Stamboom Pot(t)jewijd » Harms Clasens Potjewijt (1738-1814)

Persoonlijke gegevens Harms Clasens Potjewijt 

• Hij is geboren in het jaar 1738 in Oude Pekela.Bron 1

  Doop 05-10-1738 Oude Pekela
  Kind Harm
  Geslacht o
  Vader Claas Harms
  Moeder Fennegijn Willems
  Bron Doopboek Oude Pekela 1733-1739 Collectie DTB (toegang 124) Inventarisnummer 379

• Hij werd gedoopt op 5 oktober 1738 in Oude Pekela.
• Hij is overleden op 26 juni 1814 in Oude Pekela, hij was toen 76 jaar oud.Bron 2
• Een kind van Claas Harms Potjewijt en Fennegyn Femmegyn Willems
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 24 maart 2018.

Gezin van Harms Clasens Potjewijt

Hij is getrouwd met Meiltje Renses Sjoersema (Siersema).

Zij zijn getrouwd op 23 december 1764 te Oude Pekela, hij was toen 26 jaar oud.Bron 3

Huwelijk 23-12-1764 Oude Pekela
Bruidegom Harm Klasens, van Pekela
Bruid Meiltje Renses, van Pekela
Bron Doop- en trouwboek Oude Pekela 1751-1777 Collectie DTB (toegang 124) Inventarisnummer 381, folio 045v

01-12-1764 Huwelijkscontract
Westerwolde en Bellingwolde - Register van huwelijkscontracten
Bron: Registraties vóór 1811Soort registratie: Huw. contractAktedatum: 01-12-1764Plaats: Oude Pekela
Westerwolde en Bellingwolde - Register van huwelijkscontracten, archiefnummer 732, aktenummer 732
Bijzonderheden:
het regt van representatie wordt mede gegeven an bruijdegoms
zusters kinderen, so geboren zijn, nog mogen geboren worden, niet alleen an Zijtske
Klasens kinderen, maar ook an het nageblevene kind van Grietje Klasens.

Bruid Meiltje Renses
Bruidegom Harm Klasens
Getuige Jan Miggiels
Getuige Wubbe Harms
Bruids zijde Jacob Everts - stiefvader
Bruids zijde Aaltje Clasens - moeder
Bruids zijde Nanne Hindriks - oom en principale voormond over de bruid
Bruids zijde Jantje Klasens - getrouwd met Nanne Hindriks
Bruids zijde Pieter Klasens - oom en sibbevoogd
Bruids zijde Tamme Reints - vreemde voogd
Bruids zijde Lammert Klasens - oom
Bruids zijde Hanke Klasens - moij
Bruids zijde Klaas Jans - volle neef
Bruids zijde Pieke Jans - volle neef
Bruids zijde Harm Jans - volle neef
Bruids zijde Lammert Jans - volle neef
Bruids zijde Lijsabet Pijbes - volle nicht
Bruids zijde Geert Jacobs - getrouwd met Lijsabet Pijbes
Bruids zijde Jantje Pijbes - volle nicht
Bruids zijde Wilke Garrelts - getrouwd met Jantje Pijbes
Bruids zijde Claas Sijbrants - volle neef
Bruids zijde Hindrikje Jans - getrouwd met Claas Sijbrants
Bruids zijde Eje Sijbrants - volle neef
Bruids zijde Grietje Klasens - getrouwd met Eje Klasens
Bruids zijde Aaltje Sijbrants - volle nicht
Bruids zijde Hindrik Israels - getrouwd met Aaltje Sijbrants
Bruids zijde Annegijn Jans - nicht
Bruids zijde Janne Jans - nicht
Bruids zijde Derk Harms - getrouwd met Janne Jans
Bruidegoms zijde Claas Harms - vader
Bruidegoms zijde Femmegijn Willems - moeder
Bruidegoms zijde Sijtske Klasens - volle zuster
Bruidegoms zijde Arent Harms - getrouwd met Sijtske Klasens
Bruidegoms zijde Jannes Hindriks - afgestorven broeder
Bruidegoms zijde Aeltje Klasens - zuster
Bruidegoms zijde Fokje Halbes - volle moi
Bruidegoms zijde Willem Halbes - volle neef
Bruidegoms zijde Jantje Halbes - zuster van Willem Halbes
Bruidegoms zijde Berend Jans - getrouwd met Aaltje Geerts
Bruidegoms zijde Aaltje Geerts - halve nicht

