Familienstammbaum familie Huizenga » Wybren Abes Wartena (1844-1886)

Persönliche Daten Wybren Abes Wartena 

• Er wurde geboren am 18. Juli 1844 in Rijperkerk.
• Glaube:

  Vader was doopsgezind en moeder Hervormd. Bij de kinderen staat vermeld doopsgezind

• Wohnhaft Ab 1884: USA.

  emigratie

• (????) .

  Emigratie naar VS in 1883. Terechtgesteld (ophanging) wegens de moord op John Dreger in Rensselaer, Indiana, Verenigde Staten. (Daniel Allen Hearn, Legal Executions in Illinois, Indiana, Iowa, Kentucky and Missouri, Jefferson 2016, pag. 55).

• (Veroordeeld) .

  Indianapolis New, Indianpolis, Marion County, IN 26 Feb 1886
  MURDER EXPIATED
  HANGING OF WIEBERN WARTENA
  AT RENSSELAER, JASPER COUNTY, INDIANA, TODAY, FOR KILLING JOHN DREGER - AN ACCOUNT OF HIS HEINOUS CRIME
  Special to the Indianapolis News.
  Renssealer, Ind. February 26 - At an early  hour this morning the streets of Rensselaer were lined with men, mostly strangers, who had come to see Wiebern Wartena hanged. They walked restlessly back and forth and a few went to see the condemned man,who lay on his bunk in the jail cell entirely covered up, no speaking to or recognizing any one. One thousand people were on the ground and witnessed the execution. About 11.30 the lucky parties posessing tickets were admitted into the inclosure, and at 11.40 the sheriff, closely followed by the prisoner, supported by deputies, appeared at the east door of the jail and immediately proceeded to the scaffold. This was a fine specimen of killing machines, and the father of the one upon which John w. Coffee was recently hanged at Crawfordsville.
  
  The prisoner looked up at the rope which was so soon to break his neck, but manifested no particular emotion. The sheriff then told him he could speak. Wartena faced the crowd, and in a wild and gesticulating manner said he was not guilty and asked God to have mercy on his accusers. He spoke partly in broken English and partly in Holland Dutch.
  Rev. B.F. Ferguson then prayed for him in English and one of his countrymen in Dutch. During all this time the condemned man held up his hands.
  
  The sheriff adjusted the rope; at 11.5- the black cap, was drawn over his eyes, and at 11.52 the trap was sprung. The body swung round a few times, he drew up his legs once or twice and then remained perfectly still. Sheriff S.E. Yeoman did his unpleasant duty in good order. Everything worked with precision. At 12.26 the body was cut down and taken to the cemetery for burial.
  None of Wartens's relatives were present. Yesterday he was baptized in the Catholic faith.
  
  While pursuing his vocation as trapper on the Kankakee river, a little below a place called French Island Landing, in Jasper county, late in the afternoon of the 30th of October, 1884. Lorenzo Brainard was just rounding a fallen tree with his boat when, to his horror, he beheld the dead body of a man, face upward, lodged against the drift wood. Terribly frightened, he rowed two miles further up the river and notified Dutcher, another trapper, of his ghastly discovery. The two men at once descended the river to a small shanty where lived Claus A. Vehrs, and Brainard told him what he had seen. Vehrs got a horse and rode to DeMotte, a small railroad station, and told 'Squire Fairchild that a dead man had been found in the river. It now being dark, nothing could be done until morning, when Fairchild and others proceeded to the river with a wagon and found the body where Brainard had left it. The body had been in the water twenty-two days, but was at once recognized as being that of John Dreger, a young farmer, who had lived a short distance east of DeMotte. He had lived alone, being a widower. As soon as it was attempted to take the body from the water two heavy iron pumps were found tied to it weighing some seventy pounds. The body was taken to DeMotte, where an inquest was held.
  
