Hoogleraarszoon en advocaat uit Deventer met zachte stem, die als verzoenende liberaal zeer invloedrijk was. Leidde in het midden van de negentiende eeuw de gematigde liberalen (moderaten) in de Tweede Kamer. Hield als Kamerlid goed doorwrochte redevoeringen. In 1850 Tweede Kamervoorzitter. Als Gouverneur-Generaal weigerde hij Douwes Dekker te ontvangen toen die wilde klagen over de corruptie en wantoestanden. Keerde nadat hij GG was geweest terug in het parlement, eerst vier jaar als afgevaardigde voor Amsterdam en daarna als senator voor Zuid-Holland. Speelde in laatstgenoemde functie in 1875 een belangrijke rol bij een korte kabinetscrisis.
'pragmatisch' liberaal, liberaal, moderaat of gematigd liberaal
in de periode 1843-1881: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, minister van staat
voornamen
personalia
Deventer, 20 februari 1809
overlijdensplaats en -datum
Diepenveen (Ov.), 3 december 1887
levensbeschouwing
Nederlands Hervormd
partij/stroming
- -moderaat of gematigd liberaal
- -'pragmatisch' liberaal (vanaf 1849)
hoofdfuncties/beroepen
- -advocaat te Deventer, vanaf 1832
- -procureur te Deventer, vanaf 9 maart 1835
- -rechter-plaatsvervanger, rechtbank van eerste aanleg te Deventer, van 1 juli 1834 tot 1 oktober 1838
- -rechter-plaatsvervanger Arrondissementsrechtbank te Deventer, van 1 oktober 1838 tot mei 1851
- -lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 oktober 1843 tot 13 februari 1849 (voor Overijssel)
- -lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 13 februari 1849 tot 20 augustus 1850 (voor het kiesdistrict Kampen)
- -lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 oktober 1850 tot 22 januari 1851 (voor het kiesdistrict Steenwijk)
- -voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 12 oktober 1850 tot 22 januari 1851
- -Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, van 15 mei 1851 tot 22 mei 1856 (benoemd bij K.B. van 21 januari 1851 in plaats van de nog voor zijn vertrek overleden tot Gouverneur-Generaal benoemde mr. George Isaäc Bruce)
- -ambteloos, van mei 1856 tot 20 september 1858
- -lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 20 september 1858 tot 15 september 1862 (voor het kiesdistrict Amsterdam)
- -lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 19 september 1865 tot 13 oktober 1881 (voor Zuid-Holland)
ambtstitel
- -minister van staat, van 1 augustus 1857 tot 3 december 1887
nevenfuncties
- -lid Staatscommissie tot regeling van het Hoger Onderwijs, vanaf 1849
- -enkele locale bestuursfuncties
afgeleide functies, presidia etc.
- -lid Commissie van Rapporteurs voor de voorstellen tot Grondwetsherziening (Tweede Kamer der Staten-Generaal), 1848
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 februari 1849 tot april 1849
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van september 1849 tot november 1849
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van februari 1850 tot april 1850
- -voorzitter Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 12 oktober 1850 tot 22 januari 1851
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van september 1858 tot februari 1859
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van mei 1859 tot september 1859
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van april 1860 tot juli 1860
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van september 1860 tot februari 1861
- -lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van juli 1861 tot september 1861
comités van aanbeveling, erefuncties etc.
- -erelid Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, omstreeks 1882
- -honorair beschermheer Koninklijke Natuurkundige Vereeniging in Nederlandsch-Indië, omstreeks 1882
- -honorair beschermheer Vereeniging tot bevordering der geneeskundige wetenschappen in Nederlandsch-Indië, omstreeks 1882
opleiding
- -Latijnse School te Deventer
academische studie
- -studie Atheneum Illustre te Deventer, vanaf 12 augustus 1825
- -Romeins en hedendaags recht (gepromoveerd op dissertatie), Hogeschool te Leiden, van 18 mei 1829 tot 20 oktober 1832 (summa cum laude)
activiteiten
- -Behoorde in 1844 tot de 32 leden die vóór de ontwerp-wet inzake de (vrijwillige) geldlening en buitengewone belasting op bezittingen stemden. Het voorstel werd met 32 tegen 25 stemmen aangenomen.
- -Behoorde in 1844 tot de 15 leden die tegen een aanvulling van de instructie aan de Algemene Rekenkamer stemden, omdat die tot onvoldoende verbetering van het toezicht zou leiden
- -Beantwoordde in 1845 de vraag of er vanuit de Tweede Kamer een voorstel tot Grondwetsherziening moest worden gedaan, met "ja"
- -Behoorde in 1845 tot de meerderheid die tegen het wetsvoorstel inzake onteigening ten algemene nutte stemde. Het wetsvoorstel werd met 31 tegen 20 stemmen verworpen.