Kind(eren):

1. Femmegyn Potjewijd  1765-????
2. Klaas Harms Potjewijd  1766-< 1804 
3. Aaltje Harms Potjewijd  ± 1773-????
4. Renske Harms Potjewijd  ± 1775-1821
5. Jantje Potjewijd  1778-????
6. Rense Potjewijd  1780-> 1798
7. Geert Harms Potjewijd  1782-1858 
8. Hinderk Harms Potjewijd  1782-1866
9. Jantje Potjewijd  1785-1860 
10. Hindrikje Potjewijd  1787-1844

Notities over Harms Clasens Potjewijt

Beroep: Gemeentevolmacht xxx

HARM KLASENS POTJEWIJD. (1738-1814)
Van zijn zoon Harm wordt verteld dat hij aanvankelijk voor de zeevaart werd bestemd en dat hij vele reizen deed; later zou hij zich aan de wal hebben gevestigd als kruidenier. Hij is de man, van wie wij het eerst bemerken dat hij de naam Potjewijd voert; in een diaconieboek van het 1770 komt de aantekening voor:
"Ontvangen van Harm Klasen Pottiewijt……."
Vanwaar deze naam? Van het Franse "Pottevin", of van het oostpruisische "Potschuweid", of is het een zelfgekozen naam, die nodig werd omdat inmiddels een tweede Harm Klasen in Oude-Pekela woonde, die zich als achternaam "Mulder" gekozen had?
Wanneer Harm Potjewijd ongeveer 35 jaar is, trouwt hij met Meiltje Renses, die éénmaal te boek staat met de achternaam Sjoersema. Hij wordt een man van aanzien in Oude Pekela. De karspellieden kiezen hem tot Volmacht, een ambt dat hem met gezag, maar ook met verantwoordelijkheid bekleedt.
Het gezin van Harm en Meiltje groeit gestadig; wij kennen de dochters Aaltje(gehuwd 1793), Remske (gehuwd 1797), Femmegijn, Jantje (1778), die jong gestorven moet zijn, Jantje (1785) en Hendrikje (1787). De zoons zijn Klaas (gehuwd 1793), Rense (1780) en de tweelingbroers Geert en Hinderk (29 september 1782).
Het moet een bedrijvigheid geweest zijn in dit gezin van het echtpaar met negen kinderen, waarvan de oudste een jaar of twintig was, toen de jongste geboren werd. We kunnen ons voorstellen welk een gebeurtenis het is, wanneer in 1793 eerst de oudste dochter Aaltje en dan de oudste zoon Klaas trouwt.
De bruiloft van Aaltje zal zeer zeker druk bezocht zijn geweest, want ook de getuigen bij het opmaken van het huwelijkscontract voor den Weleerwaarden Heer Ellardus Meurs, dominee te Oude Pekela, waren talrijk. Wanneer Aaltje, vroeg in het jaar, trouwt met Klaas Lammers Speelman, is Klaas Harmens, haar oudste broer, nog met zijn schip op zee. Maar de oudere broer en zusters zijn aanwezig, evenals oom Geert Klasens, die getrouwd is met Catharina Eppens Hillebrants. Ook Moey Aaltje Klasens on haar man Lammert Jans de Jonge zijn daar en Moey Hondrikje. Zelfs zien wij de halve neef Jan Halbes Potjewijd, een landbouwer, die getrouwd is met Styntje Boelen. Deze neef zullen wij nog wel eens ontmoeten. Hij was in 1756 geboren en door zijn huwelijk met de dochter van Boelo kwam deze voornaam in de familie, zodat deze voornaam nog heden voortleeft. Ook de kinderen van oom de Jonge, Jannes de Jonge en nicht Hanke de Jonge, waren van de partij met neef Klaas Sybrands.
Maar bij al deze officiële bruiloftsgasten zullen de kinderen rondom de bruid hebben gedarteld: de tweelingen, die tien jaar oud zijn, Jantje, het zusje van zeven jaar en Hendrikje, die pas 5 jaar oud is.
Wanneer enkele maanden later ook Klaas Harmens thuis is met zijn schip, is er weer een trouwpartij; de schipper is de gelukkige bruidegom, het bruidje Jeltje Jans. Het jonge paar van twee maanden geleden woont nu als getuigen de plechtigheid bij en weer ondertekenen de oudere broers en zusters, ooms en tantes. Moey Hendrikje is nu vergezeld van haar man, H. J. Duiven.
Remske trouwt een jaar of vier later. Nanno Jans Mulder is de bruidegom; maar ook dan mogen de jongere kinderen niet van de partij zijn. Wel zijn er nu de dochters van oom Lammert en Moey Aaltje. Teunke Lammerts de Jonge, die getrouwd is met Egbert Lammerts Tiktak en Hanke Lammerts de Jonge met haar man Hendrik Wessels. Een jaar of tien later gevoelen Remske en haar man voor een toetreding tot de Hervormde kerk, waarvan zij in 1807 als lidmaten worden ingeschreven.
Een bedrijvig gezin, dat van Harm Klasens; vele kinderen en twee huwelijken in één voorjaar. Meester Bosgra beschreef een episode uit het leven van Harm Klasens Potjewijd, zoals die in de familie bij overlevering bleef leven.
Meester Bosgra vertelt:
"De ingezetenen van Pekela zullen in vroeger tijden, als het rumoer van den oorlog dichtbij was, wel eens bange oogenblikken doorgemaakt hebben. Toen de Bischop van Münster in 1672 door Westerwolde trok en er krijgsverrichtingen in de buurt van onze kolonie voorvielen, dreigde het gevaar, dat een afdeling van het vijandelijke leger naar hier zou afzakken, doch gelukkig bleef men hiervan verschoond. Op dezelfde wijze zaten de Pekelders in 1795 in angst, toen Engelsche soldaten in de buurt heinde en verre schrik verwekten. We zullen even in het kort meedeelen, hoe hier in de buurt een Engelsch leger zich kon ophouden.
In 1793 hadden Engelschen, Pruisen, Oostenrijkers en Nederlanders aan de Fransche Republiek den oorlog verklaard. De bondgenoten streden in de zuidelijke Nederlanden, nu in België, maar moesten voor hunnen tegenstanders wijken. Voor de Engelschen schoot er niets anders over dan een aftocht naar het noorden. In verschillende afdeelingen zwierven ze door het oosten der Nederlanden, zich onderhoudend ten koste van de streek, waar ze zich ophielden. Ook Westerwolde had van hem afpersingen te leiden; voor plundering en brandstichting deinsden ze niet terug. Ook in Pekela droeg men al gauw kennis van de nabijheid van die vreemde soldaten.
De volmacht H.K. Potjewijd riep de karspellieden in de school bijeen. Hier besprak men het dreigend gevaar en overlegde men, wat er gebeuren zou, als de Engelschen hier een inval deden. De volmacht word als onderhandelaar aangewezen. Wat men vreesde, gebeurde; een afdeling ruiterij trok Pekela binnen. Potjewijd was spoedig op zijn post; moedig trad hij de Engelschen tegemoet en had een onderhoud met hen bij het logement Franken, nu café Reininga.
De Engelschen hadden booze plannen: de plaats zou in de asch gelegd worden, als binnen één uur tijds niet de zekerheid bestond, dat eenige duizenden guldens als schatting zou opgebracht zijn.