  That deceased had been murdered was evident; bruises were plainly visible about the head and an ugly gash in the neck. Among the witnesses summoned to the inquest was Wiebern Wartena, a Hollander, who had settled in Dreger's neighborhood in the summer of 1884. During the summer he had fished for a living. While the physicians dissected the body he stood very near it, and with perfect indifference watched them until they had finished. He said he had never seen the body there. Wartena was the last man seen with Dreger and his actions on the day of the inquest, while going to dinner, being very suspicious, he was arrested and taken to jail., where in a few days he made a full confession of his horrible crime, in substance as follows:
  
  On the afternoon on the 8th of October, 1884, Wartena arranged with John Dreger to borrow a light wagon, take his team, Wartena having neither, and go to the Kankakee river, four or five miles away, and get some fish, which Wartena said he had caught, and put them in a live box.
  
  The pumps, he said, he wanted to sink his net with, and he provided a gun also, as they might find some game. Dreger, who was about the only friend Wartena had in the neighborhood, came along, and Wartena, with his pumps and gun, being ready, climbed in the wagon and they drove off. As they neared the river they had to pass through a stretch of country covered with underbrush and willow trees, the roots of which grow on or near the surface of the ground forming great tussocks. Dreger, being a little careless, drove against one of those willow-clumps just as they came to the river and broke the coupling-pole of the wagon. He at once jumped out to see what was the matter, and Wartena seeing his chance, seized his gun and struck Dreger a terrific blow on the head and felled him to the ground. The stroke broke the gun stock, leaving a long, sharp splinter, with which Wartena stabbed his victim in the neck, making the gash referred to. He then took the halters form the horses and tied the pumps to Dreger's back and rolled  him into the river. The body sand from view.
  
  Next day he took possession of all Dreger's personal property, amounting to about four hundred dollars, saying he had received a check for $400 from Holland and had paid Dreger $375 for his property; that Dreger had gone to Chicago to cash the checkand promised to send Wartena the balance $25, which he feared Dreger would never do. While at dinner on the day of the inquest he hid the broken gun and Dreger's clothes and all other evidences of the crime as far as possible. He hid the clothes sowell that after he had pointed out the exact place where they were buried, it required several hours' search before they could be found.
  On this confession he was arrested and indicted and on the 10th day of January 1885, Wartena pleaded guilty to the charge of murder in the first degree, and on that plea was sentenced to hang May 15. This judgment was reversed by the supreme court May 12, on the ground that a man may not waive trial by jury in a capital case. At the October term 1885, he was tried on a plea of not guilty, his counsel testifying that he thought him insane. After a trial of nearly five days his case was given tothe jury, who, after being our twenty-four hours, on Sunday, November , returned a verdict of guilty. On the 10th he was sentenced to hang February 26, 1886.
  
  In the same vicinity, several years ago, a young man name James Cotton was murdered and his shanty burned to the ground, and his remains were found in a charred mass. As to who committed the deed remains as yet a profound mystery.
  
  Greencastle Banner, Greencastle, Putnam County, IN 4 Mar 1886
  A LEGAL HANGING AT RENSSELAER
  Wiebern Wartena was hanged at Rensselaer, Friday, for killing John Dregger. A large crowd of morbidly curious people thronged the streets of the little city from early morn. Only those with tickets were admitted to the enclosure. The culprit was letto the scaffold at 11.40 by the sheriff, the prisoner being supported by two deputies. When told that he could speak, Wartena faced the crowd, and in a wild and gesticulating manner said he was not guilty and asked God to have mercy on his accusers. He spoke partly in broken English and partly in Holland Dutch. The trap was sprung at 11.52, and he died comparatively without struggling. At 12.26 he was cut down and taken to the cemetery for burial. The crime which Wartena thus expiated was oneof the most brutal on record.

• (Veroordeeld) .

  WARTENA WEIBERN
  
  WHITE
  MALE
  FISHERMAN
  ROBBERY-MURDER
  HANGING
  FEB
  26
  1886
  INDIANA

• (Veroordeeld) .Quelle 1

  weibern wartena was hung for comitting a murder in jasper county,indiana near demotte,indiana jasper county in 1884

• (Veroordeeld) Ab 1886.Quelle 2

  Wiebe Wartena
  
  De tweede moordenaar was Wiebe Abes Wartena (1844-86), die op 39-jarige leeftijd in het voorjaar van 1883 met zijn vrouw en vijf kinderen uit Friesland emigreerde, in leeftijd variërend van pasgeborenen tot tieners. [12] Het gezin vestigde zich in Pullman, Illinois, in de buurt van Chicago, waar Wiebe werk vond op een vrachtwagenkwekerij en als arbeider in een fabriek, waarschijnlijk de Pullman Palace Car Company. De familie sloot zich aan bij de Eerste Gereformeerde Kerk van Roseland, onder de eerwaarde Balster Van Es. Een jaar later, in het voorjaar van 1884, verhuisden de Wartenas "in diepe armoede" naar een opkomende boerenkolonie voor Roselanders in Keener Township bij De Motte, Indiana, een paar kilometer ten noorden van de Kankakee-rivier. Hier binnen zes maanden vermoordde Wartena een Duitse buurman.
  