- -Behoorde in 1847 tot de meerderheid die tegen het wetsvoorstel over het stemrecht in steden en op het platteland stemde. Het wetsvoorstel werd met 31 tegen 27 stemmen verworpen.
- -In 1848 woordvoerder van de middengroep der liberalen, die een gematigder Grondwetsherziening voorstond dan de Thorbeckianen
- -Stemde in 1848 vóór alle wetsvoorstellen tot Grondwetsherziening, met uitzondering van hoofdstuk II (alleen in eerste lezing tegen)
- -Na 1858 financieel en koloniaal specialist in de Tweede Kamer
- -Stemde in 1860 tegen de ontwerp-Wet aanleg van spoorwegen voor rekening van de staat
- -Stemde in 1869 vóór het voorstel tot afschaffing van het dagbladzegel
- -Stemde in 1870 vóór het voorstel tot afschaffing van de doodstraf
- -Interpelleerde in september 1875 in de Eerste Kamer minister Heemskerk over een door de Staat gesloten overeenkomst met de Rhijnspoorweg over een verbinding met Rotterdam. Een door hem ingediende en door de Eerste Kamer met 23 tegen 12 stemmen aangenomen motie hierover leidde tot een (korte) kabinetscrisis, die uiteindelijk overigens niet de val van het kabinet-Heemskerk tot gevolg had.
- -Interpelleerde op 19 juni 1879 minister Kappeyne van de Coppello over de ministeriële crisis
wetenswaardigheden
- -Nam in 1856 een benoeming tot lid van de Tweede Kamer voor Steenwijk niet aan, vanwege zijn gezondheid
uit de privésfeer
- -Zijn vader was advocaat, hoogleraar rechten aan het Atheneum Illustre te Deventer (1797-1802) en aan de Hogeschool te Groningen (vanaf 1802)
- -Zijn broer was hoogleraar rechtswetenschap in Deventer
verkiezingen
- -Werd in 1848 in het district Kampen met circa 70 procent van de stemmen gekozen
- -Werd in 1850 in het district Steenwijk met ruim 80 procent van de stemmen gekozen. Werd in het district Deventer verslagen door jhr. C.M. Storm van 's-Gravesande en in Zwolle door B.W.A.E. baron Sloet tot Oldhuis.
- -Versloeg in 1856 in het district Steenwijk J. van Lennep en J.A. de Fremery. Werd in het district Almelo verslagen door W.R. baron van Höevell
- -Werd in 1858 in het district Amsterdam in de eerste stemmingsronde gekozen
niet-aanvaarde politieke functies
- -Weigerde een ministers-portefeuille (o.a. van Financiën en Koloniën) in 1849 en 1868
- -Weigerde in 1857 het ministerschap van Binnenlandse Zaken
woonplaats(en)/adres(sen)
- -Deventer
- -Nederlands-Inië, van 1851 tot 1856
- -Diepenveen, buitengoed Nieuw Rande, tot 3 december 1887
ridderorden
- -Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, 6 december 1846
- -Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw, 21 november 1855
- -Grootkruis Orde van de Eikenkroon, 2 oktober 1856
militaire dienst
- -vrijwilliger compagnie jagers, Tiendaagsche Veldtocht
publicaties/bronnen
"De pactis quorum objectum et physice, juridice vel moraliter imposibile, secundum juris Naturalis, Romani et Hodierni principia" (dissertatie)
literatuur/documentatie
- -Levensbericht door P.A. van der Lith, in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1890/1, 408
- -Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel II, 1459
- -M.A. van Rhede van der Kloot, "Gouverneurs-Generaal en Commissarissen-Generaal van Nederlandsch-Indië 1610-1888"
- -J.A. Zwart, "A.J. Duymaer van Twist. Een historisch-liberaal staatsman. 1809-1887" (Utrecht, 1939)
- -J.C. Smelik, C.M. Hogenstijn, W.J.M. Janssen, "A.J. Duymaer van Twist. Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië" (2007)
- -Ned. Patriciaat, 1912
Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek
publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
familie/gezin
gehuwd te Deventer, 7 september 1837
echtgeno(o)t(e)/partner
M.J. Beck, Maria Joanna
kinderen
kinderloos
vader
Mr. A.J. Duijmaer van Twist, Albertus Jacobus
geboorteplaats en/of -datum
Puttershoek, 3 januari 1775
moeder
J. van Loghem, Judith
geboorteplaats en/of -datum
Deventer, 28 juni 1776
beroep grootvader (vaderskant)
predikant
familierelaties
- -Neef van H. van Loghem, Tweede Kamerlid
- -Neef van G.L. Baud, minister
Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.
De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.
https://www.parlement.com/id/vg09ll05tywt/a_j_duymaer_van_twist