Genealogy Richard Remmé, The Hague, Netherlands » Margaretha (Margriet) van Arkel Broer van Jan, bisschop van Utrecht (± 1320-1368)

Persoonlijke gegevens Margaretha (Margriet) van Arkel Broer van Jan, bisschop van Utrecht 

• Zij is geboren rond 1310-1320.
• Zij is overleden op 23 juni 1368.
• Zij is begraven in Domkerk, Utrecht, Utrecht, Netherlands.
• Een kind van Jan III van Arkel en Kunegonde von Virneburg
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 4 december 2022.

Gezin van Margaretha (Margriet) van Arkel Broer van Jan, bisschop van Utrecht

Zij is getrouwd met Gijsbrecht (III) Both.

Zij zijn getrouwd rond 1350.

Kind(eren):

1. Nn van der Eem   
2. Hadewich Both van der Eem  ????-1371 

Notities over Margaretha (Margriet) van Arkel Broer van Jan, bisschop van Utrecht

Haar memorie vond plaats op 22 okt. 1368. Zij is beleend met Rijnestein op 10 juli 1361. Zij testeert op 26 nov 1366.
Tussen 1361 en 1368 (het overlijden van Margaretha) zijn er een aantal oorkonden waarin vermeld staat dat zij beleend wordt en dat het, als zij kinderloos komt te overlijden, naar de zoon van haar broer Jan van Arkel (bisschop Utrecht/Luik) gaat. Dat laatste is ook gebeurd.
* 1361 Gijsbrecht van Abcoude beleend haar met Rijnestein.
* 1366 hertog Albrecht beleend haar met 12 morgen te Cothen.
Margaretha van Arkel is dus kinderloos overleden.
Bovenstaande punten duiden erop dat zowel Johanna als Hadewich nooit de dochters van Margaretha kunnen zijn, en dat Gijsbrecht Both van der Eem een eerder huwelijk gehad heeft en dat hij rond 1290/1300 geboren moet zijn.
In het het artikel van H.J.J. Vermeulen in Ons Voorgeslacht nov 2003 stelt hij dat Gijsbrecht Both, geboren ca 1306, de vader was van de jongere Johanna Both van der Eem. Hij vermoedt dat Margaretha van Arkel toch haar moeder was. In 1356 staat Jan van Arkel (Margaretha's halfbroer) namelijk borg voor de uitbetaling van de de medegave voor Johanna bij haar tweede huwelijk met Gennep.
Op blz.279: Margaretha van Arkel, vrouwe van der Eem, was op 28-3-1344 weduwe van Gijsbrecht Bot en voogdes over Johanna Bot van der Eem. Iets verder staat dat Johanna omstreeks 1342 huwde met Willem IV van Kuyc.
Dan zou vanaf ca 1342 Margaretha van Arkel al voogdes af zijn gezien de gehuwde staat van haar dochter. Als in 1344 echter nadrukkelijk wordt gesteld dat Margaretha voogdes was dan moet Johanna Bot van der Eem pas na 28-3-1344 zijn gehuwd.
Zou je dan verder mogen concluderen dat Johanna - gezien ze onder voogdij stond - op 28-3-1344 nog niet de leeftijd van 12 jaar (civielrechtelijke- en huwelijkse minimumleeftijd) had bereikt. Zo  ja, dan kan dat betekenen dat Johanna pas na 28-3-1332 geboren moet zijn. Verder op deze weg doorwandelend zouden Margaretha en Gijsbrecht Bot van der Eem pas een stuk later, zo rond 1330/31 of  zelfs pas in 1332 gehuwd hoeven te zijn. Uitgaande van de schatting van Margaretha's huwelijkse leeftijd van 14 jaar zou Margaretha dus gemakkelijk na haar broer Jan van der Lede (1315) geboren kunnen zijn.
Volgens Dirk Frankenszn Pauw (15e eeuw) was Margaretha van Arkel  heimelijk gehuwd met Gijsbrecht Bot. Dit heimelijke is een stuk gemakkelijker voor te stellen als dit zou zijn gebeurd na het overlijden van haar moeder, na ... 1328. Als dit huwelijk circa 1325 tegen de wil van moeder in zou zijn voltrokken dan is voor te stellen dat deze zich fel tegen de 'schaking' van haar dochter te weer zou hebben gesteld. Dit zou ongetwijfeld een schriftelijke neerslag hebben gekregen. Van zoiets is echter bij de Van Arkels niets bekend.