  Isaac Verwey, hoofdredacteur van De Grondwet , volgde de zaak met intense belangstelling, in de overtuiging dat het "een zeer zeldzame gebeurtenis is dat een Hollander schuldig wordt verklaard in dit land van het misdrijf van moord." Vandaar dat de krant uitgebreid verslag deed van de gerechtelijke procedure over de zaak. komende twee jaar. Wartena was volgens berichten "niet geïnteresseerd in werken, maar een liefhebber van jagen en vissen." Hij was een ne'er-do-well. Een buurman, John Dreger, een jonge Duitser die alleen woonde, kreeg medelijden met de arme Nederlandse familie en raakte bevriend met hen, en bracht zelfs verse melk voor de kinderen. Dreger, een zeer vrijgevige man, "had geen vijand in de wereld." Wartena betaalde hem slecht voor het goede af en doodde hem om zijn bezittingen te plunderen en te ontsnappen aan de armoede. [13]
  
  De daad was met voorbedachten rade. Op 8 oktober 1884 lokte de Nederlander de Duitser uit om te gaan vissen in de Kankakee-rivier, en Dreger reed met zijn eigen team en een geleende wagon de twee naar de rivier. Nadat hij een afgelegen plek op de oever had bereikt, knalt Wartena Dreger dood met de kolf van een pistool. Hij was van plan hem neer te schieten, maar was bang dat een buurman het zou horen. Wartena bond twee oude ijzeren pompen aan het lijk en gebruikte de paarden om het de rivier in te slepen. De moordenaar ging naar de boerderij van Dreger en nam alles mee - paarden, koeien en andere dieren, huishoudelijke artikelen en kleding, zelfs zijn beste pak. De intrigant probeerde zijn sporen te verbergen door een uitgebreid verhaal te verzinnen. Hij verklaarde dat hij Dreger's eigendom voor $ 375 had gekocht en hem een ??bankbiljet voor $ 400 had gegeven, dat Dreger naar Chicago was gegaan om in te wisselen en $ 25 in contanten voor Wartena te krijgen.
  
  Het verhaal heeft wekenlang goed verkocht, totdat een andere visser Dreger's lichaam in de rivier zag drijven. De ijzergewichten waren niet voldoende geweest om het opgeblazen lijk onder water te houden. Na het gerechtshof van de lijkschouwer arresteerde de sheriff van Jasper County, Samuel Yoeman, Wartena begin november 1884, en in januari 1885 beschuldigde een provinciale grand jury hem nadat hij had toegegeven, met landgenoot Wincey Punter van Keener Township die als een tolk diende. De vrouw van de beklaagde zat met een baby op haar heup in de buurt. Toen Wartena de volgende week voor rechter Ward stond, wierp hij zich op de genade van het hof. De rechter, die persoonlijk de doodstraf afkeurde, veroordeelde niettemin Wartena om te sterven door op 15 mei van dat jaar te hangen. PF Veldman van Keener Township vervoegde Punter als een tolk. Toen hij zijn grimmige zin hoorde, zakte Wartena in zijn stoel, "Overweldigd door doodsangst, en bitter en lang weende." De veroordeling landde zijn wanhopig arme vrouw en drie jongste kinderen in het arme huis van de provincie. De Nederlands-hervormde gemeenschap in Keener Township heeft hun goedkeuring in het vonnis geuit.[14]
  
