Stamboom Bremer (Texel, Den Helder) / Watertor (Zijpe, Heerhugowaard)

Familie Bremer op het eiland Texel.

De familie Bremer op Texel valt in twee stammen uiteen waarvan de onderlinge samenhang onzeker is. De eerste begint met Claas Willemsz Bremer, die in 1705 in Den Burg (gereformeerd) trouwde met Fijtje Jans Kloet. In 1742 woonde hij als oud zeeman in De Koog. Mogelijk was hij de zelfde als Claas Breem, zoon van Neeltje Jans van Bremen, die in 1702 uit het weeshuis van Den Burg kwam. Dit is te meer waarschijnlijk omdat ook Fijtje Jans Kloet in dit weeshuis werd groot gebracht. Jan Claasz Bremer, die in De  Koog woonde, was Commandeur op straat Davis. Zijn broer Adam was schipper. Hij trouwde met een doopsgezinde vrouw uit De Waal. Zijn afstammelingen waren doopsgezind. Ook in de latere generaties waren zeemansberoepen overwegend. Pas in de 19e eeuw zochten de Bremer's het land op en werden zij boer, bakker en schilder.
-
De stamvader van de tweede tak Bremer, Harmen Jansz Bremer, zelf gereformeerd, was na twee eerdere huwelijken in 1694 voor een derde keer met een rooms katholieke vrouw getrouwd. Hun kinderen werden katholiek gedoopt. In 1706 hertrouwde hij in Den Burg (gereformeerd) met Engeltje Willems. Dit echtpaar was in 1726 vader en moeder van het algemeen gasthuis.
Harmen Jans Bremer was enkele jaren pachter van bieren en wijnen. Zijn zoon Barend en zijn kleinzoon Leendert Barendsz Bremer waren kapiteins op de grote vaart. Een andere kleinzoon, Jacob Johannesz Bremer (1733 1799) trouwde met Guurtje Pieters Boon, dochter van de Burgemeester van De Waal. Hij was Commandeur op Groenland. De walvisvaart heeft hem geen windeieren gelegd. Hij was zeer vermogend en heeft als schepen deel uitgemaakt van de Texelse vroedschap. In de 19e eeuw waren zijn afstammelingen bakkers en boeren in en rond Oosterend.
-
Voor 1696 was Harmen Jansz Bremer woonachtig op West Vlieland. In 1696 was hij inpostmeester op Texel. Vervolgens vanaf de zomer van 1699 tot april 1703 pachter van de "Quelderboerderij" en de "westgronden van het Eierland" op Texel. In verband met belastingschulden werd hem de pacht in het laatst genoemde jaar opgezegd.
-
Met betrekking tot de herkomst van de naam Bremer bestaan er twee hypothesen zoals opgetekend in Texelse Geslachten  namelijk:
1. De familie is afkomstig van Breem (Breehem), een buurtschap in de omgeving van het voormalige dorp "de Westen", tegenwoordig gelegen ten noorden van Den Hoorn op Texel. De inwoners van dit buurtschap zouden regelmatig op Bremen hebben gevaren.
2. De Texelse "Bremers" zijn nazaten van de broers Heinrich en Peter Bremer afkomstig uit Lexford bij Bremen welke rond 1640 schipbreuk leden voor de kust van Texel.
-
Deze hypothesen lijken gezien de laatste inzichten niet meer voor de hand te liggen. De afkomst van Harmen Jansz Bremer zelf is namelijk nog onzeker. Gezien zijn eerste 2 huwelijken lijkt het voor de hand te liggen dat hij afkomstig was van West-Vlieland. Rond 1600 was West-Vlieland een belangrijke plaats voor de scheepvaart naar de Oostzee en de walvisvaart (naar Groenland). Het lijkt aannemelijk dat hij of zijn voorouders uit Bremen afkomstig waren en zich hier vestigden voor de scheepvaart. Een verhuizing van West-Vlieland naar Texel lijkt ook logisch aangezien hij vermogend moet zijn geweest gezien zijn functies op Texel en ook de afstand tot Vlieland klein was. Of hij dan ook van oorsprong van Texel kwam en tijdelijk op West-Vlieland heeft gewoond dan wel dat hij later naar Texel is getrokken blijft vooralsnog onduidelijk. Wel is duidelijk dat vanaf 1680 West-Vlieland langzaam aan de zee ten prooi viel en de economische betekenis al sinds de verzanding van het Eyerlandse Gat afnam. Het zou dus ook kunnen dat die ontwikkeling Harmen Jansz Bremer naar Texel deed verhuizen. De afkomst van de naam Bremer lijkt vooralsnog het meest te duiden in de afkomst van de stad Bremen in Duitsland.
-
De oudste vermelding op Texel: Gereformeerd trouwen:
"7 maart 1627 sijn Jan Jansz van Bremen, jongeman en **Lijsbeth Cornelis jongedogter. Bijden woonen aan de Burg, aan de Burg getrouwt." Van Bremen wordt specifiek als achternaam gebruikt. Met daarna "jongeman van"
(20 GAT 1232) 1693, 10 maart in het weeshuis gekomen Feijtje Jans en Adam Jans. Kinderen van Jan Adams Klaas/Klaat/Kloet uit Oudeschild.
"Feijtje uit 6 april 1702". In het boek "Texelse Geslachten"van de heren Dijt, wordt vermeld, dat Feijtje in 1702 IN het Weeshuis kwam. Dit moet UIT zijn. Als alles normaal verlopen is, dan is zij op dat moment ca. 20 jaar oud. Idem voor Claas Breem.
(22 GAT 1232) 1702 "Claas Breem, soon van Neel Jans van Breemen UIT 't Weeshuis gegaan".

Veel informatie over de familie Bremer is samengesteld in samenwerking met Dan van Lunsen.

Familie Watertor uit de kop van Noord-Holland

De herkomst van de naam Watertor is onzeker. Wel zeker is dat de naam Watertor zeer bijzonder is en slechts in één familie voorkomt. Allen die zich Watertor (mogen) noemen zijn dan ook afkomstig van dezelfde voorouder, Jacob Willemsz, zich later noemende Watertor (1764-1831). In het trouwboek stond Jacob reeds genaamd als Watertor.

Uit overlevering gaat het verhaal dat hij deze naamswijziging heeft aangenomen toen hij wilde onderduiken om aan de dienstplicht te ontkomen.
Hij zou voor Napoleon naar het Russische front moeten. Deze versie lijkt echter zeer onwaarschijnlijk, aangezien de naam Watertor in 1792 al voorkomt in zijn huwelijksakte en Napoleon pas in 1812 oorlog voerde tegen Rusland. Waar de naam Watertor wel vandaan komt blijft tot nu toe onduidelijk.

In het polderarchief der Heerhugowaard komen we de naam van Jacob Watertor tegen. In het Missivenboek (L48) doet op 15-2-1811 het Dijk- en polderbestuur aan de Commissaris tot het werk der Verponding te Alkmaar een opgave van "een getal van zes brave, eerlijke en landbouwkundige personen", waarop vermeld staan Aldert Pater, Jan Knijn, Jan Ewoudsz Spaan, Rens Hartman, Jacob Watertor en Pieter Slovis. (bron: "Westfriese Families" 31e jrg. no. 4 blz. 108)