Genealogisch bestand Dick Nijborg » Arend Nijborg (1870-1958)

Persoonlijke gegevens Arend Nijborg 

• Hij is geboren op 9 juli 1870 in Zuidlaren, Tynaarlo, Drenthe, Nederland.Bron 1
• Beroep: arbeider, dienstknecht, voerman, landbouwer.
• Geloof: nederlands hervormd.
• Hij is overleden op 13 februari 1958 in Midlaren, Tynaarlo, Drenthe, Nederland, hij was toen 87 jaar oud.Bron 2
• Hij is begraven op 17 februari 1958 in Anloo, Aa en Hunze, Drenthe, Nederland.Bron 3
• Een kind van Arend Nijborg en Maria Jukwert
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 23 januari 2024.

Gezin van Arend Nijborg

(1) Hij is getrouwd met Grietje van der Laan.

Zij zijn getrouwd op 6 juni 1891 te Zuidlaren, Tynaarlo, Drenthe, Nederland, hij was toen 20 jaar oud.Bron 4

Kind(eren):

1. Arend Nijborg  1892-1976 
2. Sienus Nijborg  1893-1977 
3. Jakob Nijborg  1895-1941 
4. Christiaan Nijborg  1897-1963 
5. Geert Nijborg  1899-1927 
6. Henderika Nijborg  1900-1967 
7. Pieter Nijborg  1902-1903
8. Maria Nijborg  1903-1986 
9. Onbenoemd Nijborg  1904-1904
10. Christina Nijborg  1906-1983 
11. Pieter Nijborg  1907-1988 
12. Annechien Nijborg  1909-1994 
13. Aaltje Nijborg  1910-1936 

(2) Hij is getrouwd met Geessien Essing.

Zij zijn getrouwd op 28 augustus 1941 te Groningen, Groningen, Groningen, Nederland, hij was toen 71 jaar oud.Bron 5

Het echtpaar is op 11 februari 1948 gescheiden.

Notities over Arend Nijborg

Na zijn huwelijk in 1891 woonde Arend Nijborg in Annen, waar een kinderrijk gezin werd gesticht. Hieronder de verhuisbewegingen, die ze in dit dorp achtereenvolgens hebben gemaakt.

Schipborgerweg 3 (1902-1912).
Zuidlaarderweg 28 (1912-1930).
Zuidlaarderweg 24 (1930-1937).
Zuidlaarderweg 26 (1937-1939).

In de zomer van 1904 zet Arend Nijborg een nieuwe woning aan de Zuidlaarderweg in Annen te koop aan.
In 1908 koopt Arend in het kader van de vervening regelmatig percelen en een jaar later is hij eigenaar van de woning aan de Annerstreek 17 te Annen, die later zou worden gesloopt. Kleindochter Roeloffien Timmer (1924-2000), een dochter van Maria Nijborg woonde tot 1927 bij hen in aan de Zuidlaarderweg 28 te Annen. Annechien Nijborg woonde met haar echtgenoot Gezinus Brands tussen 1930 en 1933 in bij hun (schoon)ouders aan de Zuidlaarderweg 24 te Annen. Vanaf 1937 was hun zoon Pieter Nijborg samen met zijn vrouw Trijntje van den Berg inwonend aan de Zuidlaarderweg 26 in dat dorp. Na het overlijden van zijn echtgenote Grietje van der Laan in 1939, hertrouwt Arend Nijborg twee jaar later met Geessien Essing en verhuist naar Midlaren.
Arend Nijborg is boerenknecht, arbeider, landbouwer en voerman. Naast het boerenwerk is Arend begonnen met een vervoersbedrijfje aan de Zuidlaarderweg 26 in Annen. Naast de woning met schuur heeft Arend in het begin van de jaren dertig een boerderij laten bouwen.

Arend bestierde ook een houthandel en vervoerde met hulp van zijn zonen en schoonzonen met paard en wagen en later in Ford-vrachtauto’s diverse soorten producten van en voor met name boeren in Drenthe en Friesland.
Mede vanwege de economische crisis in de jaren dertig wijkt Arend samen met zijn oudste zoon Arend en kleinzoon Sjerk Nijborg met zijn transportonderneming uit naar Amsterdam om na onderling gekrakeel weer spoedig terug te keren naar Annen.
In de regionale kranten en in het gemeentearchief van Anloo komen een reeks van stukken voor over Arend. Hij wordt aangeduid als onvermogend, Nederlands Hervormd, kan lezen en schrijven en maakt weinig of geen misbruik van sterke drank. Het gezin voorziet door middel van veldarbeid en fabrieksarbeid in het levensonderhoud, heeft geen landerijen en vee, bezit weliswaar een eigen huis doch stort geen fondsengeld.
Herhaaldelijk wordt Arend vanwege wildstroperij bekeurd.
In december 1897 wordt tegen hem door de onbezoldigd rijksveldwachter G. Niemeijer te Annen een proces verbaal opgemaakt vanwege overtreding der jachtwet (GAA, bericht burgemeester G.H. Krull van 7 december 1897). In januari
1899 verzet hij zich daarbij tegen de politie in de persoon van rijksveldwachter H. Klaucke (GAA, brief burgemeester Krull van 21 januari 1899, nr. 27).
In februari 1896 is een proces-verbaal tegen Arend opgemaakt vanwege mishandeling van Henderikus Tjarks, landbouwer in de gemeente Zuidlaren (GAA, brief burgemeester Krull d.d. 29 februari 1896, nr. 29). Onduidelijk is of dit tot een rechtbankzaak heeft geleid.
In januari 1898 en februari 1901 vraagt Arend een nationaliteitsbewijs aan om te gaan werken in Rheine, Westfalen Duitsland. Hij is niet in staat de zegelkosten van 75 cent te betalen (GAA, brieven burgemeester Krull d.d. 20 januari 1898, nr. 22 en 22 februari 1901, nr.48).
In december 1898 wordt Arend betrapt op veeweiderij (GAA, brief burgemeester Krull van 12 december 1898, nr. 227). In februari 1899 doet Arend aangifte van grondbelasting (GAA, brief burgemeester Krull d.d. 23 februari 1899, nr. 45).
In juli 1909 krijgt Arend een proces-verbaal voor het ontduiken van de hondenbelasting (GAA, brief burgemeester Jan Hendrik Herman Römelingh van 6 juli 1909, nr. 129).
Op 31 augustus 1901 blijken Arend en zijn broer Jan Nijborg betrokken te zijn geweest bij een vechtpartij in de herberg van Abel Abels in Zuidlaren. Een verdachte cafébezoeker zou Jan Nijborg met een mes aan het hoofd bloedend hebben verwond. Hiervoor werd een gevangenisstraf van drie maanden geëist. De toedracht is zeer onduidelijk, waardoor de Asser rechtbank zich genoodzaakt voelde nader onderzoek in te stellen en nieuwe getuigen op te roepen (zittingen van 21 en 28 oktober 1901). Vanwege de uiterst tegenstrijdige verklaringen van de getuigen werd de verdachte vrijgesproken. Op de terugweg van Zuidlaren naar Annen kreeg Arend Nijborg ook nog ruzie met zijn dorpsgenoot Albert Okken, die hij van de fiets trekt en met een hard voorwerp aan het hoofd verwond. Door het gerechtshof in Leeuwarden wordt eind november van dat jaar het vonnis van de Asser rechtbank bekrachtigd om hem hiervoor een gevangenisstraf van vier maanden op te leggen.
In de gemeenteraad van Anloo op 7 oktober 1911 is er een ingekomen mededeling van Arend Nijborg te Annerstreek dat zijn dochter (welke?) krankzinnig is geworden en moet worden opgenomen in een krankzinnigengesticht (Nieuwe Veendammer Courant 10 oktober 1911).
Op 8 januari 1912 staat de arbeider Arend Nijborg samen met zijn broer Jakob Nijborg, landbouwer te Zuidlaren terecht voor de Asser rechtbank vanwege verzet tegen de veldwachters Jacob Westerbaan en Geert Niemeijer. Jacob Nijborg zou op 2 november 1911 in een café te Gasteren onder invloed van sterke drank ruzie hebben gekregen, waarbij zijn broer Arend de zaak wilde sussen en hem te hulp snelde toen zijn broer op hardhandige wijze door het wettig gezag werd meegenomen. Een dag later zou Jacob rijksveldwachter Westerbaan voor 10 gulden hebben willen omkopen. Bij vonnis van de Rechtbank te Assen op 15 januari 1912 worden beiden wegens wederspannigheid met vereende krachten gepleegd, veroordeeld tot één maand gevangenisstraf. Bij arrest van het Gerechtshof te Leeuwarden van 21 maart 1912 blijft het vonnis recht overeind staan. Tegen dit besluit gaat Arend in cassatie. Hij voelt zich onrechtvaardig behandeld, omdat hij zich niet tegen de politie verzet zou hebben en door de Asser rechtbank geweigerd is diverse getuigen à décharge te horen. Deze kwestie wordt In het noordelijk socialistisch weekblad De Arbeider van 8, 15, 22 en 29 november en 6 december 1913 in artikelen breed uitgemeten onder de kop onschuldig veroordeeld. Er werd zelfs door dit weekblad een openbare protestbijeenkomst in Annen aangekondigd, waarbij redacteur Hendrik Ebo Kaspers uit Midlaren als spreker zou optreden om het vermeende onrecht tegen Arend aan de kaak te stellen. Arend liet zich zelf ook niet onbetuigd.