  Toen Eerw. Van Es hoorde van Wartena's misdaad en straf, ging hij en ouderling Klaas Madderom op bezoek bij hun zielige parochiaan in de gevangenis in Rensselaer. Ze riepen ook Rev. Wietze Lubach van de Lansing (Ill.) RCA-kerk in. Van Es zei: "Toen we dit alles leerden, ervoeren we gevoelens van diepe compassie voor de arme man, die zo dicht bij zijn eeuwige bestemming zou zijn." De datum van executie was minder dan een maand verwijderd, en Van Es, die het wel deed niet in de eerste plaats de doodstraf goedkeuren, bepaalde dat de Nederlander onvoldoende juridisch advies had gekregen. De veroordeelde had bijna geen begrip van de Engelse taal, laat staan ??Amerikaanse legalese, en niemand in de juridische gemeenschap van Rensselaer kon Nederlands spreken. Bovendien was de Nederlander ongeletterd en mentaal gebrekkig. Hoe kon hij een eerlijk proces krijgen? De Nederlandse overheerser wilde onmiddellijk in beroep gaan tegen het vonnis, en afgezien daarvan, om de gouverneur ertoe te brengen het vonnis naar het leven in de gevangenis om te zetten. Het beroep heeft zijn vruchten afgeworpen en het hof van beroep heeft een nieuw proces van jury gelast.
  
  Terwijl Van Es het rechtssysteem namens Wartena bewerkte, gaven hij en Madderom prioriteit aan de toestand van zijn ziel. Hij plaatste zijn hand op de schouder van de gevangene en sprak zachtjes: "Wiebe Warner [pas later werd de naam gecorrigeerd], hier zijn drie mensen, ook arme zondaars, die een oprechte wens hebben om deze kwestie te bespreken. We hebben geen moeite of kosten gespaard om u het goede nieuws te brengen dat u gratie kunt krijgen van de rechter van hemel en aarde. "Vervolgens legde hij de weg van de zaligheid uit met de" meest mogelijke eenvoud "en las hij verschillende Schriftteksten. Wartena brak in tranen uit en leek voor het eerst echt berouwvol. Zelfs de sheriff, een vrome christen, was geraakt. Op de middag van diezelfde dag in april keerde het paar terug naar de gevangenis met twee Amerikaanse geestelijken en bad opnieuw met de gevangene,[15]
  
  Wartena's tweede rechtszaak voor een burgerjury in november 1885 duurde vier dagen en lokale kranten verschaften gedetailleerde rapporten van "de belangrijkste juridische procedure die ooit heeft plaatsgevonden" in de provincie. Circuit Court Judge Ward heeft vijftig potentiële juryleden gedagvaard, waarvan de aanklager en de verdediging twaalf, alle boeren, overeenkwamen om de zaak te berechten. Deze keer had de Hollander een door justitie aangestelde advocaat, die de feiten in de zaak of de schuldbekentenis van de Nederlander niet betwistte. In plaats daarvan smeekte hij waanzin, maar het mocht niet baten. De openbare verdediger plaatste zelfs de vrouw van Wartena op de tribune en zij getuigde dat twee van de zusters van Wiebe krankzinnig waren en hij ook; hij 'praatte vaak met zichzelf en zei vreemde dingen, bijvoorbeeld dat hij een gat in de grond ging graven en daar met zijn gezin zou leven.
  
  De jury was het eens met de aanklager en kwam na vierentwintig uur overleg in de eerste graad met een vonnis tot moord. Een maand later veroordeelde de rechter Wartena ter dood en stelde op 26 februari 1886 de executiedatum in. Om ervoor te zorgen dat Wartena het vonnis begreep, liet de rechter Peter Dykstra, een Nederlander die in Goodland woonde, als tolk dienen. Toen de moordenaar in zijn eigen taal hoorde dat de straf de dood was door op te hangen, viel hij "alsof hij dood was" en lag bewusteloos op de grond gedurende meer dan een uur. [16]
  
  Redacteur Verwey stond zijn lezers niet toe om de vakantie te vieren zonder te denken aan Wiebe Wartena die in zijn cel zat te wachten op de strop van de beul. [17]
  
  We kunnen Wiebe Wartena niet uit onze gedachten houden. We hebben Thanksgiving en Kerstmis gevierd in vreugde en dankbaarheid en we kijken uit naar de nieuwjaarsviering die binnenkort volgt. Maar er is nog steeds een stem die fluistert, en voortdurend fluistert, tot ons: 'Wiebe Wartena! Wiebe Wartena! Hoe gaat het met hem nu? '
  
  Het is een vreselijke situatie waarin hij zichzelf moet vinden .... We hopen dat wanneer we sterven de banden die ons aan het leven binden, zachtjes worden losgemaakt, en niet zoals het zal zijn met Wiebe Wartena, wanneer deze plotseling worden verscheurd door de handen van de beul .... De galg zal zijn sterfbed zijn; de handen van de beul zullen zijn lijk dragen. Hij wordt geconfronteerd met dit alles, opgesloten in een eenzame gevangenis, terwijl twee van zijn kinderen hun brood moeten verdienen en eten onder vreemden [als leerlingen], terwijl zijn vrouw met drie andere kinderen het bittere brood van openbare welwillendheid eet in het arme huis .
  
  Editor Verwey besloot door te prediken naar het koor. Hij waarschuwde zijn voornamelijk gereformeerde lezers dat ze klaar moesten zijn voor hun eigen dood. Wartena sterft in minder dan twee maanden, op vrijdag 26 februari 1886, "tussen de uren van 10 in de ochtend en 4 in de middag .... Het kan zelfs eerder zijn voor ons. "
  
  Verwey dramatiseerde het lot van Wartena om hem te humaniseren en steun te creëren onder de Hollanders voor een campagne, gebaseerd op de 'band van nationaliteit', om de gouverneur onder druk te zetten om het vonnis naar levenslange gevangenisstraf om te zetten op grond van waanzin. Verwey maakte veel over het feit dat sheriff Yoemens, die vele maanden regelmatig contact had met de gevangene, geloofde dat hij krankzinnig was en niet moest worden geëxecuteerd. Verweys gepassioneerde verslag leidde twee mannen van de gemeente First Roseland, Jakob Ton en Teunis Snip, om op eigen kosten naar Rensselaer te gaan om met Wartena te spreken over zijn geestelijke toestand. De moordenaar leek hard van hart; hij zou niets te maken hebben met de Bijbel of een religieus boek. De mannen vertrokken met een zwaar hart maar met een duidelijk geweten. Voordat ze terugkeerden naar Roseland, bezochten ze de vrouw van Wartena en twee van de jongere jongens.[18]
  
  Een week voor de executie maakte de gouverneur bekend dat hij de straf niet zou omzetten. Dit nieuws bracht ds. Van Es en ouderling Madderom op de dag voor de executie ertoe terug naar Indiana te gaan om nog een laatste keer te proberen Wartena's ziel te redden. Een katholieke priester en twee nonnen hadden vijf dagen geprobeerd hem te dopen, maar het mocht niet baten. Nu was het de beurt aan het Nederlands hervormde paar. Ze bezochten Wartena voor een uur in de middag en keerden 's avonds terug met de sheriff en een Methodistenpredikant. Terwijl de gevangene op de ijzeren vloer van de cel knielde en weende, baden de vier mannen over hem heen. Toch zou hij zijn zonden niet belijden of zich bekeren. Hij had niets te bekennen, drong hij aan, omdat hij geen Dreger vermoordde. In plaats daarvan bladerde hij door de Bijbel van de dominus en "wees op veel plaatsen waar, naar zijn oordeel, de Schrift was in strijd met zichzelf .... Zijn opvoeding in het modernisme was volledig in zijn zicht op de Schrift geïnfiltreerd ', besloot Van Es. Toch verzachtte Wartena genoeg om Van Es te vragen hem met de galg te vergezellen en met hem te bidden.
  
  De volgende ochtend keerde de katholieke priester terug voor de executie om de veroordeelde te dopen. Van Es 'protesteerde hier heftig tegen en adviseerde Wartena het er niet mee eens te zijn. Hierop werd de priester boos, maar de Nederlandse overheerser hield stand. Hij zei tegen de priester: "Als u een bijbels gebed voor hem wilt geven, heb ik daar geen bezwaar tegen, maar er is geen katholieke ceremonie voor een protestant." Hierop beval hij de priester te vertrekken.
  