Over het bedrag van de afkoopsom word een tijd beraadslaagd en hierbij scheen Potjewijd op zijn stuk te staan: "zooveel en niet meer". De aanvoerder van de ruitera was op eens alle overleg moede, liet Pekela's vertegenwoordiger boeien en vastbinden aan den staart van een der paarden. Zoo word Potjewijd als gijzelaar weggevoerd naar Wedde, waar men hem voor de onderhandelingen zeker wel meer gedwee zou vinden. Voor 6000 gulden tenslotte kon de brandstichting en plundering afgekocht worden, en een afgezant der Engelschen kwam hiervan bericht brengen bij Jan Starke. En deze, bijgestaan door mannen als Wester, Molanus à Doedens en Egberts Geerts, wist het in dien tijd waarlijk geen klein bedrag van 6000 guldon spoedig in aandeelen bij elkaar te brengen. Deze som werd den Engelschen ter hand gesteld en Potjewijd keerde als vrij man in zijn woonplaats terug. Aan zijn vastberadenheid had men het te danken, dat de Engelschen woord hielden en Pekela ongemoeid lieten. Ze zakten hierop naar Bellingwolde af, dat toen van de roofzieke soldaten te leiden had".
Potjewijd was voor de zee bestemd en had als zeeman vele reizen gedaan. Op middelbaren leeftijd bleef hij aan den wal en vestigde zich hier als kruidenier. Op een van zijn reizen in Amsterdam zijnde, in 1776, kwam hij met doktor Angelbeek in aanraking, dien hij wist over te halen zich als geneesheer in Pekela te vestigen. Reeds een 1O-tal jaren vroeger, dus in 1766, was een andere Amsterdammer, en wel Harm ten Berge, naar Pekela gekomen als heelmeester, die ook de kunst van kappen en barbieren in praktijk bracht. In 1810 vinden we als geneesheren in Pekela vermeld: H. Smid en W. J. ter Schouw en als heelmeester: D. ten Berge, J. C. 0. Schutter, P. N. Kappenborg, J. H. Angelbeek en J. de Jonge. Het verhaal van de ontvoering van Potjewijd in 1795 leeft onder diens nazaten, welke nog in Pekela wonen, als overlevering voort.
Harm Klasens had tijdgenooten, die eveneens de naam Potjewijd voerden. In de eerste plaats is daar zijn oudste broer, Geert Klasens, die wij als getuige bij het huwelijk van zijn neef en nicht aantroffen; daarnaast echter Jan Halbes Potjewijd, een familielid dat als half-neef van de kinderen van Harm wordt aangeduid. En dan de familie, waarin de naam Albert voorkomt: Albert Alberts Potjewijd, gehuwd met Aaltje Halbes. Moeten wij aannemen dat in dit gezin de naam van de Moeder als familienaam werd aangenomen?
Zoo waren het niet alleen de kinderen van Harm Klasens, die als kleine Potjewijds de Pekelder school bezochten. Welgeteld moeten er in die jaren ruim 30 kinderen geweest zijn met de bedoelde naam.
Als op 26 Juni 1814 Harm Klasens overlijdt, zijn de kinderen allen volwassen. Enige moeten zelfs vóór den vader overleden zijn, want de overlijdens-acte zegt: nalatende vijf kinderen. Harm Klasens had zich inmiddels een andere bron van inkomsten verworven, of wellicht was een nevenbron van inkomen tot hoofdbron geworden en zoo noemt de overlijsens-acte als beroep: Bijenhouder.

