Over de plaats » Wijnandsrade, Beekdaelen, Limburg, Nederland

• BS Geboorte 3.799
• BS Overlijden 3.555
• BS Huwelijk 2.465
• Memories van Successie 338
• Bidprentjesverzameling 256
• Bevolkingsregister 23

Wijnandsrade is een dorp in Nederlands-Limburg. Sinds 1982 behoort het tot de gemeente Nuth. Op 1 januari 2004 bedroeg het aantal inwoners 1819. De plaats ligt aan de rand van het Bekken van Heerlen waar dat in het westen stijgt naar het Centraal Plateau. Het woord rade (ook wel rhode of rode) betekent ontginning. Deze ontginning zou hebben plaatsgevonden omstreeks de tiende elfde eeuw. De naam betekent "het ontgonnen gebied van Wijnand". In vroeger tijden werd het dorp ook wel Rode of Herwinandsrode genoemd. De voornaam Winand verwijst naar ridder Winand Maschereil die het gebied in leen kreeg in de 13e eeuw. Het opvallendste gebouw in het dorp is kasteel Wijnandsrade. De eerste ridderbehuizing moet hebben gestaan op een kunstmatig opgeworpen hoogte, een motte, die was omzoomd door vijvers. Na de uitvinding van het buskruit was deze niet meer verdedigbaar door de ridders van Rode en Mascherel. Daarom werd aan de voet van de motte een versterkt kasteel gebouwd, waarvan het oudste gedeelte intact is gebleven. De bouw daarvan vond plaats in de jaren 1554 - 1563. Kasteel en borchhof zijn tussen 1717 en 1719 ingrijpend verbouwd door baron (Freiherr) Joseph Clemens von Bongart. De langgerekte voorgevel stamt uit die tijd. daarna volgde nog een verbouwing in 1775. Kasteel en hoeve die in de jaren 1980 - 1992 met subsidies van rijk, provicie en gemeente Nuth zijn gerestaureerd, zijn thans in bezit van de Stichting tot behoud van Kasteel Wijnandsrade. De parochiekerk Sint-Stefanuskerk heeft als patroon de H. Stephanus, diaken en eerste martelaar. De eerste keer dat deze parochie werd genoemd was in 1307 (onder de statuten van het Concilie van Susteren). Het kerkgebouw werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door een tijdbom aanzienlijk vernield, maar is in 1947 vergroot en in dezelfde stijl gerestaureerd. Een pittoreske gevel is die van het vroegere panhuis aan de Panhuysvijver, dat echter recent werd herbouwd. Een herenhuis uit circa 1860 gebouwd door de heer Xavier Hubert Maurissen gelegen achter de Hoeve Niethuizen is sinds enkele jaren een rijksmonument. Hier woonde destijds het echtpaar Maurissen-Kerens de Wylre. Maurissen verwierf de Hoeve Niethuizen met zijn aanhorigheden uit een wilsbeschikking uit 1857 van zijn ouders Maurissen-Coenegracht die woonachtig waren in Maastricht. Het echtpaar Maurissen-Kerens de Wijlre stierf kinderloos en alle onroerende goederen werden per olografisch testament vererfd aan zijn koetsier. Later kregen de burgemeester van Maastricht Willem Hubert Pijls en diens zoons de eigendom. De vroegere gemeente Wijnandsrade bestond uit twee dorpen en vier buurtschappen. Oorspronkelijk was Swier groter dan Wijnandsrade, maar dat is in de 20e eeuw veranderd door veel nieuwbouw. Van 1872 tot 1910 was op het kasteel een seminarie gevestigd van de Duitse Jezuïetenorde, die gastvrij onderdak had gevonden omdat de orde het vaderland wegens de Kulturkampf moest ontvluchten. Pater Wilhelm Eberschweiler SJ, die leiding gaf aan de vestiging in Wijnandsrade, staat op de nominatie om zalig verklaard te worden. Hij is na begraving in 1921 te Exaten na exhumering herbegraven in de Jesuitenkirche te Trier op 16 mei 1958. Een andere bekende Jezuïet was pater Erich Wasmann SJ, die een mierencollectie bijeenbracht die wereldberoemd is geworden. Hij overleed op 27 februari 1931 te Valkenburg. Van 1928 tot 1967 was hier een seminarie van de paters Minderbroeders-Conventuelen onder leiding van pater Carolus Hoyng OFM CONV. Het Gemengd Kerkelijk Zangkoor St. Caecilia is opgericht in 1863 en de Koninklijk Erkende Fanfare St. Caecilia in 1892. Dit zijn de oudste verenigingen van Wijnandsrade. De Heemkundevereniging Vrienden van Wijnandsrade is op de valreep voor de gemeentelijke herindeling in december 1981 opgericht en heeft inmiddels diverse publicaties uitgebracht over de rijke historie van Wijnandsrade.