  Na de onaangename confrontatie tussen de twee geestelijken over de ziel van een man die zou sterven, kwam sheriff Yoemans het doodvonnis voorlezen. De geestelijken verwijderden eerbiedig hun hoeden. De stoet baant zich vervolgens een weg van de cel naar de galg. Van Es en zijn Methodisten-collega liepen voorop, met ontblote hoofden, gevolgd door de sheriff en Wartena, gekleed in zijn beste pak. Hij wandelde alleen door de lange treden naar de galg, en vroeg of hij iets te zeggen had, en drong er opnieuw op aan dat hij een onschuldige man was gestorven. Van Es plaatste toen zijn handen op Wartena's hoofd en bad dat God hem genadig zou zijn. De sheriff bevestigde toen de zwarte kap en het touw en om twaalf uur viel Wiebe Wartena in de eeuwigheid. Ongeveer 200 toeschouwers waren getuige van de executie, terwijl 2.500 nieuwsgierigheidszoekers buiten wachtten om langs het slingerende lijk te komen. Na dertig minuten werd het lichaam neergehaald, in een kist geplaatst en na de verplichte postmortem overgedragen aan de weduwe. "Het loon van de zonde is de dood", verklaarde de heer Van Es. "Ik hoop dat dit verslag een waarschuwing zal zijn voor onze jeugd dat ze hun handen nooit met bloed mogen bevuilen." [19

• (Veroordeeld 2) Ab 1886.Quelle 2

  Wiebe Wartena
  
  The second murderer was Wiebe Abes Wartena (1844-86), who at age 39 emigrated from Friesland in the spring of 1883 with his wife and five children, ranging in age from a newborn to teenagers.[12] The family settled in Pullman, Illinois, near Chicago, where Wiebe found work on a truck farm and as a laborer in a factory, likely the Pullman Palace Car Company. The family joined the First Reformed Church of Roseland, under the Rev. Balster Van Es. A year later, in the spring of 1884, the Wartenas “in deep poverty” moved to a rising farm colony for Roselanders in Keener Township near De Motte, Indiana, a few miles north of the Kankakee River. Here within six months Wartena murdered a German neighbor.
  
  Isaac Verwey, editor of De Grondwet, followed the case with intense interest, believing it “a very rare occasion that a Hollander is declared guilty in this land of the crime of murder.” Hence, the paper reported extensively on the judicial proceedings over the next two years. Wartena, according to reports, was “disinterested in working, but a lover of hunting and fishing.” He was a ne’er-do-well. A neighbor, John Dreger, a young German who lived alone, took pity on the indigent Dutch family and befriended them, even bringing fresh milk for the children. Dreger, a very generous man, “had not an enemy in the world.” Wartena repaid him bad for good, and killed him in order to plunder his possessions and escape from poverty.[13]
  
  The deed was premeditated. On 8 October 1884, the Dutchman enticed the German to go fishing in the Kankakee River, and Dreger drove the two to the river with his own team and a borrowed wagon. After reaching a secluded spot on the bank, Wartena bludgeoned Dreger to death with the butt of a pistol. He had intended to shoot him, but feared some neighbor might hear it. Wartena tied two old iron pumps to the corpse and used the horses to drag it into the river. The murderer than went to Dreger’s farm and took everything—horses, cows, and other animals, household goods, and clothing, even his best suit. The schemer tried to cover his tracks by concocting an elaborate tale. He stated that he had purchased Dreger’s property for $375 and given him a bank note for $400, which Dreger had gone to Chicago to exchange and get $25 in cash for Wartena.
  
  The story sold well for several weeks, until another fisherman found Dreger’s body floating in the river. The iron weights had not been enough to keep the bloated corpse submerged. Following the coroner’s inquest, the Jasper County Sheriff, Samuel Yoeman, arrested Wartena in early November 1884, and in January 1885 a county grand jury indicted him after he confessed, with countryman Wincey Punter of Keener Township serving as an interpreter. The defendant’s wife, with an infant on her hip, satnearby. When Wartena stood before Judge Ward the next week, he “threw himself on the mercy of the court.” The judge, who personally opposed capital punishment, nevertheless, condemned Wartena to die by hanging on May 15 of that year. P.F. Veldman of Keener Township joined Punter as an interpreter. On hearing his grim sentence, Wartena slumped in his chair, “overcome with agony, and wept bitterly and long.’ The conviction landed his desperately poor wife and three youngest children in the county poor house. The Dutch Reformed community in Keener Township voiced their approval in the verdict.[14]
  