==============================

E: Both (van der Eem) - 01.htm

Arkel, Margaretha van
Aantekeningen
bron: overlijden: OV2003, blz. 281, H.J.J. Vermeulen; NL1954, kol. 179, "De heren van Arkel" door mr. J. Groesbeek; "Jan van Arkel, bisschop van Utrecht" door dr. C. Rutgers, 1970, p. 182 (afschrift: RA Utrecht, archief domkapittel, inv.nr. 397, fo. 30v).
**-**-****: Volgens Dirk Frankenszoon Pauw trouwde Margaretha (Mabelia) heimelijk met de heer van der Eem.
bron: Kronijcke des lants van Arckel ende der stede van Gorcum, Dirck Franckensz. Pauw (Theodericus Pauli), dr. H. Bruch, 1931, p. 40; OV2003, blz. 279, H.J.J. Vermeulen.
28-03-1344: Voor het eerst genoemd als vrouwe van der Eem, en voogdes van Johanna Both van der Eem.
bron: OV2003, blz. 279, H.J.J. Vermeulen.
07-06-1360: Jan van Arkel, bisschop van Utrecht, sluit een overeenkomst met de stad Groningen, waarbij aan allerlei kleine moeilijkheden een eind wordt gemaakt, zoals de aanspraken van de vrouwe van der Eem op die van Groningen.
bron: Oorkondenboek Groningen en Drenthe, P. Blok e.a., 1896, deel I, nr. 483 (oorsprong: RA Groningen, regest nr. 3); OV2003, blz. 280, H.J.J. Vermeulen.
30-06-1361: Namens de domproost van Utrecht krijgt zij it handen van Jan van den Zijl, diens rechter te Cothen, een stuk land en 3½ morgen land te Cothen.
bron: Afschrift: RA Utrecht, verzameling Van Buchell Booth, inv.nr. 4, fo. 32v; OV2003, blz. 280, H.J.J. Vermeulen.
10-07-1361: Gijsbrecht, heer van Abcoude, beleent Margaretha, vrouwe van der Eem, met het huis en de hofstede Rijnestein met alle toebehoren. Dit goed zal na haar verscheiden vererven op Jan, bastaardzoon van Jan van Arkel, bisschop van Utrecht; als hij zonder wettige kinderen sterft op Robrecht van Rijnswoude, bastaardzoon van Robrecht van Arkel, heer van Bergambacht, en als hij zonder wettige kinderen sterft op Jan van de Borch, diens broer.
bron: "Jan van Arkel, bisschop van Utrecht", dr. C. Rutgers, 1970, p. 251 (oorsprong: RA Utrecht, archief huis Rijnestein); OV2003, blz. 280, H.J.J. Vermeulen.
"Wanneer si sterft, so sal dese leenwerve comen op Johanne den Bastaert haren Johans sone van Arkel Bisschops 't Utrecht alsoverre hi in live ware of wittelijke levende boort [*] agter hem liet ende waer 't dat Johanne de bastaert voorseyt storve zonder wittelijke boort so sel de leenwerve comen op Margrieten sijnre suster, haren Johansdochter van Arckel vorgbenoomt." [*] kroost.
bron: "Kastelen langs de wetreing", Heimerik Tromp, 1968, blz.25.
Het wapen van de ridderhofstad: in rood drie palen van vair en in een gouden schildhoofd een rode lelie.
**-**-1363: Margaretha wordt te hulp geroepen wanneer zij samen met Jan van Nyenaer, deken te Deventer, uitspraak doet in de geschillen tussen de abdij van Sint Steven te Oudwijk, enerzijds, en Tideman Scrodekij,, anderzijds.
bron: Catalogus van de archieven van de kleine kapittelen en kloosters, dr. J. de Hullu en S. Waller Zeper, 1905, p. 161 (oorsprong: RA Utrecht, archief abdij Sint Steven te Oudwijk, inv.nr. 1207); OV2003, blz. 280, H.J.J. Vermeulen.
21-10-1365: En een tweede keer leggen de deken en kapittel van Sint Pieter, enerzijds, en Sweder van Abcoude, heer van Putten, anderzijds, de geschillen over de tienden te Almsvoet en Eemkerk voor aan de beslissing van Margaretha van Arkel, vrouwe van der Eem.
**-**-1365: Het kapittel en Sweder van Abcoude stellen de geschillen, tussen hen gerezen ten gevoege van de onlangs gedane uitspraak van Johan, bisschop van Luik, over zekere tienden, aan de beslissing van Margreta van Erkel, vrouw Van der Eem.
bron: Kapittel Sint Pieter (archieven.nl)
bron: Regesten van het kapittel van Sint Pieter, mr. S. Muller Fz., 1891, nr. 420 (oorsprong: RA Utrecht, archief kapittel Sint Pieter, inv.nr. 262); OV2003, blz. 280, H.J.J. Vermeulen.
21-04-1366: Bij een volgende belening krijgt zij nog eens 12 morgen land, eveneens in het gerecht van de domproost te Cothen, erbij. Na haar overlijden zal dit goed aan Jan van Rijnestein ridder, bastaard van haar broer, komen.
bron: Repertorium op de lenen van de hofstede Amstel, 1236-1650, J. Kort; OV1988, p. 3939; afschrift: NA 's-Gravenhage, archief graven van Holland, inv.nr. 226, fo. 96, nr. 577; OV2003, blz. 280, H.J.J. Vermeulen.
