van Verhildersum en Garsthuizen
(1) Sie ist verheiratet mit Johannes Eppinus Huninga.
Sie haben geheiratet am 18. März 1624 in Groningen, Groningen, Nederland, sie war 33 Jahre alt.
Kind(er):
(2) Sie ist verheiratet mit Rempt ten Ham.
Sie haben geheiratet
dr. van Ludolph Tjarda van Starkenborgh en Hidde Onsta.
---
Anna Maria is de Erfdochter (Heir to) Dijkemaborg in Garsthuizen. In de OTB wordt zij genoemd als 'van Verhildersum en Garsthuizen'. In de periode 1381 - 1392 is in Garsthuizen reeds sprake van een castrum (steenhuis). Rond 1400 wordt het huis genoemd als heerd op de borgstede met singels en grachten en een ossegang. In de loop van de 16e en 17e eeuw worden de rechten verkocht. In 1323 wordt een Junge Walekama als eerste genoemd en in 1394 Asego Walekama als laatste. Rond 1619 is Walkuma van Alert Gaykinga. Over Dijkumaborg is verder zeer weinig bekend. Het is ook niet duidelijk wanneer de borg is afgebroken.
-------------
In de 16e eeuw wonen onder Garsthuizen leden van het geslacht Tjarda van Starkenborgh. Deze familie is afkomstig van Rinsumageest, maar in de eerste helft van de 16e eeuw vestigt Barthold van Starkenborgh zich in de Ommelanden, vermoedelijk in verband met zijn huwelijk met Bawe Vrilinges. Hun eerste contact met Garsthuizen dateert, voor zover bekend, van 1538. In dat jaar verkoopt Teso Kater, hoofdeling te Grijpskerk, aan zijn zwager en nicht Barthold Starkenborgh en Bawe het zevende deel van een heerd land, geheten Itummerheerd te Gasthuizen. Misschien bezit Bawe in die tijd, die een dochter is van Lambert Friling en Tette Kater, al een deel van dezelfde heerd. In elk geval verkrijgt hij in 1542 door ruil met Johan van Ewsum en Henryck Kater e.l. nog een part in Itummerheerd.
Barthold van Starkenborgh zal zich waarschijnlijk in Garsthuizen gevestigd hebben, hoewel hij daar niet voorkomt als hoofdeling. Hij is gestorven tussen 1561 en 1566. Zijn weduwe en kinderen zijn bekend geworden, doordat zij in 1566 een 'beeldenstorm' hebben gepleegd in de kerk te Garsthuizen. Het gevolg daarvan is, dat zij in 1568 moeten vluchten en dat hun goederen worden verbeurd verklaard. Typisch is, dat daarbij geen borg te Garsthuizen genoemd wordt, maar wel een heerd land, 45 grazen groot, in gebruik bij Dierck Jans. Bawe sterft in 1570 in ballingschap te Hinte in Oost-Friesland, waar een grafsteen haar nagedachtenis bewaart. Van haar kinderen is Jan of Johan de bekendste. Hij is gedeputeerde der Ommelanden en moet in 1580 opnieuw uitwijken. Na 1594 zullen de Van Starkenborghs teruggekeerd zijn.
------------------------
Het grote familieportret Tjarda van Starkenborgh [verhaal ]
Een van de opmerkelijkste interieurstukken van de borg Verhildersum in Leens is het familieportret Tjarda van Starkenborgh. Deze invloedrijke jonkerfamilie was meer dan twee eeuwen eigenaar van Verhildersum. In het midden van de zeventiende eeuw behoorde het geportretteerde gezin van Allard Tjarda van Starkenborgh en Gratia Susanna Clant tot de meest welvarende borgbewoners in Groningen. Zoals indie tijd gebruikelijk, had ook dit gezin een huis in de stad Groningen. Het was immers de Gouden Eeuw, de glorietijd van de Ommelander adel. Het echtpaar bestelde voor beide huizen diverse schilderijen, waaronder dit familieportret. Het werd in 1670 geschilderd door Martinus van Grevenbroeck. De laatste restauratie leverde enkele verrassingen op.
Door de afmetingen van 3.91 bij 2.82 meter is het schilderij een van de grootste familieportretten, zo niet het grootste, van Nederland.
Afgebeeld zijn, zoals genoemd: Allard Tjarda van Starkenborgh, zijn echtgenote Gratia Susanna Clant en hun toen levende tien kinderen. Twee engeltjes in de lucht houden de familiewapens van Van Starkenborgh en Clant vast. Zij symboliseren gestorven kinderen.
De ouders zitten links op het schilderij op een kleine verhoging. De oudste zoon Edzart Jacob staat in het midden op de voorgrond, de oudste dochter Frederica, tevens het eerstgeboren kind, staat rechts. De andere kinderen: Lambert, Bouwina, Anna, Elisabeth, Barthold, Josina, Albert en Hiddina Anna staan er verspreid tussen. Het portret straalt voornaamheid en rijkdom uit, hetgeen precies de bedoeling van de opdrachtgever zal zijn geweest. De zwierige, uitbundig geplooide kleding, de gloedvolle kleuren, attributen als olijftakjes, pijlen en edelstenen, het zijn kenmerken van toen zeer modieuzeBarokstijl, die de schilder letterlijk met verve toepaste.
Behalve personen komen er gebouwen op het doek voor: rechtsboven de borg Verhildersum zoals die er rond 1670 moet hebben uitgezien. We zien hem in zijn grootste vorm: met de oostelijke vleugel, aan dezuidzijde twee puntgevels van het poortgebouw en de westelijke vleugel. Middenachter is de Petruskerk van Leens geportretteerd, die de relatie tussen borgfamilie en Leens tot uitdrukking brengt. Allard was heer van Verhildersum en Leens en had als unicus collator het alleenrecht belangrijke beslissingen te nemen in kerkelijke aangelegenheden c.a.
Voorjaar 1968 kreeg de toenmalige beheerder van de borg Verhildersum, de Vereniging Ommelander Museum voor Landbouw en Ambacht, het portret in bruikleen van de familie Tjarda van Starkenborgh. Het haddaarvoor als familiebezit verschillende keren een verhuizing moeten doorstaan. De imposante afmetingen maakten dat het niet door de deuropening van de borg kon. Na langdurig overleg besloot men het doek van het latwerk te halen, om het uiteindelijk op de plaats van bestemming, de zaal, 'muurklaar'te maken. De zaal was kort daarvoor ontstaan door drie kleinere vertrekken samen te voegen, om voldoende wandruimte voor het schilderij te creëren.
In 1989 schonk de familie het portret aan Verhildersum. Een restauratie werd zorgvuldig voorbereid en twee jaar later was het zo ver. Restaurator mevrouw E. F. Mösenbacher uit Den Haag en haar assistente, mevrouw L Speldenkamp, verrichtten in de zomer van 1991 het specialistische project ter plaatse. Borgbezoekers konden het proces op de voet volgen.
Nadat alle vernislagen en overschilderingen waren verwijderd, ontdekte men dat het portret eigenlijk bestond uit twee op zichzelf staande schilderijen. Het kon gesplitst worden in twee even grote panelen, de compositie van ieder deel is evenwichtig. Dat van deze mogelijkheid gebruik is gemaakt, blijkt wel uit de manier waarop de twee delen zijn samengevoegd. Ze zijn ten opzichte van elkaar iets verschoven. Deze fout is niet hersteld bij de restauratie.
Volgens de toenmalige conservator van Verhildersum, de heer F. J. Veldman, is het heel goed mogelijk dat het kunstwerk vanaf het begin bestemd was voor het stadshuis van de familie. Waarschijnlijk washet opgenomen in een betimmering: de rechter en de linker bovenhoek van het schilderij waren niet volledig, maar bleken te zijn aangevuld met stukjes linnen uit andere schilderijen.
Het portret is eigendom van de familie geweest, totdat het aan Verhildersum werd geschonken. Waarschijnlijk is het wel lange tijd buiten beeld geraakt. In 1928 is het schilderij als het ware herontdekt: het lag in een kist opgevouwen als een harmonica, zoals gebruikelijk was bij huishoudlinnen. Op regelmatige afstanden zaten er scherpe vouwen in het doek, waar alle verf was afgesprongen. Hoewel die vouwen nu met veel moeite zijn bijgewerkt, zijn ze nog zichtbaar.
Notitie bij het huwelijk van ANNA en JOHAN: Saturni den 27 Decembris 1623
De Edele Eerentfeste Johan Huninga van Oostwold Raedtsheer deser Stadt Ende de Edele Eer en Deughtrijke Anna Maria van Starckenborch Dochter tott Verhildersum en Gersthusen. Is ten overstaan der E.E.Heren Borgermeesteren Abel en Tammo Coenders des E.E. Heren Gedeputeerde Lambert van Starckenborch des Bruits bruder des E.E. Onno Tamminga en de E.E. Bruders van Huninga De Proclamatie geconsenteert.Gecopuleert per Oving den 18 Januarij 1624
JOHAN is geboren in 1583 in Oostwold, zoon van EPPO HUNINGA en ETTA ENGELKENS. JOHAN is overleden op zaterdag 9 juli 1639, 55 of 56 jaar oud. Hij is begraven in Garsthuizen GR.
Notitie bij overlijden van JOHAN: Beatam resurrectionem hic expectant nobilissimus, amplissisimus Iohan Huninga ab Oostwold, Dominus in Hissema, in Dyckum et Garshusen Toparcha, Consul Groninganus, cum vixisset annos 55 et menses duos, pie obiit Groningae anno 1639, 9 Iulii,
et nobilissima castissimaque Anna Maria Tiarda Van Starckeborgh, Domicella in Hissema, Dyckum et Garshuisen, coniunx exoptatissima, cum explevisset annos 48 duosque menses, in Christo Groningae obdormivit anno 1638, 26 Iulii.
Protulit hunc prisca quae nobilitate refulsit
E magni Hunonis nomine nata domus
Quando tumens amasus Dullarti pepperit undas
Terrasque infusa sorpsit avarus aqua
Attamen ingenio genus exuperavit avorum
Doctorumque fuit doctus Huninga stupor
Starckenborghiacam nolo hic deducere gentem
Vix finem longae nobilitatis habet
Vivit post funera virtus
Anna Maria van Starckenborgh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1) 1624 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Johannes Eppinus Huninga | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rempt ten Ham | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Die angezeigten Daten haben keine Quellen.