  When Rev. Van Es learned of Wartena’s crime and punishment, he and elder Klaas Madderom went to visit their pitiful parishioner in the county jail in Rensselaer. They also enlisted Rev. Wietze Lubach of the Lansing (Ill.) RCA church. Said Van Es: “When we learned all this, we experienced feelings of deep compassion for the poor man, who would be so close to his eternal destiny.” The date of execution was less than one month away, and Van Es, who did not approve of capital punishment in the first place, determined that the Dutchman had not received adequate legal counsel. The condemned had almost no comprehension of the English language, let alone American legalese, and no one in the Rensselaer legal community could speak Dutch. Moreover,the Dutchman was illiterate and mentally deficient. How could he receive a fair trial? The Dutch dominie immediately set out to appeal the verdict, and barring that, to induce the governor to commute the sentence to life in prison. The appeal bore fruit, and the court of appeals ordered a new trial by jury.
  
  While Van Es worked the legal system on Wartena’s behalf, he and Madderom gave priority to the state of his soul. Placing his hand on the prisoner’s shoulder, Van Es spoke gently: “Wiebe Warner [only later was the name corrected], here are three people, also poor sinners, who have a heartfelt desire to discuss this matter. We have spared no effort or expense in order to bring you the good news that you can receive a pardon from the judge of heaven and earth.” He then explained the way of salvation with the “most possible simplicity” and read several Scripture passages. Wartena broke down in tears, and seemed genuinely remorseful for the first time. Even the sheriff, a devout Christian, was touched. On the afternoon of that same April day, the pair returned to the jail with two American clerics and again prayed with the prisoner, before going back to Chicago.[15]
  
  Wartena’s second trial before a citizens’ jury in November 1885 took four days and local papers provided detailed reports of “the most important legal procedure that has ever taken place” in the county. Circuit Court Judge Ward subpoenaed fifty prospective jurors, of whom the prosecution and defense agreed on twelve, all farmers, to try the case. This time the Hollander had a court-appointed lawyer, who did not dispute the facts in the case or the Dutchman’s confession of guilt. Instead, he pled insanity, but to no avail. The public defender even put Wartena’s wife on the stand and she testified that two of Wiebe’s sisters were insane and so was he; he “often talked to himself, and said strange things, for example, that he was going to dig a hole in the ground and live there with his family.” But the jailer and two local physicians who had visited the prisoner testified to his sanity.
  
  The jury agreed with the prosecution, and after twenty-four hours of deliberations, came in with a verdict of murder in the first degree. A month later, the judge sentenced Wartena to death, and set February 26, 1886 as the date of execution. To ensure that Wartena understood the verdict, the judge had Peter Dykstra, a Netherlander living in Goodland, to serve as interpreter. When the murderer heard in his own tongue that the penalty was death by hanging, he “fell as if he were dead” and lay unconscious on the floor for more than an hour.[16]
  
  Editor Verwey would not allow his readers to celebrate the holidays without thinking of Wiebe Wartena sitting in his cell awaiting the hangman’s noose.[17]
  
  We cannot keep Wiebe Wartena out of our minds. We have celebrated Thanksgiving and Christmas in joy and gratitude and we are looking forward to the New Year’s celebration that is to come soon. But there is still a voice that whispered, and continually whispers, to us: ‘Wiebe Wartena! Wiebe Wartena! How is it going with him now?’
  
  It is a terrible situation in which he must find himself…. We hope that when we die the ties that bind us to life will be loosened gently, and not like it will be with Wiebe Wartena, when these are torn suddenly by the hands of the executioner…. Thegallows will be his deathbed; the executioner’s hands will carry his dead body. He is facing all of this, incarcerated in a lonely jail, while two of his children have to earn and eat their bread among strangers [as apprentices], while his wife with three other children eat the bitter bread of public benevolence in the Poor House.
  
  Editor Verwey concluded by preaching to the choir. He warned his mainly Reformed readers to be ready for their own deaths. Wartena will die in less than two months, on Friday, February 26, 1886, “between the hours of 10 in the morning and 4 in the afternoon…. It could even be earlier for us.”
  
