangekomen voor den tijd van acht jaren en tot handgeld geaccordeerd 10 Gulden
Bevordering bij het Korps tot den graad van Officier
Jager
WANNEEER EN OP WELKE WIJZE AFGEGAAN
Op den 7 Dec. 1818 vertrokken naar boord van t Schip Henriette Elisabeth bestemd naar de O(oost) I(ndië)
Op den 9 Dec. 1818 aan boord van het bovengemeld schip gaan barquuerd
Den 28 April 1819 op de reis naar derwaards overboord gesprongen en verdronken
Zijn laatste maanden
Aan de Smeepoortstraat in Harderwijk staat een groot gebouw, het voormalige "klooster voor de Graue Susteren". In 1815 na de Bataafs-Franse tijd krijgen de gebouwen een militaire bestemming. Ze worden gebruikt door het "Depot-Bataillon van de Troupes in de Koloniën no. 33". In dit militaire depot worden nieuwe geronselde jonge recruten opgevangen en gekleed als militair. De recruten waren geworven onder 'gewone' mannen, maar ook onder gestrafte militairen, gevangenen, bedelaars en deserteurs uit vreemde legers. Ze komen niet alleen uit Nederland, maar ook uit andere Europese landen, vooral uit Duitsland.
De recruten werden "geronseld"; de grondwet verbiedt namelijk de uitzending van dienstplichtigen (Lotelingen) naar de koloniën. De overzeese krijgsmacht is dan ook een beroepsleger. In een week of zes worden deze soldaten (Kolonialen) voorbereid op hun dienst in Nederlands-Indië. Zij krijgen handgeld (een soort premie) als ze het contract ondertekenen. Abram krijgt hier 10 gulden handgeld en zijn "Jagers uniform" als hij tekent "voor den tijd van acht jaren".
Dat handgeld wordt meestal tijdens de opleiding in Harderwijk opgemaakt. Harderwijk geniet in die tijd de twijfelachtige eer 'het gootgat van Europa' te worden genoemd, wegens de vele kroegen en bordelen in de stad. Harderwijker winkeliers, hotelhouders, kroegbazen en bordeelhouders beleven gouden tijden. Aan de ene kant zijn de Harderwijkers blij met deze forse bron van inkomen. Aan de andere kant is er veel kritiek op het uitbundige uitgaansleven in de stad, inclusief talrijke vechtpartijen. Als de 6 weken opleiding erop zit, verblijven de Kolonialen tussen de 5 en 25 weken in de stad, wachtend op verscheping naar de koloniën.
Op 7 december 1818 verlaat het detachement waar Abram Hobers als "Jager" deel van uit maakt de kazerne om zich naar het schip "Henriette Elisabeth" te begeven dat hem naar de "Koloniën" zal brengen. Dat vertrek gaat met tromgeroffel en muziek gepaard. Isaäc Israels heeft er 80 jaar later een schilderij van gemaakt (afb. 4). Abrams detachement gaat op 9 december aan boord, een onbestemde toekomst tegemoet. Abram komt nooit in de Oost aan.
We zullen nooit weten wat een 21-jarige jonge man heeft doen besluiten op 28 april 1819 overboord te springen, wetend dat dat betekent dat hij verdrinkt. Een verdrietig eind van Abram Hobers."Den 28 April 1819 op de reis naar derwaards overboord gesprongen en verdronken"
Leestips
Opa Dirk Hobers, een rijke "koopman van wijnen".
Klik op grootvader Dirk Hobers *1709
Vader Hendrik Frauenhoff, "casteleijn in de Nieuwe Stads Herberg aan 't Eij"
Klik op vader Hendrik Jacob Chrijstoph Frauenhoff
Broer Hendrich Frauenhoff krijgt in Frankrijk een musketkogel in zijn linkerbeen.
Klik op vader Hendrik Jacob Chrijstoph Frauenhoff
en dan door naar zijn zoon Hendrich Jacob Chrijstoph *1796
Neef Pieter van Swieten sneuvelt op Bali.
Klik (via zus Susanna) op neef Pieter van Swieten * 1819