Op 6 februari 1912 schiet Geert Niemeijer in zijn functie als jachtopziener de hond dood van Arend Nijborg, hetgeen op 1 april van dat jaar tot een rechtszaak in Assen leidt. Er worden uiteenlopende verklaringen afgelegd door zijn zonen Sienus en Jacob Nijborg, waarop de Officier van justitie vrijspraak bepleit.
Vanwege eenvoudige belediging van een ambtenaar in functie wordt hij wel veroordeeld tot 3 weken gevangenisstraf (Vonnis Rechtbank te Assen op 6 mei 1912 en 20 mei 1912, bekrachtigd 3 november 1912). Arend nam het rijksveldwachter Jacob Westerbaan namelijk niet in dank af dat deze hem op 11 april 1912 een dagvaarding kwam brengen. Hij onthaalde de veldwachter namelijk met de opmerking: Je bent een groote, gemeene smeerlap, een gemeene kerel (Eggens, A.: Van daad tot vonnis, Groningen 2005, p. 119)
Op 12 september 1913 wordt Arend gedetineerd in de strafgevangenis te Assen. Twee weken na zijn detentie wordt Arend op requisitoir van de OvJ geplaatst in het Rijksgesticht voor krankzinnigen te Medemblik.
In oktober 1913 dient zijn vrouw Grietje van der Laan een gratieverzoek in ten behoeve van Arend. Burgemeester Römelingh van Anloo staat in eerste instantie afwijzend tegenover dit gratieverzoek blijkens zijn ambtsbericht van 18 oktober 1913, nr. 146 aan de OvJ van Justitie te Assen. Het inwilligen van het gratieverzoek is volgens hem niet wenselijk, gelet op de reputatie
van Arend en korte duur van de gevangenisstraf. Niet veel later herziet burgemeester Römelingh zijn mening en acht hij het wenselijk de gevangenisstraf kwijt te schelden of om te zetten in een geldboete (ambtsbericht aan OvJ Assen d.d. 29 november 1913, nr. 160). De voornaamste reden is dat Arend erg overspannen en zenuwziek zou zijn. De OvJ vraagt tegelijkertijd om een geneeskundige verklaring, waaruit blijkt dat het voor Arend ook voor de toekomst hoogst nadelig zal zijn dat hij de gevangenisstraffen ondergaat (Brief OvJ Rechtbank Assen van 29 november 1913, nr. 536). Een bezwaarschrift van Arend om de kostwinnervergoeding te verhogen wordt in juli 1917 door de gemeente Anloo afgewezen. De burgemeester (GAA, brief Römelingh van 4 juli 1917, nr. 143) stelt dat:
- in verband met het steeds duurder worden der levensmiddelen en het onder de wapenen komen van meerdere zonen (Sienus, Jakob en Christiaan) de kostwinnersvergoeding reeds een paar maal is verhoogd (tot fl. 8,05 per week);
- Arend, hoewel lichamelijk niet sterk, 8 gulden per week verdient en zijn thuiswonende zoon Geert 10 gulden per week, dat hij net als zijn oudere broers gewend waren, geheel aan het gezin afstaat;
- gelet op de leefwijze van Arend en diens gezin het geen twijfel lijdt dat zij meer dan voldoende in de nooddruft daarvan kunnen voorzien.
Op 15 juli 1928 heeft Arend Nijborg in zijn woning een hoog oplopend conflict met zijn zoon Jacob Nijborg. Als Christiaan Nijborg de slaande ruzie tussen beide wil sussen, wordt hij verwond door een mes, toebehorend aan zijn broer Jacob. Op 19 september wordt deze kwestie door de rechtbank te Assen behandeld. De politierechter veroordeelt, na het horen van diverse getuigen, Jacob Nijborg uiteindelijk tot 20 gulden boete of 14 dagen hechtenis.

Arend Nijborg was ook wel te porren voor sociale actie van onderop en het aan de kaak stellen van de bestaande maatschappelijke orde. Reeds in 1893 is hij actief in de afdeling Annen van de Sociaal democratische Bond, waarin de Friese sociaal anarchist Domela Nieuwenhuis een centrale rol speelde. Ook is er in februari 1918 sprake van een petitie gericht aan het gemeentebestuur van Anloo ten behoeve van het verkrijgen van een groter rantsoen spek en vet. De petitie is opgesteld door een dertigtal arbeiders en kleine landbouwers uit Annen en medeondertekend door Arend Nijborg, diens broer Jakob Nijborg en zijn gelijknamige zoon, die waarschijnlijk de initiatiefnemers zijn.

Op 4 oktober 1941 krijgt Arend over een kwestie verband houdende met boedelscheiding ruzie met zijn schoondochter Trijntje Nijborg-van de Berg als hij haar op de fiets tussen Anloo en Annen tegenkomt. Hij zou haar met een mes hebben bedreigd, mishandeld en de fiets beschadigd. Op 10 december 1941 dient deze zaak voor de politierechter te Assen. Na het horen van enkele getuigen (waaronder Pieter Nijborg wordt twee maanden gevangenisstraf tegen Arend geëist. Het blijkt dat hij reeds meerdere malen (onder meer voor mishandeling) met justitie in aanraking is geweest en veroordeeld. Een week later wordt hij tot één maand detentie veroordeeld door de Asser politierechter. (Agrarisch Nieuwblad van 11 en 19 december 1941).
Arend Nijborg is dan 71 jaar, oud-landbouwer en net voor de tweede keer gehuwd met Geessien Essing. In die bewuste periode is hij verhuisd van Groningen naar Vierverlaten bij Hoogkerk.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Arend Nijborg?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Arend Nijborg

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen