Arnulf van Karinthië (ca. 845 - Regensburg, 8 december 899) was koning van Oost-Francië en Lotharingen, later ook (tegen)koning van Italië en (tegen)keizer. Hij was een onwettige zoon van Karloman van Oost-Francië.
Arnulf bracht zijn jeugd door op het hof te Moosburg. In 876 werd hij benoemd tot prefect van de oostelijke marken. Na de dood van zijn vader in 880 werd hij hertog van Karinthië. Twee jaar later steunde hij de opstandige graaf Engelschalk II tegen markgraaf Aribo van de Oostelijke mark, wat uiteindelijk leidde tot oorlog met Moravië. In 885 wist Arnulf echter op eigen gezag een vrede met Moravië tot stand te brengen.
Koning
In november 887 leidde Arnulf een staatsgreep tegen Karel de Dikke, die onbekwaam werd geacht, en werd zelf koning van Oost-Francië. Hij liet Karel enkele hoven in Schwaben behouden om daar in vrede te leven. Arnulf bouwde voor zichzelf een palts in Regensburg. Doordat de broers en neven van Karel zonder wettige erfgenamen waren overleden was Karel, als laatste, koning van alle Frankische gebieden geweest. Arnulf besloot om niet te proberen deze positie te evenaren. In plaats daarvan beperkte hij zich tot Oost-Francië en Lotharingen, en steunde in de andere Frankische gebieden lokale edelen om koning te worden, die dan formeel het oppergezag van Arnulf moesten erkennen. In 888 werd Berengarius I van Friuli tot koning van Italië gekozen en Arnulf accepteerde hem als koning, toen Berengar hem huldigde als heer. Berengars positie werd echter betwist door Guido van Spoleto. In het westen steunde hij Odo I van Frankrijk, ook in ruil voor huldiging. In Bourgondië was Rudolf I van Bourgondië in 888 tot koning gekozen, en ook die huldigde Arnulf hoewel daar een dreiging met oorlog voor nodig was. Toen ook Ermengarde, regentes van de Provence, samen met haar zoon Lodewijk in 889 Arnulf als heer huldigde, had Arnulf deze fase van zijn politiek voltooid. Toen hem in 890 het koningschap van Italië werd aangeboden, ging hij daar niet op in.
Familieleden
In 889 liet Arnulf op een Rijksdag in Forchheim zijn bastaardzonen Zwentibold en Ratold als zijn gezamenlijke opvolgers erkennen, onder de voorwaarde dat als hij nog een wettige zoon zou krijgen dié koning zou worden. Zwentibold werd in 895 benoemd tot koning van Lotharingen, ongetwijfeld om Arnulf de gelegenheid te geven zich op Italië te concentreren.
Arnulf had ervoor gekozen om Aribo in zijn positie in de Oostelijke mark te handhaven. Erchanger voelde zich achtergesteld en ontvoerde als tegenzet Ata, een onechte dochter van Arnulf, en trouwde met haar. Het paar moest naar Moravië vluchten.
In 893 kreeg Arnulf alsnog een wettelijke erfopvolger: Lodewijk IV van Oost-Francië, bijgenaamd het Kind.
Oorlogen aan de grenzen
In 891 versloegen de Vikingen een Frankisch leger in Lotharingen. Arnulf leidde een expeditie naar het noorden (een leger uit Schwaben zegde af, wegens ziekte) en versloeg de Vikingen bij de Dijle, en stichtte op die plaats een kasteel waar later de stad Leuven zou ontstaan. Daarna hadden Oost-Francië en Lotharingen tijdens Arnulfs regering geen last meer van de Vikingen.
Van 892 tot 899 voerde Arnulf een aantal oorlogen tegen Moravië, waarbij hij meerdere malen een bondgenootschap met de Hongaren sloot. In 893 annexxeerde Arnulf het zuidelijke deel van Moravië. Bohemen werd in 895 met steun van Arnulf onafhankelijk van Moravië.
Italië
De paus vroeg in 893 aan Arnulf om hem te steunen tegen Guido van Spoleto en diens zoon Lambert. Arnulf stuurde Zwentibold met een Beiers leger naar Italië. Zwentibold en Berengar van Friuli wisten samen Guido en Lambert te verslaan maar lieten zich afkopen en trokken zich terug. Het jaar daarna kwam Arnulf zelf in actie en bezette het gebied tot aan de Po. Toen Guido van Spoleto overleed, staakte Arnulf zijn opmars om de ontwikkelingen af te wachten maar toen Berengar en Lambert zich tegen hem verbonden, besloot hij zich terug te trekken. Arnulf gebruikte de terugtocht voor een strafexpeditie in Bourgondië. Lambert nam ondertussen enige tijd de paus gevangen. In 895 vroeg de paus opnieuw aan Arnulf om hem te steunen tegen Lambert van Spoleto. Arnulf veroverde Pavia en nam de tijd om steun onder de adel van Toscane en Lombardije te verwerven. In februari 896 veroverde Arnulf uiteindelijk Rome op de moeder van Lambert. Paus Formosus kroonde Arnulf tot (tegen)keizer.
West-Francië
In West-Francië ontstond een machtsstrijd tussen Odo en Karel de Eenvoudige. Arnulf steunde Odo tot 893 maar koos er toen voor om Karel te steunen. Zwentibold koos er in 895 voor om Odo weer te steunen, en na de dood van Odo in 898 steunde Arnulf Karel weer.
Overlijden
Nadat hij in 896 tot keizer was gekroond in Rome, trok Arnulf naar Spoleto om daar met zijn tegenstander Lambert af te rekenen. Onderweg kreeg Arnulf een beroerte. Arnulf keerde terug naar Regensburg waar zijn toestand geleidelijk verslechterde. Hij overleed daar op 8 december 899 en werd begraven in de abdij Sankt Emmeram.
(1) Er ist verheiratet mit Winburg.
Sie haben geheiratetQuelle 1
Kind(er):
(2) Er ist verheiratet mit NN van Ellinrath.
Sie haben geheiratetQuelle 1
Kind(er):
(3) Er ist verheiratet mit NN.
Sie haben geheiratetQuelle 1
Kind(er):
(4) Er ist verheiratet mit Oda von Hessengau.
Sie haben geheiratet im Jahr 888, er war 43 Jahre alt.Quelle 1
Kind(er):
Großeltern
Eltern
Geschwister
Kinder
Arnulf van Karinthië | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Winburg | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
NN van Ellinrath | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
(3) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
NN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
(4) 888 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oda von Hessengau | ||||||||||||||||||||||||||||||||||