  Verwey dramatized Wartena’s fate to humanize him and build support among Hollanders for a campaign, based on the “bond of nationality,” to pressure the governor to commute the sentence to life imprisonment, on grounds of insanity. Verwey made much of the fact that Sheriff Yoemens, who had regular contact with the prisoner for many months, believed he was insane and should not be executed. Verwey’s passionate account led two men from the First Roseland congregation, Jakob Ton and Teunis Snip, to go to Rensselaer at their own expense to speak to Wartena about his spiritual condition. The murderer seemed hard of heart; he would have nothing to do with the Bible or any religious book. The men left with heavy hearts but a clear conscience. Before returning to Roseland, they visited Wartena’s wife and two of the younger boys.[18]
  
  A week before the execution, the governor announced that he would not commute the sentence. This news prompted Rev. Van Es and elder Madderom, on the day before the execution, to return to Indiana to try one last time to save Wartena’s soul. A Catholic priest and two nuns had tried for five days to baptize him, but to no avail. Now it was the turn of the Dutch Reformed pair. They visited Wartena for an hour in the afternoon and returned in the evening with the sheriff and a Methodist clergyman. While the prisoner knelt on the iron floor of the cell and wept, the four men prayed over him. Yet, he would not confess his sins or repent. He had nothing to confess, he insisted, since he was innocent of murdering Dreger. Instead, he leafed through the dominie’s Bible and “pointed out many places where, in his judgment, the Scripture was in conflict with itself…. His education in modernism had entirely infiltrated his view of Scripture,” Van Es concluded. Yet, Wartena softened enough to ask Van Es to accompany him to the gallows and pray with him.
  
  The next morning, the Catholic priest returned before the execution to baptize the condemned man. Van Es “vigorously objected” to this and advised Wartena not to agree. At this, the priest became angry, but the Dutch dominie held his ground. He toldthe priest, “If you wish to give a biblical prayer for him, I have no objection, but there is no Catholic ceremony for a Protestant.” At this, he ordered the priest to leave.
  
  Following the untoward confrontation between the two clerics over the soul of a man about to die, Sheriff Yoemans came and read the death sentence. The clerics reverently removed their hats. The procession then made its way from the cell to the gallows. Van Es and his Methodist colleague led the way, heads bared, followed by the sheriff and Wartena, dressed in his best suit. He walked by himself up the long steps to the gallows, and when asked if he had anything to say, insisted again that he died an innocent man. Rev. Van Es then placed his hands on Wartena’s head and prayed that God would be gracious to him. The sheriff then secured the black hood and rope, and at twelve o’clock Wiebe Wartena dropped into eternity. Some 200 spectators witnessed the execution, while 2,500 curiosity seekers waited outside to pass by the swinging corpse. After thirty minutes, the body was taken down, placed in a coffin, and following the mandatory postmortem, turned over to the widow. “The wages of sin is death,” declared Rev. Van Es. “I hope that this account will be a warning to our youth that they may never soil their hands with blood.”[19]

• Er ist verstorben am 26. Februar 1886 in VS, Jasper County, Indiana, Verenigde Staten, er war 41 Jahre alt.
• Ein Kind von Abe Wijbrens Wartena und Joukje Luitzens Jager
• Diese Information wurde zuletzt aktualisiert am 14. August 2019.

Familie von Wybren Abes Wartena

Er ist verheiratet mit Antje Jans Huisinga.

Sie haben geheiratet am 15. Mai 1869 in Tietjerksteradeel, er war 24 Jahre alt.

Kind(er):

1. Abe Wartena  1870-1940 
2. Gaatze (August) Wartena  1872-1902
3. Zuster Wartena  1875-1914
4. Rinze (Lorenzo Warren) Wartena  1877-1955
5. naamloos Wartena  1879
6. Aaltje Wartena  1881-1960
7. Luitzen (Luther R.) Wartena  1882-1972

Haben Sie Ergänzungen, Korrekturen oder Fragen im Zusammenhang mit Wybren Abes Wartena?
Der Autor dieser Publikation würde gerne von Ihnen hören!

Zeitbalken Wybren Abes Wartena

Klicken Sie auf den Namen für weitere Informationen. Verwendete Symbole:  Großeltern    Eltern    Geschwister    Kinder