Rechterlijk archief Bellingwolde en Blijham 732-693 (1755-1770)
Fol 368-369 - 11 februari 1769 - Commies G.J. Oterdoom, geconstitueerd venduijn-meester [veilingmeester], ter instantie van Eltje Derks de Ruijter en cons, voormond en voogden over de pupillen van wijlen Derk Derks de Ruijter, heeft verkocht aan Harm Klaassen Potjewijd, de eigen grond en behuizing erop van vermelde D.D. de Ruijter in de Beneden Pekel A. Prijs: 503 Car gld.

Rechterlijk archief Bellingwolde en Blijham 732-694 (1770-1777)
Fol 99-100 – 2 februari 1773 – Harm Klaassens Potjewijt, Meijlof Beerents en Jan Wolters, voormond, sibbe en vreemde voogd van de 5 kinderen van wijlen Albert Alberts Potjewijd bij Aaltje Berents in echte verwekt, en Aaltje Berents, van plan te hertrouwen met Hind. Kiers, allen wonend te Boven en Beneden Pekel A, hebben overeenstemming over de nalatenschap van de vader. Moeder behoudt de gehele boedel. Zij zal haar kinderen tot hun 18e onderhouden en laten onderwijzen. Zij betaalt dan 1350 Car gld. De opbrengsten van de wankele scheepsbrief ten laste van Derk Pieters Klatter, groot 1675 Car gld, zijn 50-50 voor moeder en kinderen. Er is ook nog een wankele schuldbrief, groot 40 Car gld, ten laste van Harm Willems, mandelig met Klaas Harms Potjewijt, inkomsten hiervan zijn geheel voor de kinderen. De kinderen krijgen allen een bijbel met zilveren krappen, 12 goede hemden, verdere kleren en een goede uitzet. De zonen krijgen vaders horloge, ieder 3 hemdrokken met zilveren knopen, een paar gouden knopen in het hemd en een paar zilveren gespen op de schoenen. Iedere dochter krijgt een zilveren oorijzer met gouden stiften van 25 Car gld, een paar gouden haken en osen aan de hoed, een zilveren schaar met dito ketting en een zilveren beugeltas. De mogelijke erfenissen van de vader blijven ten gunste van de kinderen.

[Bellingwolde 25.03.1799] Harm Klasens Pottjewijt en Mijltje Rentes dragen over aan Simon Pots en Geertje E. Sterenberg, aanstaande Ehel., hun behuizing, schuur en tuin staande en gelegen ter Pekel A Noordzijde zijnde vrije grond, zwettende ten N. Tammo Reints de Ruiter, ten O. de E. Suthof, ten Z. de weg, ten W. de veenmr. H. Middel, voor de som van f 2950. Als onderpand dient het ouderlijk erfdeel van Geertje.

Rechterlijk archief Bellingwolde en Blijham 732-695 (1773-1786)
Fol 279-280 – 13 juni 1783 – Freeke Klaassens Barlage, weduwe van koopman Klaas Jeltes, uit Nieuweschans, leent van Harm Klaassens Potjewiet en cons, voormond en voogden over de pupil van wijlen Klaas Jeltes bij wijlen Jantje Halbes in echte verwekt, 700 Car gld tegen 4% rente. Dit bedrag is het restant van de scheiding en deling van de nalatenschap van Klaas Jeltes.

Rechterlijk archief Bellingwolde en Blijham 732-698 (1795-1799)
Fol 581-582 – 25 maart 1799 – Oude Pekela – Harm Klazens Potjewijt [H.K. Pottjewijt] en Meiltje Renzes [Meiltje Renses] (el), verkopen aan Sijmon Pots [S. Pots] en Geertje Egtberts Sterenburg [Geertje Egberts] (aanstaande el), een behuizing, schuur en tuin te Oude Pekela, noordkant, eigen grond. ten N Tammo Reints de Ruiter, ten O de weduwe Suthof en J. van Ulphen, ten Z de weg, ten W veenmeester H. Middel. Prijs: 2950 Car gld. Koopman Egtbert Geerts [Egbert Geerts] stelt zich borg.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Harms Clasens Potjewijt?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Harms Clasens Potjewijt

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen