Het gezin van Pieter Sonke (1825-1899) en Jacomina Hoebeke
door Ko en Paul Sonke
De moraal is een betrekkelijk gegeven. Als alle kinderen van veldarbeider, boerenknecht Pieter Sonke en zijn echtgenote Jacomina Hoebeke zich keurig aan de regels van de samenleving hadden gehouden, zou het gezin deze aandacht in genealogie-on-line niet gekregen hebben.
Een normaal gezin
In een aantal opzichten leek het omvangrijke gezin op veel andere gezinnen in die tijd. Pieter en Jacomina trouwden op 24 mei 1856 in Oudelande. Dat de bruid hoogzwanger was en drie maanden later hun eerste kind Pieternella werd geboren was in die tijd niet uitzonderlijk. De kleine overleed al toen zij goed en wel 1½ jaar oud was. Ondertussen was het gezin verhuisd van Oudelande naar Kapelle waar het eerstvolgende kind op de kop af precies een jaar na Pieternella werd geboren. Alle dertien daar weer op volgende kinderen zouden daar geboren worden. Het tweede kindje Elizabeth werd maar 6 jaar en het derde, weer een meisje, Johanna, werd maar goed een jaar.
De andere kinderen bleven in leven; uiteindelijk zou moeder Jacomina in 18 jaar 15 kinderen baren, waaronder de tweeling Adriaan en Johanna. Daarna leefde zij nog 18 jaar.
Het omvangrijke kroost moet de ouders wel veel zorg hebben gegeven. Daar kwamen de zorgen over het gedrag van vier van de zeven zonen nog eens bovenop.
Zoon Dirk
Het begon met Dirk, arbeider van beroep.
Die was op 9 maart 1883 in Kapelle getrouwd met Neeltje Zegers. Vijf dagen daarna werd hij bij vonnis van het kantongerecht in Goes veroordeeld tot 1 dag gevangenisstraf wegens 'overtreding van de drankwet'. Hij kwam op 18 maart vrij uit het Huis van Bewaring te Goes.
Tenzij hij een nacht over moest blijven mogen we aannemen dat hij die dag zijn straf heeft uitgezeten. Was hij op zijn bruiloft zo dronken geworden dat hij ervoor bekeurd werd of was dat al van een eerdere datum? Vier jaar later overleed hij op 27-jarige leeftijd. Dat moet de ouders verdriet hebben gedaan. Hij liet 2 zonen na: Jan Johannes (1883- 1980) en Pieter (1885-1975). Neeltje hertrouwde een jaar later met Marinus van de Schraaf, arbeider.
Zoon Pieter
Dan was er Pieter, veldarbeider. Zes jaar jonger dan broer Dirk maar wel een die duidelijk in de voetsporen van zijn oudere broer trad. Pas toen hij 33 was trouwde hij met Lauwerina van der Hooft, maar werd tussen zijn 24e en zijn 27e driemaal veroordeeld.
De eerste keer in 1890 door het kantongerecht te Goes tot 2 dagen hechtenis wegens 'nachtgerucht'.
De tweede keer een jaar later door de arrondissementsrechtbank te Middelburg tot 7 dagen gevangenisstraf wegens 'wederspannigheid'.
En de derde keer, weer 2 jaar later, door het kantongerecht te Goes tot 2 dagen hechtenis wegens 'openbare dronkenschap'.
Pieter en Lauwerina kregen 9 kinderen. Drie ervan overleden op jonge leeftijd. Toen Pieter in 1910 op 43-jarige leeftijd overleed liet hij een weduwe met 7 kinderen achter. De jongste, Leendert, leefde toen nog, maar zou een kleine 2 jaar later overlijden.
Zoon Marinus
De wilde jaren van Marinus, landarbeider, liepen in de tijd gelijk met die van zijn een jaar oudere broer Pieter. Hij trouwde in 1895 met Jacoba (Koeba) Lookman. Hij had dus ook zijn wilde jaren vóór zijn huwelijk. In 1892 werd hij bij vonnis van de Arrondissementsrechtbank te Middelburg veroordeeld tot een maand gevangenisstraf in de strafgevangenis te Goes wegens 'mishandeling'. Hij had Jan Rijn met een stoel op het hoofd geslagen.
Een jaar later werd hij door de kantonrechter te Goes veroordeeld tot 3 dagen gevangenisstraf in het Huis van Bewaring te Middelburg wegens 'straatschenderij'.
Marinus en Koeba Lookman kregen 7 kinderen. Marinus bereikte de leeftijd van 77; Koeba overleefde hem en werd 83.
Zoon Jacob
Tot slot was er zoon Jacob, de veldarbeider; geboren in 1872 en in 1905 getrouwd met Maria Paauwe. Zij kregen 1 dochter, die zeer oud werd (90). Ook Jacob volgde het spoor van zijn broers door vóór zijn huwelijk een aantal keren met justitie in aanraking te komen.
Hij werd bij vonnis van de Rechtbank van Middelburg dd. 2 dec. 1892 veroordeeld tot 5 dagen gevangenisstraf wegens 'mishandeling'. Hij zat daarvoor vast in het Huis van Bewaring te Middelburg van 9-14 sept. 1893. Hij werd bij vonnis dd 4 mei 1897 door het kantongerecht in Goes veroordeeld tot 3 dagen gevangenisstraf wegens 'openbare dronkenschap'. Ook nu zat hij weer in het Huis van Bewaring te Middelburg.
Het einde
Na al die veroordelingen zou je bijna vergeten dat het gezin ook nog drie zonen en acht dochters telde die zich wel aan de regels hielden. Zij komen althans niet voor in de rechterlijke archieven.
Pieter en Jacomina verhuisden op 8 oktober 1884 naar Kloetinge. Hij was toen 59 jaar oud en Jacomina 51. Misschien trok het echtpaar in bij een van de kinderen. Dat is mogelijk, want vier van hen woonden in Kloetinge. Het voor die jaren bejaarde echtpaar had op dat moment 30 kleinkinderen. Dat hadden er 36 kunnen zijn als er niet 6 voortijdig waren overleden.
Pieter kreeg nog 14½ jaar om van zijn oude dag te genieten. Hij werd drie en zeventig. Voor Jacomina was dat maar goed acht jaar; zij overleed in 1892, negen en vijftig jaar oud.