26-11-1366: Als zij haar eind voelt naderen, maakt zij haar testament. Zij wil in de Dom worden begraven en zij vermeerdert de memories voor de heer van der Eem en haarzelf in die Dom en in de nieuwe kerk aan de Opalme. Verder geeft zij giften aan de 'ghesellen en de choralen' van de Dom, aan het kapittel van Sint Piter, aan de nonnenkloosters te Oudwijk, te Vrouwenklooster en van de Witte Vrouwen, alsmede aan de kloosters van Sint Servaes en te Dalen, aan de kloosters van de Minderbroeders, de Jacobijnen en de Regulieren, voor de bouw van de kerk en het onderhoud van de pastoor aan de Opalme, aan de H. Geest aan de Opalme, aan de begijnen aan de Opalme, aan Kunigonda, non te Oudwijk, haar nicht, aan Heinekijn, haar kamerdienaar, aan haar huisgenoten, aan Ludolf over de Vecht, haar kapelaan en neef, vicaris van de Dom te Utrecht, aan Henderk Venedau, haar zwager, aan Herman Overdebeek en aan het altaar dat zij in de nieuwe kerk aan de Opalme heeft gesticht. Tot haar testamentuitvoerders benoemt zij Jan van Arkel, bisschop van Luik, Ludolf over de Vecht en Hendrik Venedau.
bron: Inventaris van het archief van het kapittel te Dom, dr. K. Heeringa, 1929, nr. 3022 (oorsprong: RA Utrecht, archief domkapittel, inv.nr. 3022); OV2003, blz. 280-281, H.J.J. Vermeulen.
23-05-1367: Volgens Dirk Frankenszoon Pauw gaat Margaretha na het overlijden van haar echtgenoot bij haar broer in Utrecht wonen. 'In domo habitationis domine Margarete, domine de Ema, sita infra emunitatem ecclesie sanctie Petri Traiectensis'.
bron: Kronijcke des lants van Arckel ende der stede van Gorcum, Dirck Franckensz. Pauw (Theodericus Pauli), dr. H. Bruch, 1931, p. 40; inventaris van het archief van de Heusdense Cisterciënzerklooster Mariënkroon en Mariëndonk, H. van Bavel, O. Praem, 1972, deel II, nr. 80-81; OV2003, blz. 280, H.J.J. Vermeulen
Regesten
04-01-1362: Akte waarbij Margriet van Erkel, vrouwe van der Eme, en Johan van Nyenaer, deken van St. Lebuinus te Deventer, uitspraak doen in een geschil tussen de abdij en Tijdeman Scrodekyn te Utrecht, waarbij de abdij verplicht wordt Tijdeman een betaling te doen van 100 mattoenen en 50 pond.
bron: Sint Stevensabdij van Oudwijk (archieven.nl)
26-11-1366: Testament van Margriete van Erkel vrouwe van de Eme, waarin zij onder andere aan de gezellen in de Dom gelden toekent voor haar memorie.
Bron: Domkapittel (archieven.nl)
23-05-1367: (Acta sunt hec in domo habitationis domine Margarete domine de Ema). Notaris Reiner Creyt instrumenteert, dat Robertus de Drongelen, deken kerk Sint-Petrus in Middelburg, en Henrikus Hacke, kanunnik in Heusden, procuratoren van Vullingus, abt van Camp, en van abdis en convent van Mariëndal buiten Utrecht, van genoemde abdis en convent ontvangen hebben: 7 bunder onder Oudheusden in Spierinkshove, voor 35 Utrechtse pond jaarlijks, zolang Margaretha, dochter van Wilhelm Valke, in dat convent verblijven zal.
bron: Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in en bij Heusden (archieven.nl)
23-05-1367: (In domo habitacionis domine de Ema, sita infra emunitatem ecclesie S. Petri Traiectensis) Notaris Reiner Creyt, geestelijke bisdom Utrecht, instrumenteert, dat Vullingus, abt van Camp, met toestemming van Hildegundis, abdis van Mariëndal buiten Utrecht, tot zijn procuratoren over goederen nagelaten aan nieuwe klooster in Heesbeen door Mechteld de Riede, heeft aangesteld: Robertus de Drongelen, kanunnik van Utrecht, en Henrikus Hacke, kanunnik van Heusden, voor tijd van minstens 4 jaren.
bron: Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in en bij Heusden (archieven.nl)
23-05-1367: (In domo habitacionis domine de Ema) Notaris Reiner Creyt, geestelijke bisdom Utrecht, instrumenteert, dat Henrikus Hacke, kanunnik van Heusden, als executeur-testamentair van Mechteld van Riede, samen met Hacko de Boninghen, afstand heeft gedaan van: alle rechten op goederen, behorend aan nieuwe klooster in Heesbeen of hieraan door vrouwe de Riede nagelaten, ten gunste van Vullingus, abt van Camp, voor dit convent, waarbij abt belooft af te zien van recht van exceptie over rekeningen schulden.
bron: Kloosters Mariënkroon en Mariëndonk in en bij Heusden (archieven.nl)

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Margaretha (Margriet) van Arkel Broer van Jan, bisschop van Utrecht?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Margaretha (Margriet) van Arkel Broer van Jan, bisschop van Utrecht

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen